Szkoła Podstawowa Nr 2 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 im. Marii Skłodowskiej - Curie W NOWYM TOMYŚLU
SPIS TREŚCI 1. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE.. 3 2. PODSTAWA PROGRAMOWA A PROGRAM PROFILAKTYKI.3 3. CELE PROGRAMU.4 4. TREŚCI PROGRAMU PROFILAKTYKI. 5 5. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW..17 6. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU 17 7. EWALUACJA..17 2
Profilaktyka jest procesem wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu a także ograniczenia i likwidowania czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia. Z A Ł O Ż E N I A P R O G R A M O W E 1. Szkolny program profilaktyki został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej nr 2 w Nowym Tomyślu. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i potrzeb środowiska. 2. Obserwacja rzeczywistości oraz diagnoza przeprowadzona za pomocą badań ankietowych wskazują, że program profilaktyki powinien obejmować w szczególności działania zmierzające do zapobiegania niezdrowemu stylowi życia uczniów, niepowodzeniom szkolnym, agresji i przemocy oraz zagrożeniom wynikającym z funkcjonowania w rzeczywistości informacyjnej. 3. Działania realizowane w ramach niniejszego programu dotyczą uczniów, rodziców i nauczycieli. 4. Poszczególne elementy programu (np. sposób realizacji) mogą ulegać modyfikacji. PODSTAWA PROGRAMOWA A PROGRAM PROFILAKTYKI Rozporządzenie MEN i Sportu z 26.02.2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51/2002r., poz.458): Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego. 3
2. Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. 3. Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą wspólną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak każdego nauczyciela. Rozporządzenie MEN i Sportu z 31.01.2002r. zmieniająca rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. Nr 10/220r., poz.96) - ust. 2 otrzymuje brzmienie: Program wychowawczy szkoły i program profilaktyki, o których mowa w ust. 1 pkt.1, uchwala Rada Pedagogiczna po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego. C E L E P R O G R A M U ROZWOJOWE, EDUKACYJNE I TERAPEUTYCZNE 1. Promowanie zdrowego stylu życia uczniów. 2. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. 3. Kształcenie u uczniów umiejętności radzenia sobie z agresją i z przemocą. 4
4. Osłabienie czynników ryzyka przez dostarczenie uczniom wiedzy na temat skutków zachowań ryzykownych oraz zagrożeń wynikających z szerokiego dostępu do mediów. T R E Ś C I P R O G R A M O W E Treści programu profilaktyki zostały podzielone na 4 obszary: zdrowy styl życia, niepowodzenia szkolne, przemoc i agresja oraz funkcjonowanie w rzeczywistości informacyjnej. Obszar: ZDROWY STYL ŻYCIA Stres, napięcie i nieumiejętność radzenia sobie z nimi; nieporozumienia, konflikty, przemoc w rodzinie, nadużywanie alkoholu przez dorosłych; nuda, źle zorganizowany czas wolny, niskie poczucie własnej wartości to niektóre z niepokojących zjawisk, z którymi spotykamy się na co dzień, i które wywierają destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie i rozwój młodego człowieka. CELE: 1. Uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych: - kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktów, budowania poprawnych relacji międzyludzkich, - doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów, konfliktów, - uczenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania własnych uczuć oraz akceptowania uczuć innych, 5
- budowanie poczucia własnej wartości. 2. Dostarczenie rzetelnej wiedzy na temat zachowań ryzykownych, by ułatwić uczniom racjonalny wybór oraz zmianę niewłaściwych postaw i zachowań: - przekazywanie wiedzy na temat uzależnień, - pokazanie zagrożeń i konsekwencji palenia papierosów, zażywania narkotyków, picia alkoholu, - dostarczenie informacji na temat fizycznych i psychicznych zmian okresu dojrzewania i wynikających z nich problemów. 3. Kształtowanie umiejętności właściwego spędzania czasu wolnego: - stwarzanie możliwości i zachęcanie do rozwijania zainteresowań, - rozwijanie umiejętności kulturalnego spędzania czasu wolnego, - przygotowanie do uczestnictwa w kulturze. 4. Promowanie zdrowego stylu życia: - pobudzanie i rozwijanie potrzeby aktywności fizycznej, - kształtowanie umiejętności dobrej organizacji zajęć i wypoczynku, - rozwijanie nawyku racjonalnego odżywiania, - informowanie oraz kształtowanie postaw odpowiedzialności za własne zdrowie i zachowań związanych z bezpieczeństwem. 6
Obszar: NIEPOWODZENIA SZKOLNE Niepowodzenia szkolne to zjawiska występujące w szkole i obejmujące niepowodzenia dydaktyczne oraz wychowawcze. Na ich powstanie wpływają warunki społeczno - ekonomiczne, biologiczno - psychologiczne oraz pedagogiczne. Wczesne wykrywanie przyczyn niepowodzeń jest celem, który zamierzamy osiągnąć poprzez współpracę wszystkich osób i instytucji zainteresowanych losem dziecka, stały kontakt wychowawców z psychologiem, pedagogiem, rodzicami oraz instytucjami wspierającymi pracę szkoły. CELE: 1. Wczesne wykrywanie przyczyn niepowodzeń szkolnych i ich niwelowanie. 2. Ustalenie wspólnej linii pomocy uczniom z trudnościami, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 3. Pozyskiwanie do współpracy wszystkich osób i instytucji w tym pozaszkolnych, zainteresowanych losem dziecka. 7
Obszar: PRZEMOC I AGRESJA Agresja wśród dzieci i młodzieży nie jest zjawiskiem nowym. W postępowaniu wychowawczym nauczycieli, wychowawców i rodziców ważne jest, aby nauczyć dzieci zawierania zadowalających kontaktów z rówieśnikami i innymi ludźmi. Agresja wynika z braku zaspokojenia potrzeb i oczekiwań. W celu łagodzenia zjawisk przemocy zamierzamy doskonalić umiejętności komunikacyjne uczniów oraz stwarzać przyjemną atmosferę w klasie i szkole. CELE: 1. Rozwijanie w uczniach poczucia przynależności do grupy, kierującej się normami i zasadami akceptowanymi społecznie. 2. Wdrażanie uczniów do współdziałania na grupie z uwzględnieniem rozwiązywania sytuacji konfliktowych drogą kompromisu. 3. Wskazanie na sposoby radzenia sobie w sytuacjach zagrożeń. 4. Wypracowanie wspólnej linii działania w przypadku wystąpienia przemocy. 8
Obszar: FUNKCJONOWANIE W RZECZYWISTOŚCI INFORMACYJNEJ Funkcjonujemy w rzeczywistości informacyjnej. Nauczmy dzieci korzystania z jej dobrodziejstw i zabezpieczmy przed negatywnymi zjawiskami. CELE: 1. Kształcenie umiejętności funkcjonowania w rzeczywistości informacyjnej. 2. Zapoznanie uczniów, rodziców i nauczycieli z korzyściami i zagrożeniami płynącymi z szerokiego dostępu do mediów. 9
P R Z E W I D Y W A N E O S I Ą G N I Ę C I A U C Z N I Ó W W wyniku działań profilaktycznych uczeń: potrafi radzić sobie w sytuacji, kiedy doświadcza agresji słownej i fizycznej, przemocy, stresu i zagrożenia, potrafi być asertywny, potrafi budować poprawne relacje międzyludzkie, potrafi prowadzić zdrowy styl życia, zna konsekwencje uzależnień (palenia tytoniu, picia alkoholu, zażywania narkotyków) i wpływu używek na własne zdrowie. S P O S O B Y R E A L I Z A C J I P R O G R A M U Ważne jest, aby elementy profilaktyki umieścić w programie nauczania (w ramach zajęć zintegrowanych, przedmiotowych, godzin wychowawczych i zajęć pozalekcyjnych). Zajęcia należy dostosować do wieku uczniów oraz specyfiki zespołu klasowego. Nauczyciele samodzielnie decydują o metodach służących realizacji celów (pogadanki, dyskusje, burze mózgów itd.). Proponowaną formą realizacji jest wizualizacja (gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy, projekty itd.). 10
E W A L U A C J A Ocena skuteczności programu dotyczy wszystkich oczekiwanych e f e k t ó w podejmowanych działań. Ocenie poddawane są następujące elementy: realizacja tematyki profilaktyki zawartych w programach nauczania i w planach pracy wychowawców klas, wnioski z analizy występowania czynników, rodzajów oraz przyczyn zachowań ryzykownych i agresywnych, realizacja zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach poradni psychologiczno pedagogicznych, pedagogizacja rodziców na wywiadówkach i spotkaniach z wychowawcami klas. Oceny efektów realizacji programu profilaktycznego, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny dokonuje się w trakcie posiedzeń rady pedagogicznej podsumowujących pracę na koniec roku szkolnego. Podstawą do formułowania ocen są narzędzia stosowane w ramach wewnątrzszkolnego mierzenia jakości pracy szkoły, np. sprawozdania, analizy, badania ankietowe, dane statystyczne, obserwacje, zapisy w dokumentacji, hospitacje, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, wykresy itd. 11