PROGRAM PROFILAKTYKI SPOŁECZNE GIMNAZJUM AKADEMICKIE W ŚWIEBODZICACH NA LATA 2013 2016 Rok szkolny 2013/2014 1
PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU PROFILAKTYKI: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256. poz. 2572, z późn. zm w tym z 11 kwietnia 2007 r.). 2. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. 3. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. 4. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995r. 5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997r. 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawie nieletnich (tj. Dz. U.z 2002 r. Nr 11, poz. 109 ze zm.). 7. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. 8. Statut szkoły Głównym celem działań profilaktycznych jest kształtowanie u młodzieży dojrzałej postawy wobec życia, wolności i emocji, tak więc praca profilaktyczna powinna być skupiona na wychowanku, na jego cielesności, emocjonalności, myśleniu, duchowości i religijności oraz na uczeniu go pozytywnych umiejętności życiowych. Aby profilaktyka uzależnień była skuteczna musi uwzględniać promowanie i porządkowanie bogactwa pragnień i aspiracji. Konieczna jest zatem pomoc dorosłych. Zadaniem odpowiedzialnego wychowawcy jest pomoc wychowankom w budowaniu pozytywnych więzi z Bogiem, z samym sobą, i z bliźnimi, gdyż tego typu więzi okazują się najskuteczniejszą ochroną przed uzależnieniami. ks. dr M. Dziewięcki WSTĘP Program profilaktyczny jest skierowany do uczniów, rodziców i nauczycieli, a także innych pracowników szkoły. Profilaktyka jest procesem wspierania młodego człowieka w radzeniu sobie z trudnościami, zagrażającymi jego rozwojowi oraz ma na celu eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu, a także promowanie zdrowego stylu życia i zapobieganie zachowaniom ryzykownym młodych ludzi. W programie przedstawiono działania mające na celu zapobieganie negatywnym zachowaniom, a promujące zachowania pozytywne. Głównym celem programu jest to, aby młodzież była świadoma zagrożeń i konsekwencji, z jakimi może spotkać się w szkole i poza nią, potrafiła dokonywać prawidłowych wyborów i radzić sobie w różnych trudnych sytuacjach. Planujemy wyposażyć uczniów w wiedzę i umiejętności z zakresu przystosowania do życia społecznego, profilaktyki uzależnień, 2
umiejętności efektywnego uczenia się, promocji kultury osobistej i zdrowia. Profilaktyka jest procesem długofalowym i musi podlegać ewaluacji, dlatego przebieg realizacji zaplanowanych zadań będzie systematycznie monitorowany. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ 1. Informacje uzyskane od uczniów, rodziców i wychowawcy klasy na temat problemów wychowawczych w danej klasie. 2. Analiza sytuacji rodzinnej i środowiskowej uczniów. CELE GŁÓWNE PROGRAMU 1. tworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, 2. zapewnienie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, 3. promowanie zdrowia i zdrowego stylu życia, 4. kształtowanie odpowiedzialności i postawy asertywnej, 5. uświadomienie konsekwencji używania środków psychoaktywnych, 6. stworzenie alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków i innych zachowań ryzykownych, 7. uwrażliwienie na realizację w życiu wartości: miłość, prawda, wolność, 8. wspieranie dobrych relacji rodzinnych, 9. budowanie poczucia więzi z klasą i szkołą, 10. kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, presją, nadmiarem obowiązków przy jednoczesnym zachowaniu równowagi psychice, 11. rozwijanie samorządności wśród społeczności uczniowskiej, 12. aktywizowanie uczniów do działalności prospołecznej, CELE OPERACYJNE 1. tworzenie w szkole atmosfery akceptacji i poczucia bezpieczeństwa wszystkim uczniom, 2. kształtowanie czynnych postaw wobec zdrowia i bezpieczeństwa swojego oraz innych, 3. wyrabianie prawidłowych nawyków oraz postaw warunkujących zachowanie i pielęgnowanie zdrowia, 4. ukazywanie wzorców zdrowego stylu życia oraz dostarczenie rzetelnej wiedzy dostosowanej do rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego młodzieży, 5. uświadomienie wychowankom wartości zdrowia jako potencjału, którym dysponują, 6. rozwijanie samokontroli, samoobserwacji, samopielęgnacji zdrowia oraz umiejętności wspierania innych w podejmowaniu właściwych zachowań, 7. ukazywanie różnorodnych zagrożeń, które mogą występować w najbliższym otoczeniu, 8. kształtowanie umiejętności radzenia sobie w różnych trudnych i niebezpiecznych sytuacjach, a także zapobiegnie ich powstaniu, 3
FORMY I METODY PRACY 1. praca w parach, grupach 2. wykłady, 3. rozmowy indywidualne, 4. pogadanki, 5. prelekcje, 6. dyskusje, 7. burze mózgów, 8. zajęcia w ramach godzin wychowawczych, 9. zajęcia w trakcie realizacji poszczególnych przedmiotów, 10. warsztaty, 11. badania ankietowe, i porządkowe, 12. projekcje filmów, 13. gazetki ścienne, 14. uroczystości szkolne, 15. apele okolicznościowe metody: - słowne - eksponujące - praktyczne REALIZACJA PROGRAMU PRZEBIEGA W OBRĘBIE TRZECH OBSZARÓW: - działania ogólnoszkolne, - działania wewnątrzszkolne, - działania indywidualne. Szkolny program profilaktyki będzie realizowany w korelacji z różnymi przedmiotami, w ramach godzin z wychowawcą, podczas przerw, zebrań z rodzicami, spotkań ze specjalistami, w czasie wycieczek i zajęć sportowych. Dokumentowanie realizacji programu odbywa się poprzez zapisy w dziennikach zajęć. STRATEGIE ODDZIAŁYWAŃ NA UCZNIÓW 1. Działanie informacyjno edukacyjne skierowane na : kształtowanie postaw, wartości i umiejętności prozdrowotnych, skuteczne wykorzystanie programów profilaktycznych, konkursy profilaktyczne. 2. Działania alternatywne: Organizowanie zajęć sportowych, artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych wdrażających uczniów do aktywnego i twórczego życia. 3. Działania interwencyjne: Praca indywidualna z dzieckiem i rodziną, 4
Organizowanie zajęć wspierających rozwój, Wsparcie pedagogiczno - psychologiczne CEL I - ZAPOBIEGANIE AGRESJI I PRZEMOCY LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI 1. diagnoza środowiska rodzinnego i rówieśniczego uczniów 1. Analiza sytuacji wychowawczej szkoły 2. rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami 3. stała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych Wrzesień Na bieżąco wychowawca uczniów na wszystkich zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. 4. ankiety dla klas pierwszych 5. analiza dokumentacji 2. Szybka interwencja 1. komisje dyscyplinujące, Na bieżąco w przypadku 2. współpraca z rodzicami w trakcie Nauczyciele, zaistnienia zjawiska uczniów, Dyrektor 3. dyżury nauczycieli, 1. Biwak integracyjny sierpień 3. Integracja zespołu 2. Zajęcia integracyjne. wrzesień klasowego. 3. Wycieczki klasowe. wg. planu 1. Adaptacja w nowym środowisku Nauczyciele 4. Budowanie więzi międzyludzkich 2. integracja środowiska uczniowskiego w klasach i w szkole (imprezy,w ycieczki 3. zapobieganie sytuacji zgorzeń między uczniami, 4. organizowanie konkursów 5. pomoc uczniom z trudnościami wychowawczymi i w nauce 5
Umiejętność 1. Zaproszenie na zajęcia radzenia specjalistów zajmujących się sobie z napięciem problemem przemocy, 5. pojawiającym się współpraca z policją w sytuacjach 2. lekcje wychowawcze trudnych dotyczące agresji, zachowań agresywnych, chronienia siebie w sytuacjach nacisku grupowego 3. rozmowy indywidualne 4. współpraca z poradnią psychologiczno - pedagogiczną Jasne sformułowanie 1. zapoznanie ze Statutem Szkoły Wrzesień 6. zasad zachowania i 2. lekcje wychowawcze Wg.planu współżycia dotyczące praw człowieka społeczności 3. Rozmowy indywidualne uczniowskiej. 7. Umożliwienie 1. Zajęcia pozalekcyjne Nauczyciele uczniom 2. Koła zainteresowań Wg. planu ciekawych form 3. Konkursy spędzania czasu 4. Akcje szkolne wolnego. CEL II. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI 1. pogadanki na lekcjach Dostarczanie wychowawczych,, 1. wiadomości o 2. zajęcia profilaktyczne Wg. planu, mechanizmach zorganizowane przy Dyrektor powstawania współpracy z policją uzależnień 3. wykład informacyjny dla rodziców, 4. podanie rodzicom telefonów i adresów poradni, w których mogliby szukać fachowej 6
2. Wzmacnianie umiejętności asertywnego zachowania pomocy, 5. zajęcia warsztatowe dla młodzieży dostęp do ulotek, broszur, pozycji książkowych, filmów edukacyjnych 6. Prelekcje dla młodzieży poświęcone zachowaniom ryzykownym wśród młodzieży. 7. Zagrożenia zdrowia i życia: alkoholizm, nikotynizm, narkomania HIV i AIDS samouszkodzenia ciała (tatuaże, peercing) prostytucja, włóczęgostwo 1. lekcje wychowawcze na temat asertywności. Wg. planu,, Jasne 1. zapoznanie ze Statutem 3. sformułowanie Szkoły Wg. planu, zasad zachowania 2. lekcje wychowawcze na, w szkole. temat zasad zachowania 3. rozmowy indywidualne Wzmacnianie 1. lekcje wychowawcze poczucia dotyczące poczucia własnej Wg. planu, 4. własnej wartości wartości,, 2. rozmowy indywidualne Propagowanie 1. zajęcia sportowe,, 5. zdrowego stylu życia 2. organizacja Dnia walki Wg. planu, z HIV/AIDS Nauczyciele, Zorganizowanie 1. Koła zainteresowań, 6. młodzieży czasu 2. Konkursy Wg. planu, wolnego. 3. Akcje szkolne Nauczyciele, 7
CEL III. ZWIĘKSZENIE EFEKTÓW KSZTAŁCENIA LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI 1. wyodrębnienie uczniów z opiniami i orzeczeniami z 1. Pomoc uczniom Poradni Psychologiczno- pedagog mającym problemy icznej oraz w nauce. kierowanie uczniów na badania specjalistyczne, 2. zorganizowanie samopomocy koleżeńskiej, 1. współpraca z Poradnią Psychologiczno- iczną, 2. ścisła współpraca z rodzicami 1. indywidualna praca z uczniami wyróżniającymi się 2. Promocja uczniów w nauce, Nauczyciele zdolnych. 2. udział w konkursach i olimpiadach na terenie szkoły i poza nią, 3. koła zainteresowań 4. prezentacja osiągnięć uczniów 1. zaostrzenie zasad rozliczania ilości godzin opuszczonych, 2. współpraca z rodzicami Dyrektor 3. Ograniczenie 3. komisje dyscyplinujące rozmiarów absencji. 4. rozmowy indywidualne, 5. systematyczna kontrola frekwencji uczniów, Podnoszenie 1. lekcje wychowawcze 4. motywacji do nauki. dotyczące skutecznych metod uczenia się, Dyrektor przyszłości, pracy 8
2. rozmowy indywidualne 3. nagradzanie uczniów za osiągnięcia i umiejętności, 4. organizacja konkursów przedmiotowych CEL IV. PODNOSZENIE KULTURY OSOBISTEJ UCZNIÓW LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI Respektowanie norm 1. komisje dyscyplinujące, Nauczyciele, 1. poprawnego 2. rozmowy indywidualne, zachowania 3. kontrakty pedagog 1. konsekwentne zwracanie 2. Dbałość o kulturę uwagi na stosowanie słowa. wyrazów niecenzuralnych, 2. poszerzanie kompetencji Nauczyciele językowych poloniści 3. pogadanki, lekcje wychowawcze 1. konsekwentne zwracanie 3. Dbałość o wygląd uwagi na niewłaściwy strój i stosowny ubiór. ucznia, Polonista 1. lekcje wychowawcze poświęcone higienie osobistej ucznia 4. Poszanowanie 1. Surowe kary za dewastacje,, mienia szkoły. 2. lekcje wychowawcze Dyrektor dotyczące poszanowania cudzego mienia 9
CEL V. ROZWIJANIE SAMORZĄDNOŚCI UCZNIOWSKIEJ LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI 1. wyposażenie młodzieży w wiedzę 1. Ukształtowanie o otaczającym ją Nauczyciele wszechstronnie świecie, życiu i rozwiniętej osobowości zjawiskach zachodzących w społeczeństwie 2. kształtowanie pożądanych cech osobowości (pracowitość, obowiązkowość, odpowiedzialność, uprzejmość itp 1. kampania wyborcza 2. organizacja imprez szkolnych (m. In. Nauczyciele Działalność Dzień Chłopaka, 2. Samorządu Szkolnego Andrzejki, Mikołajki, Walentynki, Dzień Kobiet, Dyskoteki szkolne 3. wspieranie i koordynowanie inicjatyw na rzecz społeczności uczniowskiej 1. organizowanie akcji na rzecz Schroniska, dla w trakcie 3. Działalność grupy Zwierząt, Domu wolontariuszy Dziecka Ksiądz 2. - zorganizowanie 10
pomocy koleżeńskiej w nauce, 3. - współpraca z DPS i hospicjum (chętni uczniowie) CEL VI. AKCJA INFORMACYJNA LP. ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI TERMIN ODPOWIEDZIALNI 1. lekcje wychowawcze na temat działania 1. Przekazanie uczniom Telefonu Zaufania informacji na temat 2. wywieszenie plakatów Telefonu Zaufania informujących o Cały rok 116 111 Telefonie Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111 w widocznych miejscach w Szkole 3. dystrybucja wśród uczniów ulotek z informacją o telefonie Stop dopalaczom! 1. lekcje wychowawcze 2. podjęcie działań 2. rozmowy indywidualne informujących z uczniami i rodzicami o zagrożeniach 3. -współpraca z Policją wynikających 4. spotkanie z rodzicami z dostępności "dopalaczy" PRZEWIDYWANE EFEKTY 1. Uczniowie radzą sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, wiedzą do kogo mogą zwrócić się o pomoc. 2. Szkoła jest uważana za bezpieczną, w opinii uczniów i rodziców. 3. Uczniowie znają konsekwencje zażywania narkotyków, picia alkoholu i wpływu używek na własne zdrowie oraz znają konsekwencje innych uzależnień. 11
4. Nauczyciele i rodzice wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki uzależnień. 5. Wypracowane są lepsze relacje uczeń- nauczyciel- rodzic. 6. Uczniowie potrafią zachowywać się asertywnie, i tolerancyjnie.. 7. Nie ma uczniów wagarujących. 8. Uczniowie osiągają coraz lepsze wyniki w nauce. 9. Uczniowie i rodzice korzystają ze wsparcia pedagoga oraz profesjonalnych instytucji. 10. Zasady współżycia są przestrzegane. 11. Uczniowie dbają o właściwy wygląd, stosowny ubiór, nie używają wulgaryzmów. 12. Mienie szkoły nie jest dewastowane. 13. Uczniowie dbają o interes społeczności uczniowskiej i szkolnej. 14. Uczniowie potrafią w sposób racjonalny organizować czas wolny. 15. Uczeń stara się być dobrym kolegą, umie nawiązywać więzi z rówieśnikami, potrafi rozwiązywać konflikty bez agresji, radzi sobie z porażkami i niepowodzeniami, posiada swój własny punkt widzenia i potrafi go bronić, przejawia troskę o innych, jest aktywny, kreatywny, śmiało wyraża swoje myśli, swobodnie wypowiada się na tematy dotyczące najbliższej społeczności. EWALUACJA PROGRAMU Skuteczność programu profilaktycznego, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny osób zaangażowanych w jego realizację, oceniana będzie w trakcie posiedzeń Rady icznejpodsumowującej pracę w szkolnym. Informacje niezbędne do ewaluacji będą uzyskiwane za pomocą takich narzędzi, jak: bezpośrednie rozmowy z uczniami i rodzicami, wywiady, dyskusje, kwestionariusze, obserwacje uczniów prowadzenie dokumentacji przez wychowawców klas, nauczyciel i pedagoga ankiety przeprowadzane wśród uczniów, informacje zwrotne analiza dokumentów istniejących w szkole (notatki, protokoły, plany pracy, sprawozdania), rozmowy z nauczycielami, wymiana uwag, spostrzeżeń z zakresu działań profilaktycznych, Uzyskane wyniki czyli fakty wynikające z ewaluacji posłużą do analizy przeprowadzonych działań ich skuteczności, interpretacji wyników, słabych i mocnych stron, możliwości i zagrożeń na przyszłość, oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. Na podstawie wyników i wniosków opracowane zostaną zalecenia propozycje do przyszłych działań, rodzaju i kierunku zmian. 12