Andrzej Zieliński Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1987 r. (III CZP 104. Palestra 33/11-12( ),

Transkrypt

1 Andrzej Zieliński Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1987 r. (III CZP 104 Palestra 33/11-12( ),

2 124 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Nr (383/384) ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO Teza g ło s o w a n e j u c h w a ły b rzm i n astępująco: Wniosek właściciela nieruchomości o jej rozgraniczenie nie przerywa biegu zasiedzenia w stosunku do samoistnego posiadacza tej nieruchomości. 1. GLOSA do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1987 r. (III CZP 104/86)* I. P rzedsta w ione S ą d o w i N a jw y ż szem u w try b ie art. 391 k.p.c. przez Sąd W o je w ó d z k i w K ro ś n ie (p o s ta n o w ie n ie m z d n ia 25 lis to p a d a 1986 r.) do ro z s trz y g n ię c ia p y ta n ie p ra w ne o treści: C z y w n io s e k o ro z g ra n ic z e n ie n ie ru c h o m o ś c i z ło ż o n y przez le g i ty m o w a n e g o w ła ś c ic ie la i s k u tk u ją c y w s z c z ę c ie p o s tę p o w a n ia z u- d ziałem s a m o is tn e g o p o siadacza n ie ru c h o m o ś c i o b ję te j ro z g ra n i czenie m p rz e ry w a bieg te rm in u z a sie d zenia?. w y ło n iło się na tle n a s tę p u ją c e g o stanu fa k ty c z n e g o : Sąd R e jo n o w y w Ja śle p o s ta n o w ie n ie m z d n ia 18 lip c a 1986 r. s tw ie rd z ił, że J a n in a R. i E u g e n iu s z R. w d ro d z e za sie d zenia n a b y li na p ra w a ch w s p ó ln o ś c i u s ta w o w e j m a ł że ń skie j w ła s n o ś ć o k re ś lo n y c h d z ia łek. S ąd ten u s ta lił, że w d n iu 2 g ru d n ia 1965 r. p o m ię d z y w n io s k o d a w c a m i a u c z e s tn ik ie m W ło d z im ie rz e m S. zo s ta ła za w a rta w PBN w J. w a ru n k o w a um o w a sp rze d a ży d z ia łk i w ra z ze z n a jd u ją c ą się na niej częścią b u d yn ku m ieszkalnego. M im o że S k a rb P aństw a n ie s k o rz y s ta ł z praw a p ie rw o k u p u tej d z ia ł ki, s tro n y nie s p o rz ą d z iły u m o w y p rzenoszącej w ła s n o ś ć n ie ru c h o m o ści na rzecz w n io s k o d a w c ó w. N ależy d o d a ć, że ju ż p rze d te m, bo w 1958 roku, ro d z ic e u cze s tn ik a p o s tę p o w a n ia zaw arli z w n io s k o d a w cam i n ie fo rm a ln ą um o w ę sprzedaży 3 /4 części b u d y n k u m ie szkaln e g o oraz z a jm o w a n y c h przez ten b u d y nek działek. W zw ią zku z tym w n io s k o d a w c y w eszli w p o s ia d a n ie całe g o b u d y n k u o ra z d zia łe k, stan zaś ta ki, trw a ją c y nadal, prow adzi do zasiedzenia. W n io s k o w d a w c y, k tó rz y w e szli w p o s ia d a n ie d zia łe k na p o d s ta w ie n ie fo rm a ln y c h u m ó w p rz e n ie s ie n ia w ła s n o ś c i n ie ru c h o m o ś c i, są p o s ia d a cza m i w złej w ierze. O d te g o p o s ta n o w ie n ia w n ió s ł re w iz ję u c z e s tn ik p o s tę p o w a n ia, zarzu ca ją c m.in., że przed upływ e m te rm in u za sie d zen ia bieg je g o z o s ta ł p rz e rw a n y przez z ło żenie w n io s k u o ro z g ra n ic z e n ie n ie ru c h o m o ś c i, która je s t o b ję ta p o s tę p o w a n ie m o s tw ie r d zenie zasiedzenia. S ąd W o je w ó d z k i, ro z p o z n a ją c rew izję uczestnika postępow ania, po w z ią ł p ow ażne w ą tp liw o ś c i praw ne * Uchwała została opublikowana w OSNCP nr 2 3/1988, poz. 31.

3 Nr (383/384) Orzecznictwo Sądu Najwyższego 125 w y ra ż o n e w tre ś c i p rz e d s ta w io n e g o p y ta n ia p ra w n e g o. Sąd N ajw yższy, ro zstrzygając o m a w ia n e z a g a d n ie n ie, w y ra z ił z a p a try w a n ie ja k w o d p o w ie d z i na p y ta n ie praw ne. II. P ro b le m a ty k a s to s o w a n ia p rz e pisu art p k t 1 k.c. d o p rz e r w ania bie g u z a s ie d z e n ia o ra z w y kła d n i ro d z a jó w c z y n n o ś c i, k tó re do ta k ie g o p rz e rw a n ia b iegu z a s ie d z e nia prow a d zą, b u d z i żyw e z a in te re so w a n ie z a ró w n o p ra k ty k i ja k i d o k try n y ze w z g lę d u na je j k o n tr o w e rsyjn o ść. P rzepis b o w ie m art p k t 1 k.p.c. zaw ie ra n ie o s tro sform ułow ane kryte ria kw a lifikacyjn e, co stw arza w p ra k ty c e c ią g łe w ą tp liw o ś c i co d o te g o, ja k ie c z y n n o ś c i p ro cesow e p ro w a d z ą d o p rz e rw a n ia bieg u p rz e d a w n ie n ia. W arunkam i przerw ania biegu przed a w nienia w e d łu g c y to w a n e g o p rzepisu są: d o k o n a n ie c z y n n o ś c i przed o r g a n e m p o w o ła n y m d o ro z p o znaw ania s p o ru lub e g z e k w o w a nia roszczeń d a n e g o ro d zaju, ja k ró w n ie ż prze d sądem p o lu b o w nym oraz p rz e d s ię w z ię c ie tej c z y n n o ś c i w celu b e z p o ś r e d n ie g o d o c h o dzenia, u sta le n ia, z a s p o k o je n ia lub za b e zp ie cze n ia roszczenia. O ile p ierw szy w arunek nie nasuw a w ię kszych tru d n o ś c i in te rp re ta c y j nych, o ty le d ru g i, na s k u te k u życia tam pojęcia b e zp o śre d n ie g o, budzi w ą tp liw o ś c i za ró w n o w o rz e c z n ic t w ie jak i d o k try n ie. P rzykładem tych w ą tp liw o ś c i je s t w ła śnie g ło so w a n a uchw ała. W ydaje się, że ocena, czy k o n k retna c z y n n o ś ć zm ierza b e zp o śre d nio do d o ch o d ze n ia, ustalenia, zasp o ko je n ia lub zabezpieczenia roszczenia, zależy od rodzaju te g o roszczenia. W lite ra tu rz e tra fn ie p o d n ie siono, że zastrzeżenie, żeby cz y n ność p ro c e s o w a zo sta ła p rze d się w zię ta b e z p o ś r e d n io w c e la c h o k re ś lo n y c h w art p k t 1 k.c., zo sta ło zam ieszczone w u staw ie po to, by z a p o b ie c z b y t lib e ra l nej ju d y k a tu rz e w tym w z g lę d z ie.1 Z a u w a żyć b ow iem należy, że przed w ejściem w życie kodeksu c yw iln e g o o rz e c z n ic tw o tra k to w a ło lib e ra ln ie p rz y c z y n y p o w o d u ją c e p rz e rw a n ie b ie g u p rz e d a w n ie n ia.12 T e n d e n c je ta k ie u trz y m u ją się d o d n ia d z is ie j sze g o.3 Jednakże jeszcze pod rządam i d a w n e g o praw a rzeczow e g o Sąd N ajw yższy w y ja ś n ił, że w ła ś c i ciel, a b y u n ic e s tw ić b ie g n ą ce p rzec iw k o n ie m u z a s ie d z e n ie, m u s i z g ło sić akcję zaczepną, a lb o w ie m nie p rze ryw a ją biegu te rm in u zasiedzenia za rzu ty staw iane przez p rze ciw n ika w n io s k u o s tw ie rd z e n ie n a b ycia w ła sn o ści przez zasiedzenie, sta n o w ią ce t y l k o o b r o n ę w s p r a w ie.4 Pogląd ten należy uznać za a ktu a l ny w ś w ie tle o b o w ią z u ją c y c h przep isó w art. 175 k.c. w zw iązku z art. 1 Z. R a d w ań s ki: Zarys części ogólnej prawa cywilnego, 1979, poz k. W o lte r: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia r., OSPiKA 1962, poz. 322; W. B e ru to w ic z : Przerwa biegu przedawnienia przez wniesienie pozwu w orzeczeńictwie Sądu Najwyższego, NP nr 7 8/1964, s. 740 i nast. 3 A. Z ie liń s k i: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1986 r., Palestra nr 4/1988. s. 88. Autor przytacza przykład orzeczenia sądu rejonowego, którr przyjął, że pozew o eksmisję przerywa bieg zasiedzenia. 4 Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8.VII.1960 r. 2 CR 182/60, OSN 1961, poz. 83.

4 126 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Nr (383/384) p k t 1 k.c. K o d e ks c y w iln y b o w ie m, k tó ry u ła tw ił n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i p rze z zasiedzenie, je d n o cze ś n ie z a o s trz y ł w y m a g a n ia d o ty czące p rz e rw y b ie g u zasiedzenia. W ś w ie tle p o w y ż s z e g o n a leży zatem uznać, że nie m o g ą w y w o ła ć p rze rw y zasiedzenia c z y n n o ś c i p r z y g o t o w a w c z e, ja k np. w n io sek o z w o ln ie nie od k o s z tó w są d o w y c h z g ło s z o n y p rz e d w s z c z ę c ie m p o s tę p o w a n ia. B ie g u za sie d zenia n ie p rzeryw a też w n io s e k s p a d k o b ie rc y o s tw ie rd z e nie n a b y c ia s p a d k u w s to s u n k u do w s p ó łs p a d k o b ie rc y, k tó ry je st p o sia d a czem n ie ru c h o m o ś c i należącej d o s p a d k u.5 W n io s e k ta k i nie należy d o c z y n n o ś c i b e z p o ś re d n io z m ie rz a ją c e j d o s p o w o d o w a n ia u tra ty p o s ia d a n ia przez s a m o is tn e g o p o s ia dacza n ie ru c h o m o ś c i należącej do sp a d ku, b ę d ą ce g o ró w n ie ż s p a d k o biercą. B iegu te g o nie p rz e ry w a ró w n ie ż z podanej w yżej p rz y c z y n y : p rz y p o zw a n ie z art. 84 i 85 k.p.c., w n io s e k o zabezpie czenie d o w o d ó w, w n io s e k o u s ta n o w ie n ie k u ra to ra, pozew o eksm isję, w n io s e k o n a d a n ie w y ro k o w i k la u z u li w y k o n a ln o ś c i, w n io sek o w y z n a c z e n ie s ę d zie go p o lu b o w n e go, p o w ó d z tw o o u s ta le n ie praw a w ła s n o ś c i, p o w ó d z tw o p o s e s o ry jn e.6 W k o n k lu z ji zatem należy d o jś ć do w n io s k u, że tra fn e je s t u trw a lo n e w d o k try n ie i o rz e c z n ic tw ie s ta n o w i sko, iż te rm in zasiedzenia przeryw a: w y to c z e n ie p o w ó d z tw a p e ty to ry j- nego o w y d a n ie rzeczy, w n io s e k o w szczę cie e g zekucji, w n io sek o d z ia ł s p a d k u.7 W lite ra tu rz e p rzyta cza się w p ra w d zie je d e n w yp a d e k, k ie d y m o ż liw o ś ć p rz e rw a n ia b ie g u p rz e d a w n ie nia zależy od s tw ie rd z e n ia n a b ycia sp a d ku. C h o d z i m ia n o w ic ie o s y tu a - 5 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.VI.1968 r. III CZP 46/68, OSPiKA 1970, poz Por. System prawa cywilnego (praca zbiorowa), t. I. Część ogólna, 1974, s. 64; Z. R a d w a ń s k i, M. K ę p iń ski: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18.V I.1968 r. III CZP 46/68, OSPiKA 1970 r poz. 3, s. 8; A. Z ie li ńsk i : op. cit., s. 89; J. St. P ią to w s k i (w:) System prawa cywilnego (praca zbiorowa), t. II, s Pogląd odmienny co do powództw o ustalenie reprezentuje W. B e ru to w ic z: Znaczenie prawne sądowego dochodzenia roszczeń, Warszawa 1966, s. 41. Z poglądem tym polemizuję w przypisie 7. 7 J. St. P ią to w s k i (w:) System prawa cywilnego, t. II, s. 332; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.V I.1968 r. OSNCP 1969 r., poz. 62; S. W ó jc ik : Z problematyki stosowania przepisów o biegu przedawnienia ZWJ Praca z Wynalazczości Ochrony Własności Intelektualnej", 1974, s. 245 i 246; A. S z p u n a r, W. W an a- to w s k a : Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego, NP nr 11 12/1969 r., s i nast.; A. Z ie liń s k i: op. cit., s. 88. W. B e ru to w ic z ( Znaczenie prawne sądowego dochodzenia roszczeń, Warszawa 1966, s. 100 i nast.) wyraził pogląd, że oprócz powództwa zmierzającego bezpośrednio do przerwania biegu zasiedzenia przerwę tego biegu powodują również inne czynności właściciela (dokonane przed sądem lub przed innym upoważnionym organem), jak np. pozew o ustalenie własności wytoczony przeciwko posiadaczowi, wnioski o zmianę wpisów w księgach wieczystych, postępowanie mające na celu założenie księgi wieczystej, jeżeli posiadacz w nim uczestniczy, i wniosek o rozgraniczenie nieruchomości. Z poglądem tym nie można się jednak zgodzić. Trafnie

5 Nr (383/384) Orzecznictwo Sądu Najwyższego 127 cję, w k tó re j s p a d k o b ie rc a ch ce p rz e rw a ć bieg za sie d zen ia w s to s u n k u d o p o sia d a cza, k tó ry nie je s t s p a d k o b ie rc ą. Do żą d a n ia w y d a n ia n ie ru c h o m o ś c i s p a d k o b ie rc a ta k i m u si się w y le g ity m o w a ć s tw ie rd z e n ie m n a b y c ia s p a d ku (art k.c.). N a le ż y zatem, k ie d y z b liż a się ry c h ły u p ły w te rm in u zasiedzenia, w y s tą p ić z w ła ś c iw y m ro szczenie m d o sądu p rzed u zyska n ie m ta k ie g o s tw ie r d z e n ia i n a s tę p n ie u zyska ć zaw ie szenie p o s tę p o w a n ia na p o d sta w ie art k.p.c.8 Z p o g lą d e m ty m nie m ożna się je d n a k z g o d zić. B ieg zasiedzenia z o s ta je b o w ie m p rz e rw a n y przez z g ło s z e n ie ro szcze n ia o w y d a n ie n ie ru c h o m o ś c i, n a to m ia s t s tw ie rd z e n ie n a b y c ia s p a d k u m a je d y n ie na celu uzyskanie p rzym io tu le g itym a cji c zyn nej w ty m p ro c e s ie przez s p a d k o b ie rc ę w y s tę p u ją c e g o z roszczeniem. W yd a je się, że p rz e rw a n ie b iegu za sie d zen ia n a s tę p u je także w w y p a d k u p o d ję c ia in n y c h jeszcze c z y n n o ś c i p ro c e s o w y c h d o k o n a n y c h p rze z o so b ę u p ra w n io n ą p rz e c iw k o o s o b ie, na rzecz któ re j b ie g n ie zasie d ze nie, a m ia n o w ic ie w razie: 1) w n ie s ie n ia p o w ó d z tw a w z a je m n e g o co d o ro szcze ń o b ję ty c h p ozw em w z a je m n y m lu b k tó re z te g o pozw u w y n ik a ją.9 10*12* 2) z ło ż e n ia w y ro k u sądu z a g ra n i cznego, je ż e li z o s ta ł on u z n a n y przez sąd p o ls k i (a rt i n astp. k.p c.), 3) z g ło sze n ie w n io s k u o w e zw a n ie d o w zięcia u d z ia łu w p o s tę p o w a n iu (jest to tzw. d o p o z w a n ie ) na p o d s ta w ie p rz e p is ó w art k.p.c.11 P rz e rw a n ie b iegu za sie d zenia n a s tę p u je w ó w c z a s z d a tą w y d a n ia p o s ta n o w ie n ia o d o p o z w a n iu. J e d n a k ż e je ż e li n o w y p o w ó d z g o d n ie z a rt k.p.c. w s tą p i w m ie js c e d o ty c h cza so w e go, to w o b e c s u k c e s ji p ro c e s o w e j p rz e rw a n ie b ie g u zasie d ze nia n a stą p i od d a ty w n ie sie n ia p o z w u,1" 4) z ło że n ia w n io s k u o ro z p o z n a n ie s p ra w y przez sąd p o lu b o w n y (art. 697 k.p.c.). S am a u m o w a o p o d d a n ie s p o ru p od ro z s trz y g n ię c ie sądu p o lu b o w n e g o (zapis na sąd p o lu b o w n y ) w try b ie art. 698 k.p.c. nie je s t w y s ta rc z a ją c a. D ata sp o rzą d ze n ia zapisu m oże s ta n o w ić datę p rz e rw a n ia b ie g u zabowiem przyjął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 8.VII.1960 r. 2 CR 182/60 (OSPiKA 1961 r., poz. 130), że cel przepisów o przerwaniu biegu przedawnienia (obecnie art k.c.) świadczy o tym, iż jedynie akcja zaczepna osoby, przeciwko której biegnie przedawnienie, przerywa jego bieg. Chodzi tu o takie czynności zaczepne, które zmierzają do przerwania biegu przedawnienia. Do tego zaś celu nie zmierzają bezpośrednio (z zastrzeżeniem co do wniosku o rozgraniczenie połączonego z roszczeniem o wydanie nieruchomości) czynności wymienione przez Autora. * J. G w ia z d o m o rs k i: Prawo spadkowe w zarysie, 1969, s Z. K la fk o w s k i: Przedawnienie w prawie cywilnym, 1970, s K. P ia s e c k i: Kodeks cywilny z komentarzem, s " Por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia r., OSNCP 1966, poz. 7 i z dnia r OSNCP 1975, poz Por. M. J ę d rze je w s k a : Wpływ czynności procesowych na bieg przedawnienia, 1984, s. 72.

6 128 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Nr (383/384) s ie d z e n ia ty lk o w te d y, g d y s tro n y z a w ie ra ją ta ką u m o w ę ju ż po p o w s ta n iu s p o ru ;13 5) w e zw a n ia sa m o is tn e g o p o s ia d a cza, na rzecz k tó re g o b ie g nie zasiedzenie, d o p ró b y u g o d o w e j (art. 185 k.p.c.). C z y n n o ś ć ta b o w ie m w szczyn a p o stę p o w a n ie przed sądem i zm ie rza b e z p o ś re d n io d o re a liza cji ro s z c z e n ia ;14 6) u zyska n ia w try b ie art k.p.c. zarzą d ze n ia ty m c z a s o w e g o d o z a b e z p ie c z e n ia ro szcze n ia przed w szczę cie m p o s tę p o w a n ia w s p ra w ie z d a tą w y d a n ia te g o zarządzenia. W yd a n ie ta k ie g o zarzą d ze n ia ju ż w to k u p o s tę p o w a nia nie ma znaczenia dla p rze r w ania b iegu zasiedzenia, g dyż s k u te k ten z o s ta ł ju ż w y w o ła n y w n ie sie n ie m roszczenia. III. Pow yższe rozw ażania zm ierzały d o w skazania, ja k ie c z y n n o ś c i p ro c e s o w e o s o b y u p ra w n io n e j p o w o d u je p rz e rw a n ie b ie g u zasiedzenia i p o ś re d n io z m ie rz a ły d o u s to s u n k o w a n ia się d o tezy g ło sow a n e j uchw ały. P ro b le m, czy w n io s e k w ła ś c ic ie la n ie ru c h o m o ś c i o jej ro z g ra n ic z e n ie p rz e ry w a czy też nie p rz e ry w a b iegu zasie d zenia w s to s u n k u d o s a m o is t n e g o posia dacza tej n ie ru c h o m o ś c i, nie je s t ta k o c z y w is ty, ja k b y to na p ie rw s z y rz u t oka m o g ło się w y daw ać. W lite ra tu rz e m ożna się sp o tk a ć z p o g ląd e m, że w n io s e k o ro z g ra n i c z e n ie n ie ru c h o m o ś c i p o w o d u je p rze rw ę b iegu z a s ie d z e n ia.15 N ależy tu zauw a żyć, że s p ó r o ro z g ra n ic z e nie p rz e w id z ia n y w art. 152 i 153 k.c. na p o d s ta w ie d e k re tu z d n ia 13 w rze śn ia 1946 r. o ro z g ra n ic z e n iu n ie ru c h o m o ś c i (Dz. U. N r 53, poz., 298; zm.: Dz. U. z 1946 r. N r 70, poz. 382) u trz y m a n e g o w m o c y p rz e p i sem art. V III p k t 3 p rz e p is ó w w p ro w a d z a ją c y c h k.p.c., m oże m ieć d w o ja k i ch a ra k te r, a m ia n o w ic ie : 1) g d y d o w szczęcia spra w y d o c h o dzi d la te g o, że w ą tp liw a lu b s p o r na stała się g ra n ica, albo 2) g d y c h o d z i o w y d a n ie n ie ru c h o m o ś c i lu b jej czę ści d la te g o, że p rz e c iw n ik za g a rn ą ł tę n ie ru c h o m ość lu b jej część, a d o ro z s trz y g n ię c ia s p ra w y k o n ie c z n e je st ustalenie g ra n icy. W p ie rw s z y m w y p a d k u m a m y do c z y n ie n ia w y łą c z n ie ze sp ra w ą o ro z g ra n ic z e n ie, naw et g d y w s z c z y n a ją c y sp ra w ę ż ą d a ł w y d a n ia m u p rz y g ra n ic z n e g o pasa g ru n tu. T u ta j żą d a n ie w y d a n ia m a w tej s y tu a c ji c h a ra k te r w tó rn y, ja k o n a stę p stw o w y tw o rz e n ia się w te re n ie w a d liw e j g ra n ic y.16 D la te g o ta kie roszczenie nie przeryw a biegu zasiedzenia. N a to m ia s t w d ru g im w y p a d k u c h a ra k te r w tó rn y m a ro z g ra n ic z e n ie (u s ta le n ie g ra n ic y ),17 g d yż p o d s ta w o w y m ro szczenie m je st żą d a n ie w y d a n ia n ie ru c h o m o ś c i lu b je j części. Z te g o w z g lę d u te g o ro d za ju roszczenie p rze ryw a bieg zasiedzenia. A zatem w każdym w y p a d k u sp o ru o ro z g ra n ic z e n ie je że li m a on m ieć znaczenie d la p rz e rw a n ia b iegu za- 15 System prawa cywilnego (praca zbiorowa), t. I, Część ogólna, 1985, s Por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3.IV.1964 r. OSNCP 1965, poz W. B e ru to w ic z : Znaczenie prawne sądowego dochodzenia roszczeń, Warszawa 1966, s. 100 i nast.; E. Ja n e c zk o : Zasiedzenie, 1981, s. 88 i nast. 16 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31.VIII.1963 r. III CR 136/63, OSNCP 1964, poz Tamże.

7 N r ( /3 8 4 ) Orzecznictwo Sądu Najwyższego s ie d z e n ia (i nie ty lk o d la te g o ) n ależy przede w szystkim ro zstrzyg nąć, ja k i c h a ra k te r m a to roszczenie, a w s z c z e g ó ln o ś c i, c z y m a c h a ra k te r ro z g ra n ic z e n io w y, c z y w in d y k a c y j- ny. W g ło s o w a n e j u c h w a le w ła ś c ic ie l n ie ru c h o m o ś c i z n a jd u ją c e j się w s a m o is tn y m p o s ia d a n iu p rz e c iw n i ków w y ś tą p ił p rz e c iw k o w ła ś c ic ie lom s ą s ia d u ją c y c h n ie ru c h o m o ś c i o u s ta le n ie p rz e b ie g u g ra n ic. N ie z m ie rz a ł on zatem b e z p o ś re d n io d o w zru sze n ia is tn ie ją c e g o p o siadania, m im o że posia dacze je g o n ie ru c h o m ości w z ię li u d z ia ł w tym p o s tę p o w a n iu. S ta n o w is k o S ądu N a jw yższego zaw a rte w g ło s o w a n e j u c h w a le należy w ię c uznać za tra fn e, ale ty lk o w s to s u n ku d o p rz e d s ta w io n e g o stanu fa k ty c z n e g o. N a to m ia s t nie m oże o n o s ta n o w ić te zy g e n e ra ln e j, ja k b y to w y n ik a ło z je j s fo rm u ło w a n ia, a to w o b e c o m ó w io n y c h szczegóło w o w yżej zastrzeżeń. adw. A n d rz e j Z ie liń s k i 2. GLOSA do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1987 r. V KRN 77/87* Teza g ło s o w a n e g o w y ro k u m a n a stę p u ją ce b rzm ie n ie : W wypadku kumulatywnego zbiegu przepisów art k.k. i art. 43 ust. 1 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230) grzywna powinna być orzekana na zasadach ogólnych (art. 36 k.k.), gdyż stosownie do art k.k., gdy czyn wyczerpuje znamiona określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej, sąd wymierza karę na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą, a taką jest niewątpliwie kara przewidziana w art k.k., do 3 lub 5 lat pozbawienia wolności, a przestępstwo z art. 43 ust. 1 cytowanej ustawy zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2, karą ograniczenia wolności albo samoistnej grzywny. W związku z powyższym wymiar kary grzywny może być związany jedynie z zasadami jej orzekania przewidzianymi art. 36 k.k. Stosowanie kilku przepisów ustawy w przypadku ich zbiegu jest możliwe tylko w zakresie kar dodatkowych i środków zabezpieczających.' I. O rz e c z e n ia SN na tle art. 10 k.k. (k u m u la ty w n y zb ie g p rz e p is ó w usta- * Opublikowana w Gazecie Prawniczej nr 9 z dnia 1.V.1988 r., s. 6. ' Powyższa teza opublikowana w OSNPG z 1987 r. (z. 10, poz. 124) uzupełniona została dalszym tekstem z uzasadnienia: W tym stanie rzeczy przepis art. 3 ust. 1 pkt 5 cytowanej ustawy (idzie o ustawę z dnia 10 maja 1985 r., poz. 101, która nie jest cytowana w tezie L. S.) należało wyeliminować z podstawy prawnej skazania oskarżonej, a wymierzoną w następstwie błędnego jego zastosowania karę grzywny złagodzić.