ZEÓŁ SZKÓŁ W GRONOWIE GÓRNYM PROGRAM PROFILAKTYKI na rok szkolny 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015 * * * Program profilaktyczny jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły i ukierunkowany na wszechstronny rozwój ucznia. * * * Obejmuje działania podejmowane wobec wszystkich uczniów Szkoły Podstawowej oraz * * * W programie zakłada się możliwość dokonywania bieżących korekt i uzupełnień w ciągu roku szkolnego. Opracowanie: Halina Gębska, Joanna Gawlicka, Izabela Jażdżyńska, Olga Maczuga, Małgorzata Mościńska, Renata Solecka-Zegzuła Gronowo Górne, wrzesień 2012 r.
Treści Programu Profilaktyki: 1. Podstawa prawna. 2. Założenia Programu Profilaktyki: profilaktyka pierwszorzędowa; profilaktyka drugorzędowa. 3. Cele szkolnego programu profilaktyki: cele główne, cele szczegółowe. 4. Rodzaje działań podejmowanych w ramach Programu Profilaktyki. 5. Formy realizacji programu. 6. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych. 7. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Podstawa prawna: Ustawa o systemie oświaty z 7 IX 1991 r. wraz z późniejszymi zmianami. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniami.
Założenia Programu Profilaktyki: Profilaktyka uznawana jest za ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. Szczególnego znaczenia nabiera wśród młodych ludzi, u których kształtuje się między innymi hierarchia wartości, doskonalą się relacje z innymi ludźmi, wzmacnia się poczucie pewności siebie oraz kształcą się skomplikowane procesy myślowe. Niniejszy Program Profilaktyczny to ogół działań mających na celu wspomaganie wychowawczej roli rodziny, ochronę uczniów przed zakłóceniami w rozwoju oraz podejmowanie działań interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Obejmuje przede wszystkim działania z zakresu profilaktyki pierwszorzędowej, czyli: promującej zdrowy styl życia, dostarczającej informacji nt. skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwiającej dokonanie racjonalnego wyboru, wspierającej rozwój umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności zaspokajania potrzeb np. przynależności, miłości, umiejętności nawiązywania kontaktów, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenia itp.), stwarzającej możliwości zaangażowania się w działalność pozwalającą na realizowanie potrzeb, rozwijanie zainteresowań aktywności, sukcesu, itp. W ramach profilaktyki drugorzędowej podejmowane będą działania mające na celu wczesną identyfikację, czyli: ujawnienie osób z grupy podwyższonego ryzyka (tych, którzy podjęli choć jedno zachowanie ryzykowne). Dalsze działania interwencyjne podejmowane będą przy współpracy ze specjalistami w danej dziedzinie. Zakładamy, iż profilaktyka to nie tylko specjalnie prowadzone zajęcia. W ramach powyższych oddziaływań za bardzo ważny uważamy również codzienny kontakt ucznia z nauczycielem. Oczekujemy, że postawy nauczycieli charakteryzowane jako profilaktyczne, tj. stawianie wymagań na miarę możliwości uczniów, współudział w budowaniu grupy, zachęcanie do współpracy, motywowanie przez odkrywanie mocnych stron uczniów, uczenie metodami aktywizującymi, twórcze i kreatywne podejście do tematu, zaowocują zmniejszeniem ilości niepowodzeń i problemów szkolnych uczniów.
Cele szkolnego programu profilaktyki: Celem programu profilaktycznego jest przygotowywanie młodego człowieka do dokonywania wyborów takich, aby nie szkodziły ani jemu samemu ani innym. Jest to pomoc w pracy nad samorozwojem i kształtowaniem systemu wartości młodzieży. Cele główne: dostarczenie uczniom i nauczycielom wiedzy i umiejętności do skutecznego przeciwdziałania i radzenia sobie z zagrożeniami dla zdrowia i jakości życia, osłabienie czynników ryzyka, zacieśnienie współpracy ze środowiskiem domowym ucznia, jak również instytucjami wspomagającymi rodzinę i promującymi zdrowy styl życia, sprawne reagowanie na terenie szkoły w sytuacji pojawienia się zagrożenia. Cele szczegółowe: 1. Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania przepisów. 2. Troska o realizację obowiązku szkolnego przeciwdziałanie wagarom. Dbanie o kulturę osobistą i dyscyplinę. 3. Poznanie systemu rodzinnego i środowiska, w którym przebywa uczeń. 4. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce oraz sprawiającym problemy wychowawcze. 5. Budowanie wśród uczniów pozytywnej samooceny, wiary we własne możliwości i motywacji do nauki. 6. Rozwijanie umiejętności społecznych, budowanie pozytywnych relacji koleżeńskich, zapobieganie różnym formom agresji. 7. Propagowanie zdrowego stylu życia i rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. 8. Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na zagrożenia współczesnego świata. Kształtowanie odpowiedzialności za życie i zdrowie własne oraz innych. 9. Zachęcanie uczniów do niesienia pomocy słabszym i pokrzywdzonym. 10. Współdziałanie z rodzicami w zakresie profilaktyki. 11. Współdziałanie wszystkich pracowników szkoły i rodziców w zakresie profilaktyki i interwencji.
W ramach programu podjęte zostaną: działania informacyjne, działania edukacyjne, działania integracyjne, działania wdrażające określone umiejętności, działania interwencyjne. W ramach poszczególnych klas Szkoły Podstawowej oraz, szczególnie akcentuje się następujące działania podejmowane wobec uczniów, a forma i sposób ich realizacji dostosowane są do ich wieku rozwojowego: Szkoła Podstawowa klasy 0 III tworzenie dobrej, ciepłej atmosfery w szkole dającej poczucie bezpieczeństwa wszystkim uczniom, poznanie się wzajemne i budowanie zaufania, ustalenie norm i zasad grupowych oraz przestrzeganie ich, wskazywanie pożądanych wzorców zachowań, uczenie zasad kulturalnego zachowania się, wdrażanie do samooceny i oceny postępowania innych, przekazanie i utrwalanie zasad zdrowego stylu życia, wskazywanie wartościowych rozrywek, kształtowanie umiejętności pozytywnego myślenia o sobie, kształtowanie postawy tolerancji wobec innych, ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole, uczenie sposobów rozwiązywania konfliktów, informowanie o różnych rodzajach zagrożeń zdrowia człowieka i sposobach unikania, wyrobienie postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie wraz z umiejętnością przewidywania skutków własnych zachowań dla zdrowia swego i innych ludzi, zapoznanie z podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
Szkoła Podstawowa klasy IV VI tworzenie klimatu, współpracy, wzajemnego szacunku i dialogu, rozwijanie u uczniów poczucia własnej wartości, podnoszenie samooceny, uczenie samoakceptacji, rozwijanie zdolności i predyspozycji każdego ucznia, efektywne wykorzystanie wolnego czasu, nauka czerpania przez uczniów radości z własnej aktywności: sportowej, twórczej, rozwijania zainteresowań, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami, kształtowanie umiejętności właściwych zachowań przed naciskami ze strony otoczenia, rówieśników i osób dorosłych, uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów, promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zwiększanie świadomości nt. pozytywnych skutków życia bez nałogów tj. papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych używek, wyrabianie umiejętności dobrego kontaktu między uczniami i nauczycielami; kształtowanie prawidłowych relacji nauczyciel - uczeń i uczeń - uczeń, uczenie poszanowania godności ludzkiej i toleracji, przeciwdziałanie i redukowanie agresji (słownej, fizycznej, psychicznej) w szkole, domu i środowisku lokalnym, zwiększanie świadomości nt. pozytywnych skutków życia bez nałogów tj. papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych używek. klasy I III zintegrowanie i zaadaptowanie w nowym środowisku, budowanie poczucia więzi z klasą i szkołą, poznanie mocnych stron uczniów, wspieranie uczniów w rozwijaniu swoich zainteresowań, wspieranie rozwoju dobrych relacji rodzinnych. kształtowanie umiejętności interpersonalnych, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych. propagowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu, działanie na rzecz środowiska prace charytatywne, wpływanie na własne życie, uczenie podejmowania świadomych wyborów doradztwo zawodowe, kształtowanie umiejętności interpersonalnych.
Formy realizacji programu. Oddziaływania profilaktyczne prowadzone są m.in. w ramach: lekcji wychowawczych, lekcji wychowania fizycznego oraz innych przedmiotów, zajęć warsztatowych z uczniami, ścieżek międzyprzedmiotowych, przedstawień profilaktyczno- edukacyjnych, programów profilaktycznych np. Szkoła promująca zdrowie, Spójrz inaczej, Zachowaj Trzeźwy Umysł, itp. zajęć pozalekcyjnych, udziału w uroczystościach szkolnych, apelach, imprezach kulturalnych, wycieczek szkolnych, spotkań z pielęgniarką szkolną, spotkań ze specjalistami (m.in. psychologowie, pedagodzy, kuratorzy sądowi, funkcjonariusze policji i in. ), spotkań z rodzicami, indywidualnych kontaktów, współpracy z instytucjami wspomagającymi (np.: Poradnia Psychologiczno -Pedagogiczna, Komenda Miejska Policji, GOPS). Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych. W wyniku realizacji programu profilaktycznego uczeń: uzyskuje pomoc psychologiczno pedagogiczną, przestrzega ustalonych regulaminów oraz obowiązujących norm i zasad, coraz rzadziej opuszcza zajęcia lekcyjne, ma pozytywny obraz samego siebie, uwiadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić, dostrzega korzyści płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia, identyfikuje się ze środowiskiem szkolnym, potrafi współpracować w grupie, zna sposoby rozwiązywania konfliktów bez użycia przemocy, chętnie zwraca się o pomoc do dorosłych. prezentuje postawę szacunku, otwartości, tolerancji i akceptacji wobec innych,
W wyniku realizacji programu profilaktycznego nauczyciel: posiada wiedzę z zakresu profilaktyki, kontaktuje się z rodzicami w sprawach uczniów, okazuje pomoc i wsparcie wychowankom. W wyniku realizacji programu profilaktycznego rodzice: biorą udział w oferowanych im spotkaniach, programach, warsztatach, itp współdziałają z pracownikami szkoły w trudny sprawach dotyczącymi dzieci.
OBSZAR DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH OBEJMUJĄCY UCZNIÓW, RODZICÓW ORAZ NAUCZYCIELI. ZADANIA OSOBY REALIZACJI REALIZATORZY TERMIN ETAP EDUK. 1. Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania przepisów. Zapoznanie uczniów z dokumentami regulującymi pracę szkoły m.in. ze Statutem Szkoły (z akcentem na prawa i obowiązki ucznia), zasadami oceniania, z procedurami obowiązującymi na terenie szkoły, kontrakty z wychowawcą, itp. Zapoznanie z konwencją praw dziecka. Spotkania z policją nt. Odpowiedzialności karnej nieletniego. Spotkania z policją nt. Bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Konsekwentne stosowanie kar i nagród zgodnie z regulaminem szkoły. Aktualizowanie zapisów prawa wewnątrzszkolnego przy współudziale przedstawicieli samorządu uczniowskiego. Apele wychowawcze, poruszające bieżące sprawy wychowawcze szkoły. wychowawcy policja wychowawcy, n-l e.d.b opiekun samorządu, dyrektor, samorząd, dyrektor IX IX wg potrzeb IX - X 2. Troska o realizację obowiązku szkolnego przeciwdziałanie wagarom oraz dbanie o kulturę osobistą i dyscyplinę. Systematyczne sprawdzanie obecności na każdej lekcji oraz zgodne z procedurami rozliczanie opuszczonych godzin lekcyjnych. Prowadzenie ciekawych lekcji metodami aktywizującymi. Informowanie rodziców o przedłużających się nieobecnościach uczniów. Wspieranie uczniów z trudnościami w nauce (zajęcia wyrównawcze, korekcyjnokompensacyjne zajęcia specjalistyczne, konsultacje). wychowawcy, nauczyciele nauczyciele, pedagog na bieżąco
Współpraca z Komendą Miejską Policji, Sądem Rodzinnym, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej. 3. Poznanie środowiska rodzinnego i warunków, w którym przebywa uczeń. Analiza dokumentacji szkolnej uczniów. Rozmowy z uczniami. Rozmowy z rodzicami. Wywiady środowiskowe. Współpraca z dzielnicowymi, kuratorami, pracownikami socjalnymi i in. instytucjami wspierającymi rodzinę., dyrektor na bieżąco 4. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce oraz sprawiającym problemy wychowawcze. Prace nauczycieli w Zespołach ds. Udzielania Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej, powoływanych dla uczniów wymagających wsparcia i pomocy ze względu na przejawiane trudności w nauce lub trudności wychowawcze. Opracowywanie Kart Indywidualnych Potrzeb Ucznia, Programów Edukacyjno - Terapeutycznych, Planów Działań Wspierających. Zajęcia przygotowujących do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego poszczególnych przedmiotów. Indywidualne konsultacje z nauczycielami przedmiotów. Spotkania indywidualne z rodzicami. Spotkania indywidualne z uczniami. Współpraca z policją, kuratorami, Sądem Rodzinnym, Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Współpraca z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną (kierowanie uczniów na badania pod kątem trudności dydaktycznych i wychowawczych, terapia, itp.)., pedagog
5. Budowanie wśród uczniów pozytywnej samooceny, wiary we własne możliwości oraz motywacji do nauki. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania umiejętności, zainteresowań. Aktywizowanie uczniów do nauki przez stosowanie aktywnych metod pracy. Włącznie uczniów do większej aktywności intelektualnej, artystycznej, sportowej. Zapoznanie uczniów z metodami efektywnego uczenia się. Organizacja kół zainteresowań oraz kół przedmiotowych. Przeprowadzanie konkursów szkolnych, wiedzy, artystycznych, sortowych. Indywidualizacja procesu nauczania i oceniania w stosunku do uczniów w związku z ich potrzebami edukacyjnymi. Przestrzeganie zaleceń wydanych przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną. Motywowanie uczniów do nauki poprzez dostrzeganie wysiłku, wkładu pracy, pochwały, nagrody, informowanie rodziców, itp. Wsparcie uczniów klas III gimnazjum w rozpoznaniu swoich możliwości i predyspozycji zawodowych., doradca zawodowy 6.Rozwijanie umiejętności społecznych, budowanie pozytywnych relacji koleżeńskich, zapobieganie różnym formom agresji. Apele wychowawcze. Zajęcia integracyjne w klasach I gimnazjum. Zajęcia dla klasy VI przygotowujące do przejścia do nowego etapu edukacyjnego. Zajęcia psychoedukacyjne. Lekcje wychowawcze na temat rozwiązywania konfliktów i mediacji, budowania poczucia własnej wartości, asertywności, komunikacji interpersonalnej. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. Konsekwentne reagowanie na wszelkie wychowawcy, dyrektor pedagog pedagog pedagog, specjaliści, specjaliści IX V-VI
przejawy agresji w szkole. Zapoznanie ze zjawiskiem cyberprzemocy. Systematyczne dyżury nauczycieli podczas przerw lekcyjnych. Rozwijanie poczucia wspólnoty poprzez: wycieczki klasowe, rajdy, ogniska i biwaki Zajęcia z policjantem nt. odpowiedzialności karnej. pedagog, wychowawcy policja 7. Propagowanie zdrowego stylu życia i rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem Zajęcia integracyjne. Zajęcia pozalekcyjne, wycieczki, rajdy, festyny. Zajęcia nt. sposobów radzenia sobie ze stresem. Promowanie zdrowia psychicznego. Zajęcia z pielęgniarką szkolną nt. higienicznego trybu życia, zdrowego żywienia, zaburzeń odżywiania itp. Przeprowadzenie akcji profilaktycznej w celu kontroli stanu własnego zdrowia (np. fluoryzacja, badanie słuchu, itp.). Promowanie aktywności sportowej. Zapewnienie możliwości alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Udział uczniów w szkoleniach z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Aktywność ruchowa: pozalekcyjne zajęcia sportowe, rozgrywki i turnieje sportowe na Orliku. Realizacja zadań w ramach programu Szkoła promująca zdrowie. Działania w ramach programu Zachowaj Trzeźwy Umysł. pedagog pielęgniarka pielęgniarka, specjaliści, wychowawcy nauczyciele w-f specjalista nauczyciele w-f IX II semestr Obchodzenie ogólnoświatowych dni dbałości o zdrowie (HIV/AIDS, Dzień bez Tytoniu, Światowy Dzień Zdrowia, itp.). samorząd, wychowawcy, pedagog zgodnie z kalendarzem
8. Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na zagrożenia współczesnego świata, kształtowanie odpowiedzialności za życie i zdrowie własne oraz innych. Informowanie uczniów o negatywnych skutkach sięgania po papierosy, środki psychoaktywne (spektakle profilaktyczne, filmy, gazetki, ulotki, itp.). Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Informowanie o konsekwencjach wczesnej aktywność seksualnej. Spotkania ze specjalistami: PPP, Poradnią Zdrowia Psychicznego, KARAN, itp. Realizacja programów profilaktycznych Szkoła promująca zdrowie, Spójrz Inaczej, Zachowaj Trzeźwy Umysł, itp., pedagog, pielęgniarka, pedagog, pielęgniarka specjaliści 9. Zachęcanie młodzieży do niesienia pomocy słabszym i pokrzywdzonym. Prowadzenie i udział uczniów w akcjach charytatywnych. Zachęcanie uczniów do promowania działań wolontariatu. Działalność Szkolnego Koła Caritas. samorząd, wychowawcy, pedagog 10.Współpraca z rodzicami. Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym i Programem Profilaktyki. Wymiana informacji na temat postępów w nauce i zachowaniu uczniów - stały kontakt wychowawcą, pedagogiem, dyrektorem. Podnoszenie umiejętności wychowawczych rodziców poprzez udział w wywiadówkach, konsultacjach, prelekcjach, warsztatach. Wspólne organizowanie imprez szkolnych. Zachęcanie rodziców do aktywnego działania w ramach Rady Rodziców, Rady Szkoły. wychowawcy, dyrektor, dyrektor, dyrektor, specjaliści dyrektor, wychowawcy IX
11.Współdziałanie wszystkich pracowników szkoły i rodziców w zakresie profilaktyki i interwencji. Doskonalenie się nauczycieli w dziedzinie profilaktyki. Monitorowanie potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych. Wymiana doświadczeń. Zebrania zespołu wychowawczego. Zapoznawanie wszystkich pracowników szkoły ze sposobami postępowania w sytuacjach kryzysowych. Pełnienie dyżurów nauczycielskich w czasie przerw, odpowiednia organizacja lekcji. Prezentowanie prawidłowych wzorców postępowania i zachowania., wychowawcy, dyrektor Zatwierdzono w dniu: 05 listopada 2012 r.