- 1 - ZNACZENIE INNOWACJI W FUNKCJONOWANIU WSPÓŁCZESNYCH ORGANIZACJI Rosnąca konkurencja, globalizacja, oraz powstanie społeczeństwa opartego na wiedzy sprawiają, że świat charakteryzuje się współcześnie w znacznie większym stopniu, niż dotychczas głębokimi społecznymi, ekonomicznymi i technologicznymi zmianami. Zmiany zachodzą wszędzie, a innowacje ułatwiają proces adaptacji do tych zmian. Przedsiębiorstwo nie wprowadzające innowacji nieuchronnie starzeje się i podupada. P.F. Drucker (1992) Organizacje potrafiące tworzyć i wdrażać innowacje mogą skutecznie wyprzedzać zdarzenia, które wymuszają zmiany i w sposób metodyczny przygotować się do nich. Innowacje grają podstawową rolę nie tylko w poprawie jakości produkowanych wyrobów, ale także sprzyjają bardziej efektywnej pracy zespołowej oraz szybkiemu komunikowaniu i uczeniu się. Podejście innowacyjne wymaga przewidywania sposobów zaspokajania ukrytych potrzeb, czyli rozwiązywania problemów, o których potencjalni klienci mogą nawet jeszcze nie wiedzieć, że je mają. Szkoła, która dynamizuje zachowania nauczycieli i uczniów motywując ich do osiągania sukcesów, musi być bardzo elastyczna, tzn. dostosować się do zmiennych wymagań otoczenia, środowiska lokalnego, regionu, kraju oraz warunków wytyczonych przez system oświatowy. POJĘCIE I ISTOTA INNOWACJI Z czym intuicyjnie kojarzy się słowo innowacja? To pewnego rodzaju nowatorstwo. Nie ograniczając się jedynie do szkoły i dydaktyki, można powiedzieć, że innowacja to zmiana polegająca na wprowadzeniu czegoś jakościowo nowego w danej dziedzinie życia społecznego. Problematyka innowacji (łac. innovatio), chociaż posiada obszerną literaturę, wciąż jest przedmiotem szerokich dyskusji. Wpływa na to przede wszystkim fakt, że pojęcie innowacji jest bardzo pojemne, obejmuje zdarzenia o różnym charakterze, tzn. zdarzenia techniczne, finansowo-ekonomiczne i organizacyjne. W języku potocznym słowo innowacja kojarzone bywa z całym szeregiem terminów bliskoznacznych, takich jak usprawnienie, ulepszenie, twórczość, nowatorstwo, rozwiązania niekonwencjonalne, modernizacja. Najszerzej stosowaną definicją ogólną innowacji jest definicja Josepha Schumpetera, który w procesie wprowadzania innowacji wyróżniał 3 następujące kolejno po sobie etapy: Wynalazki (invention). o Znalezienie możliwości wykorzystania w praktyce nowych koncepcji, odkryć i innych wyników działalności badawczej. Innowacje (innovation). o Materializacja inwencji (urzeczywistnienie wynalazku w postaci funkcjonującej w praktyce). Naśladownictwo (imitation). o Zmiany o charakterze inwencyjnym lub imitacyjnym mają ciągły przebieg, natomiast innowacje to zmiany o charakterze nieciągłym, stąd ich wyjątkowość i oryginalność. Trójpodział J.A. Schumpetera wprowadza rozróżnienie pomiędzy działalnością wynalazczą a innowacją, która w tym ujęciu ograniczona jest do procesu komercjalizacji nowego produktu lub wdrożenia nowego procesu. Wynalazki nie wdrożone, leżące latami na półkach nie mogą być w tym ujęciu traktowane jako innowacje. Pojęcie innowacji wg J.A. Schumpetera 1. Wprowadzenie nowych produktów (jakich konsumenci i użytkownicy jeszcze nie znają).
- 2-2. Wprowadzenie nowych (nie wypróbowanych dotąd w praktyce) metod produkcji. 3. Znalezienie nowych rynków zbytu. 4. Zdobycie nowych źródeł surowców lub półfabrykatów. 5. Wprowadzenie nowej organizacji procesów gospodarczych. Na bazie definicji Schumpetera powstało wiele różnych interpretacji tego pojęcia. Innowacje można interpretować w ujęciu wąskim (innowacje sensu stricte) lub w ujęciu szerokim (innowacje sensu largo). Wąskie ujęcie innowacji 1. Zmiana bazującą na nowej lub nie wykorzystanej dotąd wiedzy. 2. Pierwsze handlowe wprowadzenie (zastosowanie) nowego produktu, procesu lub urządzenia. Szerokie ujęcie innowacji 1. Wykorzystywanie wiedzy do tworzenia nowej wiedzy. 2. Wprowadzenie czegoś nowego, rzecz nowo wprowadzona, nowość, reforma. 3. Idea, zachowanie się lub rzecz, która jest nowa, ponieważ jest jakościowo odmienna od istniejących, znanych form. 4. Nowy, nieznany dotychczas sposób zaspokajania ludzkich potrzeb. 5. Korzystna zmiana wynikająca z uświadomionych potrzeb oraz systematycznej obserwacji środowiska zewnętrznego. 6. Idea, praktyka lub obiekt postrzegany przez jednostkę jako nowość, przy czym nie ma znaczenia czy jakaś idea jest obiektywnie nowa (niedawno odkryta lub stworzona) czy jedynie traktowana przez ludzi jako nowa. Współcześnie bardzo często innowację kojarzy się ze zmianą (ujęcie bardzo szerokie), przy czym nie ma znaczenia jakiego obszaru ta zmiana dotyczy. Są też i tacy którzy innowację definiują jako każdą korzystną zmianę dla organizacji. Taka interpretacja innowacji skutkuje stopniowym zacieraniem się granic między działalnością innowacyjną a zwykłą działalnością organizacji. Każda organizacja w warunkach konkurencji musi podejmować szereg nowych, oryginalnych i niekonwencjonalnych działań umożliwiających przetrwanie na rynku. Powstaje pytanie, czy każdą z tych zmian można traktować w kategoriach innowacji, czy też mimo wszystko pojęcie innowacji należy celowo zawężać po to, by wyeliminować rutynową działalność z działalności sensu stricte innowacyjnej. CECHY INNOWACJI Planowanie innowacji oraz ich wdrażanie wymaga znajomości cech innowacji. Znajomość cech innowacji ułatwia planowanie przedsięwzięć, zakresu ich realizacji, przewidywanie efektów, oporów wdrożenia, itp. Cechy innowacji wg E.M. Rogersa Względna korzyść. o Stopień, do którego innowacja jest przyjmowana jako lepsza niż dotychczasowe rozwiązania. Zgodność. o Stopień, do którego innowacja jest przyjmowana jako zgodna z istniejącymi wartościami, doświadczeniem oraz potrzebami potencjalnymi adaptatorów. Podzielność. o Możliwość wypróbowania innowacji na mniejszą skalę. Złożoność. o Stopień w jakim dana innowacja jest skomplikowana i zrozumiała dla użytkownika. Łatwość obserwowania. o Stopień, do którego rezultaty innowacji są widoczne dla innych.
- 3 - o Możliwość przekazywania wyników i doświadczeń wynikających z zastosowania innowacji. Innowacja powinna więc być: 1. Celowa mieć jasno określone efekty, jakie można dzięki niej uzyskać. 2. Planowa zawierać przemyślany harmonogram działań i czynności. 3. Zorganizowana przewidywać potrzebne zasoby, ludzi i środki. 4. Kontrolowana mieć określony sposób ewaluacji. RODZAJE INNOWACJI W literaturze przedmiotu spotkać można wiele różnych kryteriów klasyfikacji innowacji. Do podziału innowacji stosuje się rozmaite kryteria. Sprawia to, że podział ten nie jest przejrzysty i precyzyjny. Często ta sama innowacja może być zaliczana do kilku grup (klas), zależnie od przyjętego kryterium podziału. Chyba każdy zmuszony do posługiwania się rozwiązaniami innowacyjnymi staje co jakiś czas przed problemem: czy tworzyć własne rozwiązania, czy korzystać z osiągnięć innych? J. Bogdanienko Wg kryterium oryginalności zmian 1. Innowacje kreatywne (twórcze, oryginalne). a. Samodzielne i oryginalne odkrycia, mające doniosłe znaczenie w skali makro i mikroekonomicznej. 2. Innowacje imitujące (nieoryginalne, adaptowane, naśladowcze). a. Powstają w wyniku naśladownictwa i rozpowszechnienia oryginalnych osiągnięć. b. Są poszerzeniem skali i zakresu wykorzystania innowacji kreatywnych. Ze względu na zakres powodowanych przez nie skutków 1. Innowacje strategiczne. a. Dotyczą przedsięwzięć innowacyjnych o charakterze długofalowym. b. Służą realizacji strategicznych celów społeczeństwa. 2. Innowacje taktyczne. a. Dotyczą wszelkich bieżących zmian w wyrobach, technologii produkcji i organizacji pracy. Wg dziedziny działalności, której dotyczą 1. Innowacje produktowe. a. Polegają na wytworzeniu nowych produktów lub doskonaleniu już wytwarzanych. 2. Innowacje procesowe. a. Dotyczą sposobu, w jaki produkt jest projektowany, produkowany i dostarczany. b. Nowe technologie, systemy logistyczne, itp. 3. Innowacje organizacyjne. a. Zmiany usprawniające organizację pracy i produkcji. Wymienione rodzaje innowacji są zazwyczaj ściśle ze sobą powiązane w określonych przypadkach innowacje produktowe mogą okazać się niemożliwe do zrealizowania bez zmian w istniejących metodach wytwarzania i organizacji pracy, natomiast innowacje procesowe mogą wymuszać zmiany w strukturze produkcji. Wg kryterium stopnia złożoności 1. Innowacje sprzężone. a. Rezultat współdziałania pewnej liczby osób, zespołów, organizacji gospodarczych i instytucji. 2. Innowacje niesprzężone.
- 4 - a. Rezultat zarówno działalności twórczej, jak i naśladowczej wykonanej przez pojedynczych racjonalizatorów, którzy sami je wprowadzają, wykorzystując jedynie własną wiedzę i własny kapitał. Ze względu na miejsce powstawania 1. Innowacje inicjowane poza organizacją. a. Opracowane przez placówki naukowo-badawcze, uczelnie wyższe. b. Rozwiązania przejmowane z zagranicy w postaci licencji, imitacji, tworzenie joint-ventures, korzystanie z fanchisingu. 2. Innowacje inicjowane wewnątrz organizacji. Ze względu na skutki 1. Innowacje radykalne (duże, rewolucyjne). a. Zazwyczaj wiążą się z przełomem technologiczno-organizacyjnym. b. Występują bardzo rzadko, związane są z dużym ryzykiem. c. Inspirują powstawanie szeregu rozwiązań pochodnych i modyfikacji. 2. Innowacje usprawniające (małe, przyrostowe). Wg kryterium stopnia nowości 1. Innowacje stanowiące nowość w skali światowej. a. W sferze techniki są nimi wynalazki. 2. Innowacje stanowiące nowość w skali kraju. a. Wprowadzenie nowej produkcji na podstawie licencji. 3. Innowacje stanowiące nowość w skali organizacji. a. Projekty racjonalizatorskie oraz inne naśladowcze rozwiązania wcześniej nie stosowane. TWÓRCZE MYŚLENIE A INNOWACJE PEDAGOGICZNE Żyjąc w XXI wieku jesteśmy świadkami wielu i to radykalnych zmian zachodzących niemal w każdej dziedzinie życia. Zmieniają się programy nauczania, które zarówno wśród nauczycieli, jak i rodziców wywoływały zawsze i w dalszym ciągu wywołują wiele dyskusji. Zmieniają się treści i cele kształcenia, a dotychczasowe metody pracy z dziećmi nie zawsze dają zadowalające efekty. Na współczesnej szkole spoczywa więc obowiązek podejmowania wciąż nowych przedsięwzięć, mogących sprostać nie tylko aktualnym społecznym oczekiwaniom, ale i zainteresowaniom dziecka. Od szkoły wymaga się, by pamiętała o stwarzaniu swoim wychowankom klimatu bezpieczeństwa i poczucia godności, możliwości wszechstronnego i optymalnego rozwoju wszystkich dyspozycji poznawczych, w tym głównie zdolności twórczego myślenia. Innowacyjności nie można rozpatrywać jako szczególnej zdolności niektórych, wybranych pedagogów. Jest ona wpisana w zakres kompetencji zawodowych współczesnego nauczyciela. Przemiany dokonujące się w polskiej oświacie stawiają nauczycieli wobec konieczności weryfikacji dotychczasowych sposobów nauczania i poszukiwania nowych niekonwencjonalnych metod. Kształcenie nauczycieli zawsze było procesem ciągłym, gdyż niezbędne stawało się systematyczne uzupełnianie wiedzy i umiejętności pod kątem stale zmieniających się potrzeb. Należy zauważyć, iż wiedza i umiejętności zdobyte w czasie studiów stają się dla nauczyciela jedynie punktem wyjścia dla jego zmagań z pracą i wstępem do szeroko pojętego samokształcenia. POJĘCIE I ISTOTA INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH Zwiększenie efektywności pracy szkoły wiąże się nierozerwalnie z koniecznością rozwijania innowacji pedagogicznych w działalności dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli. Innowacja pedagogiczna w potocznym rozumieniu jest określana jako ulepszanie, wprowadzanie nowych rozwiązań, modernizacja, pozytywna zmiana, itp.
- 5 - Innowacje pedagogiczne innowacje związane z procesami tworzenia i przyswajania nowych rozwiązań, składających się na ogół innowacyjnych doświadczeń z danej dziedziny. Zmiany typu rozwojowego powodujące wzbogacenie kultury o nowe wartości. Zdaniem R. Schulza powodują one przejście od stanu dobrego do stanu lepszego niosąc za sobą postęp. Są składnikami doświadczenia pedagogicznego. Innowacje pedagogiczne proces planowania i realizacji zmiany, całościowy cykl projektowania lub zastosowania nowości, zmiana w praktyce pedagogicznej, która wpływa na polepszenie wyników działalności. Innowacje pedagogiczne zmiany struktury systemu szkolnego (dydaktycznego, wychowawczego) jako całości lub struktury ważnych jego składników (w celu wprowadzenia ulepszeń o charakterze wymiernym). Wyrażenie,,zmiana struktury oznacza, że w innowacji pedagogicznej chodzi bardziej o zmiany wzajemnych związków między składnikami systemu szkolnego (lub między elementami jakiegoś składnika) niż o zmianę samych składników. Składniki te obejmują m.in.: Treści programowe realizacja programów nauczania. Podręczniki. Pracę nauczycieli z uczniami na lekcjach, poza szkołą, w organizacjach uczniowskich (metody i środki). Pracę uczniów. Warunki materialno-społeczne edukacji wyposażenie w pomoce naukowe. Przewartościowanie środowiska wychowawczego młodzieży. Doskonalenie metod i form w zakresie orientacji szkolnej i zawodowej ucznia. Innowacją pedagogiczną są: Działania odmienne od powszechnie obowiązujących. Zmiany w zakresie tradycyjnego podejścia do procesu edukacji, zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. Działania, których wdrożenie nie zostało przewidziane w istniejącym systemie edukacji oraz uregulowane w obowiązujących przepisach prawa oświatowego. Głównym celem innowacji pedagogicznych w szkole jest doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela, wyzwalania inicjatywy, budzenia twórczego niepokoju oraz twórcze wiązanie teorii naukowej z praktyką pedagogiczną. AKTY PRAWNE REGULUJĄCE PROWADZENIE INNOWACJI W SZKOLE 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami). 2. Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. (zm. 29.05.2003 r.) w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. 3. Rozporządzenie MENiS z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki. 4. Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.
- 6-5. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. (zm. 30.11.2006 r.) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 6. Rozporządzenie MENiS z dnia 5 lutego 2004 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, podręczników oraz cofania dopuszczenia. 7. Rozporządzenie MENiS z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudniać nauczycieli. 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie warunków tworzenia, organizacji oraz działania klas i szkół sportowych i szkół mistrzostwa sportowego. 9. Rozporządzenie MENiS z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego oraz zapowiedziane nowe zawody. 10. Rozporządzenie MEN z dnia 31 marca 2006 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: blacharz, blacharz samochodowy, koszykarz-plecionkarz, kucharz, mechanik pojazdów samochodowych, monter kadłubów okrętowych, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik pożarnictwa, technik technologii wyrobów skórzanych i złotnik jubiler. RODZAJE INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH Najczęściej występujące innowacje oświatowe 1. Kształceniowe (dydaktyczne). a. Dotyczą wszelkich metodycznych, programowych i organizacyjnych zmian w zakresie sposobów nauczania. 2. Wychowawcze. a. Obejmują wszelkie zmiany dokonywane w zakresie celów, metod, treści i zasad oraz osiągnięć związanych z pedagogicznymi oddziaływaniami wychowawczymi kształtującymi postawy osobowe indywidualne i społeczne. 3. Opiekuńcze. a. Dotyczą wszelkiego rodzaju zmian podejmowanych w zakresie celów, metod, treści i zasad, jak również zmian technologicznych i organizacyjnych w ramach istniejących funkcji opiekuńczych w systemie edukacji. 4. Terapeutyczno-zdrowotne. a. Obejmują działania o charakterze zmian wprowadzanych w ramach kształcenia, wychowania i opieki, które dotyczą szeroko pojmowanej problematyki kondycji zdrowotnej indywidualnej i społecznej. 5. Przedmiotowe. a. Obejmują określony typ działań zmieniających charakter dotychczasowego programu nauczania przedmiotu o nowe cele edukacyjne oraz treści i wymagane osiągnięcia w ramach przedmiotów realizowanych w szkole. 6. Eksperyment pedagogiczny. a. Działania służące podnoszeniu skuteczności kształcenia w szkole, w ramach których są modyfikowane warunki, organizacja zajęć edukacyjnych lub zakres treści nauczania, prowadzone pod opieką jednostki naukowej. 7. Reforma oświatowa. a. Systemowa zmiana formalno-prawna oraz organizacyjna w zakresie szeroko zakrojonych działań pedagogicznych w obszarze edukacji narodowej. Wg rodzaju rozwiązań innowacyjnych 1. Innowacje programowe.
- 7 - a. Dotyczą wszelkich zmian celów, treści i wymaganych osiągnięć w dziedzinie kształcenia, wychowania, opieki, terapii. 2. Innowacje metodyczne. a. Obejmują wszelkie zmiany dokonywane w sposobie nauczania i dotyczą przede wszystkim techniki przekazu i egzekwowania wiedzy w edukacji szkolnej. 3. Innowacje technologiczne. a. Obejmują zmiany w zakresie stosowanych technologicznych środków kształcenia, wychowania, opieki, terapii. 4. Innowacje organizacyjne. a. Dotyczą wszelkich zmian strukturalnych określających funkcje i role w systemie organizacyjno instytucjonalnym oświaty; często występują w obszarze zmian związanych z zarządzaniem. Ze względu na miejsce powstawania 1. Innowacje zewnętrzne o różnym zasięgu i zakresie najczęściej inicjowane przez władze oświatowe. 2. Innowacje wewnętrzne inicjowane przez nauczycieli wewnątrz szkoły. Wg kryterium oryginalności zmian 1. Innowacje kreatywne (twórcze, oryginalne). a. Przynoszące radykalną zmianę, im wyższy stopień nowości, tym bardziej powinny być poparte wiedzą teoretyczną. 2. Innowacje imitujące (nieoryginalne, adaptowane, naśladowcze). a. Wzbogacające praktykę pedagogiczną o nowe elementy w odniesieniu do systemu bądź jego elementów. Wg kryterium stopnia nowości 1. Usprawnienia. a. Dotyczą działań powtarzających się i polegają na zwiększeniu ich sprawności, skuteczności i efektywności. 2. Modernizacje. a. Różne formy unowocześniania, głównie materialnego bądź materialno-organizacyjnego, pracy pedagogicznej. 3. Nowatorstwo. a. Swoisty rodzaj najbardziej złożonej działalności innowacyjnej nauczyciela, opartej na jego inicjatywie i twórczości. Wg kryterium źródła innowacji 1. Powstałe z osobistego doświadczenia zawodowego. a. Źródłem innowacji jest to wszystko, co stanowi wynik własnych doświadczeń pedagogicznych, przetworzonych w nowe jakości działań pedagogicznych do użytku szkolnego. 2. Adoptowane. a. Innowacje, których źródło stanowią wszelkie doświadczenia pedagogiczne osób drugich, mogące być wdrażane i przystosowywane do własnej praktyki pracy, których autorskie źródło możemy ujawnić i wskazać. 3. Adaptowane. a. Innowacje, które nie stanowią już prostego przyswojenia nowej wiedzy czyjegoś autorstwa, lecz stanowią określony typ nową praktykę pedagogiczną, która uzupełniana jest o pewien zespół modyfikacji wprowadzonych na podstawie osobistych, autorskich doświadczeń. ŹRÓDŁA INSPIRACJI DLA INNOWACJI
- 8 - Należy podkreślić znaczącą rolę nauczyciela w procesie wprowadza innowacji do rzeczywistości szkolnej. Rola ta wymaga wielostronnych kwalifikacji (umiejętności diagnozowania aktualnej sytuacji, uzasadnienia zmian wiedzy z dziedziny, której innowacja dotyczy). Podstawą pozycji, autorytetu nauczyciela w szkole jest jego wiedza, talent, umiejętności przydatne do realizacji podstawowych zadań dydaktyczno wychowawczych. Cechy nauczyciela innowatora 1. Pionierstwo. 2. Prekursorstwo. 3. Odkrywczość. 4. Wynalazczość. 5. Odejście od stereotypów wyjście poza ramy obowiązującego systemu edukacji, pozostające w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. Podstawowe źródła inspiracji innowacyjnej Niezadowolenie z rezultatów własnej pracy. Niedogodności wynikające z funkcjonowania szkoły lub placówki oświatowej. Narastanie niepokojących zjawisk w pracy szkoły/placówki oświatowej. Oczekiwania odbiorców usług edukacyjnych i chęć sprostania im. Aspiracje zawodowe, dążenie do,,mistrzostwa osobistego. Chęć dotrzymania kroku zmianom zachodzącym w otoczeniu. Wskazówki dla działalności innowacyjnej 1. Innowacje lepiej wdrażać na małą skalę. a. O ile to możliwe, można zacząć od jednej grupy uczniów, pojedynczej klasy lub marginalnych zmian organizacyjnych. 2. Trzeba dokładnie przeanalizować spodziewane następstwa innowacji. a. Często rezultaty innowacji pojawiają się dopiero po pewnym czasie. b. Pośpiech może spowodować zbyt wczesne wycofanie się z nowego rozwiązania. 3. Ocena innowacji nie oznacza jedynie braku uzyskanych efektów. a. Trzeba porównać, co by było, gdy by tej innowacji szkoła czy placówka oświatowa nie wdrożyła. 4. Lepiej mieć przygotowany plan awaryjny. a. Jeśli nowy pomysł nie przynosi rezultatów, należy wycofać się w odpowiedniej chwili i poszukać innego. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU Z 9 KWIETNIA 2002 Poprawa jakości pracy szkoły co jest celem innowacji nie może być dziełem przypadku. Uzyskanie jej jest możliwe w warunkach, w których przedsięwzięcie innowacyjne poddane jest rygorom jakości na każdym jego etapie. Obejmują one nie tylko znajomość przedmiotowego zagadnienia i przestrzeganie stosownych przepisów, ale także uwzględnianie czynników decydujących o skutecznym i efektywnym wprowadzeniu innowacji. W świetle obowiązujących przepisów: 1. Innowacją pedagogiczną (w szkołach publicznych i placówkach) są nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające poprawić jakość pracy szkoły. 2. Innowacja może obejmować wszystkie lub wybrane zajęcia edukacyjne, całą szkołę lub grupę, ale nie może prowadzić do zmiany typu szkoły.
- 9-3. Rozpoczęcie innowacji jest możliwe po zapewnieniu przez szkołę odpowiednich warunków kadrowych i organizacyjnych, niezbędnych do realizacji planowanych działań innowacyjnych. 4. Innowacje wymagające dodatkowych środków budżetowych, mogą być podjęte po wyrażeniu pisemnej zgody na finansowanie planowanych działań przez organ prowadzący szkołę. Innowacje w edukacji dotyczą Programów nauczania zarówno w obrębie poszczególnych przedmiotów, jak i bloków przedmiotowych. Metod nauczania. Metod oceny uczniów. Sposobów organizowania klas, lekcji i szkół. Kontaktów między uczniami, uczniami i nauczycielami, nauczycielami i rodzicami. Sposobów oceny jakości pracy szkoły. Rozwiązywania problemów wychowawczych. Doskonalenia nauczycieli. 5. Udział nauczycieli w innowacji jest dobrowolny. 6. Innowacje nie mogą naruszać uprawnień ucznia do bezpłatnej nauki, wychowania i opieki w zakresie ustalonym w Ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami), a także w zakresie uzyskania wiadomości i umiejętności niezbędnych do ukończenia danego typu szkoły oraz warunków i sposobu przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów, określonych w odrębnych przepisach. 7. Uchwałę w sprawie wprowadzenia innowacji w szkole podejmuje rada pedagogiczna. 8. Uchwałę tę wraz z opisem innowacji, opinią rady szkoły (jeśli taka istnieje) oraz zgodą autora lub zespołu autorskiego innowacji dyrektor szkoły zobowiązany jest przekazać kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu szkołę w terminie do 31 marca roku poprzedzającego rok szkolny, w którym planuje się rozpoczęcie innowacji. 9. Informacje z Kuratorium o zatwierdzeniu do realizacji zaproponowanych innowacji powinny dotrzeć do placówek na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku szkolnego, w którym planuje się ich wprowadzanie.