Szkolny Program Profilaktyki dla Zespołu Szkół Nr 4 im. T. Klenczara w Katowicach na rok szkolny 2015 / 2016 Zgodnie z rozporządzeniem MENiS z 26 lutego 2002 roku szkolna komisja ds. profilaktyki wypracowała, a Rada Pedagogiczna zatwierdziła szkolny programu profilaktyczny dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz warunków w jakich funkcjonuje szkoła. Profilaktyka to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka między innymi poprzez: - pomoc i towarzyszenie mu w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz - pomoc w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania zagrożeniom. Profilaktyka jest istotnym elementem wychowania. Niniejszy program jest spójny z Programem Wychowawczym w Zespole Szkół Nr 4, a zawarte w nim treści przyjmuje się do realizacji na rok szkolny 2015/ 2016. Bieżąca realizacja Programu ma na celu ukierunkowanie ucznia w jego dążeniach, pomoc w zbudowaniu właściwej hierarchii wartości, naukę umiejętnego realizowania własnych potrzeb z poszanowaniem drugiego człowieka oraz promocję zdrowego stylu życia.
1. Czas realizacji: rok szkolny 2015 / 2016. 2. Założenia programu: Profilaktyka zdrowotna jest ważnym uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły w myśl zasady, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Celem profilaktyki jest ochrona uczniów przed zachowaniami ryzykownymi, promowanie zdrowego stylu życia, opartego na trzeźwości, wolności od środków odurzających. 3. Podstawy prawne, w oparciu o które będzie realizowany program profilaktyczny: - Konstytucja RP art. 72, - Konwencja Praw Dziecka z 1989 roku art. 3, 19, 33, - Ustawa o systemie oświaty (zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktycznych), - Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 roku dotyczące ramowych statutów publicznych szkół, - Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie działalności wychowawczej i zapobiegawczej dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. Nr 26 poz.226), - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku, - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 roku, - Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 9 listopada 1995 roku, - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku, - Akty prawne szkoły (program wychowawczy szkoły, regulamin szkoły, statut szkoły) 4. Zadania Programu - diagnoza potrzeb środowiska uczniów, rodziców i nauczycieli oraz rzeczywistych problemów występujących w społeczności lokalnej, - wspomaganie nauczyciela w odpowiedzialnej pracy wychowawczej, - indywidualna pomoc oraz wsparcie w sytuacjach trudnych dla uczniów oraz ich rodziców, - zachęcanie i motywowanie do podejmowania zdrowego i bezpiecznego stylu życia,
- wskazywanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych z wykluczeniem konieczności korzystania z środków psychoaktywnych, - wskazywanie zachowań szkodliwych i nieakceptowanych społecznie. 5. Diagnoza środowiska szkolnego: Ocena zagrożeń i występujących problemów została określona na podstawie: - badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów, - obserwacji zachowań uczniów, - rozmów z wychowawcami i nauczycielami, - rozmów z rodzicami, - analizy frekwencji, - analizy wyników w nauce. 6. Cel programu: Kształtowanie dojrzałej emocjonalnie i społecznie osobowości młodego człowieka oraz odpowiedzialności za zdrowie własne i innych. 7. Cele szczegółowe: Uczeń: - dostrzega zależność pomiędzy zdrowiem fizycznym, psychicznym, społecznym, - potrafi dbać o swoje zdrowie, prowadzić zdrowy styl życia, - zna sposoby radzenia sobie ze stresem oraz w sytuacjach trudnych, - wie jaki zgubny wpływ mają wszelkie używki, - zna konsekwencje prawne wynikające z faktu posiadania i rozprowadzania środków psychoaktywnych, - wie gdzie może udać się po pomoc w sytuacji trudnej.
8. Instrumenty programu: - spotkania z pedagogiem, - przeprowadzanie zajęć wg scenariuszy, - spotkania z funkcjonariuszami Policji, - spotkania z pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, - spotkanie z przedstawicielem Poradni Uzależnień, - spotkania z rodzicami, - akcje happeningowe. 9. Ewaluacja: Spotkania Rady Pedagogicznej poświęcone refleksjom indywidualnym i wnioskom grupowym, związanym z realizacją Programu Profilaktycznego oraz ewentualnymi propozycjami modyfikacji programu. Zebrania Rady Rodziców, poświęcone powyższej kwestii wnioski. Ankiety przeprowadzone wśród uczniów, nauczycieli i rodziców wnioski. Rozmowy z uczniami i nauczycielami wnioski. Dyskusje nad sprawozdaniami z prac Samorządu Szkolnego, pedagoga szkolnego wnioski. Prace zespołu do spraw programu profilaktycznego nad modyfikacją programu na podstawie wniosków.
Działania szczegółowe w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki przyjęte do realizacji na rok szkolny 2013 / 2014 obejmują następujące bloki tematyczne: Blok 1 Działania psychoedukacyjne - przeznaczone dla wszystkich uczniów Zespołu Szkół. Ich celem jest zapoznanie młodzieży z niebezpieczeństwem jakie stanowią środki psychoaktywne w tym dopalacze oraz wskazanie problemu przemocy. Powyższe działania realizowane będą podczas lekcji wychowawczych, a także poprzez atrakcyjne formy przekazu np. przedstawienia teatralne, filmy, spotkania z ludźmi profesjonalnie zajmującymi się uzależnieniami, imprezy o charakterze profilaktycznym. Blok 2 Działania ukierunkowujące dojrzewanie struktury "Ja". skuteczności działań profilaktycznych decyduje budowanie dojrzałej osobowości ucznia. Wiąże się to z ukierunkowaniem go w jego dążeniach, pomocą w zbudowaniu właściwej hierarchii wartości, nauką realizacji własnych potrzeb z poszanowaniem drugiego człowieka. Działania dotyczące tej sfery realizowane będą podczas lekcji wychowawczych, rozmów indywidualnych z uczniem. Blok 3 Wspomaganie wychowania w rodzinie - trudny okres dojrzewania i związane z tym problemy wychowawcze, zwiększająca się liczba rodzin dysfunkcyjnych, w tym niezaradnych wychowawczo wymaga ze strony szkoły pomocy oraz wsparcia. Działania te realizowane będą poprzez indywidualny kontakt z rodzicami / opiekunami prawnymi. Blok 4 Działania wspierające pracę nauczyciela - coraz bardziej widoczny kryzys wartości wśród młodzieży, brak ideałów, autorytetów oraz szerzący się problem alkoholizmu, narkomani i przemocy stawia przed nauczycielami wiele zadań. Aby nauczyciel mógł skutecznie oddziaływać na ucznia, wspierać i ukierunkowywać sam musi znać efektywne sposoby postępowania oraz sposoby uzyskania zmiany w zachowaniach uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
Sfera działań profilaktycznych Działania profilaktyczne Termin realizacji Odpowiedzialni Blok 1 Działania psychoedukacyjne Kontakty interpersonalne 1. adaptacja w nowym środowisku szkolnym 2. warsztaty integracyjne dla uczniów klas I (integracja zespołów klasowych), 3. zbudowanie zintegrowanego zespołu klasowego, 4. doskonalenie umiejętności pracy w zespole, nawiązywania kontaktów międzyludzkich, 5. zajęcia z zakresu asertywności- kształtowanie umiejętności odmawiania, 6. rozwijanie umiejętności zachowania się w określonych sytuacjach, także konfliktowych, 7. uświadomienie uczniom znaczenia prawidłowej komunikacji społecznej sposoby radzenia sobie z barierami komunikacyjnymi, 8. pogłębianie umiejętności skutecznego porozumiewania się, w tym udzielania i przyjmowania informacji zwrotnych, 9. uczenie empatii, tolerancji i akceptacji, 10. stres pod kontrolą zajęcia z zakresu radzenia sobie ze stresem, 1. wrzesień 1.wychowawcy 2. październik / klas, listopad 2. pedagog 3. marzec / szkolny, kwiecień 3. opiekun 4. listopad samorządu marzec szkolnego, 5. cały rok 4. nauczyciele 6. cały rok 7. wg harmonogram u 8. czerwiec
11. rozwijanie samorządności uczniowskiej, 12. organizowanie w szkole imprez okolicznościowych, 13. uczestnictwo w lokalnych imprezach, 14. wycieczki klasowe, 15. zawody sportowe uczniowie kontra nauczyciele, 16. uczenie świadomego korzystania ze współczesnych środków audiowizualnych przemoc internetowa 17. objęcie opieką uczniów zdolnych oraz uczniów z problemami edukacyjnymi Blok 2 Działania ukierunkowujące dojrzewanie struktury "Ja" 1. Udział młodzieży w Miejskim Programie Profilaktycznym 1. październik - 1. pedagog Zapobieganie uzależnieniom, przeciwdziałanie agresji i przemocy Bezpieczna Młodzież 2. Udział młodzieży w programie Miejska Dżungla 3. Udział w programie ARS, czyli jak dbać o miłość 4. zaznajomienie młodzieży z prawami ucznia i prawami człowieka luty 2. październik - luty szkolny, 2.wychowawcy klas, 3. pielęgniarka szkolna, oraz 5. zapewnienie uczniom i nauczycielom poczucia 3. styczeń 4. nauczyciele promowanie zdrowego stylu życia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, 6. zapewnienie pomocy uczniom z problemami, 7. zapoznanie uczniów z osobami, instytucjami niosącymi pomoc w trudnych sytuacjach życiowych, marzec 4. wg planu prowadzący koła zainteresowań, 5.bibliotekarka
8. objęcie opieką i udzielanie pomocy uczniom z trudnościami edukacyjnymi i wychowawczymi, 9. objęcie opieką wychowawczą uczniów z rodzin dysfunkcyjnych, 10. kształtowanie pozytywnych postaw społecznych, 11. edukacja zdrowotna - rzetelna informacja o substancjach uzależniających, fazach wchodzenia w nałóg - warsztaty dla uczniów, 12. uświadomienie skutków spożywania alkoholu, palenia papierosów oraz sięgania po substancje psychoaktywne, w tym po dopalacze - warsztaty dla uczniów, 13. kształtowanie umiejętności chroniących młodych ludzi przed sięganiem po środki uzależniające - trening asertywności, 14. przedstawienie skutków picia alkoholu i palenia tytoniu dla organizmu - lekcje biologii, 15. spotkanie z policjantem dotyczące patologii w środowisku, 16. efektywne wykorzystanie lekcji wychowawczych - poruszanie problematyki uzależnień na lekcjach wychowawczych, 17. spotkanie z rodzicami pod hasłem Czy znam swoje dziecko? - zapoznanie rodziców z problemem spożywania przez młodzież alkoholu, palenia papierosów i narkomanii, zapoznanie rodziców z procedurami interwencyjnymi szkoły, 18. szkolenie rodziców dotyczące problemu narkomanii, 5. po uzgodnieniu 6. wg planu 7. styczeń 8. po uzgodnieniu 9. luty kwiecień 10. luty kwiecień 11. październik styczeń 12. październik 13. listopad 14. maj 15. cały rok 6. samorząd szkolny, 7. obsługa i administracja 8. nauczyciele 9. dyrektor szkoły
prowadzone przez funkcjonariuszy Policji, 19. spotkanie z przedstawicielem Poradni Uzależnień, 20. udział młodzieży w zajęciach nt: Jak bezpiecznie szukać pracy za granicą oraz Handel kobietami, 21. zapoznanie uczniów z ustawą o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii oraz z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, 22. zapoznanie uczniów z procedurami interwencyjnymi szkoły w sytuacjach kryzysowych, 23. zapoznanie uczniów z aktami prawnymi szkoły, 24. akcja happeningowa : Dzień bez papierosa, 25. akcja Światowy Dzień bez tytoniu, 26. rozwijanie u uczniów zdolności współodczuwania empatii oraz uwrażliwianie ich na potrzeby, uczucia innych ludzi. 27. organizowanie pomocy dla potrzebujących w formie akcji charytatywnych, stałej pomocy np. koleżeńskiej w nauce, 28. przekazywanie norm moralnych prawo człowieka do wolności, poczucia bezpieczeństwa, dyskusje na temat tolerancji, rasizmu, terroryzmu, przemocy, 29. nauka odmawiania asertywność w sytuacjach konfliktu i nacisku, 30. rozwijanie sprawności fizycznej lekcje WF, zawody sportowe, 16. wg harmonogramu 17. cały rok 18. cały rok 19. październik 20. cały rok 21. styczeń marzec 22. po uzgodnieniu 23. listopad 24. październik 25. po uzgodnieniu 26. cały rok
31. rozwijanie zainteresowań uczniów, 32. zajęcia z zakresu profilaktyki HIV/AIDS, 33. spotkanie z przedstawicielem Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej na temat zdrowia psychicznego, 34. zajęcia z zakresu przeciwdziałania agresji i przemocy, 35. zapoznanie uczniów z ustawą o postępowaniu wobec nieletnich, 36. spotkanie z policjantem na temat przestępczości nieletnich, 37. zwracanie uwagi na zachowanie agresywne uczniów, wulgaryzmy. 38. kształtowanie właściwych nawyków zdrowotnych i higienicznych, 39. zapoznanie uczniów z osobami, instytucjami niosącymi pomoc w trudnych sytuacjach życiowych, 40. zorganizowanie Dnia Zdrowia połączonego z Dniem Profilaktyki. 41. zorganizowanie akcji krwiodastwa na terenie szkoły 42. udział młodzieży w spotkaniu dotyczącym transplantacji Blok 3 Wspomaganie wychowania w rodzinie 1. wspieranie rodziców w trudnościach wychowawczych zaburzonych relacjach z dziećmi, komunikowaniu się 1. wychowawcy
rozmowy indywidualne, 2. organizowanie zebrań klasowych z udziałem rodziców, uczniów i wychowawcy, 3. indywidualne rozmowy z rodzicami mające na celu uświadomienie konieczności dozoru nad młodzieżą. 4. wspólne ustalanie z rodzicami środków zaradczych dla danego ucznia np. dzienniczki obecności, stałe kontakty telefoniczne, wspólna analiza zachowania, 5. informowanie rodziców o pracy szkoły (zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki), 6. realna współpraca z rodzicami na terenie szkoły udział rodziców w imprezach i uroczystościach szkolnych, 7. uczulanie rodziców na konieczność wdrażania młodzieży do obowiązków domowych w celu wyrobienia pracowitości, obowiązkowości, sumienności, 8. wykorzystanie różnorodnych umiejętności rodziców, spotkania z rodzicami z racji wykonywanego zawodu, 9. organizowanie w miarę potrzeb szkoleń dla rodziców. cały rok szkolny klas, 2. pedagog szkolny, 3. nauczyciele, 4. dyrektor szkoły Blok 4 Działania wspierające pracę nauczyciela 1. konsultacje w sprawach uczniów,
2. organizowanie warsztatów doskonalących dla nauczycieli, 3. wzajemna wymiana doświadczeń na konferencjach RP referaty, dyskusje, 4. spotkanie w ramach działających wewnątrz RP komisjach / zespołach. cały rok szkolny 1. dyrektor szkoły, 2. pedagog szkolny, 3.przewodniczący komisji przedmiotowych Podsumowanie: Program jest programem otwartym, którego treści mogą ulec zmianie - zależnie od aktualnych potrzeb. Diagnoza potrzeb dokonywana będzie na podstawie ewentualnych ankiet, rozmów z uczniami, nauczycielami, rodzicami. Zawarte w programie cele oraz związane z nimi działania są spójne z Programem wychowawczym szkoły. Zatwierdzono na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 31 sierpnia 2015 roku