Interpolacja wielomianowa i splajnowa

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Interpolacja wielomianowa i splajnowa"

Transkrypt

1 Rozdziaª 5 Interpolacja wielomianowa i splajnowa 5.1 Wielomiany w octavie W octavie istnieje caªa gamma funkcji zwi zanych z wielomianami: polyval( ) - funkcja pozwalaj ca oblicza warto± wielomianu zadanego w bazie pot gowej dla danej warto±ci x, czy caªej macierzy warto±ci polyt( ) - funkcja znajduj ca wspóªczynniki wielomianu zadanego stopnia najlepiej dopasowanego do zadanej tabelki punktów. polyinteg( ) - zwraca wspóªczynniki wielomianu b d cego caªk nieoznaczon z danego wielomianu polyderiv( ) - zwraca wspóªczynniki wielomianu b d cego pochodn z danego wielomianu roots( ) - zwraca zera wielomianu conv(a,b) - zwraca wspóªczynniki wielomianu b d cego iloczynem wielomianów o wspóªczynnikach odpowiednio z wektorów a, b B dziemy korzystali przede wszystkim z dwóch pierwszych funkcji. We wszystkich tych funkcjach przyjmowane jest,»e rozpatrujemy wspóªczynniki wielomianu w bazie pot gowej, ale w nast puj cej kolejno±ci: (x n, x n 1,..., 1). 45

2 Wspóªczynniki indeksowane s od jedynki, tzn. wielomian stopnia nie wi kszego od n: n+1 w(x) = a k x n+1 k k=1 jest reprezentowany przez wektor wspóªczynników: (a 1,..., a n+1 ). Je±li chcemy policzy warto± w w danym punkcie x, czy ewentualnie dla tablicy punktów umieszczonych w macierzy X, wywoªujemy polyval(a,x) lub polyval(a,x). Tak wi c, aby narysowa wykres funkcji x 3 2x + 1 na [ 3, 4] mo»na wykona nast puj c sekwencj komend : a =[1,0, 2,1]; #d e f i n i u j e m y wsp. x=linspace ( 3,4);#s i a t k a wx=polyval ( a, x ) ; #wartosc w na plot ( x, wx ) ; #wykres s i a t c e 5.2 Interpolacja wielomianowa Interpolacja wielomianowa polega na tym,»e szukamy funkcji p z pewnej przestrzeni wielomianów (zazwyczaj wielomianów stopnia nie wi kszego od n), które w tych punktach speªniaj odpowiednie warunki interpolacyjne, tzn. p oraz jej pochodne maj w tych punktach zadane warto±ci Interpolacja Lagrange'a W interpolacji wielomianowej Lagrange'a dla zadanych n+1 ró»nych punktów x k i warto±ci y k = f(x k ) szukamy wielomianu p(x) stopnia co najwy»ej n takiego,»e speªnione s nast puj ce warunki interpolacyjne: f(x k ) = p(x k ) = y k k = 1,..., n + 1. Funkcja polyt(x,y,n) znajduje wspóªczynniki wielomianu p w bazie pot gowej dla wektorów x, y dªugo±ci n + 1. Wa»ne aby warto±ci w x byªy ró»ne. Przetestujmy t funkcj dla nast puj cych danych: x = ( 1, 0, 2, 4), y = (1, 1, 2, 1): x =[ 1,0,2,4]; y =[1,1,2, 1]; a=polyfit ( x, y, 3 ) ; s=linspace ( 2,5); plot ( s, polyval ( a, s ), x, y, " r +;war i n t e r p ; " ) 46

3 Rysunek 5.1: Wykres wielomianu interpolacyjnego. Czerwone plusy - warunki interpolacyjne Wida na rysunku 5.1,»e wielomian speªnia warunki interpolacyjne. Mo»emy to sprawdzi te» obliczeniowo: max(abs ( y polyval ( a, x ) ) ) Otrzymali±my wynik: bª d w w zªach jest równy prawie zero. Przetestujmy polyt(x,y,n) dla du»ych n dla w zªów równoodlegªych na [0, 1] i losowe warto±ci y z [ 1, 1], nast pnie policzmy bª d w w zªach w zale»no±ci od N: N=100; er=zeros (N+1,1); for k= 0 :N, x=linspace ( 0, 1, k+1); y=2 (rand ( size ( x )) 0.5); a=polyfit ( x, y, k ) ; er ( k+1)=max(abs ( y polyval ( a, x ) ) ) ; endfor 47

4 max( er ) Widzimy,»e mo»emy otrzyma niepoprawny wynik dla du»ych N. Wynika to ze zªych wªasno±ci algorytmu stosowanego przez octave'a ze wzgl du na zaburzenia powodowane przez niedokªadne obliczenia w arytmetyce zmiennopozycyjnej. Zbadajmy bª d pomi dzy funkcj, a jej wielomianem interpolacyjnym. Na pocz tek rozpatrzmy analityczn funkcj f(x) = sin(x) i w zªy równoodlegªe, oraz norm supremum na odcinku [ 4, 6]. Norm supremum: g,[a,b] := g(t) t [a,b] przybli»ymy poprzez dyskretn norm na siatce N równomiernie rozªo»onych punktów na tym odcinku [a, b], czyli z h = (b a)/n: f h,,[a,b] = max f(a + k h) k x =[ 1,0,2,4]; y =[1,1,2, 1]; a=polyfit ( x, y, 3 ) ; s=linspace ( 2,5); plot ( s, polyval ( a, s ), x, y, " r +;war i n t e r p ; " ) Interpolacja Hermite'a Rozpatrzmy teraz zadanie interpolacji Hermite'a. W interpolacji wielomianowej Hermite'a dla zadanych n + 1 ró»nych punktów x k i naturalnych krotno±ci w zªów p k szukamy wielomianu w(x) stopnia co najwy»ej N dla N = n k=0 p k 1 takiego,»e speªnione s nast puj ce warunki interpolacyjne: w (j) (x k ) = y k,j k = 1,..., n + 1, j = 0,..., p k 1. Tutaj y k,j to N + 1 zadanych warto±ci. W octavie nie ma funkcji realizuj cej interpolacje Hermite'a. Ale czy w szczególnych przypadkach nie mo»emy ªatwo rozwi za tego problemu korzystaj c z odpowiednich funkcji octave'a? Rozpatrzmy przypadek w zªów tej samej krotno±ci; np. n ró»nych dwukrotnych w zªów. 48

5 Rysunek 5.2: Interpolacja Hermite'a sin(3x) - dwa dwukrotne w zªy 1, 1 Chcemy znale¹ wspóªczynniki wielomianu N k=1 a kx k dla N = 2(n + 1) takie,»e w(x k ) = f(x k ), w (x k ) = f (x k ). Czyli rozwi zanie speªnia nast puj cy ukªad równa«liniowych: N k=1 N a k x k j = f(x k ) k=0 j = 0,..., n ka k x k 1 j = f (x k ) j = 0,..., n. Utwórzmy macierz tego ukªadu z pomoc funkcji vander(x), która tworzy macierz Vandermonde'a dla w zªów podanych w wektorze x: function [ a,c, f ]= interpolyh ( x, y, dy ) #tworzy w s p o l c z y n n i k i wielomianu Hermite ' a d l a #wezlow dwukrotnych z x #y= w a r t o s c i w wezlach x ( wektor pionowy ) 49

6 #w a r t o s c i pochodnej w wezlach x ( wektor pionowy ) #output : w s p o l c z y n n i k i wielomainu w b a z i e potegowej # ( Zgodne z p o l y v a l ( ) ) #C opcja macierz n=length ( x ) ; N=2 n 1; A=vander ( x,n+1); D=diag (N: 1 : 0 ) ; B=zeros ( size (A) ) ; B ( :, 1 :N)=A( :, 2 :N+1); B=B D; C=[A;B ] ; f =[y ; dy ] ; a=c\ [ y ; dy ] ; endfunction ukladu Rysunek 5.3: Interpolacja Hermite'a sin(3x) - trzy dwukrotne w zªy 1, 0, 1 Na pocz tku przetestujmy t funkcj dla w zªów 1, 1 dwukrotnych i funkcji sin(3 x). 50

7 x =[ 1;1]; x ) sin (3 x ) ; df=@( x ) 3 cos (3 x ) ; y=f ( x ) ; dy=df ( x ) ; a=interpolyh ( x, y, dy ) ; z=linspace ( 1. 1, 1. 1 ) ; plot ( z, polyval ( a, z ), " ; w i e l H; ", z, f ( z ), " ; f ; ", x, y, " r+" ) ; Z wykresu funkcji i wielomianu widzimy,»e wielomian przecina wykres i jest styczny w punktach 1, 1, por. rysunek 5.2. Zobaczmy co si stanie w przypadku trzech w zªów. Testujemy funkcj dla w zªów 2, 0, 2 dwukrotnych i sin(3 x). x =[ 1;0;1]; f=@( x ) sin (3 x ) ; df=@( x ) 3 cos (3 x ) ; y=f ( x ) ; dy=df ( x ) ; a=interpolyh ( x, y, dy ) ; z=linspace ( 1. 2, 1. 2 ) ; plot ( z, polyval ( a, z ), " ; w i e l H; ", z, f ( z ), " ; f ; ", x, y, " r+" ) ; Z rysunku 5.3 wida,»e funkcja dziaªa poprawnie równie» w tym przypadku. 5.3 Interpolacja zespolona. Algorytm FFT W tym rozdziale omówimy krótko interpolacj zespolon, ale tylko w przypadku okre±lonych w zªów zespolonych równomiernie rozmieszczonych na sferze jednostkowej. Chcemy znale¹ wspóªczynniki zespolone a k C, k = 0,..., N takie,»e N a k zj k = b k k=0 j = 0,..., N dla danych zespolonych b k i z j = exp ( ) 2π i j N+1 dla j = 0,..., N, czyli pierwiastków z jedynki stopnia N + 1. Równowa»nie mo»emy to zadanie sformuªowa jako zadanie znalezienia a k takich,»e N ( ) 2π i j k a k exp = b k j = 0,..., N. N + 1 k=0 51

8 Okazuje si,»e rozwi zanie mo»emy wyrazi poprzez operator dyskretnej transformaty Fouriera, czy równowa»nie jako mno»enie przez macierz F N+1 = 1 N+1 (ωk l N+1 )N k,l=0 : a = F N+1 b gdzie a = (a k ) N k=0, b = (b k ) N k=0, a ω N+1 = exp ( ) 2π i N+1. Mno»enie przez macierz F N+1 mo»na szybko wykona z wykorzystaniem algorytmu szybkiej transformacji Fouriera, czyli FFT (Fast Fourier Transform). Odpowiednia wersja algorytmu FFT sªu»y te» szybkiemu mno»eniu przez macierz odwrotn do F N+1 : F 1 N+1 = (N + 1)F N+1 = (ω k l N+1) N k,l=0. Obliczaj c warto± wielomianu k a kz k w punktach z j, czy równowa»nie warto±ci wielomianu trygonometrycznego N k=0 a k exp (i k x) w punktach x j = 2π j, to przyjmuj c b N+1 j = k a kzj k otrzymujemy: b = F 1 N+1 a. Warto doda,»e cz sto macierz DFT deniuje si bez czynnika 1 N+1, oczywi±cie wtedy macierz odwrotna te» musi by odpowiednio przeskalowana. Funkcja f f t ( ) sªu»y w octave'ie mno»eniu przez macierz F N+1. Jej najprostsze wywoªanie to a=f f t (b) Sprawd¹my, czy funkcja t () oblicza warto± DFT zgodnie z nasz denicj. Policzmy F 4 (4, 0, 0, 0) T, powinni±my otrzyma wektor samych jedynek: a=f f t ( [ 4 ; 0 ; 0 ; 0 ] ) a otrzymali±my: a = i i i 4 0 i To oznacza,»e funkcja t () oblicza warto± mno»enia przez (N + 1) F N+1. Z kolei funkcja it () powinna oblicza mno»enie przez macierz odwrotn do (N + 1) F N+1. Sprawd¹my, jak to dziaªa: 52

9 x =[1, 3, 4, 5 ] ; a=f f t ( x ) ; xx=i f f t ( a ) ; x xx norm( x xx, 2 ) Powtórzmy to dla wi kszego N: x=rand ( ) ; a=f f t ( x ) ; xx=i f f t ( a ) ; norm( x xx, 2 ) Stwórzmy macierz (N +1) F N+1 i porównajmy szybko± mno»enia przez t macierz wykonan za pomoc standardowego operatora octave'a, czyli operatora, z szybko±ci dziaªania funkcji t (). Stwórzmy najpierw funkcj tworz c macierz (N + 1) F N+1 : function F=DFTmac(N=3) om=exp(( 2 pi i ( 0 :N) ) / (N+1)); F=zeros (N+1,N+1); for k=0:n, F( k+1,:)=om.^ k ; endfor endfunction Przetestujmy j na pocz tek dla N = 3: F=DFTmac( 3 ) F F' a=rand ( 4 ) ; norm( f f t ( a) F a, 2 ) W tym przypadku wyniki si pokrywaj. Zgodnie z teori, por. np. [8], koszt obliczenia DFT przy zastosowaniu algorytmu FFT to O(n log 2 (n)), a standardowe mno»enia przez macierz F n kosztuje O(n 2 ). A teraz testujemy szybko± : n=4 512 F=DFTmac(n 1); x=rand (n ) ; tic ; y=f x ; t1=toc tic ; yy=f f t ( x ) ; t2=toc t1 / t2 53

10 Na moim komputerze FFT byªo ponad 63 razy szybsze dla n = Policzmy jeszcze wykres realnego kosztu wzgl dem n: n=t1=t2=zeros ( 1 0 0, 1 ) ; n (1)=100; for k =1:100, F=DFTmac(n( k ) 1); x=rand (n( k ) ) ; tic ; y=f x ; t1 ( k)=toc ; tic ; yy=f f t ( x ) ; t2 ( k)=toc ; n( k+1)=n( k )+10; endfor n=n ( 1 : ) ; plot (n, t1, " ; mnozenie przez macierz ; ",n, t2, " ; f f t ; " ) Na wynik chwil musimy poczeka, ale potwierdza on teori,»e FFT jest wyra¹nie szybszym algorytmem. 5.4 Interpolacja splajnowa W przypadku interpolacji splajnowej rozpatrujemy dane w zªy: a = x 0,..., x N = b na odcinku [a, b], oraz funkcje splajnowe (splajny), czyli funkcje, które s odpowiedniej klasy gªadko±ci (czyli s w C k ([a, b]), oraz obci te do dowolnego pododcinka [x k, x k+1 ] dla k = 0,..., N 1, s wielomianami co najwy»ej ustalonego stopnia. W przypadku splajnów kubicznych rozwa»amy funkcje, które s klasy C 2 na [a, b], oraz s wielomianami kubicznymi na ka»dym pododcinku. Zadanie interpolacji splajnowej kubicznej polega na znalezieniu splajnu kubicznego s takiego,»e s(x k ) = y k k = 0,..., N dla zadanych y k, oraz speªniaj cego odpowiednie warunki brzegowe. Np. w przypadku splajnu hermitowskiego s musi speªni warunki brzegowe hermitowskie: s (a) = dy a s (b) = dy b dla zadanych dodatkowych dwóch warto±ci dy a, dy b. W przypadku splajnu naturalnego warunki brzegowe to s (a) = s (b) = 0. 54

11 Rysunek 5.4: Wykres prostego splajnu typu not-a-knot. oznaczaj punkty interpolacji Czerwone plusy Rozpatruje si równie» splajny typu not-a-knot. W tym przypadku, zamiast warunków brzegowych, dodaje si sztucznie dwa warunki ci gªo±ci trzeciej pochodnej w w zªach x 1 i x N 1. Z kolei splajny okresowe speªniaj nast puj ce warunki brzegowe okresowe: s (j) (a) = s (j) (b) j = 0, 1, 2. W ka»dym z tych czterech przypadków splajn interpolacyjny jest wyznaczony jednoznacznie, por. np. [11]. W octave'ie istnieje kilka funkcji zwi zanych z interpolacj splajnami kubicznymi, czy ogólnie - z funkcjami wielomianowymi na pododcinkach: spline() - funkcja sªu» ca znalezieniu splajnu interpolacyjnego hermitowskiego, czy typu not-a-knot ppval() - funkcja sªu» ca obliczeniu warto±ci splajnu zadanego w formacie octave'a 55

12 Rysunek 5.5: Wykresy prostych splajnów typu not-a-knot i hermitowskiego (z zerowymi pochodnymi w ko«cach) z tymi samymi warunkami interpolacyjnymi. Czerwone plusy oznaczaj punkty interpolacji mkpp() - tworzy funkcj wielomianow na pod-odcinkach (szczegóªy help mkpp()) unmkpp() - ze struktury splajnu w octave'ie zwraca wspóªczynniki wielomianów na pod-odcinkach (szczegóªy help unmkpp()) Podstawow funkcj sªu» c znalezieniu splajnu interpolacyjnego hermitowskiego, czy typu not-a-knot jest funkcja spline(). Jej najprostsze wywo- ªanie to p=spline ( x, y ) gdzie x to wektor wymiaru N z w zªami interpolacji splajnowej, a wektor y ma t sam dªugo± co x i zawiera warto±ci jakie ma przyj splajn w tych w zªach. Druga mo»liwo± to - przy takim samym wektorze w zªów x, podanie wektora y o dªugo±ci N + 2. Wtedy pierwsza i ostatnia warto± wektora y to warto±ci pochodnych splajnu w ko«cowych w zªach x. Pozostaªe 56

13 warto±ci y tzn. y k dla k = 2,..., N +1 zawieraj warto±ci splajnu w w zªach z x, czyli s takie same jak w pierwszym przypadku. Funkcja zwraca struktur typu pp, czyli w odpowiednim formacie octave'a splajnu kubicznego typu not-a-knot w pierwszym przypadku, a w drugim - splajnu hermitowskiego. Nast pnie, korzystaj c z funkcji ppval() mo»na obliczy warto± tego splajnu w punkcie, czy tablicy punktów. Policzmy splajn który w w zªach 2, 1, 0, 1, 2 przyjmie warto±ci 1, 0, 0, 0, 1 i narysujmy jego wykres, por. rysunek 5.4: x= 2:2; y = [ 1, 0, 0, 0, 1 ] ; pp=spline ( x, y ) ; z=linspace ( 2,2); plot ( z, ppval ( pp, z ), " ; s p l a j n n a k ; ", x, y, " r+" ) ; Korzystaj c z tej samej funkcji, stwórzmy splajn hermitowski przyjmuj c,»e jego pochodne w ko«cach wynosz zero. Nast pnie narysujmy wykresy obu splajnów na odcinku [ 2, 2], por. rysunek 5.5, oraz blisko lewego ko«ca, por. rysunek 5.6: x= 2:2; y = [ 1, 0, 0, 0, 1 ] ; pp=spline ( x, y ) ; yh =[0,y, 0 ] ; ph=spline ( x, yh ) ; z=linspace ( 2,2); plot ( z, ppval ( ph, z ), " ; s p l a j n hermitowski ; ",... z, ppval ( pp, z ), " ; s p l a j n n a k ; ", x, y, " r+" ) ; pause ( 2 ) ; z=linspace ( 2, 2+0.1); plot ( z, ppval ( ph, z ), " ; s p l a j n hermitowski ; ",... z, ppval ( pp, z ), " ; s p l a j n n a k ; ", 2,1.3); Wida,»e splajny s ró»ne, oraz»e splajn hermitowski ma pochodn równ zero w lewym i prawym ko«cu. Czy w octave'ie mo»na wyznaczy w prosty sposób inne splajny, np. naturalny lub okresowy? Okazuje si,»e tak, ale trzeba wykorzysta funkcj z rozszerzenia octave'a, czyli octave-forge'a: csape(). Jej wywoªanie to pp=csape ( x, y, cond, v a l z ) gdzie x, y to wektory dªugo±ci N z w zªami i warto±ciami splajnu w w zªach, a cond przyjmuje warto±ci: 57

14 Rysunek 5.6: Wykresy prostych splajnów typu not-a-knot i hermitowskiego (z zerowymi pochodnymi w ko«cach) blisko lewego ko«ca. 'variational' w przypadku splajnu interpolacyjnego kubicznego naturalnego 'complete' w przypadku splajnu interpolacyjnego kubicznego hermitowskiego, warto±ci pochodnych w ko«cach s podane w parametrze valc 'not-a-knot' w przypadku splajnu interpolacyjnego kubicznego typu not-a-knot 'periodic' w przypadku splajnu interpolacyjnego kubicznego okresowego 'second' w przypadku splajnu interpolacyjnego kubicznego z ustalonymi warto±ciami drugiej pochodnej w ko«cach, zgodnymi z tym, co podano w parametrze valc Funkcja zwraca struktur typu pp, czyli dane splajnu kubicznego w formacie octave'a. 58

15 Porównajmy wyniki tej funkcji z wynikiem funkcji spline() dla danych z naszego prostego przykªadu i splajnu typu not-a-knot. Policzymy dyskretn norm maksimum (na siatce równomiernej 300 punktów na [ 2, 2] z wyników obu funkcji: x= 2:2; y = [ 1, 0, 0, 0, 1 ] ; pp=spline ( x, y ) ; pp1=csape ( x, y, ' not a knot ' ) ; z=linspace ( 2,2,300); norm( ppval (pp, z) ppval ( pp1, z ), ' i n f ' ) Otrzymali±my zero. Na jednym wykresie narysujmy wykresy trzech splajnów interpolacyjnych dla N = 6 z tymi samymi warunkami interpolacyjnymi, ale z ró»nymi warunkami brzegowymi: hermitowskim, not-a-knot i naturalnym. N=4; x= 2:2; y = [ 1, 0, 0, 0, 1 ] ; pp=spline ( x, y ) ; ppn=csape ( x, y, ' v a r i a t i o n a l ' ) ; yh =[0,y, 0 ] ; pph=spline ( x, yh ) ; z=linspace ( 2,2); plot ( z, ppval ( pph, z ), " ; s p l. hermit. ; ",... z, ppval ( pp, z ), " ; s p l. n a k ; ",... z, ppval ( ppn, z ), " ; s p l. natur. ; ", x, y, " r+" ) ; Wszystkie trzy splajny s ró»ne w tym przypadku, por. rysunek 5.7. Oczywi±cie obie funkcje umo»liwiaj dowolny wybór w zªów, np. we¹my w zªy [ 2, 1, 2, 3, 4] z tymi samymi warto±ciami i stwórzmy splajny obu typów, por. rysunek 5.8: x =[ 3,2,3,4]; y = [ 1, 0, 0, 0, 1 ] ; pp=spline ( x, y ) ; yh =[0,y, 0 ] ; ph=spline ( x, yh ) ; z=linspace ( 3,4); plot ( z, ppval ( ph, z ), " ; s p l a j n hermitowski ; ",... z, ppval ( pp, z ), " ; s p l a j n n a k ; ", x, y, " r+" ) ; Popatrzmy na bª dy aproksymacji w normie supremum. Ustalmy,»e interpolujemy splajnami kubicznymi znan funkcj gªadk f(x) na czterech 59

16 Rysunek 5.7: Wykresy trzech ró»nych splajnów speªniaj cych te same warunki interpolacyjne. Splajn hermitowski posiada pochodne równe zero w ko«cach odcinka. w zªach równoodlegªych na odcinku [a, b]. Je±li pp to struktura typu pp opisuj ca splajn interpoluj cy f, to dyskretn norm maksimum ró»nicy mi dzy f, a splajnem s, np. na siatce o tysi cu punktach, mo»emy obliczy komend : z=linspace ( a, b, ) ; y=f ( z ) ; s=ppval (pp, z ) ; errmax=norm( s y, ' i n f ' ) Zaªo»yli±my,»e funkcja f jest zaimplementowana wektorowo, tzn.»e wywo- ªanie w octave'ie f(z) dla z wektora zwróci wektor (f(z(k))). W przeciwnym razie nale»aªoby u»y p tli do wyznaczenia wektora y: z=linspace ( a, b, ) ; for k=1:length ( z ), y ( k)= f ( z ( k ) ) ; endfor 60

17 Rysunek 5.8: Wykresy prostych splajnów typu not-a-knot i hermitowskiego z w zªami nierównoodlegªymi z tymi samymi warunkami interpolacyjnymi. Czerwone plusy oznaczaj punkty interpolacji. Splajn hermitowski posiada pochodne równe zero w ko«cach odcinka. s=ppval (pp, z ) ; errmax=norm( s y, ' i n f ' ) W poni»szym kodzie obliczymy przybli»on norm maksimum na odcinku [ 1, 2] pomi dzy f(x) = sin(x), a jej dwoma splajnami interpolacyjnymi kubicznymi: naturalnym i typu not-a-knot na czterech w zªach równoodlegªych: a= 1; b=2; f=@sin ; N=4; x=linspace ( a, b, 4 ) ; y=f ( x ) ; pp=spline ( x, y ) ; ppn=csape ( x, y, ' v a r i a t i o n a l ' ) ; z=linspace ( a, b, ) ; 61

18 Rysunek 5.9: Wykresy ró»nicy pomi dzy funkcj sin(x), a jej dwoma splajnami interpolacyjnymi - naturalnym i typu not-a-knot. Czerwone plusy oznaczaj cztery równoodlegªe punkty interpolacji na [ 1, 2]. f z=f ( z ) ; pz=ppval (pp, z ) ; pn=ppval ( ppn, z ) ; e r r=norm( fz pz, ' i n f ' ) errn=norm( fz pn, ' i n f ' ) Bª d dla splajnu naturalnego byª wi kszy: errn = , ni» dla splajnu typu not-a -knot: err = , co wida te» na rysunku 5.9. Jako zadanie pozostawiamy policzenie bª dów dla innych funkcji, w zªów i typów splajnów kubicznych interpolacyjnych. 62

Interpolacja Lagrange'a, bazy wielomianów

Interpolacja Lagrange'a, bazy wielomianów Rozdziaª 4 Interpolacja Lagrange'a, bazy wielomianów W tym rozdziale zajmiemy si interpolacj wielomianow. Zadanie interpolacji wielomianowej polega na znalezieniu wielomianu stopnia nie wi kszego od n,

Bardziej szczegółowo

Arytmetyka zmiennopozycyjna

Arytmetyka zmiennopozycyjna Rozdziaª 4 Arytmetyka zmiennopozycyjna Wszystkie obliczenia w octavie s wykonywane w arytmetyce zmiennopozycyjnej (inaczej - arytmetyce ) podwójnej precyzji (double) - cho w najnowszych wersjach octave'a

Bardziej szczegółowo

Liniowe zadania najmniejszych kwadratów

Liniowe zadania najmniejszych kwadratów Rozdziaª 9 Liniowe zadania najmniejszych kwadratów Liniowe zadania najmniejszych kwadratów polega na znalezieniu x R n, który minimalizuje Ax b 2 dla danej macierzy A R m,n i wektora b R m. Zauwa»my,»e

Bardziej szczegółowo

Rozdziaª 13. Przykªadowe projekty zaliczeniowe

Rozdziaª 13. Przykªadowe projekty zaliczeniowe Rozdziaª 13 Przykªadowe projekty zaliczeniowe W tej cz ±ci skryptu przedstawimy przykªady projektów na zaliczenia zaj z laboratorium komputerowego z matematyki obliczeniowej. Projekty mo»na potraktowa

Bardziej szczegółowo

Ukªady równa«liniowych - rozkªady typu LU i LL'

Ukªady równa«liniowych - rozkªady typu LU i LL' Rozdziaª 9 Ukªady równa«liniowych - rozkªady typu LU i LL' W tym rozdziale zapoznamy si z metodami sªu» cych do rozwi zywania ukªadów równa«liniowych przy pomocy uzyskiwaniu odpowiednich rozkªadów macierzy

Bardziej szczegółowo

LZNK. Rozkªad QR. Metoda Householdera

LZNK. Rozkªad QR. Metoda Householdera Rozdziaª 10 LZNK. Rozªad QR. Metoda Householdera W tym rozdziale zajmiemy si liniowym zadaniem najmniejszych wadratów (LZNK). Dla danej macierzy A wymiaru M N i wetora b wymiaru M chcemy znale¹ wetor x

Bardziej szczegółowo

Numeryczne zadanie wªasne

Numeryczne zadanie wªasne Rozdziaª 11 Numeryczne zadanie wªasne W tym rozdziale zajmiemy si symetrycznym zadaniem wªasnym, tzn. zadaniem znajdowania warto±ci i/lub wektorów wªasnych dla macierzy symetrycznej A = A T. W zadaniach

Bardziej szczegółowo

Interpolacja funkcjami sklejanymi

Interpolacja funkcjami sklejanymi Interpolacja funkcjami sklejanymi Funkcje sklejane: Zaªó»my,»e mamy n + 1 w zªów t 0, t 1,, t n takich,»e t 0 < t 1 < < t n Dla danej liczby caªkowitej, nieujemnej k funkcj sklejan stopnia k nazywamy tak

Bardziej szczegółowo

Zadania i scenariusze zaj z laboratorium komputerowego do wykªadu z Matematyki Obliczeniowej. Leszek Marcinkowski

Zadania i scenariusze zaj z laboratorium komputerowego do wykªadu z Matematyki Obliczeniowej. Leszek Marcinkowski Zadania i scenariusze zaj z laboratorium komputerowego do wykªadu z Matematyki Obliczeniowej Leszek Marcinkowski 12 grudnia 2011 Streszczenie W skrypcie przedstawimy zestawy zada«do odbywaj cego si co

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Matematyki Obliczeniowej z wykorzystaniem pakietu octave. Leszek Marcinkowski

Laboratorium z Matematyki Obliczeniowej z wykorzystaniem pakietu octave. Leszek Marcinkowski Laboratorium z Matematyki Obliczeniowej z wykorzystaniem pakietu octave Leszek Marcinkowski 12 grudnia 2011 Streszczenie W tym skrypcie omówimy wykorzystanie pakietu obliczeniowego octave do implementacji

Bardziej szczegółowo

Aproksymacja funkcji metod najmniejszych kwadratów

Aproksymacja funkcji metod najmniejszych kwadratów Aproksymacja funkcji metod najmniejszych kwadratów Teoria Interpolacja polega na znajdowaniu krzywej przechodz cej przez wszystkie w zªy. Zdarzaj si jednak sytuacje, w których dane te mog by obarczone

Bardziej szczegółowo

1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna

1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna 1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna Liczby w pami ci komputera przedstawiamy w ukªadzie dwójkowym w postaci zmiennopozycyjnej Oznacza to,»e s one postaci ±m c, 01 m < 1, c min c c max, (1) gdzie m nazywamy

Bardziej szczegółowo

Rozdziaª 7. Rozwi zywanie równa«nieliniowych. 7.1 Funkcja octave'a fzero()

Rozdziaª 7. Rozwi zywanie równa«nieliniowych. 7.1 Funkcja octave'a fzero() Rozdziaª 7 Rozwi zywanie równa«nieliniowych W tym rozdziale zajmiemy si metodami rozwi zywania równa«nieliniowych skalarnych. Interesuje nas znalezienie zera nieliniowej funkcji f : [a, b] R: Przetestujemy

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna

Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna 1. Podaj denicj liczby zespolonej. 2. Jak obliczy sum /iloczyn dwóch liczb zespolonych w postaci algebraicznej? 3. Co to jest liczba urojona?

Bardziej szczegółowo

Materiaªy do Repetytorium z matematyki

Materiaªy do Repetytorium z matematyki Materiaªy do Repetytorium z matematyki 0/0 Dziaªania na liczbach wymiernych i niewymiernych wiczenie Obliczy + 4 + 4 5. ( + ) ( 4 + 4 5). ( : ) ( : 4) 4 5 6. 7. { [ 7 4 ( 0 7) ] ( } : 5) : 0 75 ( 8) (

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów

Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów Kierunek: Automatyka i Robotyka, II rok Interpolacja PWSZ Gªogów, 2009 Interpolacja Okre±lenie zale»no±ci pomi dzy interesuj cymi nas wielko±ciami, Umo»liwia uproszczenie skomplikowanych funkcji (np. wykorzystywana

Bardziej szczegółowo

1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f(x)=0

1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f(x)=0 1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f()=0 1.1 Metoda bisekcji Zaªó»my,»e funkcja f jest ci gªa w [a 0, b 0 ]. Pierwiastek jest w przedziale [a 0, b 0 ] gdy f(a 0 )f(b 0 ) < 0. (1) Ustalmy f(a 0

Bardziej szczegółowo

Wektory w przestrzeni

Wektory w przestrzeni Wektory w przestrzeni Informacje pomocnicze Denicja 1. Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów. Pierwszy z tych punktów nazywamy pocz tkiem wektora albo punktem zaczepienia wektora, a drugi - ko«cem

Bardziej szczegółowo

a) f : R R R: f(x, y) = x 2 y 2 ; f(x, y) = 3xy; f(x, y) = max(xy, xy); b) g : R 2 R 2 R: g((x 1, y 1 ), (x 2, y 2 )) = 2x 1 y 1 x 2 y 2 ;

a) f : R R R: f(x, y) = x 2 y 2 ; f(x, y) = 3xy; f(x, y) = max(xy, xy); b) g : R 2 R 2 R: g((x 1, y 1 ), (x 2, y 2 )) = 2x 1 y 1 x 2 y 2 ; Zadania oznaczone * s troch trudniejsze, co nie oznacza,»e trudne.. Zbadaj czy funkcjonaª jest dwuliniowy, symetryczny, antysymetryczny, dodatniookre±lony: a) f : R R R: f(x, y) = x y ; f(x, y) = 3xy;

Bardziej szczegółowo

1 Granice funkcji wielu zmiennych.

1 Granice funkcji wielu zmiennych. AM WNE 008/009. Odpowiedzi do zada«przygotowawczych do czwartego kolokwium. Granice funkcji wielu zmiennych. Zadanie. Zadanie. Pochodne. (a) 0, Granica nie istnieje, (c) Granica nie istnieje, (d) Granica

Bardziej szczegółowo

1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej. Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci

1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej. Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci Zebraª do celów edukacyjnych od wykªadowców PK, z ró»nych podr czników Maciej Zakarczemny 1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci dotycz cych funkcji elementarnych,

Bardziej szczegółowo

Szybkie mno»enie wielomianów i macierzy

Szybkie mno»enie wielomianów i macierzy Szybkie mno»enie wielomianów i macierzy Šukasz Kowalik Instytut Informatyki, Uniwersytet Warszawski Šukasz Kowalik (UW) FFT & FMM 1 / 30 Szybka Transformata Fouriera Šukasz Kowalik (UW) FFT & FMM 2 / 30

Bardziej szczegółowo

Lab. 02: Algorytm Schrage

Lab. 02: Algorytm Schrage Lab. 02: Algorytm Schrage Andrzej Gnatowski 5 kwietnia 2015 1 Opis zadania Celem zadania laboratoryjnego jest zapoznanie si z jednym z przybli»onych algorytmów sªu» cych do szukania rozwi za«znanego z

Bardziej szczegółowo

X WARMI SKO-MAZURSKIE ZAWODY MATEMATYCZNE 18 maja 2012 (szkoªy ponadgimnazjalne)

X WARMI SKO-MAZURSKIE ZAWODY MATEMATYCZNE 18 maja 2012 (szkoªy ponadgimnazjalne) X WARMI SKO-MAZURSKIE ZAWODY MATEMATYCZNE 18 maja 2012 (szkoªy ponadgimnazjalne) Zadanie 1 Obecnie u»ywane tablice rejestracyjne wydawane s od 1 maja 2000r. Numery rejestracyjne aut s tworzone ze zbioru

Bardziej szczegółowo

x y x y x y x + y x y

x y x y x y x + y x y Algebra logiki 1 W zbiorze {0, 1} okre±lamy dziaªania dwuargumentowe,, +, oraz dziaªanie jednoargumentowe ( ). Dziaªanie x + y nazywamy dodawaniem modulo 2, a dziaªanie x y nazywamy kresk Sheera. x x 0

Bardziej szczegółowo

1. Przedstaw w postaci algebraicznej liczby zespolone: 2. Narysuj zbiory punktów na pªaszczy¹nie:

1. Przedstaw w postaci algebraicznej liczby zespolone: 2. Narysuj zbiory punktów na pªaszczy¹nie: ZADANIA Z MATEMATYKI Zestaw. Przedstaw w postaci algebraicznej liczby zespolone: (3 + j)(5 j) 3 j +j (5 + j) (3 + j) 3. Narysuj zbiory punktów na pªaszczy¹nie: +j +j 3 Re z = Im z = 5 z ( j) = z j z +

Bardziej szczegółowo

ANALIZA NUMERYCZNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ANALIZA NUMERYCZNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ANALIZA NUMERYCZNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Metoda Eulera 3 1.1 zagadnienia brzegowe....................... 3 1.2 Zastosowanie ró»niczki...................... 4 1.3 Output do pliku

Bardziej szczegółowo

Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych.

Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych. Wykªad jest prowadzony w oparciu o podr cznik Analiza matematyczna 2. Denicje, twierdzenia, wzory M. Gewerta i Z. Skoczylasa. Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych. Denicja Mówimy,»e funkcja

Bardziej szczegółowo

Informacje pomocnicze

Informacje pomocnicze Funkcje wymierne. Równania i nierówno±ci wymierne Denicja. (uªamki proste) Wyra»enia postaci Informacje pomocnicze A gdzie A d e R n N (dx e) n nazywamy uªamkami prostymi pierwszego rodzaju. Wyra»enia

Bardziej szczegółowo

ZADANIA. Maciej Zakarczemny

ZADANIA. Maciej Zakarczemny ZADANIA Maciej Zakarczemny 2 Spis tre±ci 1 Algebra 5 2 Analiza 7 2.1 Granice iterowane, granica podwójna funkcji dwóch zmiennych....... 7 2.2 Caªki powierzchniowe zorientowane...................... 8 2.2.1

Bardziej szczegółowo

Funkcje wielu zmiennych

Funkcje wielu zmiennych dr Krzysztof yjewski Informatyka I rok I 0 in» 12 stycznia 2016 Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(x y) b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu (x 0 y 0 )

Bardziej szczegółowo

Macierze i Wyznaczniki

Macierze i Wyznaczniki Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja 1. Tablic nast puj cej postaci a 11 a 12... a 1n a 21 a 22... a 2n A =... a m1 a m2... a mn nazywamy macierz o m wierszach i n kolumnach,

Bardziej szczegółowo

Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych

Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI 1 Rozdziaª 9 RÓWNANIA ELIPTYCZNE 9.1 Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych cz stkowych 9.1.1 Problemy z warunkami brzegowymi W przestrzeni dwuwymiarowej

Bardziej szczegółowo

wiczenie nr 3 z przedmiotu Metody prognozowania kwiecie«2015 r. Metodyka bada«do±wiadczalnych dr hab. in». Sebastian Skoczypiec Cel wiczenia Zaªo»enia

wiczenie nr 3 z przedmiotu Metody prognozowania kwiecie«2015 r. Metodyka bada«do±wiadczalnych dr hab. in». Sebastian Skoczypiec Cel wiczenia Zaªo»enia wiczenie nr 3 z przedmiotu Metody prognozowania kwiecie«2015 r. wiczenia 1 2 do wiczenia 3 4 Badanie do±wiadczalne 5 pomiarów 6 7 Cel Celem wiczenia jest zapoznanie studentów z etapami przygotowania i

Bardziej szczegółowo

Caªkowanie numeryczne - porównanie skuteczno±ci metody prostokatów, metody trapezów oraz metody Simpsona

Caªkowanie numeryczne - porównanie skuteczno±ci metody prostokatów, metody trapezów oraz metody Simpsona Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisªawa Staszica w Krakowie Wydziaª Fizyki i Informatyki Stosowanej Krzysztof Grz dziel kierunek studiów: informatyka stosowana Caªkowanie numeryczne - porównanie skuteczno±ci

Bardziej szczegółowo

Równania ró»niczkowe I rz du (RRIR) Twierdzenie Picarda. Anna D browska. WFTiMS. 23 marca 2010

Równania ró»niczkowe I rz du (RRIR) Twierdzenie Picarda. Anna D browska. WFTiMS. 23 marca 2010 WFTiMS 23 marca 2010 Spis tre±ci 1 Denicja 1 (równanie ró»niczkowe pierwszego rz du) Równanie y = f (t, y) (1) nazywamy równaniem ró»niczkowym zwyczajnym pierwszego rz du w postaci normalnej. Uwaga 1 Ogólna

Bardziej szczegółowo

Liniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach

Liniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach Liniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach Teoria obowi zuje z wykªadu, dlatego te» zostan tutaj przedstawione tylko podstawowe denicje, twierdzenia i wzory. Denicja 1. Równanie

Bardziej szczegółowo

Ciaªa i wielomiany. 1 Denicja ciaªa. Ciaªa i wielomiany 1

Ciaªa i wielomiany. 1 Denicja ciaªa. Ciaªa i wielomiany 1 Ciaªa i wielomiany 1 Ciaªa i wielomiany 1 Denicja ciaªa Niech F b dzie zbiorem, i niech + (dodawanie) oraz (mno»enie) b d dziaªaniami na zbiorze F. Denicja. Zbiór F wraz z dziaªaniami + i nazywamy ciaªem,

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów

Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów Kierunek: Automatyka i Robotyka, II rok Aproksymacja cz. II, wielomiany ortogonalne zastosowania PWSZ Gªogów, 2009 Iloczyn skalarny Funkcja okre±lona na przestrzeni liniowej (, ) R iloczyn skalarny wektorów

Bardziej szczegółowo

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych

Bardziej szczegółowo

Elementy geometrii w przestrzeni R 3

Elementy geometrii w przestrzeni R 3 Elementy geometrii w przestrzeni R 3 Z.Šagodowski Politechnika Lubelska 29 maja 2016 Podstawowe denicje Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów (A,B) z których pierwszy nazywa si pocz tkiem a drugi

Bardziej szczegółowo

Kurs z matematyki - zadania

Kurs z matematyki - zadania Kurs z matematyki - zadania Miara łukowa kąta Zadanie Miary kątów wyrażone w stopniach zapisać w radianach: a) 0, b) 80, c) 90, d), e) 0, f) 0, g) 0, h), i) 0, j) 70, k), l) 80, m) 080, n), o) 0 Zadanie

Bardziej szczegółowo

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych

Bardziej szczegółowo

AM II /2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium

AM II /2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium AM II.1 2018/2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium Normy w R n, iloczyn skalarny sprawd¹ czy dana funkcja jest norm sprawd¹, czy dany zbiór jest kul w jakiej± normie i oblicz norm wybranego

Bardziej szczegółowo

Vincent Van GOGH: M»czyzna pij cy li»ank kawy. Radosªaw Klimek. J zyk programowania Java

Vincent Van GOGH: M»czyzna pij cy li»ank kawy. Radosªaw Klimek. J zyk programowania Java J zyk programowania JAVA c 2011 Vincent Van GOGH: M»czyzna pij cy li»ank kawy Zadanie 6. Napisz program, który tworzy tablic 30 liczb wstawia do tej tablicy liczby od 0 do 29 sumuje te elementy tablicy,

Bardziej szczegółowo

Macierze. Dziaªania na macierzach. 1. Niech b d dane macierze , D = , C = , B = 4 12 A = , F = , G = , H = E = a) Obliczy A + B, 2A 3B,

Macierze. Dziaªania na macierzach. 1. Niech b d dane macierze , D = , C = , B = 4 12 A = , F = , G = , H = E = a) Obliczy A + B, 2A 3B, Macierze Dziaªania na macierzach Niech b d dane macierze A = E = [ 2 3 0 3 2 3 2 0 [ 0 8, B = 4 2, F = [ 2 3, C = 3 2 2 3 0 0 0 4 0 6 3 0, G =, D = 0 2 0 2 0 3 0 3 0 2 0 0 2 2 0 0 5 0 2,, H = 0 0 4 0 0

Bardziej szczegółowo

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych

Bardziej szczegółowo

ANALIZA MATEMATYCZNA Z ALGEBR

ANALIZA MATEMATYCZNA Z ALGEBR ANALIZA MATEMATYCZNA Z ALGEBR WYKŠAD II Maªgorzata Murat MACIERZ A rzeczywist (zespolon ) o m wierszach i n kolumnach nazywamy przyporz dkowanie ka»dej uporz dkowanej parze liczb naturalnych (i, j), gdzie

Bardziej szczegółowo

Macierze. 1 Podstawowe denicje. 2 Rodzaje macierzy. Denicja

Macierze. 1 Podstawowe denicje. 2 Rodzaje macierzy. Denicja Macierze 1 Podstawowe denicje Macierz wymiaru m n, gdzie m, n N nazywamy tablic liczb rzeczywistych (lub zespolonych) postaci a 11 a 1j a 1n A = A m n = [a ij ] m n = a i1 a ij a in a m1 a mj a mn W macierzy

Bardziej szczegółowo

Obliczanie całek. Instytut Fizyki Akademia Pomorska w Słupsku

Obliczanie całek. Instytut Fizyki Akademia Pomorska w Słupsku Obliczanie całek. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze sposobami i możliwościami przybliżonego obliczania całek w środowisku GNU octave. Wprowadzenie Kwadratury Zajmijmy się przybliżonym

Bardziej szczegółowo

Metody dowodzenia twierdze«

Metody dowodzenia twierdze« Metody dowodzenia twierdze«1 Metoda indukcji matematycznej Je±li T (n) jest form zdaniow okre±lon w zbiorze liczb naturalnych, to prawdziwe jest zdanie (T (0) n N (T (n) T (n + 1))) n N T (n). 2 W przypadku

Bardziej szczegółowo

Matematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski

Matematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski Matematyka 1 Šukasz Dawidowski Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski Pochodna funkcji Niech a, b R, a < b. Niech f : (a, b) R b dzie funkcj oraz x, x 0 (a, b) b d ró»nymi punktami przedziaªu (a, b). Wyra»enie

Bardziej szczegółowo

Wybrane poj cia i twierdzenia z wykªadu z teorii liczb

Wybrane poj cia i twierdzenia z wykªadu z teorii liczb Wybrane poj cia i twierdzenia z wykªadu z teorii liczb 1. Podzielno± Przedmiotem bada«teorii liczb s wªasno±ci liczb caªkowitych. Zbiór liczb caªkowitych oznacza b dziemy symbolem Z. Zbiór liczb naturalnych

Bardziej szczegółowo

Funkcje wielu zmiennych

Funkcje wielu zmiennych Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(x, y) b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu (x 0, y 0 ) Pochodn cz stkow pierwszego rz du funkcji dwóch zmiennych wzgl

Bardziej szczegółowo

Analiza Matematyczna MAT1317

Analiza Matematyczna MAT1317 Analiza Matematyczna MAT37 Wydziaª Informatyki i Zarz dzania Listy zada«nr -0 cz ±ciowo na podstawie skryptów: M.Gewert, Z Skoczylas, Analiza Matematyczna. Przykªady i zadania, GiS, Wrocªaw 008 M.Gewert,

Bardziej szczegółowo

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych

Bardziej szczegółowo

Zadania z z matematyki dla studentów gospodarki przestrzennej UŠ. Marek Majewski Aktualizacja: 31 pa¹dziernika 2006

Zadania z z matematyki dla studentów gospodarki przestrzennej UŠ. Marek Majewski Aktualizacja: 31 pa¹dziernika 2006 Zadania z z matematyki dla studentów gospodarki przestrzennej UŠ Marek Majewski Aktualizacja: 1 pa¹dziernika 006 Spis tre±ci 1 Macierze dziaªania na macierzach. Wyznaczniki 1 Macierz odwrotna. Rz d macierzy

Bardziej szczegółowo

Estymacja parametru gªadko±ci przy u»yciu falek splajnowych

Estymacja parametru gªadko±ci przy u»yciu falek splajnowych Estymacja parametru gªadko±ci przy u»yciu falek splajnowych Politechnika Gda«ska Wydziaª Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Wisªa, 3-7.12.2012 Przestrze«Biesowa Przestrze«Biesowa B s p,q, 1 p,

Bardziej szczegółowo

Rozwi zanie równania ró»niczkowego metod operatorow (zastosowanie transformaty Laplace'a).

Rozwi zanie równania ró»niczkowego metod operatorow (zastosowanie transformaty Laplace'a). Rozwi zania zada«z egzaminu podstawowego z Analizy matematycznej 2.3A (24/5). Rozwi zanie równania ró»niczkowego metod operatorow (zastosowanie transformaty Laplace'a). Zadanie P/4. Metod operatorow rozwi

Bardziej szczegółowo

Rachunek ró»niczkowy funkcji jednej zmiennej

Rachunek ró»niczkowy funkcji jednej zmiennej Lista Nr 5 Rachunek ró»niczkowy funkcji jednej zmiennej 5.0. Obliczanie pochodnej funkcji Pochodne funkcji podstawowych. f() = α f () = α α. f() = log a f () = ln a '. f() = ln f () = 3. f() = a f () =

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone Pochodna Caªka nieoznaczona i oznaczona Podstawowe wielko±ci zyczne. Repetytorium z matematyki

Liczby zespolone Pochodna Caªka nieoznaczona i oznaczona Podstawowe wielko±ci zyczne. Repetytorium z matematyki Repetytorium z matematyki Denicja liczb zespolonych Wyra»enie a + bi, gdzie a i b s liczbami rzeczywistymi a i speªnia zale»no± i 2 = 1, nazywamy liczb zespolon. Liczb i nazywamy jednostk urojon, a iloczyn

Bardziej szczegółowo

Informacje pomocnicze:

Informacje pomocnicze: dr Krzysztof yjewski Informatyka; S-I 0.in». 7 grudnia 06 Rachunek caªkowy funkcji jednej zmiennej. Caªka nieoznaczona. przydatne wzory: Informacje pomocnicze: Lp. Wzór Uwagi. dx = x c. adx = ax c 3. x

Bardziej szczegółowo

Lekcja 8 - ANIMACJA. 1 Polecenia. 2 Typy animacji. 3 Pierwsza animacja - Mrugaj ca twarz

Lekcja 8 - ANIMACJA. 1 Polecenia. 2 Typy animacji. 3 Pierwsza animacja - Mrugaj ca twarz Lekcja 8 - ANIMACJA 1 Polecenia Za pomoc Baltiego mo»emy tworzy animacj, tzn. sprawia by obraz na ekranie wygl daª jakby si poruszaª. Do animowania przedmiotów i tworzenia animacji posªu» nam polecenia

Bardziej szczegółowo

Macierze i Wyznaczniki

Macierze i Wyznaczniki dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I.in». 5 pa¹dziernika 6 Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja. Tablic nast puj cej postaci a a... a n a a... a n A =... a m a m...

Bardziej szczegółowo

punkcie. Jej granica lewostronna i prawostronna w punkcie x = 2 wynosz odpowiednio:

punkcie. Jej granica lewostronna i prawostronna w punkcie x = 2 wynosz odpowiednio: 5.9. lim x x +4 f(x) = x +4 Funkcja f(x) jest funkcj wymiern, która jest ci gªa dla wszystkich x, dla których mianownik jest ró»ny od zera, czyli dla: x + 0 x Zatem w punkcie x = funkcja ta jest okre±lona

Bardziej szczegółowo

Funkcje, wielomiany. Informacje pomocnicze

Funkcje, wielomiany. Informacje pomocnicze Funkcje, wielomiany Informacje pomocnicze Przydatne wzory: (a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2 (a b) 2 = a 2 2ab + b 2 (a + b) 3 = a 3 + 3a 2 b + 3ab 2 + b 3 (a b) 3 = a 3 3a 2 b + 3ab 2 b 3 a 2 b 2 = (a + b)(a

Bardziej szczegółowo

Kolokwium Zadanie 1. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona

Kolokwium Zadanie 1. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona Kolokwium 3 0.0. Zadanie. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona a : π, f() = cos() : π < π, a + b : π < jest ci gªa? Rozwi zanie: Funkcja jest ci gªa we wszystkich punktach poza, by mo»e,

Bardziej szczegółowo

1 0 Je»eli wybierzemy baz A = ((1, 1), (2, 1)) to M(f) A A =. 0 2 Daje to znacznie lepszy opis endomorzmu f.

1 0 Je»eli wybierzemy baz A = ((1, 1), (2, 1)) to M(f) A A =. 0 2 Daje to znacznie lepszy opis endomorzmu f. GAL II 2012-2013 A Strojnowski str1 Wykªad 1 Ten semestr rozpoczniemy badaniem endomorzmów sko«czenie wymiarowych przestrzeni liniowych Denicja 11 Niech V b dzie przestrzeni liniow nad ciaªem K 1) Przeksztaªceniem

Bardziej szczegółowo

Uczenie Wielowarstwowych Sieci Neuronów o

Uczenie Wielowarstwowych Sieci Neuronów o Plan uczenie neuronu o ci gªej funkcji aktywacji uczenie jednowarstwowej sieci neuronów o ci gªej funkcji aktywacji uczenie sieci wielowarstwowej - metoda propagacji wstecznej neuronu o ci gªej funkcji

Bardziej szczegółowo

Legalna ±ci ga z RRI 2015/2016

Legalna ±ci ga z RRI 2015/2016 Legalna ±ci ga z RRI 205/206 Równania ró»niczkowe pierwszego rz du sprowadzalne do równa«o zmiennych rozdzielonych a) Równanie postaci: = f(ax + by + c), Równanie postaci: = f(ax + by + c), () wprowadzamy

Bardziej szczegółowo

r = x x2 2 + x2 3.

r = x x2 2 + x2 3. Przestrze«aniczna Def. 1. Przestrzeni aniczn zwi zan z przestrzeni liniow V nazywamy dowolny niepusty zbiór P z dziaªaniem ω : P P V (które dowolnej parze elementów zbioru P przyporz dkowuje wektor z przestrzeni

Bardziej szczegółowo

. 0 0... 1 0. 0 0 0 0 1 gdzie wektory α i tworz baz ortonormaln przestrzeni E n

. 0 0... 1 0. 0 0 0 0 1 gdzie wektory α i tworz baz ortonormaln przestrzeni E n GAL II 2013-2014 A. Strojnowski str.45 Wykªad 20 Denicja 20.1 Przeksztaªcenie aniczne f : H H anicznej przestrzeni euklidesowej nazywamy izometri gdy przeksztaªcenie pochodne f : T (H) T (H) jest izometri

Bardziej szczegółowo

Zadania z PM II A. Strojnowski str. 1. Zadania przygotowawcze z Podstaw Matematyki seria 2

Zadania z PM II A. Strojnowski str. 1. Zadania przygotowawcze z Podstaw Matematyki seria 2 Zadania z PM II 010-011 A. Strojnowski str. 1 Zadania przygotowawcze z Podstaw Matematyki seria Zadanie 1 Niech A = {1,, 3, 4} za± T A A b dzie relacj okre±lon wzorem: (a, b) T, gdy n N a n = b. a) Ile

Bardziej szczegółowo

Lekcja 12 - POMOCNICY

Lekcja 12 - POMOCNICY Lekcja 12 - POMOCNICY 1 Pomocnicy Pomocnicy, jak sama nazwa wskazuje, pomagaj Baltiemu w programach wykonuj c cz ± czynno±ci. S oni szczególnie pomocni, gdy chcemy ci g polece«wykona kilka razy w programie.

Bardziej szczegółowo

Zbiory i odwzorowania

Zbiory i odwzorowania Zbiory i odwzorowania 1 Sposoby okre±lania zbiorów 1) Zbiór wszystkich elementów postaci f(t), gdzie t przebiega zbiór T : {f(t); t T }. 2) Zbiór wszystkich elementów x zbioru X speªniaj cych warunek ϕ(x):

Bardziej szczegółowo

2. L(a u) = al( u) dla dowolnych u U i a R. Uwaga 1. Warunki 1., 2. mo»na zast pi jednym warunkiem: L(a u + b v) = al( u) + bl( v)

2. L(a u) = al( u) dla dowolnych u U i a R. Uwaga 1. Warunki 1., 2. mo»na zast pi jednym warunkiem: L(a u + b v) = al( u) + bl( v) Przeksztaªcenia liniowe Def 1 Przeksztaªceniem liniowym (homomorzmem liniowym) rzeczywistych przestrzeni liniowych U i V nazywamy dowoln funkcj L : U V speªniaj c warunki: 1 L( u + v) = L( u) + L( v) dla

Bardziej szczegółowo

Czy funkcja zadana wzorem f(x) = ex e x. 1 + e. = lim. e x + e x lim. lim. 2 dla x = 1 f(x) dla x (0, 1) e e 1 dla x = 1

Czy funkcja zadana wzorem f(x) = ex e x. 1 + e. = lim. e x + e x lim. lim. 2 dla x = 1 f(x) dla x (0, 1) e e 1 dla x = 1 II KOLOKWIUM Z AM M1 - GRUPA A - 170101r Ka»de zadanie jest po 5 punktów Ostatnie zadanie jest nieobowi zkowe, ale mo»e dostarczy dodatkowe 5 punktów pod warunkiem rozwi zania pozostaªych zada«zadanie

Bardziej szczegółowo

Mathematica - podstawy

Mathematica - podstawy Mathematica - podstawy Artur Kalinowski Semestr letni 2011/2012 Artur Kalinowski Mathematica - podstawy 1 / 27 Spis tre±ci Program Mathematica 1 Program Mathematica 2 3 4 5 Artur Kalinowski Mathematica

Bardziej szczegółowo

Wielomiany. El»bieta Sadowska-Owczorz. 19 listopada 2018

Wielomiany. El»bieta Sadowska-Owczorz. 19 listopada 2018 Wielomiany El»bieta Sadowska-Owczorz 19 listopada 2018 Wielomianem nazywamy wyra»enie postaci a n x n + a n 1 x n 1 +... + a 2 x 2 + a 1 x + a 0 = n a k x k. k=0 Funkcj wielomianow nazywamy funkcj W :

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 4 PLAN WYKŁADU. Sieci neuronowe: Algorytmy uczenia & Dalsze zastosowania. Metody uczenia sieci: Zastosowania

WYKŁAD 4 PLAN WYKŁADU. Sieci neuronowe: Algorytmy uczenia & Dalsze zastosowania. Metody uczenia sieci: Zastosowania WYKŁAD 4 Sieci neuronowe: Algorytmy uczenia & Dalsze zastosowania PLAN WYKŁADU Metody uczenia sieci: Uczenie perceptronu Propagacja wsteczna Zastosowania Sterowanie (powtórzenie) Kompresja obrazu Rozpoznawanie

Bardziej szczegółowo

Interpolacja funkcji

Interpolacja funkcji Interpolacja funkcji Interpolacja funkcji Interpolacja funkcji Wielomianowa Splajny Lagrange a Trygonometryczna Interpolacja Newtona (wzór I ) Czebyszewa Newtona (wzór II ) ( Wielomiany Czebyszewa ) Załóżmy,

Bardziej szczegółowo

Liczby zespolone. dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I 0.in». 6 pa¹dziernika Oznaczenia. B dziemy u»ywali nast puj cych oznacze«:

Liczby zespolone. dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I 0.in». 6 pa¹dziernika Oznaczenia. B dziemy u»ywali nast puj cych oznacze«: Liczby zespolone Oznaczenia B dziemy u»ywali nast puj cych oznacze«: N = {1, 2, 3,...}- zbiór liczb naturalnych, Z = {..., 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3,...}- zbiór liczb caªkowitych, Q = { a b : a, b Z, b 0}- zbiór

Bardziej szczegółowo

Liczenie podziaªów liczby: algorytm Eulera

Liczenie podziaªów liczby: algorytm Eulera Liczenie podziaªów liczby: algorytm Eulera Wojciech Rytter Podziaªy liczb s bardzo skomplikowanymi obiektami kombinatorycznymi, przedstawimy dwa algorytmy liczenia takich oblektów. Pierwszy prosty algorytm

Bardziej szczegółowo

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15 ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych

Bardziej szczegółowo

f(x) f(x 0 ) i f +(x 0 ) := lim = f(x 0 + x) f(x 0 ) wynika ci gªo± funkcji w punkcie x 0. W ka»dym przypadku zachodzi:

f(x) f(x 0 ) i f +(x 0 ) := lim = f(x 0 + x) f(x 0 ) wynika ci gªo± funkcji w punkcie x 0. W ka»dym przypadku zachodzi: Pochodna funkcji Def 1 Pochodn wªa±ciw funkcji f w punkcie x 0 nazywamy granic f (x 0 ) := lim o ile granica ta istnieje i jest wªa±ciwa Funkcj f nazywamy wtedy ró»niczkowaln Przy zaªo»eniu,»e f jest ci

Bardziej szczegółowo

istnienie elementu neutralnego dodawania (zera): 0 K a K a + 0 = a, istnienie elementu neutralnego mno»enia (jedynki): 1 K a K a 1 = a,

istnienie elementu neutralnego dodawania (zera): 0 K a K a + 0 = a, istnienie elementu neutralnego mno»enia (jedynki): 1 K a K a 1 = a, Ciaªo Denicja. Zbiór K z dziaªaniami dodawania + oraz mno»enia (których argumentami s dwa elementy z tego zbioru, a warto±ciami elementy z tego zbioru) nazywamy ciaªem, je±li zawiera co najmniej dwa elementy

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY ANALIZY NUMERYCZNEJ ELEMENTY ANALIZY NUMERYCZNEJ. Egzamin pisemny zestaw 1 26 czerwca 2017 roku

ELEMENTY ANALIZY NUMERYCZNEJ ELEMENTY ANALIZY NUMERYCZNEJ. Egzamin pisemny zestaw 1 26 czerwca 2017 roku Egzamin pisemny zestaw czerwca 0 roku Imię i nazwisko:.... ( pkt.) Udowodnić, że jeśli funkcja g interpoluje funkcję f w węzłach x 0, x, K, x n, a funk- cja h interpoluje funkcję f w węzłach x, x, K, x

Bardziej szczegółowo

Zadania. 4 grudnia k=1

Zadania. 4 grudnia k=1 Zadania 4 grudnia 205 Zadanie. Poka»,»e dla dowolnych liczb zespolonych z,..., z n istnieje zbiór B {,..., n}, taki,»e n z k π z k. k B Zadanie 2. Jakie warunki musz speªnia ci gi a n i b n, aby istniaªy

Bardziej szczegółowo

Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni

Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni Wykªad 3 Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni W wykªadzie tym wi kszy nacisk zostaª poªo»ony raczej na intuicyjne rozumienie deniowanych poj, ni» ±cisªe ich zdeniowanie. Dlatego niniejszy wykªad

Bardziej szczegółowo

1 Poj cia pomocnicze. Przykªad 1. A A d

1 Poj cia pomocnicze. Przykªad 1. A A d Poj cia pomocnicze Otoczeniem punktu x nazywamy dowolny zbiór otwarty zawieraj cy punkt x. Najcz ±ciej rozwa»amy otoczenia kuliste, tj. kule o danym promieniu ε i ±rodku x. S siedztwem punktu x nazywamy

Bardziej szczegółowo

WBiA Architektura i Urbanistyka. 1. Wykonaj dziaªania na macierzach: Które z iloczynów: A 2 B, AB 2, BA 2, B 2 3, B = 1 2 0

WBiA Architektura i Urbanistyka. 1. Wykonaj dziaªania na macierzach: Które z iloczynów: A 2 B, AB 2, BA 2, B 2 3, B = 1 2 0 WBiA Architektura i Urbanistyka Matematyka wiczenia 1. Wykonaj dziaªania na macierzach: 1) 2A + C 2) A C T ) B A 4) B C T 5) A 2 B T 1 0 2 dla A = 1 2 1 1 0 B = ( 1 2 1 0 1 ) C = 1 2 1 0 2 1 0 1 2. Które

Bardziej szczegółowo

Ukªady równa«liniowych

Ukªady równa«liniowych dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I 0 in» 7 listopada 206 Ukªady równa«liniowych Informacje pomocnicze Denicja Ogólna posta ukªadu m równa«liniowych z n niewiadomymi x, x, x n, gdzie m, n N jest nast

Bardziej szczegółowo

Funkcje jednej zmiennej. Granica, ci gªo±. (szkic wykªadu)

Funkcje jednej zmiennej. Granica, ci gªo±. (szkic wykªadu) Funkcje jednej zmiennej Granica, ci gªo± (szkic wykªadu) opracowaªa Gra»yna Ciecierska 1 Granica funkcji Denicja Niech 0 R, r > 0 Otoczeniem punktu 0 o promieniu r nazywamy przedziaª ( 0 r, 0 +r) Otoczeniem

Bardziej szczegółowo

Bash i algorytmy. Elwira Wachowicz. 20 lutego

Bash i algorytmy. Elwira Wachowicz. 20 lutego Bash i algorytmy Elwira Wachowicz elwira@ifd.uni.wroc.pl 20 lutego 2012 Elwira Wachowicz (elwira@ifd.uni.wroc.pl) Bash i algorytmy 20 lutego 2012 1 / 16 Inne przydatne polecenia Polecenie Dziaªanie Przykªad

Bardziej szczegółowo

WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2013/14

WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2013/14 WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2013/14 Spis tre±ci 1 Kodowanie i dekodowanie 4 1.1 Kodowanie a szyfrowanie..................... 4 1.2 Podstawowe poj cia........................

Bardziej szczegółowo

det A := a 11, ( 1) 1+j a 1j det A 1j, a 11 a 12 a 21 a 22 Wn. 1 (Wyznacznik macierzy stopnia 2:). = a 11a 22 a 33 +a 12 a 23 a 31 +a 13 a 21 a 32

det A := a 11, ( 1) 1+j a 1j det A 1j, a 11 a 12 a 21 a 22 Wn. 1 (Wyznacznik macierzy stopnia 2:). = a 11a 22 a 33 +a 12 a 23 a 31 +a 13 a 21 a 32 Wyznacznik Def Wyznacznikiem macierzy kwadratowej nazywamy funkcj, która ka»dej macierzy A = (a ij ) przyporz dkowuje liczb det A zgodnie z nast puj cym schematem indukcyjnym: Dla macierzy A = (a ) stopnia

Bardziej szczegółowo

Twierdzenie Wainera. Marek Czarnecki. Warszawa, 3 lipca Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski

Twierdzenie Wainera. Marek Czarnecki. Warszawa, 3 lipca Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski Twierdzenie Wainera Marek Czarnecki Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski Wydziaª Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 3 lipca 2009 Motywacje Dla dowolnej

Bardziej szczegółowo

Wektor. Uporz dkowany ukªad liczb (najcz ±ciej: dwóch - na pªaszczy¹nie, trzech - w przestrzeni 3D).

Wektor. Uporz dkowany ukªad liczb (najcz ±ciej: dwóch - na pªaszczy¹nie, trzech - w przestrzeni 3D). Wektor Uporz dkowany ukªad liczb (najcz ±ciej: dwóch - na pªaszczy¹nie, trzech - w przestrzeni 3D). Adam Szmagli«ski (IF PK) Wykªad z Fizyki dla I roku WIL Kraków, 10.10.2015 1 / 13 Wektor Uporz dkowany

Bardziej szczegółowo

Przykªady problemów optymalizacji kombinatorycznej

Przykªady problemów optymalizacji kombinatorycznej Przykªady problemów optymalizacji kombinatorycznej Problem Komiwoja»era (PK) Dane: n liczba miast, n Z +, c ji, i, j {1,..., n}, i j odlegªo± mi dzy miastem i a miastem j, c ji = c ij, c ji R +. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

Elementy projektowania inzynierskiego Przypomnienie systemu Mathcad

Elementy projektowania inzynierskiego Przypomnienie systemu Mathcad Elementy projektowania inzynierskiego Definicja zmiennych skalarnych a : [S] - SPACE a [T] - TAB - CTRL b - SHIFT h h. : / Wyświetlenie wartości zmiennych a a = b h. h. = Przykładowe wyrażenia

Bardziej szczegółowo