PROGRAM PROFILAKTYCZNY UMA UCZUCIA, MOTYWACJA, ASERTYWNOŚĆ
Wstęp Program profilaktyczny UMA - Uczucia, Motywacja, Asertywność został przygotowany z myślą o uczniach klas szóstych, a także ich Rodziców i Kadry Pedagogicznej ze wszystkich szkół podstawowych z terenu miasta Częstochowa. Program dla uczniów opiera się na realizacji dwu modułów: Moduł I Ja w świecie bez przemocy Moduł II Ja w świecie bez uzależnień Każdy moduł trwa 90 min. Głównym założeniem Programu UMA jest wzmacnianie i rozwój prawidłowych relacji interpersonalnych z dala od agresji i przemocy, a także prowadzenie działań prewencyjnych zmierzających do przeciwdziałania uzależnieniom w środowisku rodzinnym, szkolnym i pozaszkolnym. Spotkania z Rodzicami i Nauczycielami są kompatybilne z zajęciami dla uczniów. Stanowią kompendium wiedzy w dziedzinie uzależnień. Zostały skonstruowane w taki sposób, by umieścić i opisać dane zjawisko w obecnej rzeczywistości lokalnej. Czas trwania każdego spotkania to 45min. 2
Logo Programu: 3
UCZNIOWIE: 1. Grupa odbiorców: kl. VI szkoła podstawowa 2. Czas trwania: 4h dydaktyczne z podziale na II moduły Moduł I Ja w świecie bez przemocy Moduł II Ja w świecie bez uzależnień 3. Cele programu: - rozwój umiejętności dokonywania prawidłowych wyborów - zmiana stereotypów myśleniowych - wzmocnienie poczucia przynależności do grupy oraz wartości takich jak: tolerancja, empatia, szacunek, przyjaźń - określenie warunków dobrej komunikacji oraz zapoznanie ich ze schematem komunikacji wg Romana Jakobsona - kształtowanie dobrych relacji międzyludzkich - umiejętność rozróżnienia pojęć: złość, agresja, przemoc i budowanie relacji bez nich - wzbogacenie wiedzy nt. uzależnień i wpływu środków odurzających na organizm młodego człowieka - rozwój umiejętności krytycznego spojrzenia na substancje psychoaktywne - wskazanie przyczyn i skutków sięgania przez młodzież po środki uzależniające - rozwój umiejętności asertywnej odmowy 4. Przewidziane efekty Uczeń: - umie komunikować się z innymi ludźmi zgodnie z przyjętymi normami i regułami zachowań - rozróżnia naturalne i sztuczne sposoby osiągania dobrego samopoczucia w trudnym okresie dojrzewania - rozumie pojęcie środki psychoaktywne - zna definicję i rodzaje uzależnień - posiada wiedzę o poszczególnych fazach uzależnienia - rozumie pojęcie nałóg i wie jak trudno jest się z niego wyswobodzić - zna rodzaje przemocy i agresji oraz potrafi podać jej przykłady - zna przyczyny i skutki zachowań o podłożu agresywnym - wie, co należy zrobić będąc ofiarą/ świadkiem przemocy w najbliższym otoczeniu szkolnym i 4 pozaszkolnym
5. Metodyka: metody podające: pogadanka, opis, objaśnienie lub wyjaśnienie metody problemowe: metoda przypadków, gry dydaktyczne, burza mózgów metody eksponujące: pokaz połączony z przeżyciem, drama metody praktyczne: praca indywidualna i grupowa (metody ćwiczebne) Dzięki zastosowaniu powyższych metod uczniowie nie tylko zapoznają się z nowym materiałem, ale także utrwalą zdobytą wiedzę i będą mogli ocenić stopień opanowania i przyswojenia materiału realizowanego w trakcie zajęć 6. Procedura ewaluacji: Ewaluacja 4-godzinnego cyklu zajęć z uczniami klas VI będzie oparta na Turnieju pn. Sztafeta Profilaktyczna Zasady Turnieju: I. Wybór sędziów w obrębie klasy: 3 osoby II. Podział losowy klasy na kilka grup (ilość grup zależna od ilości uczniów w klasie) III. Temat przewodni: Stworzenie plakatu profilaktycznego pt. Ja w świecie bez przemocy i uzależnień 5
IV. Przebieg turnieju: Na znak Prowadzącego pojedynczy uczniowie z każdej grupy podbiegają kolejno do arkusza brystolu oddalonego od nich o kilka metrów, a następnie przy użyciu przyborów do malowania/ rysowania/ wyklejania i in. tworzą plakat odnoszący się do wiadomości i umiejętności uzyskanych w trakcie zajęć. Całość realizacji bazuje na zasadach sztafety, tzn. że po upływie 1 minuty osoby zmieniają się. Kolejni uczniowie mają za zadanie albo dokończyć rysunek kolegi, albo narysować coś od siebie. Zasady pracy: propagujemy tylko i wyłącznie POZYTYWNĄ PROFILAKTYKĘ możemy używać haseł i sloganów dot. przeciwdziałania przemocy i uzależnieniom w obrębie swoich grup mamy możliwość naradzać się i ustalać wspólną strategię działań V. Czas na stworzenie całego plakatu: 10-15 min. VI. Prezentacja plakatów na forum klasy równoczesne sprawdzenie stopnia przyswojenia i zrozumienia treści; podkreślenie i powtórzenie najważniejszych zagadnień realizowanych w toku zajęć VII. Zakończenie Turnieju: przydzielenie punktów przez sędziów w skali 1-9 (po max. 3 pkt za każde kryterium) wraz z uzasadnieniem decyzji Kryteria: a) estetyka wykonania b) przekaz i prezentacja (wartość merytoryczna) c) współpraca i komunikacja w grupie 6
Grupa, która uzyska najwięcej punktów otrzymuje nagrody Przykładowe nagrody dla Zwycięzców: 7
RODZICE 1. Tytuł szkolenia: Moje dziecko w okresie burzy i naporu kompendium wiedzy dot. profilaktyki uzależnień wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 2. Forma prowadzenia zajęć: Prelekcja wzbogacona prezentacją multimedialną 3. Czas trwania: 45 min. 4. Zakończenie szkolenia: Rozdanie ulotek dot. uzależnień Ankieta dla Rodziców na podstawie której zostanie sporządzony raport dla Urzędu Miasta. Raport będzie zawierał wnioski i zalecenia co do dalszych działań podejmowanych przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z perspektywy dorosłych mieszkańców miasta Częstochowa. 8
Harmonogram szkolenia 1. Krótka pogadanka wprowadzająca w temat spotkania charakterystyka okresu dorastania pod kątem psychologii rozwoju, potrzeb i problemów dzieci w okresie wczesnej adolescencji (tu: zmiany psychiczne i fizyczne umożliwiające podjęcie nowych zadań i ról społecznych) 2. Problem uzależnień, jako jedno z głównych zagrożeń czyhających na nastolatka 3. Definicja i rodzaje uzależnień (uzależnienia od środków o działaniu psychoaktywnym np. alkoholu, nikotyny, narkotyków, dopalaczy, leków, energetyzerów) a. omówienie substancji b. przyczyny i skutki sięgania przez dzieci i młodzież po środki uzależniające c. pierwsze sygnały wskazujące, że dziecko może eksperymentować z używkami (objawy specyficzne i niespecyficzne) d. instytucje pomocowe gdzie można się udać po pomoc? 4. Cienka granica pomiędzy używaniem, a nadużywaniem słów kilka o uzależnieniach czynnościowych 5. Czy dany problem dotyczy mojego dziecka? - skala i powszechność zjawiska uzależnień wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 6. Zakończenie spotkania panel dyskusyjny (trudne pytania, proste odpowiedzi) 9
KADRA PEDAGOGICZNA 1. Tytuł szkolenia: Uczeń w okresie burzy i naporu kompendium wiedzy dot. profilaktyki uzależnień wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 2. Forma prowadzenia zajęć: Prelekcja wzbogacona prezentacją multimedialną 3. Czas trwania: 45 min. 4. Zakończenie szkolenia: Rozdanie certyfikatów dla każdego uczestnika szkolenia Przekazanie każdej szkole audycje profilaktyczne, propozycje: 10
HARMONOGRAM SZKOLENIA: 1. Krótka pogadanka wprowadzająca w temat spotkania charakterystyka okresu dorastania pod kątem psychologii rozwoju, potrzeb i problemów dzieci w okresie wczesnej adolescencji (tu: zmiany psychiczne i fizyczne umożliwiające podjęcie nowych zadań i ról społecznych) 2. Problem uzależnień, jako jedno z głównych zagrożeń czyhających na nastolatka 3. Definicja uzależnienia i rodzaje uzależnień (uzależnienia od środków o działaniu psychoaktywnym np. alkoholu, nikotyny, narkotyków, dopalaczy, leków, energetyzerów) a. omówienie substancji b. przyczyny i skutki sięgania przez dzieci i młodzież po środki uzależniające c. pierwsze sygnały wskazujące, że dziecko może eksperymentować z używkami (objawy specyficzne i niespecyficzne) d. instytucje pomocowe gdzie można się udać po pomoc? 4. Cienka granica pomiędzy używaniem, a nadużywaniem słów kilka o uzależnieniach czynnościowych 5. Zadania i rola szkoły w aspekcie profilaktyki zachowań problematycznych i uzależnień 6. Zadania i rola miasta w profilaktyce i prewencji problemów społecznych 7. Zakończenie spotkania panel dyskusyjny (pytania i odpowiedzi) 11