Metody szacowania opłacalności projektów (metody statyczne, metody dynamiczne)

Transkrypt

1 Metody szacowania opłacalności projektów (metody statyczne, metody dynamiczne) punkt 6 planu zajęć dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1

2 OCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH 2

3 Wartość pieniądza w czasie Wartość pieniądza w czasie ma decydujące znaczenie dla podejmowania decyzji inwestycyjnych. Należy zwrócić uwagę na to, ze inwestor podejmując decyzje o lokowaniu środków pieniężnych zawsze może zrezygnować z realizacji jednej inwestycji (np. w maszyny, oprogramowanie czy akcje przedsiębiorstwa, projekt) na rzecz innej inwestycji (np. obligacje Skarbu Państwa, depozyty bankowe czy inny projekt) 3

4 Koszt utraconych korzyści Przez koszt utraconych korzyści rozumiemy:..miarę korzyści, które zostały utracone lub których trzeba było się wyrzec, kiedy wybór jednej możliwości działania wymagał rezygnacji z innych * * Źródło: Świderska G. (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów (tom II), Difin, Warszawa

5 Przykład 3 Wartość pieniądza w czasie - dyskontowanie Przedsiębiorstwo X sprzedaje szt. wyrobów przedsiębiorstwu Y. Przedsiębiorstwo Y jest w stanie zapłacić po 100 zł za sztukę, jednak pod warunkiem dokonania płatności za 12 miesięcy. Na dzień dzisiejszy oferuje cenę 93 zł za sztukę. Wybierz, która opcja sprzedaży jest korzystniejsza dla X, zakładając że obie opcje są korzystne z punktu widzenia opłacalności sprzedaży oraz stopa procentowa, którą oferuje bank od lokat 12 miesięcznych wynosi 9% PV FV ( 1 n r) n lub PV = FV n * r MWO n 5

6 Metody oceny efektywności projektów Metody statyczne: - Księgowa stopa zwrotu - Długość okresu zwrotu inwestycyjnych Metody dynamiczne: - Długość okresu zwrotu uwzględniająca wartość pieniądza w czasie - Aktualna wartość netto - Wewnętrzna stopa zwrotu 6

7 Księgowa stopa zwrotu jest to stosunek przeciętnego zysku do nakładów inwestycyjnych związanych z realizacją projektu. ARR* = przeciętny zysk nakłady inwestycyjne *accounting rate of return 7

8 Księgowa stopa zwrotu (+) może być przydatna dla kierowników ośrodków odpowiedzialności do oceny wpływu jaki ma inwestycja na wynik operacyjny. Szczególnie, gdy są oni oceniani w oparciu o miernik związany z wynikiem operacyjnym. (-) nie uwzględnia zmiany wartości pieniądza w czasie, nie uwzględnia więc wszystkich kosztów, jakie mogą powstać w związku z realizacją projektu. 8

9 Długość okresu zwrotu jest to okres, po którym wydatki środków pieniężnych związanych z realizacją i eksploatacją projektu zostaną pokryte przez wpływy z tytułu eksploatacji inwestycji. Może być wykorzystywana w procesie podejmowania decyzji na 2 sposoby. 9

10 Długość okresu zwrotu 1. Miernik oceny projektów inwestycyjnych (wybiera się te projekty, które charakteryzują się najkrótszym okresem zwrotu) 2. Ograniczenie ryzyka podejmowanego przez przedsiębiorstwo w związku z realizacją projektu inwestycyjnego (projekty charakteryzujące są dłuższym okresem zwrotu niż wyznaczony okres są odrzucane) 10

11 Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych - zad 1. Długość okresu zwrotu 11

12 Długość okresu zwrotu (-) nie uwzględnia kosztu utraconych korzyści, nie uwzględnia więc zmiany wartości pieniądza w czasie (-) nie uwzględnia wszystkich okresów wpływów i wydatków związanych z fazami realizacji i eksploatacji projektu (-) nie uwzględnia celu działalności przedsiębiorstwa, którym nie jest minimalizacja okresu zwrotu, lecz maksymalizacja wartości strumieni pieniężnych 12

13 Długość okresu zwrotu (+) jest pewnym miernikiem ryzyka - krótszy okres zwrotu oznacza dla inwestora mniejsze ryzyko związane z projektem inwestycyjnym. Wynika to z założenia że jakości prognozy maleje wraz z postępem czasu. (+) jest pewnym miernikiem płynności - krótszy okres zwrotu oznacza, że wydatki zostaną szybciej pokryte przez wpływy, co zapewnia inwestorowi wyższą płynność. 13

14 Długość okresu zwrotu uwzględniająca wartość pieniądza w czasie Sposób obliczania miernika jest jednakowy jak w przypadku długości okresu zwrotu, jednak strumienie pieniężne występują w postaci zdyskontowanej. Kluczowy jest wybór stopy procentowej użytej do dyskontowania strumieni pieniężnych (stopa wyrażająca koszt utraconych korzyści). 14

15 Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych - zad 2. Zdyskontowana długość okresu zwrotu 15

16 Aktualna wartość netto NPV* projektu inwestycyjnego to aktualna wartość wszystkich wpływów i wydatków związanych z realizacja, eksploatacja i likwidacją projektu inwestycyjnego. * NPV net present value 16

17 Aktualna wartość netto NPV Wybieramy projekt, dla którego poziom tego miernika jest większy od zera. Przy wyborze wykluczających się projektów inwestycyjnych wybieramy projekt, dla którego poziom tego miernika jest najwyższy (ale jego wartość musi być wyższa od zera). 17

18 Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych - zad 3. NPV 18

19 Aktualna wartość netto NPV Nie można stosować podanego wzoru (slajd 33), jeżeli w przypadku wykluczających się projektów inwestycyjnych ich łączny okres realizacji, eksploatacji i likwidacji jest różny. W przypadku krótszego czasowo projektu nie jest bowiem uwzględniony fakt, że środki pieniężne mogą być reinwestowane. W literaturze istnieją 3 podejścia, które pozwalają na wybór jednego spośród wykluczających się projektów różnej długości. 19

20 Aktualna wartość netto NPV Wybrane podejście: Metoda łańcucha wymiany zakłada, że różne co do długości projekty będą powtarzane, aż do czasowego ich zrównania. Wówczas obliczane są strumienie pieniężne netto i ich aktualna wartość netto, obliczona dla łańcucha inwestycji. 20

21 Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych - zad 4. Metoda łańcucha wymiany przy NPV 21

22 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR* to taka stopa procentowa, przy użyciu której aktualna wartość netto wszystkich wpływów i wydatków związanych z realizacja i eksploatacja projektu inwestycyjnego jest równa zero. *IRR internal rate of return 22

23 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR Metoda ta polega na ustaleniu dwóch poziomów NPV projektu, z których jedna jest dodatnia a druga ujemna, obie są bliskie zeru. Obliczenie IRR wymaga zastosowania wzoru: R = r 1 + NPV 1 * (r 2 -r 1 ) NPV 1 + INPV 2 I 23

24 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR Przy podejmowaniu decyzji o inwestycjach kapitałowych, jednostki stosujące IRR wybierają projekty charakteryzujące się IRR wyższym niż rynkowa stopa zwrotu. Przy podejmowaniu decyzji o wykluczających się projektach inwestycyjnych, jednostki wybierają projekty charakteryzujące się wyższą IRR (ale musi być ona wyższa od rynkowej stopy zwrotu). 24

25 Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych - zad 5. IRR 25

26 Porównanie mierników Miernik Uwzględnienie wszystkich wpływów i wydatków Uwzględnienie wartości pieniądza w czasie Uwzględnienie maksymalizacji aktualnej wartości przyszłych strumieni pieniężnych netto ARR x - - Długość okresu Zdyskontowana długość okresu - NPV IRR

27 Jak trafnie ocenić opłacalność inwestycji? W przypadku analizy i oceny projektu inwestycyjnego masz do wykonania 4 czynności: 1. Szacowanie przepływów pieniężnych związanych z projektem inwestycyjnym. 2. Określenie właściwej stopy dyskontowej. 3. Ocenę opłacalności podjęcia projektu. 4. Analizę ryzyka związanego z projektem. 27

28 Strumienie pieniężne netto - wskazówki dot. szacowania 1) Należy uwzględniać tylko przyrostowe strumienie pieniężne związane z projektem, eliminując te nieznaczące (te, na które decyzja inwestycyjna nie będzie miała wpływu) 2) Strumienie pieniężne netto mają być oszacowane dla wszystkich okresów projektu (realizacji, eksploatacji, likwidacji) 3) Nie uwzględnia się wpływów oraz wydatków związanych z zaciągnięciem kredytów, pożyczek 28

29 Strumienie pieniężne netto - 5 najczęstszych błędów podczas szacowania 1) Nieuwzględnienie przyrostowych przepływów pieniężnych, 2) Uwzględnienie kosztów zapadłych, 3) Nie branie pod uwagę kosztów alternatywnych, 4) Nieuwzględnienie efektów zewnętrznych, 5) Złe potraktowanie kosztów kredytów. 29