SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Łochowie SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Łochowie ROK SZKOLNY

2 WPROWADZENIE Szkolny program profilaktyki opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, poprzez stwarzanie warunków do samorealizacji, wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu (stresom, różnego rodzaju zagrożeniom, uzależnieniom, przemocy, itp.), ograniczania i likwidowania czynników zaburzających ten rozwój i zdrowe życie, rozwijania zainteresowań i systemu wartości uczniów, kształtowania właściwych postaw społecznych wobec problemu uzależnień. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Konwencja o Prawach Dziecka PODSTAWA PRAWNA USTAWY Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia r. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia r. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia r. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia r. ROZPORZĄDZENIA Rozporządzenie MENiS z dnia r. w sprawie podstawy programowej Rozporządzenie MENS z dnia r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych Rozporządzenie MEN z dnia r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej Rozporządzenie MEN z dnia r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach oświatowych działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii AKTY SZKOLNE Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Łochowie 2

3 ODBIORCY I REALIZATORZY PROGRAMU Program profilaktyczny skierowany jest do uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Łochowie, rodziców i nauczycieli i realizowany będzie w trakcie działań wychowawczych i dydaktycznych zgodnie z wewnątrzszkolnymi dokumentami i Rozporządzeniem MENiS z dnia r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży. Osobami odpowiedzialnymi za wdrażanie programu są nauczyciele i rodzice. W szkole jest stosowana profilaktyka: Profilaktyka - uniwersalna jest skierowana do wszystkich uczniów, bez względu na stopień ryzyka i ma na celu promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi, umiejętności dokonywania świadomych wyborów, rozwijanie postawy asertywności, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z emocjami w trudnych sytuacji życiowych. Profilaktyka uniwersalna ma na celu przeciwdziałanie pierwszym próbom podejmowania zachowań ryzykownych lub opóźnienie inicjacji oraz działanie zapobiegające pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi. Działania z tego zakresu realizowane są przede wszystkim przez nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych. Profilaktyka - selektywna skierowana jest do grupy zwiększonego ryzyka, czyli do osób, które w stopniu wyższym niż przeciętny są narażone na rozwój zaburzeń. Koncentruje się na zagrożonych grupach młodzieży, osobach, które cechuje wysoka ekspozycja na czynniki ryzyka. Celem jest tworzenie warunków, które umożliwiają wycofanie się z zachowań ryzykownych. Działania w tym zakresie prowadzone są przez psychologów i pedagogów szkolnych, specjalistów w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, a także wykwalifikowanych realizatorów programów profilaktycznych. Profilaktyka - wskazująca skierowana jest do grupy, w której rozwinęły się już symptomy zaburzeń, w tym związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych. Obejmuje ona działania interwencyjne i terapeutyczne, mające na celu zablokowanie pogłębiania się zaburzeń i zachowań destrukcyjnych oraz umożliwienie powrotu do prawidłowego funkcjonowania społecznego (resocjalizacja). 3

4 CELE I ZAŁOŻENIA PROGRAMU 1. Kształcenie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych, doskonalenie zachowań asertywnych, metod radzenia sobie ze stresem, sztuka porozumiewania się. 2. Wyrabianie i rozwijanie właściwego stosunku do norm, wartości i autorytetów przyjętych w społeczeństwie, kształtowanie wrażliwości moralnej. 3. Przeciwdziałanie czynnikom ryzyka takim jak: słabe wyniki w nauce, wagary, brak celów życiowych. 4. Nauka radzenie sobie z przemocą, nietolerancją, własną i cudzą agresją. 5. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. 6. Rozwijanie poczucia tożsamości, wiary w siebie, poczucia własnej wartości, praca nad samopoznaniem i samodoskonaleniem, radzenie sobie w trudnych sytuacjach 7. Promocja tzw. zdrowego stylu życia, uczenie prawidłowego stosunku do własnego organizmu i otoczenia, uczenie gospodarowania czasem pracy i wypoczynku, uczenie zachowań prozdrowotnych. 8. Kształtowanie postaw uczciwości, odpowiedzialności, sumienności, pracowitości. 9. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów, sztuka negocjacji. 10. Uświadomienie o zagrożeniu płynącym z zachowań ryzykownych takich jak m.in.: palenie papierosów, picie alkoholu, sięganie po inne substancje psychoaktywne, zachowania agresywne, brak zainteresowania nauka szkolną,wczesna inicjacja seksualna. 11. Wyposażenie uczniów w wiedzę na temat uzależnień i ich skutków. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU 1. Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze prowadzone przez nauczycieli przedmiotów, psychologa, pedagoga i wychowawców w czasie godzin lekcyjnych. 2. Obchody świąt państwowych i szkolnych. 3. Zajęcia pozalekcyjne: koła zainteresowań, zajęcia sportowe. 4. Zawody sportowe, konkursy przedmiotowe, zajęcia integracyjne. 5. Wspólne wyjścia do kina, teatru, na wystawy. 6. Wspólne wyjazdy wycieczki. 7. Specjalne zajęcia prowadzone przez różnego rodzaju specjalistów mające na celu zwrócenie uwagi na zachowania ryzykowne mogące prowadzić do różnego rodzaju zagrożeń. 8. Współpraca z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Miejską Komisją ds. Rozwiązywania. Problemów 4

5 Alkoholowych, Policją, Sądem Rodzinnym, MONAREM, Organizacją AA, Strażą Miejską i innymi instytucjami wspierającymi szkołę w działalności profilaktycznej. 9. Działalność szkolnej grupy PaT. 10. Wolontariat, kwesty na rzecz domów dziecka, Domów Opieki Społecznej, rodzin potrzebujących pomocy, itp. 11. Angażowanie młodzieży w życie szkoły (samorząd uczniowski, redagowanie gazetki szkolnej, szkolne wiadomości internetowe). 12. Poświęcanie szczególnej uwagi wychowawcy na pracę z wychowankiem poprzez: 1) podmiotowe traktowanie, okazywanie zainteresowania każdemu wychowankowi, 2) indywidualne rozmowy z rodzicami, opiekunami, 3) udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków, 4) wspólne ustalanie metod postępowania w sytuacjach konfliktowych, 5) dzielenie się z rodzicami uwagami o dziecku. 13. Pedagogizacja rodziców w ramach zebrań, dni otwartych, spotkań z wychowawcami. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH zapewnienie bezpieczeństwa biorącym udział w programie uczniom: poszanowanie ich godności i podmiotowości, zapewnienie dyskrecji, dostosowanie działań do wieku, poziomu rozwoju, potrzeb i ujawniających się problemów, wybór najskuteczniejszych form i metod oddziaływań, rzetelność informacji. DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Nauczyciele na bieżąco diagnozują środowisko szkolne. Pozyskują informacje dotyczące zachowań ryzykownych uczniów poprzez: badania ankietowe skierowane do uczniów, rodziców i pracowników szkoły, analizę protokołów zespołu wychowawczego; analizę protokołów rad pedagogicznych, obserwacje, informacje od pedagogów; 5

6 informacje od nauczycieli dotyczące funkcjonowania uczniów; informacje od uczniów i rodziców uzyskiwane przy okazji rozmów indywidualnych. CZYNNIKI RYZYKA W wyniku przeprowadzonych badań diagnostycznych wyodrębniono następujące problemy w funkcjonowaniu uczniów: lekceważenie obowiązków szkolnych (wysoka absencja na zajęciach szkolnych, wagary i spóźnienia) trudności w nauce palenie papierosów agresja słowna, przemoc psychiczna (ośmieszanie, zaczepki, izolowanie itp.) eksperymentowanie ze środkami psychoaktywnymi, dopalaczami, alkoholem uzależnienie od komputera, Internetu, telefonów komórkowych, gier komputerowych braki w kulturze osobistej (aroganckie i niestosowne zachowania, wulgaryzacja języka) brak motywacji do nauki brak umiejętności w budowaniu prawidłowych relacji z rówieśnikami i rodzicami problemy natury psychicznej: problemy uczuciowe, niska samoocena, mała odporność na stres i porażki, zaburzenia nastroju, zaburzenia jedzenia wczesna inicjacja seksualna 6

7 ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI SPOSÓB MONITOROWANIA 1. Rozpoznanie sytuacji środowiskowej i indywidualnych potrzeb uczniów 2. Motywowanie uczniów do nauki. przeprowadzenie rozmów z wychowawcami klas I na temat sytuacji rodzinnej i osobistej uczniów pod kątem problemów dydaktycznych, opiekuńczych i zdrowotnych, analiza dokumentów uczniów w celu wyłonienia osób z potencjalnymi problemami, rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami określające ewentualne formy pomocy, sporządzenie bazy danych uczniów pod kątem określonych potrzeb ankietowanie uczniów, rodziców i nauczycieli stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniami, wykorzystywanie elementów motywacji w systemie oceniania, nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności, prowadzenie zajęć z uczniami na temat skutecznych metod i technik uczenia się, planowania nauki i gospodarowania czasem wolnym, kształtowanie systemu wartości uczniów zgodnie z przyjętymi normami społecznymi oraz określenie celów życiowych, wzbogacanie i doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela. pedagog, psycholog wychowawcy klas nauczyciele przedmiotów wychowawcy klas analiza dokumentów indywidualne rozmowy analiza ocen uczniów z poszczególnych przedmiotów, ankieta wśród uczniów i nauczycieli, analiza dokumentów 7

8 3. Zmniejszanie poziomu absencji uczniów w szkole i zapobieganie niepowodzeniom szkolnym uczniów stała kontrola frekwencji na wszystkich zajęciach szkolnych nauczyciele przeprowadzenie lekcji wychowawczych, dotyczących wpływu przedmiotów, frekwencji na poziom wiedzy ucznia, wychowawcy przeprowadzanie indywidualnych spotkań z rodzicami pedagog, (obowiązkowo w przypadku negatywnych zachowań ucznia, psycholog indywidualne rozmowy wychowawcze pedagoga i psychologa dyrektor szkoły z uczniami o wysokiej absencji, diagnozowanie przyczyn absencji przez wychowawcę, pedagoga, przestrzeganie i egzekwowanie postanowień Statutu Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, wprowadzenie kontraktów edukacyjnych dla uczniów z niską frekwencją, nagradzanie klas z najwyższą frekwencją śródroczną i roczną. nagradzanie uczniów z najlepszą frekwencją analiza dokumentacji ankieta wśród uczniów 4. Podnoszenie kultury osobistej uczniów i przeciwdziałanie przemocy przeprowadzanie zajęć na temat praw i obowiązków uczniów w świetle ustawy o nieletnich (nawiązanie współpracy ze specjalistą do spraw nieletnich), prowadzenie zajęć na temat: zasad dobrego wychowania i właściwego zachowania się w różnych sytuacjach, nieużywania wulgaryzmów, budowania empatii w grupie i tolerancji, skutecznych sposobów porozumiewania się z innymi, umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych, sztuki autoprezentacji, szukania autorytetów, zjawiska przemocy fizycznej i psychicznej, prowadzenie zajęć z młodzieżą o roli mediów w kształtowaniu negatywnych wzorców zachowań, zajęcia profilaktyczne z zakresu bezpiecznego korzystania z Internetu, przestrzeganie zasady nieużywania telefonów 8 komórkowych podczas zajęć lekcyjnych, organizowanie klasowych wyjść o charakterze kulturalnooświatowym wychowawcy klas nauczyciele: przedsiębiorczości, wdż, religii, dyrektor szkoły,

9 5. Prowadzenie psychoedukacji wśród młodzieży i rodziców, celem dostarczenia informacji o konsekwencjach używania środków psychoaktywnych 6. Przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemów natury psychicznej: zaburzenia nastroju, nerwice, depresje, zaburzenia jedzenia udział w programach, spektaklach i koncertach profilaktycznych (Archipelag Skarbów, Ars czyli jak dbać o miłość) działalność szkolnej grupy PaT wystawianie spektakli profilaktycznych dla młodzieży. wyznaczanie celów życiowych, podejmowanie decyzji, radzenie sobie ze stresem, organizowanie czasu wolnego, organizowanie zajęć dotyczących przyczyn i konsekwencji używania przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem kontaktów uczniów z substancjami uzależniającymi, przedstawianie rodzicom wyników ankiet, dostarczanie informacji o przyczynach i objawach używania narkotyków, instytucjach świadczących pomoc, w przypadku stwierdzenia używania substancji psychoaktywnych przez ucznia następuje zawarcie kontraktu z uczniem i rodzicem oraz skierowanie do specjalistycznych instytucji. nauka odmawiania w sytuacji presji społecznej organizowanie zajęć warsztatowych nt.: asertywności, budowania systemu wartości, środków psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, dopalacze) prowadzenie psychoedukacji wśród uczniów, rodziców, nauczycieli na temat przyczyn i objawów zaburzeń jedzenia (anoreksja i bulimia), nerwic, depresji, samobójstw wśród młodzieży, organizowanie zajęć warsztatowych dotyczących radzenia sobie ze stresem, przestrzeganie jasno określonych kryteriów wymagań na poszczególne oceny oraz zaleceń opinii PPP, 9 wychowawcy klas pedagog, psycholog specjaliści zapraszani przez szkołę wychowawcy klas pedagog, psycholog nauczyciele przedmiotów, zapisy w dziennikach ankieta wśród uczniów analiza dokumentacji ankieta wśród uczniów

10 prowadzenie zajęć wychowawczych na temat: asertywności, radzenia sobie z nieśmiałością i odrzuceniem. 7. Promowanie zdrowego stylu życia, uświadamianie zdrowotnych i psychicznych konsekwencji zachowań ryzykownych. prowadzenie zajęć na lekcjach biologii dotyczących higieny wychowawcy klas pracy umysłowej, snu i zasad zdrowego żywienia i wpływu nauczyciele odżywiania na zdrowie człowieka, biologii, prowadzenie zajęć profilaktycznych z zakresu HIV/AIDS, chemii, wych-fiz stwarzanie uczniom warunków do rozwijania sprawności pedagog, fizycznej, psycholog organizowanie zajęć sportowych pozalekcyjnych pogadanki na temat: ruch i świeże powietrze, wypoczynek i relaks. organizowanie wycieczek pieszych, rowerowych, autokarowych, rajdów, spływów kajakowych i lekcji w terenie. zapisy w dziennikach 8. Nauka aktywnego spędzania czasu wolnego udział młodzieży w różnorodnych formach zajęć rekreacyjnych i sportowych organizowanych przez szkołę oraz organizacje międzyszkolne i pozaszkolne, kształtowanie aktywnej postawy wobec zdrowia i życia, udział w kółkach zainteresowań, udział młodzieży w lekcjach wychowawczych poświęconych umiejętności aktywnego zagospodarowania czasu wolnego, wyjazd integracyjny z uczniami klas I, wymiana międzynarodowa uczniów, działalność wolontariatu. wychowawcy klas nauczyciele wych-fiz opiekun wolontariatu dyrektor szkoły zapisy w dziennikach karty wycieczek 10

11 EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja programu przeprowadzana jest w postaci ankiet, analizy dokumentacji pracy pedagoga, nauczycieli odpowiedzialnych za poszczególne zadania (wymiana zagraniczna, lekcje przedmiotowe, zajęcia z wychowawcą), analizy sprawozdań z pracy zespołów wychowawczych, udziału uczniów w konkursach, imprezach, wyników klasyfikacji. Do całościowej oceny posłużą następujące wskaźniki skuteczności: 1) Wiedza, postawy i zachowanie uczniów czy uczniowie potrafią radzić sobie z trudnościami? czy poprawił się poziom kultury osobistej? czy potrafią współpracować w grupie? czy poznali podstawowe informacje dotyczące środków odurzających? czy potrafią powstrzymać się przed używaniem tych substancji? czy zrozumieli istotę przemocy i presji rówieśniczej i potrafią się jej przeciwstawić? czy nabyli prawidłowe postawy wobec: nauki szkolnej używania środków psychoaktywnych i odurzających się rówieśników? 2) Aktywność alternatywna uczniów czy włączają się do różnorodnych działań i programów realizowanych na terenie szkoły? czy uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych? czy podejmują działania o charakterze wolontariatu? 11

12 3) Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym czy nastąpił wzrost osiągnięć szkolnych? czy poprawiła się frekwencja uczniów na zajęciach? czy nastąpił wzrost poziomu motywacji do nauki? czy zmniejszyła się liczba interwencji wychowawczych w związku z problemami dydaktycznymi i wychowawczymi? MODYFIKACJA PROGRAMU Szkolny Program Profilaktyki ulega modyfikacji w miarę potrzeb i wniosków, wynikających z ewaluacji lub wprowadzania nowych działań. Szkolny Program Profilaktyki został zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia r.w porozumieniu z Radą Rodziców. Opracował zespół w składzie: Gamdzyk Barbara Zielińska Krystyna 12