\ Zespół Szkół w Zakrzówku SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 2016-2019 ********************************************** WSTĘP Profilaktyka to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu. Szkoła jest miejscem profilaktyki uniwersalnej skierowanej do wszystkich uczniów w celu wspierania ich w prawidłowym rozwoju oraz profilaktyki selektywnej i wskazującej dla grupy uczniów podwyższonego ryzyka. Zadaniem szkolnego programu profilaktyki ma być zapobieganie wszystkiemu co niesie ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego dziecka jak i dla jego otoczenia społecznego (tzw. czynnikom ryzyka) przy jednoczesnym wzmacnianiu cech, sytuacji i warunków zwiększających jego odporność na te niekorzystne oddziaływania (tzw. czynniki chroniące). Działania polegają na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia w społeczeństwie zgodnie z przyjętymi normami społecznymi. Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół w Zakrzówku opisuje treści i działania o charakterze profilaktycznym kierowane do uczniów, nauczycieli oraz rodziców uwzględniając potrzeby i możliwości rozwojowe dzieci i młodzieży. Program Profilaktyki szkoły uwzględnia rozpoznane problemy oraz zdiagnozowane potrzeby i oczekiwania uczniów, rodziców i nauczycieli. Działania profilaktyczne podejmowane przez szkołę mają wspierać wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży. 1
DIAGNOZA Nauczyciele na bieżąco diagnozują środowisko szkolne. Pozyskują informacje dotyczące zachowań ryzykownych uczniów poprzez: obserwacje uczniów wywiady, rozmowy badania ankietowe skierowane do uczniów, rodziców i nauczycieli, informacje od pedagoga szkolnego; informacje od nauczycieli dotyczące funkcjonowania uczniów; W wyniku przeprowadzonych badań diagnostycznych wyodrębniono następujące problemy w funkcjonowaniu uczniów: braki w kulturze osobistej lekceważenie obowiązków szkolnych agresja fizyczna i słowna, palenie papierosów uzależnienie od komputera, cyberprzemoc, CZYNNIKI RYZYKA I CZYNNIKI CHRONIĄCE Aby nie dochodziło do zakłóceń w rozwoju naszych wychowanków, wyodrębniliśmy czynniki chroniące, które będziemy wzmacniać i czynniki ryzyka, które chcemy minimalizować. CZYNNIKI RYZYKA: niewłaściwe postawy rodzicielskie (w tym brak zainteresowania problemami dziecka), rodzina rozbita, wyjazdy za granicę trudna sytuacja materialna, środowisko społeczne promujące negatywne wzorce zachowań. presja grupy rówieśniczej podatność na wpływy, naśladownictwo niska samoocena, brak wiary w siebie problemy emocjonalne brak umiejętności radzenia sobie z problemami CZYNNIKI CHRONIĄCE konsekwencja w działaniach wychowawczych, jasne oczekiwania rodziców modelowanie własnym zachowaniem rodziców zdrowego stylu życia rodzina przekazująca właściwe wartości zaangażowanie rodziców w szkolne sprawy dziecka przynależność do grupy o pozytywnym charakterze świadomość zagrożeń społecznych umiejętności odpierania presji i nacisków grupy prawidłowe relacje w klasie poczucie bezpieczeństwa w szkole określone zasady życia szkolnego i ustalone granice doświadczanie pozytywnych wzmocnień poczucie własnej wartości, wiara w swoje możliwości asertywna postawa zdolność empatii 2
Cele programu SZKOŁA PODSTAWOWA 1. Promowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie. 2. Przeciwdziałanie agresji i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa na terenie szkoły, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych. 3. Zapobieganie patologiom i uzależnieniom. 4. Rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców. Obszary pracy 1. Promowanie zdrowego stylu życia. 2.Przeciwdziałanie przemocy i agresji 3. Zapobieganie patologiom. 4.Rozwijanie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli oraz rodziców. Treści pracy profilaktycznej a) Budowanie pozytywnego obrazu siebie i rozwijanie sprawności fizycznej. b) Poznanie własnego organizmu i jego potrzeb. c) Podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności z zakresu bezpieczeństwa udziału w ruchu drogowym. d) Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. e) Stwarzanie możliwości udziału w zajęciach rekreacyjno-sportowych. f) Propagowanie ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecie. g) Kształtowanie krytycznego podejścia do reklam. a) Uczenie dobrej komunikacji oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy. b) Uczenie odpowiedzialności za swoją własność i poszanowanie własności innych, w tym mienia szkoły. c) Uwrażliwianie na potrzeby drugiego człowieka i poszanowanie jego odmienności. d) Kształtowanie w uczniach współodpowiedzialności za atmosferę, bezpieczeństwo i porządek w szkole. a) Nauka rozpoznawania substancji odżywczych i szkodliwych dla zdrowia b) Zapoznanie uczniów z problematyką nałogów, uzależnień i ze skutkami zdrowotnymi i psychicznymi. c) Udzielanie pomocy uczniom narażonym na oddziaływanie patologicznego środowiska wychowawczego. a) Wspólna z rodzicami analiza problemów wychowawczych uczniów mająca na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań wśród uczniów. b) Stałe podnoszenie jakości wzajemnych kontaktów z rodzicami. Współpraca rodziców i nauczycieli w zakresie budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia wśród dzieci. c) Systematyczne podnoszenie wiedzy nauczycieli na temat prawidłowości rozwoju dzieci. d)współpraca nauczycieli ze specjalistami w rozwiązywaniu problemów wychowawczy wśród dzieci. Oczekiwane efekty Uczeń: wie, czym jest agresja,. umie przeciwstawić się zachowaniom agresywnym, 3
umie wyrazić i nazwać uczucia i emocje, aktywnie i świadomie spędza wolny czas, stosuje w praktyce przepisy ruchu drogowego, zna i stosuje zasady zdrowego odżywiania,. rozumie zagrożenia wynikające ze stosowania używek, rozumie wpływ reklamy na konsumenta, zna i stosuje zasady higieny osobistej, angażuje się w akcje pomocy potrzebującym, dba o środowisko naturalne. 4
GIMNAZJUM, LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Cele programu: 1. Promowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie postawy odpowiedzialności za swoje zdrowie. 2. Przeciwdziałanie agresji i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa na terenie szkoły, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych. 3. Zapobieganie i przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychoaktywnych. 4. Rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców. Obszary pracy 1. Promowanie zdrowego stylu życia. 2. Przeciwdziałanie przemocy i agresji 3. Zapobieganie patologiom. Treści pracy profilaktycznej a) Budowanie pozytywnego obrazu siebie i chęci rozwijania własnej sprawności fizycznej. b) Poznanie zasad funkcjonowania organizmu człowieka i profilaktyka niektórych chorób. c) Świadomość przemian w organizmie w okresie dojrzewania i odpowiedzialność za podejmowane decyzje i wybory. d) Kształtowanie właściwych nawyków zdrowotnych, higienicznych i żywieniowych. e) Wdrażanie uczniów do aktywnego spędzania czasu wolnego. f) Stwarzanie warunków do aktywnego spędzania czasu po lekcjach na terenie szkoły. g) Propagowanie ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecie. a) Tworzenie pozytywnego klimatu emocjonalnego w klasie i szkole. b) Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, negatywnymi emocjami. c) Uczenie dobrej komunikacji oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy. d) Uczenie odpowiedzialności za swoją własność i poszanowanie własności innych, w tym mienia szkoły. e) Uwrażliwianie na potrzeby drugiego człowieka i poszanowanie jego odmienności. f) Wspieranie inicjatyw młodzieży związanych z ruchem wolontarystycznym. g) Kształtowanie w uczniach współodpowiedzialności za atmosferę, bezpieczeństwo i porządek w szkole. h) Kształtowanie odpowiedzialności za słowa i eliminowanie wulgaryzmów z potocznego języka uczniów. a) Kształtowanie pozytywnych norm przekonań i postaw promujących zdrowe i trzeźwe życie. b) Informacja o realnych konsekwencjach używania środków psychoaktywnych i mechanizmach uzależnienia. c) Rozpoznawanie przejawów palenia tytoniu, picia alkoholu lub odurzania się oraz eliminowanie ich ze środowiska szkolnego. d) Uczenie umiejętności odmawiania, zachowań asertywnych i podejmowania decyzji. e) Uświadomienie zagrożeń ze strony sekt i subkultur młodzieżowych. f) Udzielanie pomocy uczniom narażonym na oddziaływania patologicznego środowiska wychowawczego. g) Informacja o sposobach uzyskania pomocy w trudnych sytuacjach (telefony zaufania, adresy stron internetowych właściwych organizacji) 5
4.Rozwijanie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli oraz rodziców. a) Wspólna z rodzicami analiza problemów wychowawczych uczniów, eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. b Współpraca rodziców i nauczycieli w zakresie budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia wśród młodzieży. c) Systematyczne podnoszenie wiedzy nauczycieli na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających. d) Współpraca nauczycieli ze specjalistami w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym wśród młodzieży. Oczekiwane efekty Uczeń: posiada szeroką wiedzę o: o problematyce uzależnień, ich bezpośrednich i odległych skutkach, o problematyce agresji, przemocy, mechanizmach powstawania tych zjawisk, o stresie, frustracji, negatywnych emocjach oraz sposobach radzenia sobie z nimi, o postawach asertywnych, uległych, o możliwościach alternatywnego dla używek spędzania czasu wolnego, o odpowiedzialności prawnej nieletnich nie używa środków uzależniających i zmieniających świadomość. nie stosuje przemocy, nie jest agresywny. potrafi radzić sobie z negatywnymi emocjami, stresem i frustracją. ma poczucie własnej wartości. zna zasady poprawnej komunikacji. twórczo rozwiązuje konflikty i spory, jest asertywny. angażuje się w akcje pomocy potrzebującym dba o środowisko naturalne. REALIAZTORZY Realizatorami programu w szkole są wszyscy pracownicy wykonujący zadania zgodnie ze swoimi kompetencjami i zajmowanym stanowiskiem. Pierwszoplanową rolę w realizacji programu odgrywają wychowawcy, włączając zadania profilaktyczne do swojej pracy wychowawczej z klasą. Wsparcia w tej pracy udzielają im inni nauczyciele oraz pedagodzy szkolny Dla zapewnienia bezpieczeństwa na terenie szkoły, przeciwdziałania agresji, patologiom i uzależnieniom w szkole zainstalowano monitoring wizyjny. Zapisy z monitoringu mogą być wykorzystane w celu wyciagnięcia konsekwencji wobec osób zachowujących się niezgodnie z przepisami praw i łamiących zapisy statutu szkoły. O udostępnienie zapisu z kamer systemu monitoringu szkolnego decyduje każdorazowo Dyrektor Zespołu Szkół w Zakrzówku lub upoważniony przez Dyrektora inny pracownik szkoły ********************************************** EWALUACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI Szkolny Program Profilaktyki 2016 2019 Zespołu Szkół w Zakrzówku zaplanowany jest na okres 3 lat. Podstawę dla formułowania oceny realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki 2013-2016 6
Zespołu Szkół w Zakrzówku stanowić będą: obserwacja uczniów w czasie zajęć, przerw, uroczystości, imprez szkolnych i środowiskowych, ocena umiejętności pracy w grupie, kontaktów z rówieśnikami analiza tematyki zajęć profilaktycznych w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy, lekcji przyrody, biologii, wdż przeprowadzanych w poszczególnych klasach, zajęć profilaktycznych pedagoga szkolnego, ankiety przeprowadzane wśród uczniów, nauczycieli, rodziców ich analiza i wnioski do pracy, wywiad, rozmowy. Ewaluacja działań profilaktycznych zostanie podsumowana sprawozdaniem ( raportem ) z realizacji programu, który będzie zawierał : 1. wyniki ( fakty wynikające z ewaluacji ) czy zamierzone działania miały miejsce ( jeśli nie, to dlaczego? ) czy planowane działania zostały zakończone ( jeśli nie, to dlaczego? ) czy wprowadzono zmiany podczas realizacji programu ( jakie?, dlaczego? ) 2. wnioski ( słabe i mocne strony programu ) 3. zalecenia ( propozycje przyszłych działań ). Program opracował zespół w składzie: Dorota Garbacz Zbigniew Furmanek Barbara Kurczak Jolanta Piechota Marta Sumera 7