Slajd 1 Slajd Slajd Slajd 4 Slajd 5 Akadema Rolncza w Krakowe WIŚG Katedra Inżyner Wodnej Dr nż. Leszek Ksążek : wzór Meyera-Petera Müllera, wzór USLE SMU Inżynera Środowska 009/010 Rodzaje transportu materału dennego a) toczene, b) przesuwane, c) saltacja, d) podrywane przez prąd wody, e) unoszene. Na ntensywność transportu materału dennego ma wpływ charakterystyka dna - struktura,obrukowane, formy denne, szata roślnna warunk hydraulczne - przepływ, prędkość wody, czas trwana wezbrana, spadek charakterystyka pojedynczych zaren - ch welkość, kształt, szorstkość okrywa roślnna zmana okrywy roślnnej wrzeseń 00 lpec 004
Slajd 6 Slajd 7 Określene stablnośc dna Prędkość dopuszczalna Spadek granczny Napełnene granczne Naprężena dopuszczalne Sła wleczena (omówene przy POMIARY) Przez określene dopuszczalna lub granczny należy rozumeć taką wartość prędkośc, spadku dna, napełnena lub naprężeń której przekroczene powoduje ruch o podanej charakterystyce Wzory loścowe na transport czy warunk granczne były wyprowadzane dla warunków ruchu jednostajnego. Dla rzeczywstych warunków przepływu zmennego ustalonego neustalonego dokonuje sę ekstrapolacj, co powoduje obarczene wynków nepewnoścą (błędem) Prędkość dopuszczalna [m/s] Wzór Dębskego v gr d [mm], h [m] Wzór Meyera-Petera v gr d [mm], t [m] 0,67 0, 0,69 dm h 1/ 1/6 0,57 d t Slajd 8 Naprężena styczne τ 0 [N/m ] Slajd 9 Slajd 10 c τ γr h I 0 γ cężar właścwy wody γ 9810 N/m I spadek zwercadła wody R h promeń hydraulczny W rzekachh R h τ γ hi 0 h napełnene Naprężena krytyczne τ c [N/m Pa] Naprężena krytyczne kryterum początku ruchu - naprężena krytyczne w forme bezwymarowej; parametr Sheldsaf τc f s γ s d τ f γ d (oznaczena na następnych slajdach) fk [ - ] 1 0.1 0.01 0.001 Spoczynek Re* 1 10 100 1000 10000 100000 Shelds Sera 1 Sera Sera ; bk Sera 4; kln Sera 5; bk Sera 6; kln Ruch
Slajd 11 Slajd 1 Slajd 1 Slajd 14 Slajd 15 wzór Meyera-Petera Müllera; Zurych 194 γ / Qm k Q k m A - stała ustalona dośwadczalne A 0.047 B - stała ustalona dośwadczalne B 0.5 d - przecętna średnca zaren [m], q s transport jednostkowy [N s -1 m -1 ], h - głębokość wody (dla dużych rzek R h h), I - spadek hydraulczny [-], 1/ γ hi A γ sd+ B g k - współczynnk prędkośc we wzorze Mannnga, Strcklera kur -/ I -1/, k m - współczynnk prędkośc we wzorze Mannnga, Strcklera dla materału koryta według wzoru k m 1.1d -1/6, Q - całkowty przepływ wody [m s -1 ], / q s Q m - przepływ wody przy którym rozpoczyna sę ruch [m s-1 ], γ s cężar właścwy w wodze [N m - ]. Zmodyfkowany wzór MPM s γ h I f γ s d 1/ 0,5ρ s transport jednostkowy poszczególnych frakcj [N s -1 m -1 ], d średnca danej frakcj, f bezwymarowe naprężene styczne dla danej frakcj d s Przy założenu k/k m 1 - brak form dennych (redukcja spadku ln energ), Q m /Q 1 (redukcja promena hydraulcznego) uzyskuje sę zawyżone wartośc transportu Zmodyfkowany wzór MPM Qm Q k ( ) γ h I f γ d km 0,5ρ k/k m 0.7 1.0 dla d 50 >0.01 m, Q m /Q < 1.0 s 1/ Na przykład dla środkowego odcnka Renu k/k m 0.805, Q m /Q 0.77-0.96), dla rzek z dnem paszczystym k/k m może spaść nawet do wartośc 0., Zmodyfkowany wzór MPM ( ) γ h I f Qm k Q km 0,5ρ s 1/ p procentowy udzał tej frakcj Naprężena styczne τ 0 γ h I γ d p Naprężena krytyczne τc f γ s d frakcj następuje gdy τ 0 > τ c Zmodyfkowany wzór MPM (KIW AR) f f m d d50 0,90 f bezwymarowe naprężene styczne dla danej frakcj d f m bezwymarowe naprężene styczne dla średncy marodajnej d m f m 0,09 δ f m 0,08 δ 0,6 0,6 s dla d /d m <0.6 dla d /d m 0.6 Odchylene standardowe krzywej przesewu σ (d 86 / d 14 ) 0.5
Slajd 16 Slajd 17 Slajd 18 h gr 1.7,0,80,40,00 1,60 1,0 0,80 0,40 0,00 Oblczene transportu całkowtego GΣ b t b w - szerokość pasa wleczena; hgr s fmdm γ s hgr Iγ t - czas trwana wezbrana (przykład) h [m] bw w Wodowskaz Mszana Dolna, 1-9 VII 1997 NAPEŁNIENIE PRZEPŁYW 1 4 5 6 7 8 9 Czas trwana fal powodzowej dla h >h gr Na ntensywność transportu ma wpływ dzałalność człoweka poprzez nekontrolowany pobór : - eksplotacja żwru, Q [m s -1 ] 40 90 40 190 140 90 40-10 T [dn] Slajd 19 - wyberane kamen z dna koryta zerwane obrukowana dna Slajd 0
Slajd 1 Slajd Slajd Slajd 4 Wprowadzene Podsumowane Zakres nformacj koneczny do wykonana oblczeń transportu materału Przekrój poprzeczny koryta (pomary terenowe - wykład 1), Skład granulometryczny (wykład 1), Welkość fal powodzowej (np. dane IMGW), Spadek zwercadła wody w czase fal powodzowej (wykład 1) Slajd 5 Welkoścam mającym wpływ na ntensywność transportu w zmodyfkowanym równanu MPM jest: Wprowadzene QQm ( kk ) γ h I f γ s d m g s p 0,5 ρ 1 / I - spadek hydraulczny, h - napełnene, d, p - średnca -tej frakcj jej procentowy udzał, f - parametr Sheldsa bezwymarowe naprężena
Slajd 6 Slajd 7 Slajd 8 Lteratura: Rumowsko unoszone równane USLE (Unversal Sol Loss Equaton) β Y α ( VQ p ) K LS C P Y transport [t], Q p maksymalne natężene przepływu fal, V całkowta objętość wezbrana, α β - współczynnk, współczynnk charakteryzujące zlewnę: K podatność gleb na erozję, LS współczynnk długośc spadku zbocza, C współczynnk rodzaju upraw sposobu użytkowana, P współczynnk dzałalnośc przecwerozyjnej Wartośc współczynnków α β dla małych zlewn karpackch wynoszą: α0.0078, β0.80 (Banask, Madeyskego (1989) Stosunek lośc G s do G b w zależnośc od przepływu jednostkowego dla wybranych rzek karpackch (Bartnk et al. 199) Parzonka W., 004, Flow resstance and transport rates n alluval rvers, 1th Inter. Conference on and Sedmentaton of Sold Partcles, Zesz. Nauk AR we Wrocławu, Nr 481, 5-58