Program Profilaktyczny Zespołu Szkół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Pępowie Rok szkolny 2014/15 Program przyjęty uchwałą Rady Rodziców w dniu: 25.09.2014r. Pozytywnie zaopiniowany przez Radę Pedagogiczną w dniu: 28.08.2014r. Pozytywnie zaopiniowany przez Samorząd Uczniowski w dniu: 28.08.2014r. Przedstawiony na zebraniach z rodzicami w dniu: 23-25.09.2014r. 1
Rozdział I CELE SZKOLNEJ PROFILATYKI 1. Dostarczenie rzetelnej wiedzy o zagrożeniach (dostosowanie treści do wieku i rozwoju uczniów). 2. Rozwijanie ważnych umiejętności psychospołecznych. 3. Budowanie prozdrowotnych przekonań i postaw. 4. Kształtowanie systemu wartości i opartego na nim sensu życia. 5. Doskonalenie współpracy z rodzicami w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom i rozwiązywania problemów uczniów. Cele działań profilaktycznych są realizowane przez: 1. Programy informacyjno edukacyjne; 2. Programy profilaktyczne; 3. Zajęcia alternatywne; 4. Interwencje prowadzone w szkole i w poradniach profilaktycznych (wobec osób z grup ryzyka); 5. Współpracę między różnymi instytucjami (szkołami, poradniami, policją, samorządem itd.). Rozdział II POTRZEBY ROZWOJOWE UCZNIÓW Szkoła, wspierając wszechstronny rozwój ucznia, musi zachować właściwe proporcje między wiedzą a umiejętnościami i wychowaniem. Konieczne jest odpowiednie profilowanie celów w zakresie wiedzy, wartości oraz specyfiki podejmowanych oddziaływań. W zakresie wiedzy dąży się do tego, aby wyposażyć młodego człowieka w informacje: Ø dotyczące radzenia sobie w sytuacjach trudnych, problemowych Ø na temat radzenia sobie z własnymi emocjami Ø dotyczące sposobów skutecznego radzenia sobie z przeżywanymi lękami, wynikającymi zarówno z interakcji rówieśniczych, jak i z problemów osobistych 2
Ø o specyfice i chemicznej naturze poszczególnych środków odurzających i ich interakcjach Uczeń powinien: Ø rozumieć istotę wpływów środków odurzających na fizjologię układów: krążenia, oddechowego, nerwowego i rozrodczego, Ø rozumieć, w jaki sposób środki odurzające wpływają na sprawność koordynacji psychoruchowej, co jest szczególnie ważne przy prowadzeniu pojazdów mechanicznych oraz uprawianiu sportu, Ø rozumieć społeczną problematykę uzależnień, a w szczególności koszty społeczne uzależnień, Ø rozumieć związki między odurzaniem się a AIDS, Ø znać przepisy prawne i zarządzenia lokalne dotyczące środków odurzających i ich używania, Ø rozumieć istotę działania i wpływu środków społecznego przekazu na zachowanie człowieka (zwłaszcza dzieci i młodzieży), Ø mieć pełne rozeznanie odnośnie do lokalnych problemów uzależnień oraz placówek niosących pomoc w zwalczaniu tego rodzaju problemów. W zakresie wartości młody człowiek powinien zrozumieć, że stopniowo zwiększa się stopień jego swobody, ale równocześnie zwiększa się poziom odpowiedzialności za własne działania i za innych, w związku z czym uczeń powinien: znać i przestrzegać zasad i norm postępowania obowiązujących w szkole i społeczeństwie być świadomy swojej odpowiedzialności za tworzenie i zachowywanie środowiska wolnego od środków odurzających i to nie tylko w domu rodzinnym, ale również w szkole, na podwórku, w dzielnicy itd., akceptować pogląd, że społeczeństwo samo troszczy się o siebie i liczy przede wszystkim na siebie, a więc między innymi nie toleruje używania środków odurzających, mieć przekonanie, że uczestniczenie w działaniach organizowanych przez szkołę (np. zawody sportowe, spotkania towarzyskie, imprezy rekreacyjno - rozrywkowe) sprzyja zachowaniu wolności od środków odurzających, rozwijać poczucie własnej wartości i akceptować pozytywne aspekty własnego dojrzewania i rozwoju, 3
być świadomy własnego uspołecznienia i podejmować działania na rzecz rozwijania i wzbogacania lokalnej społeczności. W zakresie działań konieczne jest: włączanie dzieci i młodzieży w organizację działań o charakterze profilaktycznym w szkole oraz na terenie gminy, włączenie młodzieży w organizowanie i odpowiedzialne kontrolowanie życia domowego i szkolnego (z uwzględnieniem problematyki wolności od środków odurzających), umożliwienie nastolatkom kontaktu z placówkami przeznaczonymi do pomagania ludziom w pokonywaniu trudności, czemu winno towarzyszyć przekonanie młodzieży, że nie jest ona odpowiedzialna za problemy, jakie przeżywają inni ludzie, ale jest zobowiązana do pomagania w ich rozwiązywaniu. Rozdział III ZADANIA Z ZAKRESU SZKOLNEJ PROFILAKTYKI BLOK TEMATY- CZNY JA I MOJE ZDROWIE ZADANIA 1. Udział w programie Radosny uśmiech, radosna przyszłość. 2. Co to znaczy zdrowa żywność? 3. Nie ilość, ale jakość. Czy prawidłowo odżywiam się? Odpowiedzialność za własne odżywianie się. Trzymaj formę. Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy SPOSOBY REALIZACJI Warsztaty, film, gazetki tematyczne. Rozmowa, tradycje świąteczne, odżywianie dawniej i dziś, zdrowe i niezdrowe odżywianie się. Pogadanka na temat zróżnicowania zapotrzebowania na energię w zależności od wieku, klimatu, aktywności fizycznej, psychicznej, itd. Waga i rozwaga czy można bezpiecznie się odchudzać? Opowiadanie: anoreksja, bulimia, nadwaga, otyłość. Spotkanie z lekarzem, psychologiem (według możliwości). ODPOWIE- DZIALNI Pielęgniarka szkolna, pedagog szkolny, wychowawcy. Wychowawcy i nauczyciele biologii, przyrody techniki. ki Wychowawcy. i nauczyciele biologii, przyrody, techniki i do życia w rodzinie. wychowawcy klas IV SP oraz kl.iig 4
4. Zmiany fizyczne i psychiczne okresu dojrzewania. Cykl spotkań w ramach przedmiotu: Wychowanie do życia w rodzinie. do życia w rodzinie. 5. Z higieną za pan brat. Rozmowa kontrolowana. do życia w rodzinie, pielęgniarka, wychowawcy. 6. Biologia prokreacji. Cykl spotkań w ramach przedmiotu: Wychowanie do życia w rodzinie. 7. Problemy i trudności młodzieży związane z okresem dojrzewania. Cykl spotkań w ramach przedmiotu: Wychowanie do życia w rodzinie skrzynka pytań. do życia w rodzinie do życia w rodzinie 8. Wdrożenie programu Moje dziecko idzie do szkoły. Pogadanka dla dzieci i rodziców. Wychowawcy klas I, pielęgniarka szkolna. RUCH I WYPOCZY- NEK 9. Komputerowe badanie słuchu przesiewowy program Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie. 1. Aktywne spędzanie wolnego czasu. 2. Znaczenie spędzania czasu wolnego z innymi. Badanie przesiewowe. Pedagog Pogadanka, burza mózgów, scenki. nauczyciel biologii, nauczyciel fizycznego. Zawody sportowe, lekcje fizycznego, rajdy z wykorzystaniem zadań sprawnościowych. nauczyciele fizycznego. 3. Dlaczego wysiłek sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu? 4. Dzień Sportu Szkolnego 5. Pływać każdy może... Wpływ pływania na zdrowie. Turnieje sportowe międzyklasowe, pogadanka. Gry sportowe. Wyjazdy klas IV na basen. fizycznego. e fizycznego. nauczyciele fizycznego. 5
ŻYJEMY BEZPIECZNIE 1. Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Cykl spotkań w ramach ścieżki: Obrona cywilna dla klas III gimnazjum. biologii, wychowawcy, pielęgniarka 2. Rola autorytetów w życiu człowieka organizowanie czasu wolnego z korzyścią dla zdrowia fizycznego i psychicznego kolegów i rodziny. Zajęcia w ramach do życia w rodzinie. do życia w rodzinie. 3. Zachowania ryzykowne i bezpieczne. Propagowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia. 4. Zasady bezpiecznego poruszania się po drodze. Cykl zajęć w ramach przedmiotu: Wychowanie do życia w rodzinie. Egzamin na kartę rowerową i motorowerową, turniej Szkolny Mistrz Kierownicy dla kl. IV, konkurs wiedzy o ruchu drogowym. do życia w rodzinie techniki, policja. 5. Czy umiem zawiadomić w razie niebezpieczeństwa pogotowie, policję, straż pożarną? Prelekcje. Przedstawiciel straży pożarnej, policjant. 1. 6. Zdrowo i bezpiecznie żyć Światowy Dzień Zdrowia (szkoła podstawowa). 2. 7.Profilaktyka HIV/AIDS (gimnazjum) Krajowy program zwalczania AIDS i zapobiegania zakażeniom HIV. Konkurs plastyczny, apel, gazetki tematyczne. Pielęgniarka szkolna, wychowawcy, nauczyciel biologii i do życia w rodzinie 6
1.1. Rozpoznawanie JA zagrożeń; PRZECIWKO przeprowadzenie testu nt. UŻYWKOM zagrożeń uzależnieniami. I UZALEŻNIE - NIOM 3. 2. Zagrożenia dla zdrowia wynikające z używania alkoholu, nikotyny, narkotyków. Znajdź właściwe rozwiązanie, Czyste powietrze wokół nas, Nie pal przy mnie proszę. 4. 5. 3. Kontynuacja programów Postaw na Rodzinę w klasach SP oraz Zachowaj Trzeźwy Umysł w klasach gimnazjalnych. Obserwacja, ankieta. Rozmowa, pogadanka. zespół wychowawczy, pedagog kl.v SP i klasa II gimnazjum. pedagog, nauczyciel biologii, pielęgniarka. Pedagog, wychowawcy klas. 5.Różne sposoby odmawiania stosowane w sytuacji pojawiania się zachowań związanych z używaniem i nadużywaniem środków uzależniających. Zajęcia z osobami do tego odpowiednio przygotowanymi, np. z pracownikami poradni psychologiczno-pedagogicznej. Psycholog, pedagog. 6. Przemocy fizycznej, psychicznej oraz internetowej STOP. 7. Jak żyć z osobami, które nadużywają alkoholu? Konkurs na hasło, gazetkę tematyczną, udział w warsztatach. Rozmowy indywidualne z uczniami, prowadzone przez osoby przeszkolone w zakresie terapii dotyczącej uzależnień (uczenie umiejętności zrozumienia problemu i życia z osobą uzależnioną). pedagog. Dyrektor, pedagog szkolny. 7
8. Lekomania. Pogadanka. Pielęgniarka 9. Telemania. Wpływ reklamy na decyzje i wybory. 10. Komputer czy można się od niego uzależnić? 11. Rozpoznaję zagrożenia sekty. 12. Cykl pogadanek na temat szkodliwości używania produktów imitujących wyroby tytoniowe (epapierosy) Scenki sytuacyjne. Scenki. Film, miniwykład Pogadanka Wychowawcy Wychowawcy nauczyciel do życia w rodzinie. Pedagog, Pielęgniarka ZDROWIE PSYCHICZNE 1. Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach elementy asertywności. Warsztaty, film video, rozmowa. Pedagog 2. Sposoby radzenia sobie z przykrymi emocjami. Zajęcia warsztatowe. Wychowawcy 3. Radzimy sobie ze stresem. 4. Jak pomóc tym, którzy czują się inni? Ankieta, warsztaty. Zajęcia w oparciu o program: Spójrz inaczej. Pedagog, wychowawcy. Pedagog 5. Próby spojrzenia na siebie. Jaka jest moja ogólna samoocena? Warsztaty Spójrz inaczej na agresję. Pedagog 8
6. Okazywanie uczuć i opanowanie emocji. Uczestniczenie uczniów w różnych uroczystościach wyzwalających emocje, np.: Dzień a, Dzień Ucznia, uroczystości rodzinne. Pogadanka na temat znaczenia świąt i uroczystości w życiu człowieka. Realizacja odpowiedniego scenariusza zajęć. nauczyciele do życia w rodzinie, pedagog szkolny, psycholog PPP. 7. Pozytywne myślenie. Zajęcia wg scenariusza. Wychowawcy 8. Budowanie hierarchii wartości. Zajęcia wg scenariusza, zajęcia do życia w rodzinie. nauczyciel do życia w rodzinie. REAGUJEMY NA OTACZAJĄCE NAS ZŁO 1. Przemoc w szkole. Ankieta. zespół wychowawczy 2. Przemoc i agresja ich skutki w życiu młodego człowieka. Spotkania prelekcja. Policjant, wychowawcy. 3. Konsekwencje prawne wiążące się z przestępczością wśród nieletnich. Prelekcja. 4. Przemoc słowna. Warsztaty na temat kultury bycia. Konkurs dotyczący zasad dobrego. Policja Samorząd Uczniowski 5. Zwrócenie szczególnej uwagi na przestrzeganie praw dziecka. Pogadanka na godzinie wychowawczej: analiza Regulaminu szkoły, praw i obowiązków ucznia, zapisów w Konwencji praw dziecka. Zajęcia z pedagogiem. Rozmowy w aspekcie poszanowania godności na wszystkich przedmiotach. Dyrektor, pedagog, Samorząd Uczniowski, wychowawcy. 9
Rozdział IV PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA 1. Potrafi ocenić stan swojego zdrowia i zna sposoby zapobiegania chorobom. 2. Potrafi zadbać o prawidłowe odżywianie się. 3. Umie samodzielnie i aktywnie zagospodarować czas wolny. 4. Zna zasady bezpiecznego zachowania się i umie je przekazać młodszym kolegom. 5. Ocenia swój wpływ na zdrowie psychiczne. 6. Zapobiega i reaguje na akty przemocy i agresji w szkole i poza szkołą. 7. Współpracuje w grupie i służy pomocą innym. 8. Wie, co to są uzależnienia i potrafi być asertywny. Rozdział V METODY REALIZACJI PROGRAMU Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: konkursy, apele, przedstawienia teatralne, działalność kół zainteresowań, pomoc koleżeńska, zawody sportowe, wycieczki, itp. Metody podające: mini wykłady, pogadanki, rozmowy kierowane, dyskusje. Metody impresyjne: polegające na wywołaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach. Metody ekspresyjne: polegające na stworzeniu sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy np. wystawy prac, inscenizacje, itp. 10