ZARZĄDZANIE FINANSAMI W PROJEKTACH C.D. OCENA FINANSOWA PROJEKTU METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ PROJEKTU. Sabina Rokita

Transkrypt

1 ZARZĄDZANIE FINANSAMI W PROJEKTACH C.D. OCENA FINANSOWA PROJEKTU METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ PROJEKTU Sabina Rokita

2 Podział metod oceny efektywności finansowej projektów 1.Metody statyczne: Okres zwrotu nakładów Prosta stopa zwrotu 2.Metody dynamiczne: Zaktualizowana wartość netto (NPV) Wskaźnik opłacalności (rentowności) inwestycji (NPVR) Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Czas zwrotu zainwestowanego kapitału

3 Metody statyczne - Okres zwrotu nakładów Okres zwrotu nakładów, to czas po upływie którego nastąpi zrównanie poniesionych nakładów inwestycyjnych z sumą wypracowanych nadwyŝek finansowych. I = (Zn+A) gdzie : Zn zysk netto, A amortyzacja roczna

4 Przykład 1 Rok Przepływy finansowe roczne Przepływy finansowe skumulowane Okres zwrotu nakładów wynosi 3 lata i 6 miesięcy.

5 Gdy roczne nadwyŝki finansowe są sobie równe okres zwrotu nakładów = czas realizacji inwestycji + (nakłady inwestycyjne / roczne nadwyŝki finansowe). Przykład 2 Firma ponosi nakłady inwestycyjne w pierwszym roku trwania projektu w wysokości zł. W kolejnych 5 latach projektu osiąga rocznie nadwyŝki finansowe w wysokości zł. Po jakim czasie odzyskane zostaną zainwestowane nakłady? Okres zwrotu nakładów = 1 + ( / ) = 1 + 2,4 roku = 3,4 roku (3 lata i 3 miesiące).

6 Metody statyczne - PROSTA STOPA ZWROTU (ZYSKU) Prosta (księgowa) stopa zwrotu (ang. ARR - Accounting Rate of Return, Rate of Return) jest stosunkiem rocznego zysku wypracowanego przez projekt do nakładów poniesionych na jego realizację. Stopa zwrotu informuje, ile jednostek (groszy) zysku w stosunku rocznym przypada na jeden złoty zainwestowanego kapitału. W zaleŝności od pochodzenia zainwestowanego kapitału mogą być stosowane następujące wskaźniki: 1.Prosta stopa zwrotu z kapitału (własny + obcy)(%) R = Z n + K O x100 gdzie: Z n - roczny zysk netto; O- odsetki roczne od kredytów; K (I)- początkowy kapitał zaangaŝowany w inwestycję;

7 Przykład 3 Firma ponosi nakłady inwestycyjne z kapitału w pierwszym roku trwania projektu w wysokości zł (własny i obcy ). W kolejnych 4 latach eksploatacji projektu osiąga rocznie zyski netto w wysokości zł, a odsetki roczne wynoszą Jaka jest prosta stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału? Prosta stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału (%) wynosi R = ( ) / x100 = 17,89%

8 2. Prosta stopa zwrotu z kapitału własnego (w %), wskaźnik rentowności kapitału własnego [ang. ROE = Return of Equity] = roczny zysk netto/kapitał własny wydany na inwestycję x100 R w = Z K n w x100 gdzie: Z n - roczny zysk netto; K w początkowy kapitał własny zaangaŝowany w inwestycję.

9 Przykład 4 Firma ponosi nakłady inwestycyjne z kapitału własnego w pierwszym roku trwania projektu w wysokości zł. W kolejnych 5 latach eksploatacji projektu osiąga rocznie zyski netto w wysokości zł. Jaka jest prosta stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału własnego? Prosta stopa zwrotu z kapitału własnego (%) Rw = / x100 = 25% Oznacza to, Ŝe z 1 zainwestowanej złotówki mamy rocznie 25 groszy zysku. Przykład 5 Firma ponosi nakłady inwestycyjne z kapitału w pierwszym roku trwania projektu w wysokości zł (własny i obcy ). W kolejnych 4 latach eksploatacji projektu osiąga rocznie zyski netto w wysokości zł, a odsetki roczne wynoszą Jaka jest prosta stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału własnego? Prosta stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału własnego (%) wynosi Rw = / x100 = 22,72%

10 3. Przeciętna prosta stopa zwrotu z kapitału własnego Rwp = n ( i = 0 Kw gdzie: Z n - zysk netto w i-tym roku; t okres eksploatacji inwestycji; K w początkowy kapitał własny zaangaŝowany w inwestycję. t Z n )

11 4. Przeciętna (księgowa) stopa zwrotu z nakładów inwestycyjnych Rp = n ( 0 ( Zn t K + On i = ) ) gdzie: Z n - zysk netto w i-tym roku; On- odsetki roczne od kredytów w i-tym roku; t okres eksploatacji inwestycji; K (I)- początkowy kapitał zaangaŝowany w inwestycję.

12 Przykład 6 Firma ponosi nakłady inwestycyjne z kapitału w pierwszym roku trwania projektu w wysokości zł (własny i obcy ). W kolejnych 4 latach eksploatacji projektu osiąga rocznie zyski netto w wysokości: 1 rok zł; 2 rok zł; 3 rok zł; 4 rok zł; Odsetki roczne wynoszą Jaka jest przeciętna stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału? Rp = [( )/4] / = 16,97% Jaka jest przeciętna stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału własnego? Rwp = [( )/4] / = 21,14%

13 5. Przeciętna (księgowa) stopa zwrotu z nakładów inwestycyjnych - wzór stosowany przy załoŝeniu, Ŝe kapitał zaangaŝowany początkowo w finansowanie projektu będzie odzyskiwany w miarę umarzania majątku trwałego (przy zastosowaniu amortyzacji liniowej). n ( Zn + On ) ( i = 0 ) Rp = K gdzie: Z n - zysk netto w i-tym roku; On- odsetki roczne od kredytów w i-tym roku; t okres eksploatacji inwestycji; K (I)- początkowy kapitał zaangaŝowany w inwestycję. t / 2

14 METODY DYNAMICZNE - ZAKTUALIZOWANA WARTOŚĆ NETTO Zaktualizowana wartość netto pozwala określić aktualną (obecną) wartość wpływów i wydatków pienięŝnych związanych z realizacją ocenianego przedsięwzięcia. NPV = n PV I t t t = ( + ) t 1 i ( i) t= 0 t= 0 1+ gdzie: PV nadwyŝka finansowa w kolejnym roku objętym projekcją (strumień pienięŝny spodziewany w roku t), I nakłady inwestycyjne, CF przepływy gotówkowe netto (cash flow) w roku t, t kolejny rok objęty projekcją (t = 0, 1, 2,..., n lat), i stopa dyskontowa. Projekt jest opłacalny kiedy NPV >=0. Im NPV jest wyŝsza, tym projekt jest bardziej opłacalny. n CF t

15 Interpretacja NPV: NPV > 0 stopa rentowności inwestycji jest większa od przyjętej stopy dyskonta, co oznacza zwrot nakładów inwestycyjnych, odsetek w wysokości przyjętej stopy dyskontowej oraz wygospodarowanie dodatkowej sumy pieniędzy w wysokości obliczonej wartości NPV; NPV = 0 stopa rentowności inwestycji równa się stopie przyjętej do dyskonta, co oznacza zwrot nakładów inwestycyjnych oraz odsetek w wysokości przyjętej stopy dyskontowej; NPV < 0 stopa rentowności inwestycji jest mniejsza od przyjętej stopy dyskonta.

16 Ustalając stopę dyskontową powinno się uwzględniać: dotychczasową rentowność kapitału własnego; rentowność kapitału własnego, średnią w branŝy, w jakiej działa przedsiębiorstwo lub w której będzie sprzedawany produkt z inwestycji; rentowność kapitałów lokowanych w papierach wartościowych (obligacjach, bonach skarbowych), w udziałach (akcjach) innych podmiotów gospodarczych, oprocentowanie lokat długoterminowych na rachunkach bankowych, oprocentowanie poŝyczek długoterminowych; ryzyko gospodarcze związane z daną inwestycją; aktualną stopę oprocentowania kredytów oferowanych na rynku.

17 Przykład 7 Firma rozwaŝa realizację jednego z dwóch projektów. Który projekt firma powinna realizować, jeŝeli chce uzyskać zwrot z zainwestowanego kapitału na poziomie 15% rocznie? i = 15% Projekt A Rok Przepływy finansowe roczne Dyskonto Zdyskontowane przepływy roczne NPV

18 i = 15% Projekt B Rok Przepływy finansowe Dyskonto Zdyskontowane przepływy roczne roczne NPV Gdy rozpatruje się kilka projektów, które charakteryzują się jednakowymi co do wartości i rozłoŝenia w czasie nakładami kapitałowymi, do realizacji naleŝy wybrać ten, który ma najwyŝszą wartość NPV. W zawiązku z tym, do realizacji naleŝy wybrać projekt A.

19 Oceniając poziom NPV naleŝy pamiętać, Ŝe jest on zaleŝny od: wielkości nakładów inwestycyjnych i rozłoŝenia ich w czasie; wielkości strumieni pienięŝnych i rozłoŝenia ich w czasie; poziomu stopy dyskontowej im wyŝsza jest stopa dyskontowa, tym niŝsza będzie zaktualizowana wartość netto (NPV). Zaktualizowaną wartość netto (NPV) moŝna stosować bezpośrednio do oceny przedsięwzięć, które charakteryzują się jednakowymi co do wartości i rozłoŝenia w czasie nakładami kapitałowymi. NPV nie pozwala jednak na porównywanie projektów, które róŝnią się wielkością zainwestowanych kapitałów (zarówno co do kwoty jak i rozłoŝenia w czasie). Do oceny opłacalności inwestycji o zróŝnicowanym nakładzie kapitałowym (ale zdyskontowanych tą samą stopą dyskontową) słuŝy wskaźnik rentowności inwestycji.

20 METODY DYNAMICZNE - WSKAŹNIK OPŁACALNOŚCI (RENTOWNOŚCI) INWESTYCJI (NPVR) Wskaźnik rentowności inwestycji mierzy korzyści, jakie uzyskuje się z jednego złotego zainwestowanego kapitału (ponad oczekiwaną roczną stopę dyskontową). Najkorzystniejszy jest projekt, który charakteryzuje się najwyŝszym NPVR. NPVR = NPV PVI gdzie: NPVR wskaźnik wartości zaktualizowanej netto; NPV wartość zaktualizowana netto PVI obecna wartość nakładów inwestycyjnych

21 Przykład 8 Firma rozwaŝa realizację jednego z dwóch projektów. Który projekt firma powinna realizować, jeŝeli chce uzyskać zwrot z zainwestowanego kapitału na poziomie 15% rocznie? Projekt A Projekt B Rok Przepływy finansowe roczne Przepływy finansowe roczne

22 i = 15% Projekt A Rok Przepływy finansowe roczne Dyskonto Zdyskontowane przepływy roczne NPV NPVR = / ( ) =

23 i = 15% Projekt B Rok Przepływy finansowe roczne Dyskonto Zdyskontowane przepływy roczne NPV NPVR = / ( )

24 METODY DYNAMICZNE - WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) jest to taka stopa dyskontowa, przy której suma zaktualizowanych (zdyskontowanych) nadwyŝek finansowych jest równa sumie zaktualizowanych (zdyskontowanych) nakładów inwestycyjnych danego projektu czyli jest to taka stopa dyskontowa (i), przy której NPV = 0 IRR = i w + NPVi NPVi gdzie: i n stopa procentowa przy której NPV < 0; i w stopa procentowa przy której NPV > 0; w w NPVi n x( i i n w ) NPVi NPVi w n - wartość dodatnia NPV - wartość ujemna NPV

25 Przykład 9 Proszę ustalić IRR dla projektu B. i = i = Projekt B 17% 18% Rok Przepływy finansowe roczne Zdyskontowane Zdyskontowane przepływy roczne przepływy roczne NPV IRR = /( ) * (18-17) = %

26 NaleŜy podkreślić, Ŝe IRR jest jednocześnie wskaźnikiem wewnętrznej rentowności projektu, tj. rentowności zainwestowanego kapitału (w stosunku rocznym). Im wyŝsza jest wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) od stopy dyskontowej (i) przyjętej przy ustalaniu NPV, tym projekt jest bardziej opłacalny i bezpieczny posiada rezerwę ponad oczekiwaną stopę rentowności (stopę dyskontową).

27 METODY DYNAMICZNE - CZAS ZWROTU ZAINWESTOWANEGO KAPITAŁU Czas zwrotu zainwestowanego kapitału jest to czas, po upływie którego skumulowana wartość zaktualizowanych nadwyŝek finansowych (PV) jest równa zaktualizowanemu zainwestowanemu kapitałowi (PVI). Przykład 10 i = 15% Projekt B Rok Przepływy finansowe roczne Dyskonto Zdyskontowane przepływy roczne Skumulowane zdyskontowane przepływy roczne Czas zwrotu / = 4.69 roku

28 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ