SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Wielkiego w Wieleniu Obowiązuje od 1.09.2012r. 1
Podstawa prawna: - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) - Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) - Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zm.) - Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17) - Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473) - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485, ze zm.) - Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 11, poz. 109 ze zm.) - Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 ze zm.) - Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 2
WSTĘP Program profilaktyki to uzupełnienie programu wychowawczego szkoły. Stanowi spójną całość z programem wychowawczym i szkolnym zestawem programów nauczania, których treści są powiązane i wynikają z siebie. Program profilaktyki jest dostosowany do potrzeb rozwojowych ucznia i środowiska wychowawczego. Odpowiada on na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole i jej środowisku. Zawiera konkretne działania profilaktyczne zgodnie z potrzebami uczniów i wspiera ich oraz środowisko rodzinne w rozwoju społecznym, emocjonalnym, zawodowym i estetyczno moralnym. Szkoła obok domu rodzinnego jest środowiskiem wychowawczym, które w bezpośredni sposób wywiera wpływ na rozwój dziecka. Z chwilą osiągnięcia przez dziecko dojrzałości szkolnej, pełni ono swoją rolę społeczną rolę ucznia. Cała społeczność szkolna wpływa na kształtowanie u dziecka współdziałania i współpracy, poczucia odpowiedzialności i obowiązku, a więc na kształt rozwoju jego osobowości. Reasumując naczelnym celem profilaktyki jest z jednej strony poznanie poszczególnych uczniów, ich środowiska rodzinnego, a z drugiej analiza uwarunkowań wychowawczych i działań eliminujących zagrożenia bezpieczeństwa i niedostosowania społecznego uczniów. DIAGNOZA ŚRODOWISKA Szkoła Podstawowa w Wieleniu jest szkołą, do której około 25% uczniów dojeżdża z pobliskich miejscowości. Szkoła w połączeniu z przyjaznym i bezpiecznym otoczeniem sprawia, iż uczniowie posiadają poczucie bezpieczeństwa. Przyczyn zachowań ryzykowanych jest jednak wiele. Diagnozy poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole dokonano na podstawie ankiet skierowanych do uczniów, obserwacji zachowań uczniów oraz analizy wpisów w dziennikach szkolnych. Na podstawie analizy wyników ankiet można stwierdzić, że największym problemem w klasach są konflikty z rówieśnikami. Często występuje niewłaściwe zachowanie podczas przerw na boisku szkolnym. Uczniowie z rodzin patologicznych nie zawsze zachowują się właściwie w stosunku do kolegów i koleżanek, nauczycieli i osób dorosłych. Uczniowie ci posiadają bardzo dużo punktów ujemnych za zachowania negatywne. Z ankiet wynika, że wśród uczniów nie występują problemy nikotynizmu, alkoholizmu i narkomanii. W szkole funkcjonuje Wewnątrzszkolny System Oceniania, w którym ocenianie zachowania jest systemem punktowym. Zgodnie z WSO uczeń otrzymuje punkty za zachowania pozytywne jak i negatywne. Analiza ilości i rodzajów wpisów pozytywnych jak i negatywnych w poszczególnych klasach pozwala zwrócić uwagę na obszary problemowe występujące w danej klasie. Największa ilość wpisów pozytywnych w szkole dotyczy pracy uczniów na rzecz klasy lub szkoły, udziału w zajęciach dodatkowych, udziału w konkursach i zawodach sportowych oraz premii miesięcznych za brak punktów karnych. Wśród ilości wpisów negatywnych wyróżnia się brak pracy domowej uczniów, brak przyborów szkolnych, przeszkadzanie w prowadzeniu lekcji, udział w bójkach, wulgarne słownictwo, niewłaściwy stosunek do nauczycieli. W zeszytach zachowań nie odnotowano wpisów dotyczących palenia papierosów, spożywania alkoholu, posiadania i używania narkotyków oraz innych środków odurzających. Analiza wyników badań potwierdziła wstępne identyfikowanie obszarów zagrożeń występujących w naszej szkole i posłużyła do skonstruowania Szkolnego Programu Profilaktyki. Skutecznej realizacji założeń SPP sprzyjać będzie współpraca z różnymi instytucjami takimi jak: policja, Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i inne. 3
STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ Poziom decyzyjny Dyrektor szkoły Szkolny koordynator do spraw profilaktyki Poziom realizacyjny Pedagog szkolny ü diagnoza problemów wychowawczych ü monitoring i koordynowanie przebiegu realizacji programu Rada Pedagogiczna ü sprawozdania i analiza ilościowa i jakościowa wyników badań ankietowych Wychowawcy klas ü realizacja programu ü warsztaty szkoleniowe ü prowadzenie zajęć otwartych ü prowadzenie spotkań z rodzicami Rodzice ü spotkania z rodzicami w zakresie profilaktyki ü dyżury dla rodziców Uczniowie ü udział w zajęciach profilaktycznych ü badania ankietowe ü programy dotyczące profilaktyki używek 4
CELE I ZAŁOŻENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Program ma na celu: 1. Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym: - doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy eliminowanie zachowań agresywnych, - wdrażanie do prawidłowego pojawiania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo, w miejscach publicznych oraz w środowisku rodzinnym, - zapobieganie uzależnieniom (Internet, papierosy, narkotyki, dopalacze, alkohol itp.) 2. Promowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności: - zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego, - wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych, - stworzenie możliwości udziału w zajęciach sportowo rekreacyjnych, - organizacja czasu wolnego, - uświadamianie uczniów o szkodliwym wpływie hałasu na zdrowie i relacje międzyludzkie. 3. Kształtowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności: - rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształcenie umiejętności zachowywania się w różnych sytuacjach, - doskonalenie technik asertywnych umiejętność mówienia NIE, - przekazanie wiedzy na temat zasad udzielania pierwszej pomocy, 4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości: - eliminowanie niekorzystnych sytuacji szkolnych wywołujących stres, - nauczenie dzieci akceptowanych form okazywania emocji, - uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji, - wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie, 5. Wspieranie czynników chroniących: - silna więź z rodzicami, - zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, - podtrzymywanie tradycji i kształcenie szacunku dla jej norm, - konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety, - rozpoznawanie, nazywanie, wyrażanie i akcentowanie uczuć. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: 1. Zajęć dydaktyczno wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli przedmiotu, a także na wycieczkach, spotkaniach oraz imprezach okolicznościowych. 2. Zajęć pozalekcyjnych z dziećmi mających na celu: 5
- możliwość rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań, - rozwiązywanie problemów oraz radzenie sobie z przejawami przemocy, - umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań. 3. Poświęcenie szczególnej uwagi wychowawcy na wzmocnienie poczucia własnej wartości wychowanka poprzez: - okazywanie zainteresowania każdemu wychowankowi, - badanie środowiska domowego oraz indywidualne rozmowy z rodzicami lub opiekunami - udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków, - wspólne opracowanie z pedagogiem sposobu postępowania w sytuacjach konfliktowych, - dzielenie się z rodzicami pozytywnymi uwagami o dziecku 4. Pedagogizacja rodziców w ramach: - zebrań z rodzicami - spotkań indywidualnych - pogadanek i szkoleń pedagogicznych. METODY REAIZACJI PROGRAMU 1. Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: quizy, konkursy, apele, pomoc koleżeńska, szkolenia rodziców, nauczycieli, dni otwarte, zawody sportowe, wycieczki itp. 2. Metody eksponujące: - impresyjne polegające na wywoływaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach moralnych, przeżywanie głębokich emocji - ekspresyjne stworzenie sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy. 3. Metody podające: mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, dyskusja. 4. Metoda projektów. ADRESACI PROGRAMU Niniejszy program skierowany jest do uczniów, rodziców i nauczycieli. PRZEWIDYWANE EFEKTY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W wyniku zastosowania Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Uczniowie: - zmniejszy się wskaźnik występowania agresji i przemocy, - posiądą wiedzę na temat uzależnień i ich negatywnych skutków, - będą dostrzegali swoje mocne strony, - chętnie i aktywnie będą uczestniczyli w promocji zdrowego stylu życia. 2. Rodzice: 6
- usystematyzują swoją wiedzę na temat uzależnień, mechanizmów agresji i przemocy, - są świadomi występowania zagrożeń występujących podczas złego trybu życia, - korzystają ze wsparcia instytucji działających na rzecz rodziny. 3. Nauczyciele/Wychowawcy: - możliwość doboru określonej treści z programu do określonego problemu, - przeznaczenie większej ilości czasu na zaobserwowany problem, - lepsze poznanie poszczególnych uczniów. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Realizacja zadań zawartych w programie zminimalizuje zachowania niepożądane w naszej szkole. Programem tym zostali objęci uczniowie, nauczyciele i rodzice, co pozwoli na dokładne eliminowanie nieodpowiednich zachowań oraz rzetelne realizowanie założeń zawartych w programie. Opracowany program będzie modyfikowany w momencie uwag, wniosków, stwierdzenia całkowitej likwidacji problemu, czy też pojawienia się nowego obszaru problemowego. Szkolny Program Profilaktyki będzie poddany ewaluacji poprzez diagnozę. Podstawowymi formami ewaluacji będą: - ankiety skierowane do dzieci, - obserwacje, - wpisy w zeszytach obserwacji. Wnioski z ewaluacji będą przedstawiane Radzie Pedagogicznej. Uchwalony Rada Rodziców dnia 27.08.2012r. Rada Pedagogiczna dnia 30.08.2012r. 7