S. Marcinkowski, Wroclaw University of Economics Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw, na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 10.11 Z Przetwarzanie i konserwowanie mięsa, z wyłączeniem mięsa z drobiu Long-term decisions on corporate finance, for example, companies in the industry with 10.11 Processing and preserving of meat, except poultry meat Słowa kluczowe: decyzje długoterminowe, koszt kapitału, finanse przedsiębiorstw Keywords: long-term decisions, cost of capital, corporate finance JEL: G30, L66 Streszczenie: Poniższy raport oparty na firmie A z branży 10.11 Z na podstawie danych za rok 2011 oraz 2010, dotyczy decyzji długoterminowych. W pracy obliczyłem i zinterpretowałem wolne przepływy pieniężne, koszt kapitału, wewnętrzną stopę zwrotu oraz wartość netto przepływów pieniężnych. W pierwszej części jest kilka zdań na temat teorii odnoszącej się do mojej pracy. Summary: This report is based on a company in the industry with 10.11 based on data for 2011 and 2010, the decision of the long-term. In this paper I calculated and interpreted the free cash flow, cost of capital, internal rate of return and net cash flows. The first part is a few sentences about the theory relating to my work.
Firma A jest czołowym i jednym z najbardziej znanych w Polsce producentów artykułów mięsnych. Dane do analizy pobrałem ze strony internetowej EMIS. Długoterminowe decyzje odnoszą się do takich decyzji o okresie dłuższym od roku. Jednak to pojęcie zdaje się być nie do końca jasne dlatego można wyróżnić w zarządzaniu długoterminowym zagadnienia typu: jakiego rodzaju wyroby będą produkowane przez firmę, jakich maszyn użyjemy do produkcji czy jaka będzie struktura kapitału przedsiębiorstwa. Decyzje długoterminowe to takie decyzje które są decyzjami o wysokim ryzyka. Nazwać je można śmiało decyzjami strategicznymi w zakresie przedsiębiorstwa. Jako decyzje długoterminowe wymienia się: decyzje finansowe, decyzja dotyczące dywidend oraz decyzje inwestycyjne. Właśnie te ostatnie decyzje będą przedmiotem analizy w tym raporcie. By skutecznie móc zarządzać długoterminowymi inwestycjami firma musi poznać po jakim koszcie może ona pozyskać kapitał. Ta wiedza pozwoli określić minimalne progi rentowności dla danej inwestycji. W analizowaniu tego przedsiębiorstwa skupię się na obliczaniu wolnych przepływów pieniężnych oraz średniego ważonego kosztu kapitału, IRR oraz NPV 1. Wolne przepływy pieniężne Wolne przepływy pieniężne (Free Cash Flow) to wskaźnik obrazujący ile gotówki może wygenerować przedsiębiorstwo po odliczeniu środków na utrzymanie i rozbudowę swojej bazy aktywów. W obliczaniu FCF dla firmy A przyjąłem, że aktywa trwałe zamortyzują się w ciągu 5 lat, wzrost przychodów co roku o 6%, a kosztów o 3%, kapitału zaangażowanego o 2%, stopa procentowa to 19%. W fazie uruchomienia projektu firma poniesie koszty związane z pozyskaniem kapitału zaangażowanego oraz środków trwałych. Po 5 latach firma odsprzeda środki trwałe w wysokości 40% ich wartości początkowej. Jako dane bazowe wziąłem dane ze sprawozdania firmy A z roku 2011. Wartość przychodów w roku pierwszym oraz wartość środków trwałych(528669), pozyskałem ze sprawozdania firmy za rok 2011 W tabeli poniżej obliczone FCF: Tabela nr 1: Wolne przepływy pieniężne od momentu uruchomienia inwestycji i 5 lat później Rok 0 1 2 3 4 5 CR 0 2462468 2610216,08 2766829,04 2932838,79 3144306,39 -CE 0-2069221 -2131297,84-2195236,77-2261093,87-2328926,69 -NCE 0-105733,80-105733,80-105733,8-105733,80-105733,80 =EBIT 0 287513 373184,44 465858,47 566011,11 709645,90 NOPAT 0 232885,53 302279,40 377345,36 458469 574813,18 +NCE 0 105733,80 105733,8 105733,80 105733,80 105733,80 - NWC -241 817,00-4836,34-4933,07-5031,73-5132,36-5235,01 -CAPEX -528669 0 0 0 0 0 FCF -770 486,00 333782,99 403080,13 478047,44 559070,44 675311,97 Źródło: opracowanie własne na podstawie schematu dr Michalskiego z wykładów, oraz danych pochodzących ze sprawozdania firmy A za 2011 rok.
Wartość wolnych przepływów pieniężnych jest pomocna przy obliczaniu wewnętrznej stopy zwrotu danej inwestycji. 2. Średni koszt kapitału (CC) By uzyskać wartość bieżącą przyszłych wolnych przepływów pieniężnych, trzeba zdyskontować ich wartość o średnią stopę kapitału. Wskaźnik ten informuje o przeciętnym koszcie względnym kapitału zaangażowanego w finansowanie inwestycji przez Firmę. Często jest on stosowany do obliczenia tego czy dana inwestycja jest opłacalna. Zaletą CC jest uwzględnienie rożnych źrodeł pochodzenia kapitału dla przedsiębiorstwa. Poniżej wzór na średni koszt kapitału: Wzór nr 1 1 : CC=K e x W e + K d x W d * (1-t) Wzór nr 2 2 : K e = K rf +β l *(K m - K rf ) Wzór nr 3 3 : β l =β u +(1+(1-t)*D/E)) Tabela nr 2: Dane potrzebne do wyliczenia kosztu kapitału Dana Objaśnienie Obliczenia Wartość D Kapitał obcy - 214705 E Kapitał własny - 555781 W e współczynnik udział kap. własnego =E/(E+D)=555781/(214705+555781) 0,72 K d koszt kapitału obcego - 0,09 W d udział kapitału obcego =D/(E+D)=214705/(214705+555781) 0,28 K e koszt kapitału własnego =0,0448+0,97*(0,11-0,0448) 0,1081 K rf stopa wolna od ryzyka - 0,0448 4 β l Beta lewarowana =0,74+(1+(1-0,19)*0,39))=0,97 0,97 β u Beta nielewarowana - 0,74 5 t Stopa podatkowa - 0,19 D/E Iloraz długu do kapitału własnego =(D/E)=214705/555781 0,39 K m Stopa zwrotu z portfela rynkowego - 0,11 Źródło: opracowanie własne na podstawie wzorów z wykładu dr Michalskiego, oraz danych zawartych w sprawozdaniu finansowym. Dane K m oraz K d zostały założone. Obliczenie kosztu kapitału (CC) 1 Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego 2 Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego 3 Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego 4 http://www.rzeczpospolita.pl/ekonomia/psp.html - rentowność bonów 52-tygodniowych(11.04.2013) 5 http://pages.stern.nyu.edu/~adamodar/new_home_page/datafile/betas.html (11.04.2013)
CC=0,1081x0,72+0,18x0,28x(1-0,19)=0,0983 źrodło: na podstawie wzoru z wykładu dr Michalskiego oraz danych pochodzących z tabeli nr 2 4. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR IRR (ang. Internal Rate of Return) jest metodą oceny efektywności ekonomicznej danej inwestycji. Uwzględnia ona zmiany wartości pieniądza w czasie i jest oparta na zdyskontowanych przepływach pieniężnych. Wzór nr 4 6 : Wartość IRR dla firmy A to 48%. Widzimy że IRR(48%)>CC(9,83%), więc przechodzimy do liczenia wartości strumienia przepływów pieniężnych 5. Wartość netto przepływów pieniężnych Wzór nr 5 7 : Wartość bieżąca netto NPV (ang. Net Present Value) jest metodą oceny ekonomicznej inwestycji rzeczowej. Jest metodą opartą na analizie zdyskontowanych przepływów pieniężnych przy zadanej stopie dyskonta ( w naszym przypadku to CC). NPV dla firmy to: 9420420,17 zł. 6. Interpretacja IRR oraz NPV Można spotkać się z różnymi wartości interpretacjami IRR. Oznacza on rzeczywistą stopę zysku z przedsięwzięcia. IRR to taka stopa ekonomiczna (dla NPV=0), przy której zostaje osiągnięty ekonomiczny próg rentowności, czyli bieżąca wartość wydatków zrówna się z wpływami. Wskaźnik IRR im wyższy tym lepsza rentowność projektu inwestycyjnego. W naszym przypadku, że przy stopie zwrotu 48% występuje zwrot nakładów poniesionych na projekt. 6 http://www.matematykafinansowa.pl/wewnetrzna-stopa-zwrotu/ (13.04.2013) 7 Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego
NPV jest wartością wyrażoną w pieniądzu. Dla firmy A równy jest on 942420,17 zł. Oznacza to, że zdyskontowane wpływy są wyższe o 942420,17 zł od wydatków w momencie początkowym inwestycji. Oznacza to że przy CC=11,86 NPV wyniesie 11,86%. Jako, że IRR>0 oraz NPV dodatnie należy przystąpić do realizacji projektu Podsumowanie Sugerując się wskaźnikami IRR oraz NPV można rozpocząć dany projekt inwestycyjny. Analizując wyniki, można stwierdzić, że przy danej na tej dzień strukturze kapitału firma A powinna rozpatrywać jedynie projekty o stopie wyższej od stopy kapitału (11,86%). Na podstawie moich rozważań zawartych powyżej poznaliśmy minimalną stopę zwrotu z inwestycji w jakie powinna angażować się firma A przy stanie i takiej strukturze kapitału jaką dysponowała w roku 2011.
Bibiliografia 1. Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego 2. Materiały dydaktyczne mgr Dariusza Porębskiego 3. Sprawozdanie firmy A pochodzące z bazy EMIS 4. Wartość β - http://pages.stern.nyu.edu/~adamodar/new_home_page/datafile/betas.html 5. http://www.matematykafinansowa.pl/wewnetrzna-stopa-zwrotu/ 6. 1 http://www.rzeczpospolita.pl/ekonomia/psp.html 7. T. Jajuga, T. Słoński, Finanse spółek : długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, rok 1997, Wrocław 8. J. Nesterak, M. Kowalik, Finanse firm : długoterminowe zarządzanie finansami, wyd. Anvix, rok 2004, Kraków 9. G. Michalski, Finansowe Strategie przedsiębiorstwa: podstawy teorii i przykłady, wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji, rok 2004, Opole 10. G. Michalski, Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa: treści wykładu i przykłady Wyd. 2 popr., wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja rok 2004, Wrocław 11. G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw: budżetowanie kapitałów i ocena finansowej opłacalności i ryzyka strategicznych decyzji przedsiębiorstw, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, rok 2009, Gdańsk 12. G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, wyd. C.H. Beck, rok 2010, Warszawa 13. S. Wrzosek, Finanse nowe wyzwania teorii i praktyki: finanse przedsiębiorstw, wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego rok 2011, Wrocław 14. A. Damodaran, Finanse Korporacyjne: teoria i praktyka, wyd. Helion, rok 2007, Gliwice 15. W. Pluta, Finane małych i średnich przedsiębiorstw, wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, rok 2007, Poznań 16. A. Kopiński, Finanse przedsiębiorstw, wyd. UE we Wrocławiu, rok 2010, Wrocław 17. K. Marcinek, Finansowa ocena przedsięwzięc inwestycyjnych przedsiębiorstw wyd. 5, wyd. AE w Katowicach, rok 2002, Katowice 18. T. Dudycz, Finansowe narzędzia zarządzania wartością przedsiębiorstwa, wyd. AE we Wrocławiu, rok 2001, Wrocław 19. W. Gos, Kapitał oraz finansowanie działalności gospodarczej, wyd. Difin, rok 2012, Wrocław
20. T. Truskolaski, Podstawy finansów przedsiębiorstw, wyd. UE w Białymstoku, rok 2002, Białystok 21. J. Czaekaj, Z. Dresler, Podstawy zarządzania finansami firm, wyd. PWN, rok 1995, Warszawa 22. H. Zalewski, Polityka i strategia w zarządzaniu finansami firmy 23. J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw: podstawy teorii wyd. 3 uaktualnione, dodr. 2, wyd. Naukowe PWN, rok 2008, Warszawa 24. S. Wrzosek, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, wyd. AE we Wrocławiu, rok 2006, Wrocław 25. W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw wyd. 9, wyd. DIFIN, rok 2011, Warszawa 26. W. Janik, A. Paździorm Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie, Politechnika Lubelska, rok 2011, Lublin 27. Kobryń-Król, Małgorzata, Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcji wyrobów mleczarskich (april 3, 2013), Available at SSRN http://ssrn.com/abstract=2244407