SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ im. św. Jana Kantego w Makowie Podhalańskim Maków Podhalański 2014/2015
Szkolny program profilaktyki opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, ograniczania i likwidowania czynników zaburzających ten rozwój i zdrowe życie. Modyfikacja programu poprzedzona została diagnozą przeprowadzoną wśród uczniów i nauczycieli, rodziców mającą na celu bieżącą identyfikację czynników ryzyka i przejawów zachowań ryzykownych występujących wśród uczniów. Budując i modyfikując program opieraliśmy się na: systemowym modelu profilaktyki zakładającym, iż niewłaściwe zachowania ucznia są wypadkową zależności zachodzących w środowisku szkolnym i domowym, a do osiągnięcia pożądanych efektów konieczna jest współpraca pomiędzy nauczycielami, dyrekcją szkoły, uczniami i rodzicami, modelu edukacji humanistycznej, którego celem jest rozwój osobowości ucznia, modelu edukacji społecznej, według którego niezbędne jest kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się presji społecznej, modelu alternatywnych form, celem którego jest kształtowanie umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, modelu promocji zdrowia obejmującym programy propagujące zdrowy styl życia bez nikotyny, alkoholu i narkotyków. Działania przewidziane w programie dokonywać się będą na poziomie profilaktyki pierwszorzędowej mającej na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi oraz na poziomie profilaktyki drugorzędowej, której celem jest ujawnianie uczniów zagrożonych uzależnieniem i pomaganie im w zapobieganiu rozwojowi zaburzenia. Zadania szkolnego programu profilaktycznego: dbanie o bezpieczne otoczenie sprzyjające rozwojowi uczniów, tworzenie klimatu zainteresowania nauką. oddziaływanie na uczniów w celu kształtowania odpowiedzialnej postawy za własne i cudze zdrowie. dostarczanie rzetelnej wiedzy o uzależnieniach 3
stwarzanie warunków do pogłębiania wiedzy o zagrożeniach cywilizacyjnych. promowanie i praktykowanie prozdrowotnego stylu życia. tworzenie środowiska służącego wzrostowi poczucia własnej wartości. budowanie poczucia bezpieczeństwa poprzez kształtowanie postaw obywatelskich, współpraca z organizacjami pozarządowymi. KIERUNKI DZIAŁAŃ 1. Szkoła tworzy dla uczniów dogodne warunki do samorealizacji, promocji zdrowia fizycznego i psychicznego oraz rozwoju społecznego, 2. Szkoła przeciwdziała czynnikom szkodliwym dla zdrowia (stresom, różnego rodzaju zagrożeniom, przemocy, itp.), 3. Szkoła rozwija zainteresowania i współtworzy system wartości uczniów, 4. Szkoła kształtuje właściwe postawy społeczne wobec problemu uzależnień. CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ Program profilaktyki ma na celu promocję zdrowego trybu życia, zapewnienie bezpiecznego otoczenia sprzyjającego rozwojowi uczniów, zapobiega uzależnieniom, przemocy, zaburzeniom emocjonalnym. zapobieganie wszelkim przejawom: niewłaściwych postaw, patologii społecznej, propagowanie zdrowego trybu życia, reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Cele szczegółowe kształtowanie i rozwijanie umiejętności społecznych i psychologicznych, kształtowanie umiejętności planowania i spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, dostarczanie rzetelnych informacji na temat konsekwencji używania środków psychoaktywnych, skutków zachowań ryzykownych, reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych, pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. 4
ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH zapewnienie bezpieczeństwa biorącym udział w programie uczniom, poszanowanie ich godności i podmiotowości, zapewnienie dyskrecji, dostosowanie działań do wieku, poziomu rozwoju, potrzeb i ujawniających się problemów, wybór najskuteczniejszych form i metod oddziaływań, rzetelna informacja. ODBIORCY I REALIZATORZY PROGRAMU Program profilaktyczny skierowany jest do uczniów Zespołu Szkół im. św. Jana Kantego w Makowie Podhalańskim i realizowany będzie w trakcie działań wychowawczych i dydaktycznych zgodnie z wewnątrzszkolnymi dokumentami i Rozporządzeniem MENiS z 31.01.2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży. Program powstał zgodnie z: 1. Statutem Szkoły. 2. Programem Wychowawczym szkoły. 3. Dokumentami regulującymi pracę i zadania szkoły. Program opisuje działania szkoły o charakterze profilaktycznym w celu przeciwdziałania różnym zagrożeniom występującym w środowisku uczniów. W szkole będzie prowadzona profilaktyka pierwszorzędowa skierowana do wszystkich uczniów. Realizatorami działań będą wszyscy wspierani przez specjalistów, rodzice. CZYNNIKI RYZYKA Do rozpoznanych w szkole czynników należą: 1. brak motywacji do nauki, 2. trudności w nauce, 3. wysoka absencja, 5
4. palenie papierosów, używanie substancji psychoaktywnych, 5. problemy natury psychicznej: problemy uczuciowe, niska samoocena, zaburzenia nastroju, zaburzenia jedzenia. 6. brak kultury osobistej, 7. przemoc (często przez Internet, telefon, prześladowanie psychiczne) Profilaktyka pierwszorzędowa zadania Formy realizacji terminarz odpowiedzialni I. Dostarczanie rzetelnej wiedzy o uzależnieniach Cały rok 1. Wpływ alkoholu, nikotyny i środków odurzających na organizm człowieka; filmy edukacyjne, rozmowy, pogadanki 2. Wczesna inicjacja zażywania środków uzależniających, jej wpływ na kształtowanie się osobowości młodego człowieka pogadanka dla rodziców. 3. Promocja zdrowego stylu życia, abstynencji poprzez gazetki szkolne na korytarzu 4. Warsztaty antynarkotykowe dla uczniów, spotkanie z policjantem z psem do wykrywania środków psychoaktywnych. listopad cały rok kwiecień przedmiotów, wf pielęgniarka II. Oddziaływanie na uczniów w celu kształtowania odpowiedzialnej postawy za własne i cudze zdrowie 1. Zagrożenie uzależnieniami badanie diagnostyczne (ankieta) 2. Wpływ grup nieformalnych na kształtowanie się osobowościtemat zajęć wychowawczych 3. Znaczenie koleżeństwa i przyjaźni wśród młodzieży- zajęcia z iem 4. Odpowiedzialność karna dla osób łamiących prawo - pogadanka 5. Wczesne macierzyństwoprzyczyny i konsekwencje- zajęcia 6. Sportowe zajęcia pozalekcyjneoferta dla uczniów. wrzesień cały rok październik biologii, szkolny, ksiądz, wszystkich przedmiotów, policjant wychowawcy, 6
III. Tworzenie warunków do pogłębiania wiedzy o zagrożeniach cywilizacyjnych dla normalnego funkcjonowania człowieka i społeczeństwa IV. Dbanie o bezpieczne otoczenie sprzyjające rozwojowi uczniów, tworzenie klimatu szkolnego sprzyjającego zainteresowaniem nauką V. Promowanie i praktykowanie prozdrowotnego stylu życia 1. Modny styl bycia, a umiejętność bycia sobą- zajęcia z iem 2. Bezkrytyczne naśladownictwo innych kultur (wpływ mediów, reklamy)- zajęcia wychowawcze. 3. Znaczenie autorytetu dla budowania własnej osobowości- w ramach lekcji j. polskiego, historii, religii 4. Kultywowanie tradycji rodzinnych i religijnychprzygotowanie apelu świątecznego, klasowej wigilii, 1. Zapoznanie ze statutem szkoły prawa i obowiązki uczniów, przepisami BHP obowiązującymi w pracowniach zajęcia wychowawcze 2. Wspólne obchodzenie uroczystości szkolnych angażowanie uczniów do organizacji życia szkolnego apele, kiermasz, uroczystości państwowe i kościelne. 3. Sukcesy szkolne uczniów pozytywny wzór do naśladowaniaprezentowanie uczniowskich osiągnięć i nagradzanie. 4. Aktywny udział rodziców w życiu szkoły (współpraca z trójkami klasowymi i Radą Rodziców) 5. Grafik dyżurów nauczycieli na korytarzach oraz rzetelne pełnienie dyżurów. 6. Kontrola monitoringu. 7. Oferta zajęć pozalekcyjnych, zgodna z potrzebami i zainteresowaniami uczniów. 1. Umiejętność radzenia sobie ze stresem i uczenie postaw asertywnychzajęcia wychowawcze 2. Zdrowe odżywianie się warunkiem Cały rok grudzień wrzesień cały rok cały rok informatyki, języka polskiego historii, wos, ksiądz dyrektor szkoły,, przedmiotów, szkolny wychowania fizycznego 7
VI. Tworzenie środowiska służącego wzrostowi poczucia własnej wartości VII. Kształtowanie postaw obywatelskich, współpraca z organizacjami pozarządowymi VIII. Motywowanie uczniów do nauki. zdrowia i dobrego samopoczuciapogadanka i zajęcia 3. Zaburzenie odżywiania (anoreksja i bulimia) a zdrowie psychicznezajęcia z iem 4. Ruch i aktywność fizyczna jako forma spędzania wolnego czasuwdrażanie do uprawiania sportu przez całe życie- poszerzanie oferty zajęć z wf. 5. Co należy wiedzieć o AIDSgazetki informacyjne, akcje Samorządu szkolnego 1. Kształtowanie pozytywnego wizerunku własnej osoby moje mocne strony warsztaty z iem 2.Umiejętnośc planowania dnia, swojej kariery- zajęcia wychowawcze 3. Rozwiązywanie konfliktów konflikty rówieśników, konflikty pokoleń. - 1. Obowiązujące normy prawa, prawa i obowiązki obywatelawarsztaty dla uczniów 2. Wolontariat jako forma samorealizacji przybliżenie specyfiki pracy wolontariuszy 3. Praca na rzecz osób potrzebujących 1. Stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniami, Cały rok Cały rok nauczyciel biologii, pielęgniarka szkolna Samorząd Uczniowski ksiądz przedmiotów szkolny, opiekun samorządu, nauczyciel wos przedmiotów, 2. Kształtowanie systemu wartości uczniów zgodnie z przyjętymi normami społecznymi oraz określenie celów życiowych, dyrektor 3. Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności, 4. Prowadzenie zajęć z uczniami na 8
IX. Zmniejszanie poziomu absencji uczniów w szkole i zapobieganie trudnościom dydaktycznym, i wychowawczym temat skutecznych metod i technik uczenia się, planowania nauki i gospodarowania czasem wolnym, 5.Przygotowywanie uczniów do przedmiotowych konkursów zewnętrznych w ramach prowadzonych kół zainteresowań, 6. Wzbogacanie i doskonalenie warsztatu pracy nauczycieli, 1.Przestrzeganie i egzekwowanie postanowień Statutu, zasad oceniania 2. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych, dotyczących wpływu frekwencji na poziom wiedzy ucznia, 3. Przeprowadzanie indywidualnych spotkań z rodzicami (obowiązkowo w przypadku negatywnych zachowań ucznia), 4. Diagnozowanie przyczyn absencji przez wychowawcę, a, 5. Indywidualne, interwencyjne rozmowy a, wychowawców z rodzicami ucznia o wysokiej absencji, 6. Nagradzanie klas z najwyższą frekwencją śródroczną i roczną, 7. Udział w programach i projektach realizowanych w celu wyrównywania szans edukacyjnych uczniów, 8. Prowadzenie zajęć wyrównawczych i konsultacji dla uczniów z trudnościami, 9. Monitorowanie występujących przedmiotów, wychowawcy,, dyrektor, zespół wychowawczy 9
X. Podnoszenie kultury osobistej uczniów, przeciwdziałanie przemocy, wzmacnianie postaw prospołecznych XI. Zapobieganie używania przez młodzież środków trudności dydaktycznych i wychowawczych, 10. Powołanie zespołu wychowawczego podejmującego działania na rzecz kompleksowej pomocy uczniom z trudnościami. 1. Prowadzenie zajęć na temat: zasad dobrego wychowania i właściwego zachowania się w różnych sytuacjach, nieużywania wulgaryzmów, budowania empatii w grupie i tolerancji, skutecznych sposobów porozumiewania się z innymi, umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych, sztuki autoprezentacji, szukania autorytetów, zjawiska przemocy fizycznej i psychicznej, 2. Prowadzenie zajęć z młodzieżą o roli mediów w kształtowaniu negatywnych wzorców zachowań, 3. Organizowanie klasowych wyjść o charakterze kulturalnooświatowym, 4. Diagnozowanie sytuacji występowania przemocy fizycznej i psychicznej w szkole, 5. Zachęcanie młodzieży do udziału w przedsięwzięciach charytatywnych, wolontariacie, działalności w młodzieżowych organizacjach samorządowych. 1. Organizowanie i prowadzenie zajęć na temat: kształtowania umiejętności interpersonalnych, : przedsiębiorczości, wychowania do życia w rodzinie, religii, dyrektor szkoły, 10
psychoaktywnych efektywnej pracy w grupie, asertywności, budowania systemu wartości, wyznaczanie celów życiowych, podejmowanie decyzji, planowania czasu wolnego, XII. Przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemów natury psychicznej: zaburzenia nastroju, nerwice, 2. Organizowanie zajęć dotyczących przyczyn i konsekwencji używania środków psychoaktywnych (papierosy, e-papierosy, narkotyki, dopalacze), 3. Przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem kontaktów uczniów z substancjami uzależniającymi, 4. Przedstawianie rodzicom wyników ankiet, dostarczanie informacji o przyczynach i objawach używania narkotyków, instytucjach świadczących pomoc, 5. W przypadku stwierdzenia używanie substancji psychoaktywnych przez ucznia następuje zawarcie kontraktu z uczniem i rodzicem oraz skierowanie do specjalistycznych instytucji, 6. Organizowanie spektakli i zajęć profilaktycznych, 7. Angażowanie uczniów w działalność pozalekcyjną i pozaszkolną, 1. Prowadzenie psychoedukacji wśród uczniów, rodziców, nauczycieli na temat przyczyn i objawów zaburzeń jedzenia, nerwic, depresji, samobójstw wśród młodzieży, 2. Organizowanie zajęć 11
depresje, zaburzenia jedzenia. warsztatowych dotyczących radzenia sobie z emocjami, ze stresem, 3. Stwarzanie przyjaznych uczniowi warunków nauki w czasie lekcji, 4. Prowadzenie zajęć wychowawczych na temat: radzenia sobie z nieśmiałością i odrzuceniem. EWALUACJA PROGRAMU Szkolny program profilaktyki realizowany będzie przez rok. Do całościowej oceny posłużą następujące wskaźniki skuteczności: 1) Wiedza, postawy i zachowanie uczniów; czy uczniowie potrafią radzić sobie z trudnościami? czy potrafią współpracować w grupie? czy poznali podstawowe informacje dotyczące szkodliwości środków odurzających? czy potrafią powstrzymać się przed używaniem tych substancji? czy zrozumieli istotę przemocy, presji rówieśniczej, i potrafią się jej przeciwstawić, istotę problemów psychicznych: zaburzeń nastroju, nerwicy, depresji, zaburzeń w jedzeniu? czy nabyli prawidłowej postawy wobec: stosunku do obowiązków szkolnych, używania środków psychoaktywnych, problemów swoich i innych osób? 2) Aktywność alternatywna uczniów; czy włączają się do różnorodnych działań i programów realizowanych na terenie szkoły? czy uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych? czy podejmują działania o charakterze charytatywnym, wolontariat? 3) Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym; czy nastąpił wzrost osiągnięć szkolnych? czy poprawiła się frekwencja uczniów na zajęciach? czy nastąpiło zmniejszenie liczby aktów przemocy? 12
czy zmniejszyła się liczba interwencji wychowawczych w związku z problemami dydaktycznymi i wychowawczymi? 13