Zdzisław Krzemiński Aplikacja adwokacka w świetle nowych przepisów. Palestra 8/2(74), 6-11

Transkrypt

1 Zdzisław Krzemiński Aplikacja adwokacka w świetle nowych przepisów Palestra 8/2(74),

2 Z D ZISŁA W KRZEMIŃSKI A plikacja adw okacka w świetle nowych przepisów Z dniem 1 stycznia 1964 r. w eszła w życie u sta w a z d n ia 19.XII.1963 r. o u stro ju a d w o k a tu ry (Dz. U. N r 57, poz. 309).1 Z aw iera ona w iele now ych u n o rm o w ań p o d staw o w y ch im stytucyj zaw odu adw okackiego. O dnosi,się to m iędzy in n y m i tak że do in s ty tu c ji a p lik a c ji ad w o k ack iej. Z ad an iem n in iejszeg o a rty k u łu je s t om ów ić novum tek sto w e, k tó re zm ienia (profil a p lik a c ji adw o k ack iej. Z e zro zu m iały ch w zględów ro zw ażan ia sw o je ograniczam do k ilk u p o d staw o w y ch ty lk o k w estii dotyczących ap lik acji. I. Wpis na listę. W edług s ta ry c h p rzep isó w k a n d y d a t na a p lik a n ta m u siał o d pow iadać licznym w aru n k o m. M usiał w ięc: a) d aw ać rę k o jm ię w y k o n y w a n ia zaw odu zgodnie z zad an iam i a d w o k a tu ry w P olsce L udow ej, b) posiadać o b y w atelstw o polskie i korzy stać iw p e łn i z p ra w publiczn y ch i o b y w atelsk ich p ra w honorow ych, c) m ieć p e łn ą zdolność do czynności p ra w n y c h, d) m ieć n ie sk a z ite ln y c h a ra k te r, e) posiad ać ukończone w yższe stu d ia p ra w n icze z p rz e p isa n y m i eg zam inam i, f) odbyć a p lik a c ję sąd o w ą zakończoną zdanym egzam inem sędziow skim (ten o statn i w a ru n e k obow iązyw ał dopiero od d n ia 1 lipca 1961 r. n a p o d staw ie rozporządzenia M in istra S p raw ied liw o ści z d n ia 7.XI.1960 r. o a p lik a n ta c h i aseso rach sądow ych Dz. U. N r 51, poz. 301). N ow e p rzep isy u trzy m ały w szy stk ie w y m ien io n e w yżej w aru n k i. Je d y n ie w art. 63 ust. 5 um ieszczono obok dotychczasow ego te k s tu zdanie, w m yśl k tórego n a ró w n i z a p lik a c ją sądow ą tra k to w a n a je s t a p lik a c ja p ro k u ra to rs k a zakończona eg zam in em p ro k u rato rsk im. D opiero w ięc po odbyciu ap lik a c ji sąd o w ej lu b p ro k u ra to rs k ie j, zakończonej złożonym pom yślnie egzam inem, będzie m ożna u b ieg ać się o w p is na listę a p lik a n tó w adw okackich. M oże się zdarzyć, że w n iek tó ry ch w ięk szy ch izbach ad w o k ackich liczba s ta r a ją c y c h się o w pis na listę znacznie p rzew y ższy liczbę w o lnych m iejsc. W ty m w y p a d k u m ożliw e je st urząd zen ie eg zam in u k w alifik acy jn eg o d la k a n d y d a tó w n a ap lik an tó w. R eg u lam in tak ieg o eg zam in u zo stał u ch w alo n y przez N aczelną R ad ę A d w o k ack ą jeszcze w 1957 r. ( P a le stra n r 4/1957, s. 102 i n.). F o rm aln ie re g u la m in te n obow iązuje do chw ili obecn ej, chociaż ze w zględu n a m ały ostatn io n a p ły w k an d y d ató w nie m a on p rakty czn ego zastosow ania. II. Uprawnienia. A rty k u ł 83 s ta re j u sta w y stan o w ił, że a p lik a n t a d w o k a c k i m ógł zastępow ać ad w o k ata w sąd ach i u rzędach z w y ją tk ie m S ądu N a j w yższego. U p o w ażn ien ia do zastęp stw a u d zielał ad w o k at, k tó ry p ro w adził sp raw ę. N a tle tego te k stu p o w staw ały w d o k try n ie i p ra k ty c e sąd o w ej w ątp liw o ści. I ta k z astanaw iano się n ad tym, czy a p lik a n t ad w o k ack i m ógł w y stęp o w ać przed okręg o w y m sąd em ubezpieczeń lu b p rzed T ry b u n a łe m U bezpieczeń Społecznych. P o d o b n ie p o w staw ały w ątp liw o ści przy o k re ś la n iu u p ra w n ie ń a p lik a n ta w zakresie i W dalszym ciągu a rty k u łu u sta w a o u s tro ju a d w o k a tu ry z d n ia 27.VI.1950 r. b ędzie n a z y w a n a s ta rą u sta w ą, a p rzep isy w n ie j z a w a rte sta ry m i p rz e p isa m i, n ato m iast u sta w a z dnia ]9.XII.1963 r. n azy w a n a b ędzie n o w ą u sta w ą, a n o rm y w n iej z a w a rte n o w y m i p rz e p isa m i.

3 N r 2 (74) A p lik a c ja a d w o k a c k a w św ie tle n o w y c h p rzep isó w obrony przed są d a m i w ojskow ym i. N aczelna R ada A dw okacka u c h w a łą W y d ziału W ykonaw czego z d n ia 11.IX.1959 r. ( P alestra n r 11/1959, s. 124) p rz y ję ła za obow iązu jącą zasadę, że ap lik an ci ad w okaccy nie m a ją u p ra w n ie ń do z astęp o w an ia ad w o k ató w przed są d a m i w ojskow ym i. Ściem niającą w y k ła d n ię w ym ienionego w yżej p rzep isu zaw iera ta k ż e pism o M in istra S p raw ied liw o ści do N RA z d n ia 10. X r. n r A 29<6/61, k tó re w y jaśniło, że aplik an ci adw okaccy w p isan i n a listę przed 1.VII.1961 r. n ie m a ją p ra w a zastępow ać a d w o k ató w w sąd ach w ojew ódzkich ja k o sądach p ie rw sz e j in sta n c ji zarów no w sp raw ach cy w iln y ch, ja k i w sp raw ach k a rn y c h. Po odbyciu 18 m iesięcy a p lik a c ji dopuszczalne je s t w y stęp o w an ie a p lik a n tó w p rzed sąd am i w ojew ó dzkim i ja k o sąd am i d ru g iej ins'tancji w sp raw ach cy w iln y ch i k a r nych. S tan o w isk o to zn ajd o w ało u zasad n ien ie w tek ście a rty k u łu 1C5 s ta re j u staw y, k tó ry stanciw ił, że ap lik an ci w p s a n i na listę p rzed 1 lipca 1961 r. o d b y w a ją a p lik a c ję n a zasadach p o p rzed n io obow iązu jący ch. N ato m iast o g ran iczen ia te n ie odnosiły się do a p lik a n tó w w p isan y ch n a listę po d n iu 1.VII.1961 r. Istn ia ła w ięc rozbieżność m iędzy te k ste m art. 83 s ta re j u staw y a o b o w iązu ją cą i p rz y ję tą w y k ła d n ią tego p rzepisu, u zasad n iającą konieczność zn o w elizow an ia tego przepisu. W now ej u staw ie zastosow ano in n ą te c h n ik ę re d a k c y jn ą. M ianow icie w tek ście a r t. 90 w ym ieniono w sposób w y czerp u jący sądy oraz organy, p rzed k tó ry m i a p lik a n t m oże zastęp o w ać adw o k ata. W edług tego p rzep isu aiplikant ad w o k ack i m oże w p ierw szy m ro k u a p lik a c ji zastęp o w ać a d w o k a ta w sąd zie p o w iato w y m, w sądzie okręgow ym ubezpieczeń społecznych, w sądzie w o jew ó d zk im o rz e k a ją cym jak o d ru g a in s ta n c ja i przed o rg an am i a d m in istra c ji p aństw o w ej, a począw szy od dru g ieg o ro k u a p lik a c ji ponad to w sądzie w ojew ódzkim o rz e k a ją c y m ja k o p ierw sza in stan cja. W św ietle pow yższego należy zatem p rzy jąć, że a p lik a n t adw o k ack i nie m oże zastęp cw ać ad w o k ata an i p rzed sąd em i w ojskow ym i, a n i p rzed k o m isjam i d y scy p lin arn y m i. Nie będzie też m ógł w y stęp o w ać przed Sądem N ajw yższym i T ry b u n ałem Ubezipieczeń Społecznych. W n cw ej u staw ie nieco odm iennie niż dotychczas u reg u lo w ana została k w estia w y sta w ia n ia su b sty tu c ji aplik an to w i. M ianow icie obecnie u p o w ażn ien ia do z a stę p o w an ia udziela ap lik a n to w i ad w o k at p row adzący sp raw ę za zgodą k ie ro w n ik a zespołu albo spoiecznego b iu ra pom ocy p raw n ej. D otychczas sp raw a ta b y ła u reg u lo w an a nieco inaczej, w edług bow iem s ta re j u sta w y u pow ażnienia u dzielał ad w o k at, k tó ry pro w ad ził spraw ę. W ty c h w a ru n k ach słu szn ie przy jm o w an o, że a p lik a n t był należycie leg ity m o w an y, jeżeli złożył u p o w ażn ien ie podpisan e przez ustan o w io n eg o w sp raw ie a d w o k ata, choćby nie b y łe zgody p a tro n a i k iero w n ik a zespołu. P rzeciw ko ta k ie j w y k ła d n i (p rzy zn ajm y zgodnej z b rzm ien iem przepisów ) podnoszono zarzu ty w sk a z u ją c n a to, że tego ro d z a ju p ra k ty k a pozbaw ia p a tro n a k c n tro li n a d p rzeb ieg iem a p lik a c ji i u m ożliw ia ap lik an to w i p row adzenie, w b rew u staw ie, sp raw na w ła sn y ra c h u n e k. D latego też W arszaw ska R ada A dw okacka pow zięła w 1962 r. ( P a le stra n r 7/1962) uch w ałę, że k o rzystan ie z zastęp stw a a p lik a n ta pow inno m ieć m iejsce za w ied zą i zgodą ak tu aln eg o p a tro n a i k iero w n ik a zespołu. Jeszcze inaczej u reg u lo w an o to zag ad n ien ie w R eg u lam in ie a p lik a c ji a d w o k ackie j o ra z k ształcen ia i egzam inu ap lik a n tó w adw o k ack ich (,.P a le s tra n r 7 8/1963, s. 141). O tóż w 11 tego re g u la m in u czytam y, że,,p a tro n m oże zlecić a p lik a n to w i zastąp ien ie innego członka zespołu z m ocy u p o w ażn ien ia udzielonego przez tegoż członka w d a n e j sp ra w ie. Zgoda zatem k iero w n ik a zespołu w ed łu g p rzep isó w regulam in u b y ła zbyteczna.

4 8 Zdzisław Krzemiński N r 2 (74) O becnie w obec w y raźn eg o b rzm ien ia a rt. 90 n o w ej u sta w y (ust. 2) n ależało b y p o stu lo w ać zm ian ę 11 R eg u lam in u a p lik a c ji ad w o k ack iej o raz p rzy sto so w an ie b rz m ie n ia teg o p rz e p isu do zasad w y rażo n y ch w ustaw ie. W p odobny sposób p o w in n a ulec zmiainie u ch w ała W arszaw sk iej R ad y A dw okackiej., Z a ró w n o now a, ja k i s ta ra u sta w a n ie re g u lu ją zag ad n ien ia u p ra w n ie n ia a p lik a n ta do sam odzielnego p o d p isy w an ia p ism procesow ych. N ato m iast zag ad n ien ie to je s t w y raźn ie u reg u lo w an e w cyt. w yżej R eg u lam in ie a p lik a c ji ad w o k ack iej oraz k sz ta łc e n ia i eg zam in u ap lik a n tó w adw okackich. T a k w ięc w 17 tego reg u lam in u czy tam y, że u p ow ażnienie do zastęp stw a n ie u p o w ażn ia a p lik a n ta adw o k ack ieg o do p o d p isy w an ia w im ien iu zastępow anego a d w o k a ta pism pro ceso w y ch. Z asad a ta w obec b ra k u in n y ch dyspozycji w n ow ej u sta w ie pow in n a m ieć p e łn e zasto so w an ie w p ra k ty c e sąd o w ej.2 S koro m ow a o u p ra w n ie n ia c h a p lik a n ta, to n ależy p rzy o k azji om ów ić zag ad n ien ie p ra w pracow niczych. D o te j p o ry k w estia ta n a su w a ła w iele w ątp liw o ści, m. in. d latego, że te k s t -stare} u sta w y nic n a ten te m a t n ie m ów ił. Ze w zględ u zaś n a to, że w zajęciach a p lik a n tó w m ieściły się elem en ty nie ty lk o p racy, ale ta k ż e n a u k i, p o w staw ały np. w ątp liw o ści, w ja k im zakresie k o rz y s ta ją o n i z urlopów. K w estię tę ro z strz y g n ą ł w reszcie W ydział W ykonaw czy N RA z d n ia 24.IV.1953 r. ( B iul. N R A 1956 r. n r 1, s. 74) w y ja śn ia ją c, że a p lik a n c i m a ją p ra w o do m iesięcznego u rlo p u w ypoczynkow ego, p raw o do ubezpieczenia o raz p ra w o do d o datkow ego m iesięcznego u rlo p u p rzed egzam inem. Z asad a ta zo stała u trz y m a n a w cy to w an y m ju ż w yżej re g u la m in ie a p lik a c ji ad w o k ack iej ( 9). O becnie zagad n ien ie to doczekało się u staw o w eg o unorm o w an ia. M ianow icie a rt. 89 ust. 3 now ej u sta w y stan o w i, że do a p lik a n tó w z a tru d n io n y ch w z e sp o łach sto su je się ogólne przep isy u sta w o d a w stw a p racy dotyczące p raco w n ik ó w um y sło w y ch. W ym ieniona w yżej u ch w ała W ydziału W ykonaw czego N RA m ia ła b y je d n a k n a d a l zastosow anie, jeśli chodzi o p rzy zn an ie a p lik a n to m p ra w a do dodatkow ego m iesięcznego u rlo p u przedeg zam in acy jn eg o. W tekście a rt. 89 now ej u sta w y opuszczono co p ra w d a zdanie tra k tu ją c e o a p lik a n ta c h ze społecznych b iu r pom ocy p ra w n e j, je d n a k ż e je s t to okoliczność o.tyle bez znaczenia, że w ty c h b iu ra c h w szyscy p ra c u ją c y, tzn. ad w o k aci, ap lik an ci i u rzęd n icy, k o rz y sta ją z u staw o d aw stw a p racy (art. 5). N ależy ta k ż e w sk azać n a b ard zo w ażn e novum dotyczące tzw. z aję ć uboczn y ch a p lik a n tó w. J a k w y n ik a z a rt. 86 now ej u sta w y, a p lik a n t m u si m ieć zgodę ra d y ad w o k ack iej n a k ażd e zajęcie uboczne. W edług p rzepisów sta re j u sta w y obow iązek u z y sk iw a n ia zgody n ie odnosił się do p ra c y n au k o w ej, ped ag o g iczn ej, lite ra c k ie j, a rty sty c z n e j i p u b licystycznej. III. Czas trwania aplikacji. N a w stę p ie należy p rzy p o m n ieć, że dotychczas m ieliśm y w łaściw ie dw ie g ru p y a p lik a n tó w, ró żn iące się o k resem trw a n ia a p lik a c ji i sto p n iem p rzy g o to w an ia do w y k o n y w an ia zaw odu. O bok bow iem a p lik a n tó w w p isan y ch n a listę b ezp o śred n io po u k o ńczeniu stu d ió w p ra w n iczych bez o d b y cia ap lik a c ji sąd o w ej, istn ia ła jeszcze d ru g a g ru p a a p lik a n tó w m ający ch za sobą o d b y tą a p lik a c ję sądow ą i zdany eg zam in sędziow ski. P ierw szą g ru p ę a p lik a n tó w obow iązyw ała a p lik a c ja trz y le tn ia, d ru g ą n a to m ia st ty lk o d w u le tn ia. W a ru n e k odb} cia u p rzed n io a p lik a c ji sądow ej został w p ro w adzo n y w życie z d n iem 1 lip ca 1961 r. n a p o d staw ie 25 rozp o rząd zen ia M in istra S p ra w ie d li 2 Z ag a d n ie n ie to o m aw iam szerzej w a rty k u le : A p lik a c ja ad w o k a c k a (de leg e la ta et de le g e fe re n d a ), P a le s tra n r 6/1963, s. 9 i n. o raz w k o m e n ta rz u zb io ro w y m (S. Janczew ski, Z. Krzemiński, w. Pociej, W. Z y wieki: U stró j a d w o k a tu ry, s. 181 i n.)-

5 N r 2 (74) Aplikacja adwokacka w świetle nowych przepisów 9* w ości z d n ia 7 listo p ad a 1960 r. o a p lik a n ta c h i aseso rach sąd o w y ch (Dz. U N r 51, poz. 301). N ow a u sta w a w a rt. 109 u z n a je p ra w a n a b y te przez a p lik a n tó w stan o w iąc, że a p lik an ci w p isani n a listę w d n iu w ejścia w życie u sta w y są a p lik a n ta m i a d w o k ack im i w ro zu m ien iu u sta w y o u s tro ju a d w o k a tu ry. W te n sposób u trz y m a n y został p rz y n a jm n ie j n a ra z ie p o dział n a dw ie g ru p y o ró żn y ch u p ra w n ie n ia c h (np. co do długości okresu trw a n ia ap lik a cji, co do u p ra w n ie ń a p lik a n ta do w y s tę pow ania przed sądam i, w reszcie co do w ysokości w y n ag ro d zen ia).3 N ow a u sta w a w p ro w ad za trz y le tn ią a p lik a c ję ad w o k ack ą (art. 63 u st. 5). P r z y d zielenie do zepołu adw okackiego lu b społeczego b iu ra pom ocy p ra w n e j n a s tę p u je n a m ocy decyzji d ziek ana ra d y, k tó ry w m iarę m ożności u w zg lęd n ia ży czenia k iero w n ik a zespołu lu b b iu ra o raz a p lik a n ta. Z te k s tu a rt. 89 w y n ik a, że do. k iero w n ik a zespołu lu b b iu ra należy k iero w an ie p ra c ą ap lik a n ta. N a to m ia st ra d a adw o k ack a sp ra w u je ogólne k iero w n ictw o n a d kształcen iem a p lik a n tó w (art. 87). U sta w a nie uży w a w tek ście o k reślen ia p a tro n. N ie znaczy to je d n a k, żeby ta in s ty tu c ja została sk aso w an a. N ależy przy p o m n ieć, że cy to w an y ju ż k ilk a k ro t nie re g u la m in ap lik a c ji ad w o k ack iej re g u lu je szczegółow e k w estie zw iązan e z tzw. p a tro n a te m. W arto tu p rzy p o m n ieć 3 tegoż re g u la tn in u stan o w iący, że p atro n e m może zostać ad w o k at, k tó ry m a co n a jm n ie j p ięcio letn i staż w w y k o n y w a n iu zaw odu adw o k ack ieg o i d a je pod w zg lęd em zaw odow ym rę k o jm ię n ależyteg o p rzy g o to w an ia a p lik a n ta do zaw odu adw okackiego. P a tro n a w yzn acza k ie ro w n ik zespołu lu b b iu ra, zaw iad am iając o ty m niezw łocznie ra d ę ad w o k ack ą. D ziekan rad y m oże w ciągu 14 d n i zgłosić sp rz e c iw p rzeciw ko w y zn aczen iu k o n k re tn e g o p atro n a. O k res odbyw ania p ra k ty k i pod k ie ru n k ie m jednego p a tro n a p o w in ien być nie k ró tszy niż sześć m iesięcy i n ie dłuższy niż rok. W o k resie ap lik acji a p lik a n t obow iązany jest: a) o p raco w y w ać p ism a i w n io sk i o ra z p rzy g o to w y w ać k o resp o n d en cję, b) p rzeg ląd ać i b ad ać w sąd ach i u rz ę d a c h a k ta, c) w m ia rę m ożności asy sto w ać p rzy p rz y jm o w a n iu k lien tó w i p rzy w y stę p o w a n iu p a tro n a p rzed sądem, d) zastęp o w ać p a tro n a w p ro w ad zo n y ch p rzez niego sp raw ach. O czyw iście m oże m ieć m iejsce zastąp ien ie tak że innego a d w o k a ta z zespołu /.a w ied zą p a tro n a. A d w o k a t-p a tro n sk ła d a sp raw o zd an ie po u p ły w ie o k resu sześciom iesięcznego, w y k a z u ją c liczbę i ro d zaj sporządzonych przez ap lik an t» pism. P o zakończonej a p lik a c ji a p lik a n t p o w in ie n p rz y stą p ić d o eg zam in u a d w o k a c kiego. O dopuszczeniu do eg zam in u d e c y d u je ra d a adw o k ack a, k tó ra sp ra w d z a, czy zd ają cy o d b y ł u staw o w y o k res a p lik a c ji. N ależy tu je d n a k p o d k reślić, że zaliczenie p ra c y w zespole czy b iu rze n ie n a stę p u je w sposób m ech aniczn y. N ie zalicza się bow iem do czasu a p lik a c ji o k resu, w k tó ry m a p lik a n t bez u sp ra w ie d liw ien ia fa k ty c z n ie n ie w y k o n y w ał ciążących n a nim obow iązków ( 33 re g u la m in u a p lik a c ji ad w o k ack iej) lu b b y ł zaw ieszony w w y k o n y w an iu czynności zaw odow y ch (art. 97). Jeśli chodzi o o k resy u sp raw ied liw io n e g o n iew y k o n y w an ia obow iązk ó w, to zaliczeniu p o d leg ają ty lk o o k resy n ie dłuższe (każdorazow o) niż m ie sięczne. W w y p adkach w y ją tk o w y c h ra d a adw o k ack a m oże zaliczyć u sp ra w ie d liw io n y o k res nieobecności dłuższy niż m iesiąc, lecz nie p rz e k ra c z a ją c y 3 m iesięcy. J S? e r-e j r.a te n te m a t p isałem w w y m ien io n y m ju ż w yżej a rty k u le : A p lik acja a d w o k a c k a (De leg e la ta e t de lege fe re n d a ). Je ś li chodzi o ró żn ice w w y n a g ra d z a n iu p a tr r w chw ałę W ydz. W yk. NRA z dnia r. ( P a le stra n r 3/1963, s. 84).

6 10 Zdzisław Krzemiński N r 2 (74) E g z a m n ad w o k acki ta k ja k i p rzed tem m oże być pow tó rzo n y ty lko je d e n raz. K om isja egzam in acy jn a (nie rad a) m oże w w y p ad k ach w y jątk o w y ch zezw o lić a p lik a n to w i na p rzy stąp ie n ie po ra z trz e c i do egzam inu, jed n ak ż e obow ią z u je tu ta j te rm in w yznaczony p rz e z k o m isję (art. 92). A p lik an t, k tó ry nie zostan ie w p isan y n a listę adw o k ató w w ciągu ro k u od d aty złożenia egzam inu, podlega sk re śle n iu z listy ap lik a n tó w (art. 91). W sta ry c h p rz e p isa c h o k re s ten fiył dłuższy, gdyż w ynosił 2 la ta, sam o zas sk re śle n ie było p o tra k to w a n e fa k u lta ty w n ie. S y tu a c ja określona w a rt. 91 m oże m ieć m iejsce w ów czas, gdy a p lik a n t n ie złoży w n io sk u o w pis, b ądź też w ów czas, gdy M in ister S p raw ied liw o ści sk o rz y sta z przy słu g u jąceg o m u p ra w a w eta co do w pisu. N ow a u sta w a m ów i ty lk o o a p lik a c ji w zesp o łach ad w o k ack ich lu b w społeczn y c h b iu ra c h pom ocy p raw n ej. A p lik acja >u a d w o k a ta w y k o n u jąceg o zaw ód in d y w id u a ln ie 4 je s t n a przyszłość niedopuszczalna. P o w sta je je d n a k n ie ty lk o te o re ty czn y, ale i p rak ty czn y problem, czy aplik a n c i, k tó rz y a p lik u ją n a p o d staw ie a r t. 79 s ta re j u sta w y u ad w o k ata p ra k ty k u ją c e g o in d y w id u aln ie, m ogą tę a p lik a c ję u kończyć u tegoż p a tro n a. T łum acząc w e rb a ln ie p rzep is a rt. 88 n ow ej u staw y, m o żn a b y udzielić na postaw io n e p y ta n ie odpow iedzi n eg aty w n ej. Je d n a k ż e do in n eg o w n io sk u dojdziem y po zapoznaniu się z p rzepisam i p rzejścio w y m i now ej u sta w y. O tóż ja k wy:n;k a z treści a rt. 109 u st. 2, ap lik an ci adw okaccy, w p isani n a listę ap lik a n tó w adw o k ack ich przed dniem 1 lipca 1961 r., o d b y w a ją a p lik a c ję n a zasad ach obow iązujących do dnia 20 g ru d n ia 1958 r.. S koro zaś ta k, to należy p rz y ją ć, że ap lik an ci w pisani przed w y m ien io n ą d a tą n a listę ap lik a n tó w m ogą k o n ty n u o w a ć a p lik a c ję u adw o k ató w p ra k ty k u ją c y c h in d y w id u aln ie. J e s t to co p ra w d a n iew ielk a ju ż g ru p a, k tó ra w ciągu n ajb liższy ch m iesięcy p rz y stą p i do eg zam in u adw okackiego. IV. Odpowiedzialność dyscyplinarna. P rzed e w szystk im należy -zaznaczyć, że in s ty tu c ja odpow iedzialności d y sc y p lin a rn e j uległa w now ych p rz e p isa c h zasacni-czej zm anie. Ta zm ian a odnosi się w k o n sek w en cji tak że do odpow iedzialności d y scy p lin arn e j ap lik an tó w. A rt. 93 now ej u staw y głosi, że adw okaci i a p lik a n c i p o d leg ają odpow iedzialności d y sc y p lin a rn e j na rów nych zasadach. R eg u ła ta zna p ew ne w y ją tk i. J e ś li chodzi o zm iany, to są cn e w idoczne p rzed e w szy stk im w zak resie liczby p rzew id zianych przez u sta w ę k ar. D rabina k a r zo stała w now ej u sta w ie znaczn ie ro zbudow ana. O becnie istn ie ją n a stę p u ją c e k a ry d y scy p lin arn e (art. 91): 1) upom n ien ie, 2) n ag a n a, 3) k a ra pieniężna, 4) zaw ieszenie w czynnościach zaw o d o w y ch na o k res od trzech m iesięcy do dw óch la t, 5) p rzen iesien ie siedziby, <j) pozb aw ien ie p ra w a w y k o n y w an ia zaw odu a d w o k a ta na o k res od jed n eg o ro k u do la t pięciu, 7) w y d alenie z a d w o k atu ry. A rt. 97 stan o w i, że w sto su n k u do a p lik a n tó w ad w o k ack ich nie orzeka się k a ry p ien iężn ej i k a ry pozbaw ienia p ra w a w y k o n y w a n ia zaw odu. A p lik a n t zatem m oże być u k a ra n y n astę p u ją c y m i k a ra m i d y scy p lin arn y m i: u pom nieniem, n ag an ą, zaw ieszen iem w czynnościach zaw odow ych, p rzen iesien iem siedziby, w y d alen iem z a d w o k a tu ry. * S ta ra u sta w a znała dw ie fo rm y w y k o n y w a n ia zaw o d u ad w o k ackie g o. J a k w y n ik ało /. a rt. 3, w y k o n y w a n ie zaw odu ad w o k ac k ie g o o d b y w a się w zesp o łach ad w o k ackic h lu b in d y w id u a ln ie. N a to rria st now a u sta w a zasadniczo znosi p ra k ty k ę in d y w id u a ln ą. Je d y n ie a rt. 110 p rzep isó w p rzejścio w y c h p ozw ala a d w o k a to m w y k o n u ją c y m d o ty ch czas zaw ód In d y w id u aln ie n a dalsze p ro w a d z e n ie p ry w a tn e j k a n c e la rii p rzez ro k. M in ister S p ra w ie d liw ości m eże te n o k res p rzed łu ży ć w u zasad n io n y ch w y p a d k a c h, p rzy czym sam w n io se k z a in te re so w a n e g o m u^i być zao p in io w an y przez N aczeln ą R a d ę A dw o k ack ą. Z te k s tu p rzep isu w ynika, że treść opinii NRA nie w iąże M inistra.

7 Nor 2 (74) A d w o k a c i w a rsza w scy w o k resie re w o lu c ji A d w o k at lu b a p lik a n t ad w o k ack i, p rzeciw ko k tó ry m toczy się p o stęp o w an ie d y scyplin arn e lu b k a rn e, m oże być tym czasow o zaw ieszony w czynnościach zaw o dow ych, jeżeli tego w y m ag a in te re s społeczny. Czas trw a n ia zaw ieszen ia a p lik a n ta w czynnościach n ie zalicza się do o k resu obow iązkow ej a p lik a c ji (art. 94 i 97). K ary d y scy p lin arn e u p o m n ien ia i n agan y m ogą być w y m ierzo n e p rzez d z iekana ra d y ad w o k ack iej. O d tej decyzji p rzy słu g u je odw ołanie do kom isji d y sc y p lin a rn e j. N ato m iast zeb ran ie zespołu lu b k iero w n ik zespołu m oże udzielić członkow i zespołu lu b a p lik a n to w i adw o k ackiem u o strzeżenia (art. 29). Od te j d ecy zji o d w o łan ie nie p rzy słu g u je. H A L IN A KIEPURSKA Adwokaci warszawscy w okresie rewolucji Przed rewolucją 12 lipca 1876 r. zniesiono w K ró lestw ie sądy polskie, a n astep n eg o d n ia w p ro w adzono now ą o rg an izację sąd o w n ictw a o p a rtą na refo rm ie ro s y jsk ie j z 1864 r. Jed n o cześn ie językiem urzęd o w y m sta ł się język rosyjski. R e fo rn re uległa tak że a d w o k a tu ra. N a m iejsce poprzed n ich sto p n i (p atro n ó w, a d w o k a tó w i m ecenasów ) *, u zy sk iw an y ch iw drodze egzam inów p ań stw o w y ch, w prow adzono te ra z jed en : ad w o k ató w przysięgłych (pom ocnicy a d w o k ató w i o b ro ń cy p ry w a tn i zostali p o w o łani nieco później). D aw ni członkow ie p a le s try o trzy m ali ty tu ł a d w o k a ta przysięgłego p o zd an iu eg zam in u z jęz. rosyjskiego. W początk o w y m o k resie po w p ro w ad zen iu refo rm y za sto łam i sędziow skim i sp o ty k a n o się z sąd o w n ik am i p o lsk im i, w ięc n ie odczuw ało się ta k d o tk liw ie w p ro w ad zo n ej zm iany 2. S ta n te n nie trw a ł je d n a k długo. P ow oli zaczęto obsad zać sta n o w isk a p rzy b y ły m i z R osji c a rsk im i u rzędnik am i. P o lity k a ta, acz pow olna, d z ia ła ła skutecznie. W trzy d zieści la t później, w r. 1906, n a 590 sądow n ik ó w W K ró lestw ie P olskim zn ajd zie się ty lko 24 P olaków, tj. zaled w ie 4% 3. N ow a org an izacja sąd o w n ictw a pozo staw iła dla ludności m iejsco w ej, poza n iższym i sta n o w isk a m i w sądach, n o ta r ia t i ad w o k a tu rę. P rzep isy n ow ej p ro c e d u ry sąd o w ej poddały ad w o k ató w zu p ełn ej w ładzy sądów. O gólne zgro m ad zen ia sąd ó w o k ręg o w y ch m ianow ały ad w o k ató w, one też były sąd a m i d y scy p lin arn y m i. O d w o ła n ia od ich decyzji ro z p a try w a ła Izba S ądow a, a w dalszej in s ta n c ji S e n a t K a sacyjn y. * W ch w ili re fo rm y b y ło w W arszaw ie 50 m ecenasów, 50 ad w o k ató w i 100 p a tro n ó w <A. Suligowski: L u d w ik M arczew ski, G az. Sąd. W arsz. 1928, s. 392). 2 Kraushar A.: C zasy są d o w n ictw a ro sy jsk ie g o w W arszaw ie ( ), W arsz a w a 3916, s P rz em ó w ien ie A. Peplowskiego na p ro cesie S trzem b o sza i S zy ffa ( G az. S ąd. W arsz. 19C6 nr 48. s ).