Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 2 Pionki ul. Kochanowskiego 14 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ SZKOŁY w roku szkolnym 2013/2014 Zespół badawczy: 1. Aldona Jaworowska 2. Bożena Kalbarczyk 3. Magdalena Gregorczyk 4. Beata Kiraga 5. Elżbieta Śmietanka 6. Elżbieta Bzikot 7. Asia Hensoldt Przewodniczący: Elżbieta Zagożdżon 1
Raport przeznaczony jest dla: Dyrektora szkoły i Rady Pedagogicznej w celu podniesienia jakości pracy Szkoły. PRZEDMIOTEM EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ BYŁY NASTĘPUJĘCE OBSZARY: OBSZAR I Działania szkoły na rzecz zdrowia uczniów CELE: Wzrost świadomości uczniów związany z zachowaniami prozdrowotnymi (uczniowie mają świadomość i potrzeb żywieniowych organizmu i zachowują się godnie z tymi zasadami, spożywają 5 posiłków dziennie, pamiętają o śniadaniu, o spożywaniu warzyw i owoców, unikają słodyczy, uprawiają sport życia, unikają palenia papierosów) OBSZAR II Udzielanie informacji zwrotnej w procesie uczenia CELE: Poprawa procesu informowania ucznia o postępach w nauce (informacja zwrotna udzielana jest na każdej lekcji w odniesieniu do kilku uczniów, uczniowie znają kryteria oceny, uczą się na błędach, proces oceniania nie jest dla nich traumatycznym przeżyciem, ale motywuje ich do dalszej pracy, informacja zawiera odniesienie do kryteriów, mocne strony, obszary do poprawy oraz wskazówki jak się poprawić, lub uczyć dalej?) OBSZAR III Działania szkoły na rzecz bezpieczeństwa uczniów CELE: Poprawa bezpieczeństwa na terenie placówki (uczniowie czują się w szkole bezpiecznie, wiedzą do kogo zwrócić się o pomoc w razie niebezpieczeństwa, w szkole likwiduje się miejsca niebezpieczne dla uczniów) Czas ewaluacji: październik 2013 kwiecień 2014 Analiza danych i sformułowanie wniosków z ewaluacji: kwiecień 2014 Przedstawienie wyników raportu dyrektorowi: maj 2014 Metody badawcze, techniki pozyskiwania informacji/narzędzia: ankiety pisemne: dla rodziców, nauczycieli, dzieci analiza dokumentów 2
Raport I Data napisania raportu: kwiecień 2014 Autor: Aldona Jaworowska, Bożena Kalbarczyk I. OPIS EWALUOWANEGO OBSZARU: Działania szkoły na rzecz zdrowia uczniów II. CEL EWALUACJI: Wzrost świadomości uczniów związany z zachowaniami prozdrowotnymi III. PYTANIA BADAWCZE: Czy szkoła prowadzi działania prozdrowotne i na ile są one znane uczniom i rodzicom? Na ile działania prozdrowotne są skuteczne? IV. CHARAKTERYSTYKA Ewaluacja została dokonana poprzez przeprowadzenie ankiet wśród dzieci i ich rodziców oraz analizę dokumentacji szkolnej. Badaniem objęto: 36 uczniów klas V-VI 30 rodziców V. WYNIKI ANKIET: 3
WYNIKI ANKIETY NR 1 DZIAŁANIA SZKOŁY NA RZECZ ZDROWIA UCZNIÓW Ankietowanych było 36 uczniów z klas V-VI. Uczniowie udzielili następujących odpowiedzi: 1) Czy wiesz, że w naszej szkole są realizowane programy profilaktyczne takie jak : a) Czyste powietrze wokół nas... 8,3% (3) b) Nie pal przy mnie proszę...61,1% (22) c) Spójrz inaczej...41,6% (15) d) Pierwszy dzwonek...44,4% (16) e) Trzymaj formę...83,3% (30) f) Znajdź właściwe rozwiązanie...13,9% (5) 2) Czy w szkole oglądałeś filmy edukacyjne z zakresu profilaktyki zdrowotnej np. takie jak : Żyjesz higienicznie, żyjesz dłużej, Bezpieczna droga, Asertywność wobec alkoholu i narkotyków. a) tak...97,2% (35) b) nie... 0% c) nie wiem... 2,8% (1) 3) Czy w szkole uczniowie otrzymują mleko oraz owoce i warzywa? a) tak...91,7% (33) b) nie... 8,3% (3) c) nie wiem... 0% 4) Czy w szkole uczniowie objęci są profilaktyką zdrowotną zębów? a) tak...97,2% (35) b) nie... 0% c) nie wiem...2,8% (1) 5) Czy na godzinach wychowawczych i innych lekcjach są omawiane tematy związane ze zdrowiem uczniów a) tak...77,8% (28) b) nie... 2,8% (1) c) nie wiem...19,4% (7) 6) Czy w szkole są organizowane spotkania z różnymi ludźmi celem działań prozdrowotnych, np. a) policjantami...100% (36) b) strażakami...94,4% (34) c) pielęgniarką...44,4% (16) d) pedagogiem...97,2% (35) 4
WYNIKI ANKIETY NR 2 SKUTECZNOŚĆ DZIAŁAŃ PROZDROWOTNYCH 1) Czy codziennie rano i wieczorem myjesz się? Ankietowanych było 33 uczniów klas V-VI. Uczniowie udzielili następujących odpowiedzi: a) tak, zawsze...94% ( 31) b) zdarza się, że nie... 3% ( 1 ) bardzo często nie myję się... 3% (1) 2) Kiedy myjesz zęby? a) rano i wieczorem...94% (31) b) tylko rano... 3% (1) c) tylko wieczorem... 0% d) wcale nie myję... 3% (1) 3) Jak często chodzisz do dentysty a) raz na pół roku...82% (27) b) raz na rok...12% ( 4) c) wcale nie chodzę... 6% ( 2) 4) Czy pamiętasz o myciu rąk przed jedzeniem? a) tak, zawsze...64%( 21) b) czasami zapominam...36% ( 12) c) wcale nie myję... 0% 5) Czy przed wyjściem do szkoły jesz w domu śniadanie? a) tak, zawsze...79% ( 26) b) zdarza się, że nie...12% ( 4) c) nigdy nie jem... 9% (3) 6) Czy zabierasz z domu do szkoły coś do jedzenia? (drugie śniadanie). a) tak, bardzo często...76% (23) b) tylko czasami...24%( 8) c) nie, nigdy... 6% ( 2) 7) Czy starasz się ograniczać jedzenie słodyczy? a) tak, często...21% (7) b) czasami...70% ( 23) c) nie, nigdy... 9% ( 3) 8) Czy codziennie jesz gorący posiłek?(obiad). a) tak, codziennie...94% ( 31) b) czasami nie... 6% (2) c) bardzo często nie... 0% 9) Czy jadasz w domu owoce i warzywa? a) tak, często...85% ( 28) b) czasami..15% ( 5) c) nie, nigdy...0% 5
10) Czy po powrocie ze szkoły spędzasz czas na świeżym powietrzu? a) wcale nie spędzam... 3% ( 1) b) około1 godziny...42% ( 14) c) 2 godziny i więcej...55% (18) 11) Ile czasu dziennie spędzasz przed komputerem? a) tylko parę minut...18%( 6) b) od 1 do 2 godzin...64% ( 21) c) ponad 2 godziny...18% ( 6) 12) Czy wiesz, że zbyt długie siedzenie przed komputerem ma ujemny wpływ na Twoje zdrowie? a) Tak, wiem...91% ( 30) b) Nie, wiem... 3% (1) c) Myślę, że nie ma... 6% ( 2) 13) Czy próbowałeś którejś z używek? a) papierosy...12%( 4) b) alkohol...12% (4) c) narkotyki... 0% d) nie próbowałem...88% ( 29) 14) Czy zgadzasz się z poglądem, że papierosy, alkohol i narkotyki szkodzą zdrowiu? a) tak...97% ( 32) b) nie wiem... 0% c) nie... 3% (1) 15) Czy rozmawiasz w domu z rodzicami na temat szkodliwości alkoholu, papierosów, narkotyków? a) tak, często...42% ( 14) b) czasami...45% ( 15) c) nie rozmawiam...12% ( 4) 16) Czy wiesz, że uprawianie sportu jest ważne dla Twojego zdrowia? a) tak...100% (33) b) nie... c) nie wiem... 17) Gdyby ktoś namawiał Cię do palenia papierosów lub picia alkoholu czy umiałbyś stanowczo odmówić? a) na pewno tak...82% ( 27) b) nie wiem... 6% ( 2) c) nie...12%( 4) 18) Czy zgadzasz się z tym, że o swoje zdrowie należy dbać już od najmłodszych lat? a) tak...94% ( 31) b) nie... 3% ( 1) c) nie wiem... 3% ( 1) 19) Czy uważasz, że w szkole powinieneś zdobywać wiedzę na temat zdrowego stylu życia? a) tak...85% ( 28) b) nie... 3% ( 1) c) nie wiem...12% ( 4) 6
WYNIKI ANKIETY- NR 3 DZIAŁANIA SZKOŁY NA RZECZ ZDROWIA UCZNIÓW Ankieta została przeprowadzona wśród rodziców uczniów klasy V i VI. Ankietowanych zostało 30 rodziców. Rodzice udzielili następujących odpowiedzi: 1) Czy państwo wiedzą, że w naszej szkole są realizowane programy profilaktyczne takie jak : a) Czyste powietrze wokół nas...- 13,3%(4) b) Nie pal przy mnie proszę... - 30%(9) c) Spójrz inaczej... - 3,3% (1) d) Pierwszy dzwonek...- 40% (12) e) Trzymaj formę...- 30%(9) f) Znajdź właściwe rozwiązanie...- 20%(6) 2) Czy państwo uważają, że szkoła powinna się zajmować działaniami prozdrowotnymi. a) tak...-73,3%(22) b) nie...- 26 %(8) 3) Czy państwo wiedzą,że w szkole uczniowie otrzymują mleko oraz owoce i warzywa. a) tak...-93,3%(28) b) nie...-6,6%(2) 4) Czy państwo wiedzą,że w szkole uczniowie objęci są profilaktyką zdrowotną zębów. a) tak...-86,6%(26) b) nie...-13,3%(4) 5) Czy państwo wiedzą, że na godzinach wychowawczych i innych lekcjach w szkole są omawiane tematy związane ze zdrowiem uczniów. a) tak...-93,3%(28) b) nie...-6,6%(2) 6) Czy państwo wiedzą, że w szkole są organizowane spotkania z różnymi ludźmi np. policjantami, strażakami, pielęgniarką, pedagogiem celem działań prozdrowotnych. a) tak...- 96,6%(29) b) nie...- 3,3%(1) 7
VI. PODSUMOWANIE Przeprowadzona ewaluacja daje nam odpowiedz na pytania kluczowe: Czy szkoła prowadzi działania prozdrowotne i na ile są one znane uczniom i rodzicom? Uczniowie jak i rodzice uważają, że szkoła prowadzi działania prozdrowotne. Z przeprowadzonej ankiety nr 1 wśród uczniów wynika, że większości uczniom znane są działania prozdrowotne jakie są prowadzone w szkole. Z ankiety dla rodziców wynika, że generalnie rodzice wiedzą o działaniach prozdrowotnych prowadzonych w szkole i uważają, że szkoła powinna zajmować się działaniami prozdrowotnymi. Niewielki procent rodziców wie jakie programy profilaktyczne są realizowane w szkole, natomiast większość uczniów zna te programy. Najbardziej znane programy profilaktyczne wśród uczniów to: Trzymaj formę, Nie pal przy mnie proszę, Pierwszy dzwonek. Znajomość programów profilaktycznych 90 80 70 60 % 50 40 30 20 10 0 Czyste powietrze wokół nas Nie pal przy mnie proszę Spójrz inaczej Pierwszy dzwonek Trzymaj formę Znajdź właściwe rozwiązanie uczniowie rodzice Zapisy w dziennikach lekcyjnych oraz analiza ankiety dla uczniów wskazują na to, że na godzinach do dyspozycji wychowawcy: realizowane są programy profilaktyczne oglądane filmy edukacyjne z zakresu profilaktyki zdrowotnej, takie jak: Żyjesz higienicznie, żyjesz dłużej, Bezpieczna droga, Asertywność wobec alkoholu i narkotyków. Prawie wszyscy uczniowie potwierdzają, że w szkole są organizowane spotkania z różnymi ludźmi celem działań prozdrowotnych, na przykład z policjantami, strażakiem oraz pedagogiem. Znacznie mniej uczniów uważa, że są organizowane spotkania z pielęgniarką. 8
Po przeanalizowaniu dokumentacji szkolnej jak i po analizie przeprowadzonych ankiet można stwierdzić się, że szkoła prowadzi działania prozdrowotne takie jak: realizacja programów profilaktycznych, akcja mleko oraz owoce i warzywa, profilaktyka fluorkowa zębów, omawianie na lekcjach tematów związanych ze zdrowiem, oglądanie filmów promujących zdrowy tryb życia, organizowanie spotkań z rożnymi ludźmi. Na ile działania prozdrowotne są skuteczne? Wyniki ankiety nr 2 przeprowadzonej wśród uczniów potwierdzają, że skuteczność działań prozdrowotnych jest bardzo duża. Uczniowie dbają o higienę, przestrzegają zdrowego stylu życia, właściwie odżywiają się, spędzają czas na świeżym powietrzu, zdają sobie sprawę ze szkodliwości używek, oraz z tego, że zbyt długie siedzenie przed komputerem jest szkodliwe. Uczniowie wiedzą, że o zdrowie należy dbać już od najmłodszych lat i uważają, że w szkole należy zdobywać wiedzę na temat zdrowego stylu życia. VII. WNIOSKI: 1) W szkole prowadzi się działania prozdrowotne. 2) Działania prozdrowotne oraz programy profilaktyczne znane są uczniom. 3) Na zebraniach z rodzicami zwrócić baczniejszą uwagę na przekaz informacji związanych z programami profilaktycznymi, które realizują ich dzieci i które realizowane są w szkole. 4) Zwiększyć, w miarę możliwości, efektywność przekazu informacji dot. zachowań prozdrowotnych na lekcjach przedmiotowych oraz ilość przekazywanych informacji. 5) Zwiększyć ilość spotkań uczniów z pielęgniarką szkolną. 9
Raport II Data napisania raportu: kwiecień 2014 Autor: Elżbieta Śmietanka, Elżbieta Bzikot, Joanna Hensoldt I. OPIS EWALUOWANEGO OBSZARU: Udzielanie informacji zwrotnej w procesie uczenia II. CEL EWALUACJI: Poprawa procesu informowania ucznia o postępach w nauce III. PYTANIA BADAWCZE: 1. Jakie działania prowadzą nauczyciele, by informacja zwrotna o postępach w nauce oraz ocenianie pomagały uczniom uczyć się? 2. W jakim stopniu informacja udzielana przez nauczycieli i ocenianie pomaga uczniom uczyć się? 3. Jak często na zajęciach udzielana jest informacja zwrotna? 4. W jaki sposób jest udzielana informacja zwrotna? IV. CHARAKTERYSTYKA Ewaluacja została dokonana poprzez przeprowadzenie ankiet wśród dzieci i nauczycieli. Badaniem objęto: 33 uczniów klas V-VI 13 nauczycieli V. WYNIKI ANKIET: 10
WYNIKI ANKIETY DLA NAUCZYCIELI Ankietowanych było 13 nauczycieli. Nauczyciele udzielili następujących odpowiedzi: 1. Jakie działania prowadzi Pan(i), aby informacja zwrotna o postępach w nauce oraz ocenianie pomogły uczniom osiągać sukcesy w nauce? o wyjaśnianie uczniom celów uczenia się oraz ustalenie kryteriów pozwalających osiągać sukcesy w nauce 66,7% o rozmowy z uczniami, umiejętne zadawanie pytań oraz zadań, które zachęcają do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi angażując uczniów w naukę - 25% o udzielanie wyczerpującego komentarza na temat co uczeń zrobił dobrze, a co i jak należy poprawić - 75% o umożliwianie uczniom wykorzystania swojej wiedzy i umiejętności w pracy zespołowej. -25% o docenianie mocnych stron ucznia, stosowanie pochwał i systemu nagród - 91,7% 2. W jakim stopniu informacja udzielana przez Panią(na) i ocenianie pomaga uczniom uczyć się? o motywuje ucznia do pracy - 50% o informuje ucznia o postępach i zachęca do korzystania z innych źródeł wiedzy - 33,3% o wskazuje popełnione błędy i daje szansę na poprawę - 91,7 % o daje uczniom wiarę w możliwości osiągania lepszych wyników - 75% 3. Jak często na Pani(a) zajęciach udzielana jest informacja zwrotna? o na wszystkich zajęciach - 91% o na większości - 0 o sporadycznie - 8,3% o na żadnych zajęciach - 0 4. W jaki sposób jest udzielana informacja zwrotna? Poprzez: o wyniki prac pisemnych oraz odpowiedzi ustnych 83,3 % o indywidualne rozmowy z uczniami - 83,3 % o indywidualne rozmowy z rodzicami uczniów - 66,7% o wpisy do dzienniczków ucznia - 50% o kartki z ocenami - 25% WYNIKI ANKIETY DLA UCZNIÓW Ankietowanych było 33 uczniów z klas V-VI Uczniowie udzielili następujących odpowiedzi: 1. Nauczyciele informują mnie o tym co powinienem umieć, jak się uczyć, aby być jak najlepiej ocenianym o na wszystkich przedmiotach - 27os. - 81,8% o na żadnym przedmiocie - 0 o na niektórych przedmiotach 6 os. -18,1% Na których przedmiotach nie dostajesz żadnych informacji o tym jak się uczyć, aby być jak najlepiej ocenianym - 9% - 3 uczniów napisało, że na historii 11
2. Nauczyciele rozmawiają ze mną, zadają pytania i zadania, które angażują mnie w naukę i zachęcają do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi. o na każdym przedmiocie - 25 os. - 75, 7% o na żadnym - 1os. -3,O3% o na niektórych przedmiotach - 7os - 21,2% Na których przedmiotach nauczyciele nie zadają pytań i zadań, które zachęcają mnie do nauk 4 razy historię(12%), 2 razy język polski (6%) 3. Nauczyciele przekazują mi informacje o mojej pracy, osiągnięciach w nauce oraz o tym co zrobiłam(em) dobrze, a co i jak muszę poprawić. o na wszystkich przedmiotach - 25 os. - 75,7 % o na żadnym - 8 os. - 24,24% o na niektórych przedmiotach - 6 os. - 18,18% Na których przedmiotach nauczyciele nie informują o osiągnięciach, o tym co zrobiłaś(eś) dobrze, a co i jak musisz poprawić -15%- 5 uczniów na historii, 12% - 4 uczniów j. polski i 6%- 2 uczniów na przyrodzie 4. Nauczyciele umożliwiają uczniom wzajemne korzystanie ze zdobytej wiedzy organizując zajęcia w parach lub w grupach. o na wszystkich przedmiotach - 45,5 % - 15os. o na żadnym o na niektórych przedmiotach 54,5 % - 18os Na których przedmiotach nauczyciele nie organizują pracy w parach lub w grupach: 5 razy angielski (15,1%), 2 razy historię (2%), 4 razy matematykę (12%), 5 razy j. polski( 15,1%), 4 razy muzykę (12%), 3 razy religię, 2 razy plastykę i technikę(6%) 5. Jak czujesz się, gdy jesteś pozytywnie oceniany i nagradzany przez nauczyciela na forum klasy o jestem zadowolona(y) - 26 os. - 78,8 % o mam ochotę więcej uczyć się - 7os. - 21,2% o nie chce mi się uczyć dalej - 0 o jest mi to obojętne - 0 6. Jak często na lekcjach dostajesz informacje dotyczące postępów w nauce oraz wskazówki do dalszej pracy? o na wszystkich zajęciach -22os. - 66, 7 % o na żadnych zajęciach - 2 os. - 6% o sporadycznie -8 os. - 24,3 % 7. W jaki sposób wskazówki udzielane przez nauczyciela i ocenianie pomagają uczyć się o motywują mnie do pracy - 18 os - 54,5 % - o zniechęcają mnie do nauki - 3 os. - 9,09 % o informują o postępach i zachęcają mnie do korzystania z innych źródeł wiedzy 10-30,3% o wskazują mi popełnione błędy i dają szansę na poprawę 15os. - 45,5% o dają mi wiarę w możliwości osiągania lepszych wyników 10os. - 30,3% o są mi obojętne - 1 os. - 3,03% 8. Która informacja o ocenach zachęca Cię do lepszej pracy? o wyniki prac pisemnych oraz odpowiedzi ustnych 15-45 % o indywidualne rozmowy z nauczycielami 13-39,4% o indywidualne rozmowy z rodzicami - 0 o wpisy do dzienniczków ucznia - 0 o kartki z ocenami 9 os. - 27,3% 12
VI. PODSUMOWANIE Przeprowadzona ewaluacja daje nam odpowiedz na pytania kluczowe: 1. Jakie działania prowadzą nauczyciele, by informacja zwrotna o postępach w nauce oraz ocenianie pomagały uczniom uczyć się? Nauczyciele informują uczniów o tym co powinni umieć, jak się uczyć aby mieć lepsze oceny, zadają pytania i zadania, które angażują ucznia w naukę i zachęcają do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi, motywują ucznia do pracy, informują ucznia o postępach i zachęcają do korzystania z innych źródeł wiedzy, wskazują popełnione błędy i dają szansę na poprawę. Większość ankietowanych uczniów około 82% odpowiedziała, że na wszystkich przedmiotach nauczyciele informują uczniów o tym co uczeń powinien umieć, jak się uczyć, aby być jak najlepiej ocenianym. Tylko 9% - 5 uczniów napisało, że na historii nie dostają żadnych informacji. Większość ankietowanych uczniów 75,7% odpowiedziała, że na każdym przedmiocie nauczyciele rozmawiają z uczniami, zadają pytania i zadania, które zachęcają ich do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi i angażują ich w naukę. Uczniowie uznali wymieniając 4 razy historię(12%), 2 razy język polski (6%), że nauczyciele nie rozmawiają z nimi, nie zadają pytań oraz zadań, które angażują ich w naukę i zachęcają ich do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi. Większość ankietowanych uczniów 75,7% odpowiedziała, że na wszystkich przedmiotach nauczyciele przekazują uczniom informacje o ich pracy, osiągnięciach o tym co zrobili dobrze, a co i jak muszą poprawić. 15% - 5 uczniów na historii, 12% - 4 uczniów j. polski i 6% - 2 uczniów na przyrodzie uważa, że nie otrzymuje od nauczycieli w/w informacji. Nauczyciele podejmują następujące działania, aby informacja zwrotna oraz ocenianie pomogły uczniom osiągać sukcesy w nauce: doceniają mocne strony ucznia, stosują pochwał i system nagród - 91,7 % udzielają wyczerpującego komentarza na temat tego co uczeń robi dobrze lub co i jak należy poprawić - 75 % wyjaśniają uczniom cele uczenia się i kryteria pozwalające osiągać sukces- 66,7% rozmawiają z uczniami, umiejętnie zadają pytania oraz zadania, które zachęcają do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi angażując uczniów w naukę - 25% umożliwiają wykorzystywanie uczniom swojej wiedzy i umiejętności w pracy zespołowej - 25% Niewielki procent nauczycieli wskazało na stosowanie metody pracy w grupach, potwierdzają tę informację także ankietowani uczniowie. Ponad 50% ankietowanych uczniów odpowiedziała, że na niektórych przedmiotach nauczyciele nie umożliwiają uczniom wzajemnego korzystania ze zdobytej wiedzy nie organizując zajęć w parach lub grupach. Uczniowie wymienili: 5 razy język angielski i język polski, 4 razy matematykę oraz muzykę, 3 razy religię, 2 razy historię, plastykę i technikę jako przedmioty na których nie organizuje się zajęć zespołowych. Uczniowie są zadowoleni, gdy są pozytywnie oceniani i nagradzani przez nauczyciela, ale tylko 22% z nich ma ochotę uczyć się dalej. 13
2. W jakim stopniu informacja udzielana przez nauczycieli i ocenianie pomaga uczniom uczyć się? Zdaniem nauczycieli informacja zwrotna udzielana przez nich: wskazuje uczniom popełnione błędy, daje szansę na poprawę 91.7% daje wiarę w możliwości osiągania lepszych wyników 75% motywuje do pracy 50% informuje ucznia o postępach i zachęca do korzystania z innych źródeł wiedzy 33,3% Uczniowie mają trochę inne zdanie na ten temat. Ich zdaniem informacja zwrotna udzielana przez nauczyciela: wskazują mi popełnione błędy i dają szansę na poprawę, tak uważa tylko 45,5% dają mi wiarę w możliwości osiągania lepszych wyników - 30,3% motywują mnie do pracy - 54,5 % informują o postępach i zachęcają mnie do korzystania z innych źródeł wiedzy - 30,3% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% nauczyciele uczniowie w skazuje popełnione błędy, daje szansę na popraw ę daje w iarę w możliw ości osiągania lepszych w yników motyw uje do pracy informuje ucznia o postępach i zachęca do korzystania z innych źródeł w iedzy Możemy zauważyć, że tylko w dwóch kwestiach uczniowie i nauczyciele mają takie samo zdanie. Prawie wszyscy nauczyciele uważają, że wskazują uczniom popełnione błędy i daje szansę na poprawę, uczniowie tak sądzą tylko w 45%. 3. Jak często na zajęciach udzielana jest informacja zwrotna? Większość (91,7%) ankietowanych nauczycieli stwierdza, że na wszystkich zajęciach udziela informacji zwrotnej, potwierdza tę informację (66,6%) ankietowanych uczniów. 8,33% nauczycieli twierdzi, że informację zwrotną udziela w miarę potrzeb, zaś 24,3% uczniów uważa, że sporadycznie. 14
4. W jaki sposób jest udzielana informacja zwrotna? Zdaniem nauczycieli informacja zwrotna jest udzielana głównie poprzez: wyniki prac pisemnych oraz odpowiedzi ustnych - 83,3 % indywidualne rozmowy z uczniami - 83,3 % indywidualne rozmowy z rodzicami uczniów - 66,7% wpisy do dzienniczków ucznia - 50% kartki z ocenami - 25% Uczniowie uważają, że najlepiej zachęca ich do pracy informacja o ocenach z prac pisemnych oraz odpowiedzi ustnych. Tak uważa aż 45 % ankietowanych uczniów. Równie mocno zachęcają ich indywidualne rozmowy z nauczycielami 39,4% oraz kartki z ocenami 27,3%. Zdaniem uczniów indywidualne rozmowy z rodzicami i wpisy do dzienniczków ucznia nie zachęcają ich do pracy. VII. WNIOSKI: 1) W szkole na wszystkich przedmiotach udzielana jest informacja zwrotna. 2) Informacji zwrotnych na temat postępów nauczyciele udzielają uczniom poprzez indywidualne rozmowy z uczniem i rodzicem oraz poprzez wyniki sprawdzianów, kartkówek i odpowiedzi dzieci. 3) Na wszystkich przedmiotach należy przekazywać uczniom informacje o ich pracy, osiągnięciach o tym co zrobili dobrze, a co i jak muszą poprawić, wskazywać uczniom popełnione błędy i dawać szansę na poprawę. 4) Na wszystkich przedmiotach zwiększyć, w miarę możliwości stosowanie metody pracy w grupach. 15
Raport III Data napisania raportu: marzec 2014 Autor: Magdalena Gregorczyk, Beata Kiraga I. OPIS EWALUOWANEGO OBSZARU: Działania szkoły na rzecz bezpieczeństwa uczniów II. CEL EWALUACJI: Poprawa bezpieczeństwa na terenie placówki III. PYTANIA BADAWCZE: Jaki jest poziom bezpieczeństwa w szkole? Czy program/ przedsięwzięcie był skuteczny? IV. CHARAKTERYSTYKA Ewaluacja została dokonana poprzez przeprowadzenie ankiet skierowanych do rodziców, nauczycieli i uczniów klas I-VI naszej szkoły. Dotyczyła poczucia bezpieczeństwa i poziomu agresji w szkole. Badanie zostało przeprowadzone od grudnia do marca 2014 roku. Badaniem objęto: 32 uczniów klasy III i V 34 rodziców 22 nauczycieli Ankieta dla rodziców zawierała 14 pytań, dla nauczycieli i uczniów po 16. Pytania dotyczyły poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole: na lekcjach i na przerwach, na terenie szkoły i po zajęciach lekcyjnych. Pytano również o zniszczenie rzeczy należących do uczniów, kradzieży, wymuszania oraz używania wyzwisk słownych, robienia głupich dowcipów, wykluczania, obrażania za pomocą internetu i telefonu komórkowego oraz agresji fizycznej. Kolejna grupa pytań dotyczyła: poinformowania osób dorosłych o zaistniałym problemie, reakcji nauczycieli i kolegów na zaistniałe akty przemocy. W ankiecie dla rodziców ostatnie pytanie dotyczyło ich wiedzy na temat działań szkoły podnoszących poziom bezpieczeństwa dzieci. W ankiecie dla nauczycieli i uczniów zapytano co można zarobić żeby w szkole było bezpieczniej. V. WYNIKI ANKIET: 16
Nr Pyt. Zestawienie wyników ankiet dla rodziców, nauczycieli i uczniów Rodzice 34 osoby % Nauczyciele 22 osoby % Uczniowie 32 0soby z kl. III i V 1 Czy Pani/Pana dziecko na lekcjach czuje się bezpiecznie. zdecydowanie nie 1o.- 2,95% raczej nie 1o. - 2,94 % raczej tak 18o. - 52,94 % zdecydowanie tak 14 o - 41,17 % Uczniowie na lekcjach czują się bezpiecznie. zdecydowanie nie 0 o. raczej nie 0 o. raczej tak 5 o. - 22,72 % zdecydowanie tak 17 o. - 77,27 % Na lekcjach czujesz się bezpiecznie? Tak 23 o. - 71,87 % nie 6 o. - 18,75 % nie wiem 3 o. - 9,37 % 2 Twoje dziecko na przerwach czuje się bezpiecznie. zdecydowanie nie 2o. - 5,88 % raczej nie 2o. - 5,88 % raczej tak 28o. - 82,35 % zdecydowanie tak 2o. - 5,88 % 3 Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych Twoje dziecko (np. kiedy przychodzi na boisko) czuję się bezpiecznie. zdecydowanie nie 1o. - 2,94 % raczej nie 3o. - 8,82 % raczej tak 27o. - 79,41 % zdecydowanie tak 2o. - 5,88 % 4 Umyślnie zniszczono rzecz należącą do Twojego dziecka. ani razu 28 o. - 82.35 % raz 6o. - 17,64 % 2-3 razy 0 o. 4 razy lub więcej 0.o 5 Twojemu dziecku ukradziono jakiś przedmiot lub pieniądze. ani razu 31o. - 91,17 % raz 2o. - 5,88 % 2-3 razy 0 o. 4 razy lub więcej 0o. Uczniowie na przerwach czują się bezpiecznie. zdecydowanie nie 0 o. raczej nie 2 o. - 9,09 % raczej tak 10 o. - 45,45 % zdecydowanie tak 10 o. - 45,45 % Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych uczniowie (np. kiedy przychodzą na boisko) czują się bezpiecznie. zdecydowanie nie 0 o. raczej nie 1 o. - 4,54 % raczej tak 15 o. - 68,18 % zdecydowanie tak 4 o. - 18,18 % b.o. 2.o. - 9,09 % Umyślnie zniszczono rzecz należącą do ucznia. ani razu 2o. - 9,09 % raz 7o. - 31,81 % 2-3 razy 7o. - 31,81 % 4 razy lub więcej 0o. nic nie wiem o tym 6o. - 27,27 % Ukradziono uczniowi jakiś przedmiot lub pieniądze. ani razu 4o. - 18,18 % raz 4o. - 18,18 % 2-3 razy 5o. - 22,72 % 4 razy lub więcej 0o. nic nie wiem o tym 9o. - 40,90 % Na przerwach czujesz się bezpiecznie? tak 23 o. - 71,87 % nie 6 o. - 18,75 % nie wiem 3 o. - 9,37 % Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych (np. kiedy przychodzę na boisko) czujesz się bezpiecznie? tak 23 o. - 71,87 % nie 1 o. - 3,12 % nie wiem 7 o. - 21,87 % b.o 1 o - 3,12 % Umyślnie zniszczono rzecz należącą do Ciebie. ani razu 18 o. - 56,25 % raz 9 o. - 28,12 % 2-3 razy 3 o. - 9,37 % 4 razy lub więcej 1 o. - 3,12 % b. o 1 o. - 3,12% Ukradziono Ci jakiś przedmiot lub pieniądze. ani razu 27 o. - 84,37 % raz 4 o. - 12,5 % 2-3 razy 0 o. 4 razy lub więcej 1 o. -3,12 % 17
6 Inni uczniowie zmuszali Twoje dziecko do kupowania czegoś za Jego własne pieniądze lub oddawania im rzeczy należących do Niego. ani razu 28o. - 82,35 % raz 1o. - 2,94 % 2-3 razy 1o. - 2,94 % 4 razy lub więcej 0o. nie wiem 1o. - 2,94 % bez odpowiedzi 2o. - 5,88 % nie mam wiedzy na ten temat 1o. -2,94 % 7 Inni uczniowie obrażali Twoje dziecko, używali wobec Niego nieprzyjemnych przezwisk. ani razu 13o. - 38,23 % raz 2o. - 5,88 % 2-3 razy 8o. - 32,52 % 4 razy lub więcej 6o. - 17,64 % nie wiem 1o. - 2,94 % kilka razy, dokładnie nie umiem stwierdzić 1o. - 2,94 % 8 Inni uczniowie robili Twojemu dziecku dowcipy, które odbierało jako nieprzyjemne. ani razu 18o. - 52,94 % raz 1o. - 2,94 % 2-3 razy 9o. - 26,47 % 4 razy lub więcej 3o. - 8,8 % bez odpowiedzi 2o. - 5,88 % nie wiem 1o. - 2,94 % 9 Inni uczniowie celowo wykluczali Twoje dziecko z grupy/ nie zadawali się z Nim. ani razu 17o. - 50 % raz 7o. - 20,58 % 2-3 razy 3o. - 8,82 % 4 razy lub więcej 2o. - 5.88 % nie wiem 2o. - 5.88 % bez odpowiedzi 3.o - 3,82 % Inni uczniowie zmuszali kogoś do kupowania czegoś za jego własne pieniądze lub oddawania im jego rzeczy. ani razu 6o. - 27,27 % raz 3o. - 13,63 % 2-3 razy 1o. - 4,54 % 4 razy lub więcej 0o. nic nie wiem o tym 12o. - 54,54 % Inni uczniowie obrażali kogoś, używali wobec niego nieprzyjemnych przezwisk. ani razu 1o. - 4,54 % raz 2o. - 9,09 % 2-3 razy 9o. - 40,90 % 4 razy lub więcej 6o. - 27,27 % nic nie wiem o tym 3o. - 13,63 % b.o. - 1 o. - 4,54 % Inni uczniowie robili komuś dowcipy, które odbierał on jako nieprzyjemne. ani razu 1o. - 4,54 raz 3o. - 13,63 2-3 razy 8o. - 36,36 4 razy lub więcej 2o. -9,09 Inni uczniowie celowo wykluczali kogoś z grupy/ nie zadawali się z nim. ani razu 3o. - 13,63 raz 5o. - 22,72 2-3 razy 5o. -22,72 4 razy lub więcej 0o, nic nie wiem o tym9o. - 40,90 Inni uczniowie zmuszali Cię do kupowania czegoś za Twoje własne pieniądze lub oddawania im Twoich rzeczy. ani razu 30 o. - 93,75 % raz 1 o. - 3,12 % 2-3 razy 1o. - 3,12 % 4 razy lub więcej 0 o. Inni uczniowie obrażali Cię, używali wobec Ciebie nieprzyjemnych przezwisk. ani razu 19 o. - 59,37 % raz 3 o. - 9,37 % 2-3 razy 3 o. - 9,37 % 4 razy lub więcej 7 o. - 21,87 % Inni uczniowie robili Ci dowcipy, które odbierałaś/eś jako nieprzyjemne. ani razu 19 o. - 59,37% raz 6 o. - 18,75 % 2-3 razy 5 o. - 15,62 % 4 razy lub więcej 2 o. - 6,25 % Inni uczniowie celowo wykluczali Cię z grupy/ nie zadawali się z Tobą. ani razu 25 o. - 78,12 % raz 3 o. - 9,37 % 2-3 razy 1 o. - 3,12 % 4 razy lub więcej 3o. - 9,37 % 18
10 Inni uczniowie obrażali Twoje dziecko za pomocą Internetu lub telefonów komórkowych. ani razu 33 o. - 97,05 % raz 1 o. - 2,94 % 2-3 razy 0 o. 4 razy lub więcej 0 o, 11 Twoje dziecko zostało pobite. ani razu 29 o. - 85,29 % raz 3 o. - 8,82 % 2-3 razy 0 o. 4 razy lub więcej 1 o. - 2,94 % b.o, 1 o, - 1,94 % 12 Kogo poinformowaliście Państwo o tych przykrych zdarzeniach? wychowawcę 11 o. -32,35 % innego nauczyciela 0 o. pedagoga 1 o. - 2,94 % dyrektora 0 o. nikogo 16 o. - 47,05 % b.o. 6 o. - 17,64 % 13 Czy nauczyciele reagują, gdy dochodzi do aktów przemocy? tak 29 o. - 85,29 % nie 3 o. - 8,82 % b.o. 2 o. - 5,88 % 14 Czy w szkole są prowadzone działania podnoszące poziom bezpieczeństwa dzieci np. realizacja na zajęciach lekcyjnych programów profilaktycznych? tak 17 o. - 50 % nie 0 o. nie wiem 13o. - 38,23 % b.o. 4 o. - 11,76 % Inni uczniowie obrażali kogoś za pomocą Internetu lub telefonów komórkowych. ani razu 4 o. - 18,18 raz 2 o. - 9,09 2-3 razy 5 o. - 22,72 4 razy lub więcej 0. nic nie wiem o tym 11 o. - 50% Uczeń został pobity. ani razu 6 o. - 27,27% raz 9 o. - 40,90 % 2-3 razy 1 o. - 4,54 % 4 razy lub więcej 0. nic nie wiem o tym 6 o. - 27,27 % Kogo poinformowałeś o tych przykrych zdarzeniach? Odpowiadając na to pytanie, nauczyciele zakreślali parę odpowiedzi. Najczęściej wymieniali wychowawcę - 11 razy. Następnie pedagoga i dyrektora - każdego 5 razy; nikogo - 3 razy. W trzech ankietach na to pytanie nie udzielono odpowiedzi. Jak reagowały osoby będące świadkiem tych trudnych sytuacji? Tu też zakreślano po kilka odpowiedzi. udawali że nie widzą - 3 razy śmiali się - 4 razy upominali sprawcę - 5 razy szli po pomoc do nauczyciela, dyrektora lub kogoś dorosłego - 9 razy W jednej ankiecie na to pytanie nie udzielono odpowiedzi. Jak najczęściej reagują nauczyciele dyżurujący, gdy dochodzi do aktów przemocy? Upominają ucznia - 14 razy Wyciągają konsekwencje zgodnie ze statutem w szkole - 9 razy Jedna osoba na to pytanie nie udzieliła odpowiedzi. Inni uczniowie obrażali Cię za pomocą Internetu lub telefonów komórkowych. ani razu 29 o - 90,62 % raz 2 o. - 6,25 % 2-3 razy 1 o. - 3,12 % 4 razy lub więcej 0 o. Zostałaś/eś pobita/y. ani razu 29 o. - 90,62 % raz 1 o. - 3,12 % 2-3 razy 1 o. - 3,12 % 4 razy lub więcej 1 o. - 3,12 % Kogo poinformowałeś o tych przykrych zdarzeniach? wychowawcę 14 o. - 43, 75 % innego nauczyciela 1 o. - 3,12 % pedagoga 2 o. - 6,25 % dyrektora 0 o. nikogo 15 o. - 46,87 % Jak reagowały osoby będące świadkiem tych trudnych sytuacji? udawali, że nie widzą 6 o. - 18,75 % śmiali się, 7 o. - 21,87 % upominali sprawcę, 4 o. - 12,5 % szli po pomoc do nauczyciela, dyrektora lub kogoś dorosłego 11 o. - 34,37 % b,o 2 o. - 6,25 % nie widziałam trudnych sytuacji 1 o. - 3,12 % Jak najczęściej reagują nauczyciele dyżurujący, gdy dochodzi do aktów przemocy? upominają ucznia 17 o. - 53,12 % wyciągają konsekwencje zgodnie ze statutem w szkole 9 o.- 28,12 % nie reagują 4 o.- 12,5 % nie miałam trudnych sytuacji 1 o.- 2,12 % 19
15 W których miejscach w szkole Twoim zdaniem najczęściej zdarzają się agresywna zachowania? na korytarzu - 4 o. poza budynkiem szkoły - 1 o. na boisku po lekcjach - 2 o. w toaletach - 2o. na placu szkolnym za trybunami - 1o. w szatni - 3 o. na boisku - 3 o. na korytarzu podczas przerw - 1 o. na korytarzu, gdy brak jest nadzoru - 1o. 16 Co Twoim zdaniem można by zrobić żeby w szkole było bezpieczniej? symulacja komputerowa przedstawiająca konsekwencje (zachowań) 1o. gry komputerowe o zagrożeniach i konsekwencjach niestosownego zachowania 1o wprowadzić zakaz oglądania filmów i gier komputerowych zawierających agresję 1o. monitoring, który zapisuje zdarzenie w szatni, na boisku - dzieci wiedzą, że jest możliwość odtworzenia nagrania; poszerzyć monitoring wyciągać konsekwencje wobec uczniów agresywnych; przeprowadzać pogadanki na lekcjach wychowawczych; zamykać szatnie; jesteśmy małą szkołą i jest to dużą zaletą odnośnie bezpieczeństwa uczniów; konsekwencja upominania ucznia i kontrola, czy sytuacja nie powtarza się; monitoring na terenie poza szkołą; zainstalować lepszy monitoring; wyciągać konsekwencje; pogadanki i filmy na temat skutków niewłaściwego zachowywania się; sumiennie pracować na dyżurach międzylekcyjnych; W których miejscach w szkole Twoim zdaniem najczęściej zdarzają się agresywna zachowania? na korytarzu na dole - 2 nigdzie nie zdarzają się wypadki - 1 na korytarzu - 2 na boisku szkolnym - 6 na górnym korytarzu - 3 w szatni i na przerwach - 1 na placu szkolnym - 1 szatnia - 11 za szkołą - 5 sala gimnastyczna 2 w całej szkole 2 za salą gimnastyczną - 1 na placu zabaw -1 na materacach - 1 bez odpowiedzi - 1 nie wiem - 1 Co Twoim zdaniem można by zrobić żeby w szkole było bezpieczniej? więcej kamer - 7 bardziej pilnować - 1 trzeba wytłumaczyć - 1 zamontować kamery - 2 na każdej przerwie chodzi nauczyciel - 1 więcej dyżurów - 2 kamery w szatniach - 5 nowe boisko - 15 zmienić nawierzchnię boiska -1 boisko z murawą - 1 wywalić złych uczniów - 1 kamery -2 częstsze dyżury na korytarzach - 1 szafki na zamki dla uczniów - 3 nowe komputery - 3 szafki na korytarzach -1 szafki w szkole - 1 nie wiem - 3 20
kradzieże wymuszenia przezwiska dowcipy wykluczenie internet i telefon pobicia VI. PODSUMOWANIE Przeprowadzona ewaluacja daje nam odpowiedz na pytania kluczowe: Jaki jest poziom bezpieczeństwa w szkole? Uczniowie, rodzice jak i nauczyciele uważają, że poziom bezpieczeństwa w szkole jest wysoki. Większość uczniów około 72 % na lekcjach czuje się bezpiecznie. Zdaniem około 90% nauczycieli i rodziców uczniowie na lekcjach czuje się bezpiecznie. Na przerwach czuje się bezpiecznie 81% uczniów, rodzice i nauczyciele są podobnego zdania. Na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych bezpiecznie czuje się 72% uczniów, rodzice i nauczyciele podzielają tą opinię. Na pytanie dotyczące zniszczenia rzeczy materialnych w szkole 56% dzieci odpowiedziało iż ani razu nie zniszczono im niczego. Pozostałe odpowiedzi informują o kilkakrotnym zniszczenia. Analizując następne pytania dotyczące bezpieczeństwa możemy stwierdzić, że większość uczniów w szkole czuje się bezpiecznie, pozostali nie czują się bezpiecznie, bo: boją się kradzieży w szkole - 16% wymuszenia - 6% używanie nieprzyjemnych przezwisk - 41% głupich dowcipów -41% wykluczenia z grupy -22% obrażania za pomocą internetu i telefonu -10% pobicia -10% Skala zagrożeń 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 21
Odpowiedzi rodziców potwierdzają opinię dzieci. Nauczyciele nie są do końca zgodni z opiniami dzieci, uważają bowiem, że dzieci są sporadycznie zmuszane do kupowania czegoś za własne pieniądze. Nauczyciele odpowiedzieli: zmuszane raz 18%, dzieci w tym samym punkcie 12,5%. Duża rozbieżność w odpowiedziach występuje w pytaniu 7 używanie przezwisk. Uczniowie odpowiedzieli w 60%, że nie są obrażani; nauczyciele jednak twierdzą, iż dzieci są obrażane wielokrotnie 70%. Podobnie jest w następnych pytaniach. 70% nauczycieli uważa, że dzieci robią sobie na wzajem głupie dowcipy; uczniów zaś tylko 21%. W pytaniu o wykluczanie z grupy: 54%, nauczycieli twierdzi, że dzieci są wykluczane z grupy; 80% uczniów twierdzi, że nie byli wykluczeni ani razu. W pytaniu o obrażanie za pomocą internetu i telefonu, nauczyciele - 23% badanych - uważają, iż uczniowie wielokrotnie przyznawali się do takiego zdarzenia. Uczniowie twierdzą, iż nie obrażają siebie zbytnio. Potwierdzeniem jest zaznaczenie odpowiedzi: ani razu przez 91% badanych uczniów. Na pytanie o pobicia w szkole, nauczyciele mieli wiedzę o pojedynczych przypadkach,; badani uczniowie uważali, iż to zjawisko na terenie szkoły nie występuje. W przypadku pytania kogo dzieci informowały o przykrych wydarzeniach -47% uczniów odpowiedziało, że nikogo, 43% - wychowawcę. Według 85% rodziców nauczyciele reagowali w sytuacjach, gdy dochodziło do aktów przemocy. Według 34%, osoby które były świadkiem zajścia najczęściej szły po pomoc nauczyciela. Około 20% twierdzi, że byli też tacy, którzy śmiali się lub udawali że tego nie widzą. Rodzice nie są dobrze poinformowani o prowadzonych w szkole działaniach na rzecz poprawienia bezpieczeństwa. Połowa rodziców nic na ten temat nie wie. Nauczyciele dyżurujący reagują na bieżąco gdy dochodzi do aktów przemocy oraz wyciągają odpowiednie konsekwencje. Miejsca, w których najczęściej dochodzi do agresywnych sytuacji to szatnia, boisko szkolne oraz teren za szkołą. Uczniowie zaproponowali by w szkole zamontować więcej kamer także w szatniach, zamykane szafki oraz proszą o nowe boisko. Czy program/ przedsięwzięcie był skuteczny? Uzyskane wyniki z przeprowadzonych ankiet wskazują, że poczucie bezpieczeństwa wśród uczniów jest wysokie i pokrywa się z odczuciami rodziców jak i nauczycieli. Można więc uznać, że podejmowane w szkole działania przynoszą dobre efekty. W szkole prowadzonych jest 5 programów profilaktycznych: "Spójrz inaczej"," Znajdź właściwe rozwiązanie", "Nie pal przy mnie, proszę", "Czyste powietrze wokół nas", "Pierwszy dzwonek" W ich ramach prowadzone są zajęcia, pokazywane filmy, odbywają się spotkania i pogadanki z policjantami oraz spotkania z pedagogiem szkolnym. Połowa ankietowanych rodziców nie wie o tych działaniach szkoły na rzecz bezpieczeństwa ich dzieci. 22
VII. WNIOSKI: 1. Uczniowie w naszej szkole na ogół czują się bezpiecznie. 2. Część ankietowanych uczniów nie czuje się bezpiecznie na lekcjach, co może być spowodowane brakiem przygotowania do lekcji, a nie zagrożeniem przemocą. Należałoby przeprowadzić ankietę, która wyjaśniłaby te wątpliwości. 3. Na terenie szkoły zdarzają się drobne zniszczenia, pojedyncze kradzieże oraz wymuszenia. Należy na bieżąco wyjaśniać takie sytuacje. Uczniowie nie zawsze informują o tym nauczycieli, należy namawiać uczniów do informowania wychowawcy lub nauczycieli. 4. Uczniowie robią sobie nieprzyjemne dowcipy, jest to zjawisko dość częste. Nie wszyscy uczniowie mają świadomość przykrych konsekwencji co w rezultacie prowadzi do różnych problemów. Należy rozmawiać o tym na godz. wychowawczych oraz informować rodziców podczas zebrań. 5. Uczniowie są obrażani za pomocą internetu lub telefonu lecz są to sporadyczne sytuacje. Należy podczas spotkań z rodzicami i na godzinach wychowawczych przeprowadzać dalsze programy profilaktyczne i o ich wynikach informować rodziców. 6. Osoby będące świadkiem aktów przemocy najczęściej informowały nauczycieli o zaistniałej sytuacji, zdarzało się jednak, iż nauczyciele udawali, że nie widzą. Byli też i tacy którzy upominali sprawcę. Należy uświadamiać uczniom, że nie poinformowanie nauczyciela o problemie może nieść ze sobą poważniejsze konsekwencje. 7. Nauczyciele dyżurujący najczęściej reagują na przejawy przemocy, zdarza się jednak iż nie zawsze wyciągane są konsekwencje głupich wybryków. Wpływa na poczucie niesprawiedliwości. 8. Miejsca w szkole do których najczęściej dochodzi do przemocy to: boisko szkolne, szatnia i teren za szkołą. Dzieje się tak ponieważ nie zawsze jest tam osoba nadzorująca. Są to sytuacje zdarzające się po lekcjach, w czasie gdy uczniowie nie wracają do domu tylko wspólnie spędzają czas. Monitoring w szatniach i na boisku podniósłby bezpieczeństwo w tych miejscach. 23
24