stalacje eletycze w budyach Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau mg iż. Julia Wiat Wojsowe Biuo Studiów Pojetów Budowlaych i Lotisowych w Waszawie N ef EM: EM06370 Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 1
Wstę Bezieczeństwo ożaowe jest jedym z odstawowych wymagań stawiaych wsółczesym budyom. Wiążą się z tym wymagaia dotyczące fucjoowaia oeśloych uządzeń eletyczych w czasie ożau. Dlatego wśód istalacji eletyczych budyu wstęują secjale obwody zasilające uządzeia, tóe muszą działać w czasie ożau. Pzewody tych istalacji aażoe są a działaie wysoiej temeatuy, mimo to muszą zaewić ciągłość dostaw eegii eletyczej zez czas iezbędy dla fucjoowaia zasilaych uządzeń. Towazysząca ożaowi temeatua owoduje zmiejszeie zewodości eletyczej zewodów, co sutuje ogoszeiem jaości dostaczaej eegii eletyczej objawiającej się admieym sadiem aięcia oaz ogoszeiem wauów ochoy zeciwoażeiowej. Pzy doboze zewodów zasilających uządzeia eletycze fucjoujące w czasie ożau oócz właściwej lasy odoości ogiowej ależy zadbać o właściwy dobó zeoju. Powszechie acetowale zasady dobou zewodów zezaczoych do zasilaia uządzeń eletyczych mogą owadzić do błędych wyiów. Pod działaiem temeatuy zmiaie ulega ezystacja zewodów. Wzost ezystacji zewodów sowodoway wzostem temeatuy może stać się zyczyą błędego działaia uządzeń eletyczych oaz iesuteczej ochoy zeciwoażeiowej. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau
Dobó zewodów do zasilaia uządzeń odczas ożau Sośód dostęych śodów ochoy zeciwoażeiowej zy uszodzeiu, w obwodach zasilających uządzeia eletycze, tóych fucjoowaie jest oiecze w czasie ożau, owszechie stosowae jest samoczye wyłączeie w czasie ie dłuższym iż oeśloy w zeszycie 41 omy EC 60364. Stosowaie wyłącziów óżicowoądowych do zabezieczeia tych uządzeń ie jest dobym ozwiązaiem, z uwagi a wymagaą wysoą iezawodość zasilaia tych uządzeń. W wyiu działaia wysoiej temeatuy odotowuje się wzost ądów uływowych doziemych oaz wzost ądów uływowych omiędzy oszczególymi żyłami zewodów. jawiso to asila się wsute ojawiającej się joizacji izolacji i może owadzić do ieotolowaego działaia wyłącziów óżicowoądowych, co w osewecji sowoduje ozbawieie fucji zasilaego uządzeia oż. Waz z uływem czasu od zaiicjowaia ożau, badzo szybo wzasta temeatua omieszczeń objętych ożaem. Pomimo idywidualego zebiegu ożau w zależości od miejsca jego wystąieia, oacowae zostały wyesy temeatua-czas modelujące zebiegi ietóych odzajów ożaów. godie z omą EN 1363-:1999 [] zdefiiowae zostały astęujące zywe temeatua-czas symulujących zebieg ożaów w omieszczeiach: Kzywa omowa, Kzywa węglowodoowa, Kzywa zewętza, Kzywe aametycze, Kzywe tuelowe. Najbadziej zaa jest zywa omowa temeatua czas obazująca ożay celulozowe, tóa jest owszechie stosowaa w badaiach ogiowych budyów. Kzywą tą oisuje astęujące ówaie [14]: gdzie: T temeatua w o C, t czas, w [mi] T 345lg(8 t 1) 0 (1) Pzyład zywej omowej odzwieciedlającej ozwój temeatuy w ożaach celulozowych, to jest w ożaach, w tóych aliwem jest główie dewo i mateiały dewoodobe w odiesieiu do temeatuy oojowej wyoszącej 0 o C, został zedstawioy a ysuu 1. Rys. 1: Kzywa omowa temeatua czas obazująca ożay celulozowe [1] Podczas ożau w budyu temeatua o ooło 30 miutach od chwili jego zaiicjowaia osiąga śedio watość ooło 850 o C i wyazuje iezacze tedecje wzostowe waz z uływem czasu twaia ożau: Po 30 mi temeatua osiąga o. 84 o C; Po 60 mi temeatua osiąga o. 945 o C; Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 3
Po 90 mi temeatua osiąga o. 980 o C. Pzebieg ożau w budyu zależy od wielu czyiów, do tóych ależy zaliczyć zede wszystim gęstość obciążeia ogiowego 1, tóa jest uzależioa od odzaju i masy zgomadzoych w budyu mateiałów alych oaz ostucji budyu, tyu i zezaczeia budyu, a taże od wływu czyiów zewętzych. Pod działaiem ta wysoiej temeatuy owszechie stosowae zewody istalacji eletyczej ulegają ziszczeiu, zez co do zasilaia uządzeń zeciwożaowych ależy stosować able i zewody zezaczoe do acy w wysoiej temeatuze. Do odtzymaia odstawowych fucji istalacji eletyczej w zyadu ożau są stosowae secjale able odoe a działaie wysoiej temeatuy. W zależości od wymagaego miimalego czasu sawego działaia abli - odowiedio 30, 60, 90 mi. - mogą oe mieć óże lasy odtzymaia fucji E30, E60 i E90 (DN VDE 410 cz. 1) [3] lub lasy odoości ogiowej PH15, PH30, PH60, PH90 (EN 5000) [4]. Do obietów o odwyższoych wymagaiach zeciwożaowych, taich ja: budyi hadlowe, hotele, ia, teaty, szitale, muzea, ceta zetwazaia daych, cetale telefoicze, bai, dwoce loticze, zaliczyć moża jeszcze m.i. eletowie, oalie, stoczie i tuele. Wymagaa odoość ogiowa zewodów uzależioa jest od czasu fucjoowaia uządzeń odczas ożau. Pzewody zasilające uządzeia oż. ależy istalować owyżej uządzeń tysaczowych z uwagi a to, że od działaiem wody w ótim czasie (ooło 30 miut) tacą oe właściwości izolacyje [17]. Pod wływem wysoiej temeatuy ośie ezystacja zewodu, tóa jest uzależioa od temeatuy, w jaiej zajduje się zewód. W temeatuze ie wyższej od + 000 o C, zmiay ezystacji zewodów moża oisać liiową zależością [1]. Gdzie: R R 0 1 T ) () ( 0 R 0 - ezystacja zewodu w temeatuze 0 o C, w [Ω] α 0 - iewszy wsółczyi temeatuowy ezystacji w temeatuze 0 o C, w [1/K] ΔT=T -0 - óżica temeatu, w [ o C] T temeatua ońcowa, w [ o C] W temeatuach wyższych iż + 000 o C, zależość oisująca ezystacje zewodu w oeśloej temeatuze staje się ieliiowa i wyaża astęującym wzoem [13;1]: Gdzie: 0 1 R 0 d R dt 0 R R (1 T ) (3) 0 0 0 T - dugi wsółczyi temeatuowy ezystacji w temeatuze 0 0 C [1], w [1/K ] Dobieae zewody do zasilaia uządzeń oż. muszą ówież sełiać wymagaia miimalej wytzymałości mechaiczej, długotwałej obciążalości ądowej i zeciążalości, odoości a agzewaie zez ądy zwaciowe, sadu aięcia oaz samoczyego wyłączeia zasilaia odczas zwać zgodie z owszechie acetowalymi zasadami oisaymi w omach zedmiotowych oaz dostęej liteatuze techiczej. Pzy doboze zewodów zasilających uządzeia oż. ależy uwzględić wzost ich ezystacji sowodoway wzostem temeatuy ożaowej, tóy zacząco wływa a wymagay zeój zewodu wyzaczay z wauu sadu aięcia oaz wauu samoczyego wyłączeia zasilaia odczas zwać doziemych. atem a etaie ojetowaia istalacji eletyczej w budyu gdzie będą istalowae uządzeia oż., tóe muszą fucjoować w czasie ożau (obwody zasilaia: om ożaowych, DSO, wid zezaczoych dla ei atowiczych, oaw oświetleia awayjego ieosiadających modułów awayjych) zewody zasilające oaz zewody ołączeń wyówawczych, obejmujące te uządzeia ależy dobieać zgodie z 1 Obciążeie ogiowe (Q) jest to oeśloa w megadżulach (MJ) śedia watość ciela wszystich mateiałów alych zgomadzoych a 1 metze wadatowym budyu lub wydzieloych w im oszczególych stef ożaowych. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 4
zasadami oeśloymi w omie EC 60364 zy uwzględieiu wzostu ezystacji sowodowaej działaiem wysoiej temeatuy. Najwięsze oblemy ojawiają się w obwodach zasilających omy ożaowe aędzae siliami eletyczymi lub ie uządzeia oż. chaateyzujące się dużymi ądami ozuchowymi. Silii eletycze odczas ozuchu obieają zaczie więszy ąd iż watość ądu zamioowego. Do aędu om ożaowych stosuje się silii iducyje latowe z uwagi a ich ostą ostucje oaz wysoą iezawodość. wyłe silii latowe chaateyzują się dużymi ądami ozuchowymi, wyoszącymi (5-7,5) co owoduje, że w omalych wauach esloatacji dla siliów latowych o mocach więszych iż 5,5 W stosuje się ułady ozuchowe. Sili iducyjy latowy chaateyzuje się dużymi ądami ozuchowymi oaz zmieym wsółczyiiem mocy, tóego watość zależy od obciążeia. Chaateystyę ądu ozuchowego silia iducyjego latowego zedstawia ysue, atomiast zależość zmia wsółczyia mocy od obciążeia silia zedstawia ysue 3. Podczas ozuchu ieobciążoego silia ojawia się mała watość jego wsółczyia mocy oaz zaczy ąd ozuchowy, zez co sade aięcia w obwodzie zasilającym sili odczas ozuchu jest zaczie więsza iż w wauach omalej acy. Sade te będzie tym więszy im więsza będzie moc zasilaego silia. atem ależy sawdzić dobae zewody w obwodach zasilających silii o ątem czy ie zostaie zeoczoa douszczala watość sadu aięcia. Nadmiey sade aięcia a zacisach silia może sowodować jego utięcie. Rys.: Chaateystya ądu ozuchowego silia latowego iducyjego [9] P Rys.3: ależość cos() = f ( ), silia iducyjego latowego [9] P N Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 5
Momet obotowy silia jest oocjoaly do wadatu aięcia zasilającego zgodie z astęującą zależością [4]: M U N c (4) gdzie: c stała silia M- momet obotowy silia U N aięcie zasilające godie ze wzoem (4) zmiejszeie aięcia zasilającego zaledwie o 10% owoduje zmiejszeie mometu N U N o 19% [ M c(0,9 U ) c(0,81 ]. Chaateystyi mometu obotowego iducyjego silia latowego dla óżych watości aięcia zasilającego zedstawia ysue 4. Rys.4: Chaateystyi mometu obotowego silia iducyjego latowego dla óżych watości aięcia zasilającego [9] aczie miejsze ądy ozuchowe osiadają silii iducyje głęboożłobowe lub silii iducyje, dwulatowe, tóe są zystosowae do ozuchu bezośediego. Silii te chaateyzuje ówież więszy momet ozuchowy w stosuu do siliów iducyjych latowych w wyoaiu tadycyjym. Pzyładowe zebiegi ądu i mometu ozuchowego silia głęboożłobowego oaz silia dwulatowego w fucji oślizgu zedstawia ysue 5. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 6
Rys 5: Poówaie zebiegu ądu i mometu ozuchowego silia głęboożłobowego (1) oaz dwulatowego () w fucji oślizgu 3 uoszczoy zebieg stosoway do obliczeń czasu ozuchu [11] W obwodzie zasilającym sili sade aięcia w odczas ozuchu w zależości od odzaju ozuchu ie może zeoczyć watości oeśloych w tabeli 1. Tab.1. Douszczale sadi aicia dla ozuchów siliów [10] Rodzaj ozuchu silia Douszczaly sade aięcia U [%] Rozuch lei 35 Rozuch ciężi i częsty 15 Rozuch ciężi i zadi 10 Watość sadu aięcia w obwodzie zasilającym sili iducyjy latowy odczas ozuchu ależy obliczyć z oiższego wzou [10]: gdzie: 100 3 U ) % ( R cos X si U R ezystacja obwodu zasilającego sili, w [Ω] X eatacja obwodu zasilającego sili, w [Ω] U aięcie zamioowe, w [V] (5) Dla siliów latowych wsółczyi mocy silia odczas ozuchu moża obliczyć z oiższego wzou [9]: gdzie: M cos cos ( 0,05 ) (6) 1 s cos zamioowy wsółczyi mocy silia, w [-] (w zeciętych wauach wyosi o 0,1 0,4) s oślizg zamioowy silia, w [-] M /M N stosue mometu ozuchowego silia do mometu zamioowego silia, w [-]. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 7
Wymagay zeój zewodów zasilających sili moża wyzaczyć z oiższego wzou: gdzie: S l U U X tg ) 100 3 cos (7) ( % U % - douszczaly sade aięcia zy ozuchu silia, w [%] zgodie z tabelą 1 ależy zyjmować watość 10%. l - długość liii zasilającej, w [m] U aięcie zamioowe silia, w [V] 1 tg 1 (8) cos cos - wsółczyi mocy silia odczas ozuchu, w [-] X x ' l eatacja zewodu (liii) zasilającej, w [Ω] ' x - jedostowa eatacja zewodów, zyjmowaa: a) dla liii ablowych [16]: ' U < 1 V: x = 0,08 [Ω /m] ' U 1 V: x = 0,1 [Ω /m] b) dla istalacji [0]: uładaych w uze stalowej: 0,15 [Ω/m] uładaych bez uy: 0,15 [Ω/m] - ąd ozuchowy silia, w [A] - wsółczyi oawowy uwzględiający wzost ezystacji zewodu sowodoway działaiem temeatuy, zgodie z tabelą, w [-] - odutywość zewodu zasilającego, w [m/(ω*mm)] Uwaga! e względu a zaczie miejszy wsółczyi mocy zy załączeiu wyoszący (0,1-0,4) w stosuu do zamioowego wsółczyia mocy silia, ie ależy omijać eatacji zewodów awet jeżeli ich zeój jest miejszy od 50 mm lub 70 mm Al. [15]. Podobe zależości obowiązują dla iych uządzeń o dużym ądzie ozuchowym. W zyadu odbioiów jedofazowych wzó a wymagay zeój zewodu moża wyazić astęującą zależością: S U 00 ( % l U X tg ) cos (9) W zyadu, gdy eatacja zewodów jest omijalie mała, co ma miejsce dla zewodów o zeoju S Cu 50 mm lub S Cu 70 mm [15], wzoy a wymagay zeój zewodów ze względu a sade aięcia uaszczają się do ostaci odowiedio: dla obwodu jedofazowego Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 8
l cos S 00 U U % f (10) gdzie: U f - fazowe aięcie omiale, w [V] dla obwodu tójfazowego S 100 l cos 3 U U Poieważ w budyu często wydziela się stefy ożaowe w celu ogaiczeia możliwości ozwoju ożau, zado zdaza się, że cały zewód zasilający uządzeia oż. zajduje się od działaiem temeatuy ożaowej. W stefie ieobjętej ożaem abel (zewód) zajduje się od działaiem temeatuy otoczeia lub w sajym zyadu temeatuy douszczalej długotwale sowodowaej zeływem ądu o watości douszczalej długotwale. adaiem ojetata jest wytyowaie omieszczeń, tóe mogą zostać objęte ożaem (tzw. stefy goącej) i obliczyć względą watość długości abla (zewodu), tóy z ajwięszym awdoodobieństwem zajdzie się stefie goącej. Dla wymagaego czasu fucjoowaia abla (zewodu) moża dla oeśloego obwodu obliczyć sodzieway wzost jego ezystacji. Ta oeślaa ezystacja abla (zewodu) jest sumą aytmetyczą ezystacji odcia zawalifiowaego do stefy, tóa może zaleźć się w stefie goącej oaz ezystacji odcia zewodu zawalifiowaego do stefy ieobjętej ożaem (tzw. stefa zima). Rezystacja ta będzie zawsze więsza od ezystacji odiesioej do omalych wauów acy ozatywaego odcia abla (zewodu). W tabeli zostały zedstawioe zyładowe wsółczyii wzostu ezystacji żył abla ułożoego częściowo w stefie goącej i częściowo w stefie zimej w wauach ożau. % (11) Tabela : Wsółczyii wzostu ezystacji żył zewodów w wauach ożau [8] Względy udział stefy goącej w długości tasy abla (zewodu) [%] Wsółczyi wzostu ezystacji żył abla Dla wauów lasy E 30 Dla wauów lasy E 90 od 30 0 C od 90 0 C od 30 0 C od 90 0 C 0 1,0 1,0 1,0 1,0 10 1,3 1, 1,4 1,3 0 1,6 1,5 1,8 1,5 30,0 1,7,1 1,8 40,3 1,9,5,1 50,6,1,9,4 60,9,4 3,3,6 70 3,,6 3,6,7 80 3,5,8 4,0 3, 90 3,9 3,1 4,4 3,5 100 4, 3,3 4,8 3,7 Oócz wymagaej odoości ogiowej abla (zewodu) oiecze jest zaewieie odowiediej odoości ogiowej elemetów mocujących able lub zewody. godie z iemieca omą DN 4101-1: achowaie się mateiałów i elemetów budowlaych od działaiem ogia, Podtzymaie fucji uządzeń w czasie ożau [3], wymagaia i badaia lasy odtzymaia fucji zostały oeśloe w tabeli 3. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 9
Noma ta oeśla sosób badaia i wymagaia dla systemów odtzymywaia fucji w zyadu ożau, a więc dla abli, zamocowań, waz z zyależymi aałami, owłoami i oładziami oaz elemetami łączeiowymi. Podczas badaia oeśla się czas fucjoowaia systemu odczas ożau testowego, iedy w istalacji ie wystęuje zwacie i ie wystęuje żada zewa w zeływie ądu w badaych istalacjach. godie z cytowaą omą uważa się, że fucja abla została odtzymaa, jeżeli w liiach ablowych w czasie óby ogiowej ie astąiło zwacie oaz zewa zeływu ądu w sawdzaych eletyczych liiach ablowych. L.. Tabela 3: Klasa E odtzymaia fucji a odstawie DN 410-1 [3] Klasa odtzymaia fucji Miimaly czas odtzymaia fucji w mi. 1. E 30 30. E 60 60 3. E 90 90 awate w tej omie stadadowe ofiguacje systemów mocowań abli oeślają astęujące ozwiązaia: tasy ablowe z systemem mocowań ostucji ośej, co 100 mm owadzoe w dabiach o szeoości 400 mm, masymaly cięża zastęczy 0 g/m tasy ablowe z systemem mocowań ostucji ośej, co 100 mm owadzoe w oytach ablowych o szeoości 300 mm i masymaly cięża zastęczy 10 g/m. ojedycze able mocowae a suficie za omocą szy i obejm ablowych z yieami zamocowaymi, co 600 mm ysue 6 i 7. ojedycze able mocowae a suficie za omocą ojedyczych obejm zamocowaych co 300 mm ysue 8. Rys.6: Mocowaie ojedyczych abli obejmą ablową leą [3] jao liię ablową w ozumieiu DN 410-1 [3] - uważa się able eegetycze, izolowae zewody eegetycze, able i zewody istalacyje uządzeń teleomuiacyjych i zetwazaia ifomacji i ozdzielice łączie z zyależymi aałami, owłoami i oładziami oaz elemetami łączącymi, szętem ośym i obejmami Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 10
Rys.7. Mocowaie ojedyczych abli obejmą ablową z yieą długą [3] a) b) Rys.8: Obejma ojedycza abla [3] a) sosób motażu b) sosób mocowaia Kable i oszęt odday badaiom owiie awidłowo fucjoować w zedziałach czasu 30, 60 i 90 mi., co odowiada yteium zachowaia fucji zesołu ablowego (abel + oszęt) E30; E60 i E90 [3] lub PH15; PH30; PH60; PH90 wg EN 5000 [4]. Pzyład tasy ablowej złożoej z dabi ablowych zedstawia ysue 9. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 11
Rys.9: Tasa ablowa złożoa z dabi zyład mocowaia abla [1] 1. Douszczaly omień gięcia. Obejma 3. Kabel 1) ozioma długość abla 300mm ) odległość omiędzy obejmami 300mm Poieważ wg omy [3] badaiu oddawae jest tylo oziome ułożeie tas ablowych, więc otzymae wyii badań zy ułożeiu obowiązują ówież a liiach owadzoych uośie i ioowo, w taim zyadu ależy jeda w miejscach zejściowych zabezieczyć zed załamywaiem się i osuwaiem za omocą secjalych obejm. Waże jest, aby o wyoaiu systemu mocowań istalato motujący tasy ablowe odowiedio je ozaował secjalą tabliczą zamotowaą a liii ablowej, tóa owia zawieać: azwę fimy istalującej tasę, ozaczeie zgode ze świadectwem sawdzeia, lasę odtzymywaia fucji i o wyoaia. Pzyład 1: Dobać zewód do zasilaia omy ożaowej o astęujących aametach silia: 0,9; P 10W;cos 0,85; 4;cos 0,3 N Tasa liii zasilającej o ogólej długości l 100m zebiega zez dwie stefy ożaowe o długościach odowiedio: stefa 1: l 30m stefa : l 70m W zyładzie założoo, wzieceie ożau w jedej stefie ożaowej. Do obliczeń ze względu a badziej ieozyste waui została zyjęta stefa. medacja obwodu zwaciowego a oczątu obwodu zasilającego sili omy wyosi 1Q 0, 5 (watość uzysaa w wyiu omiau). Pąd zamioowy silia oaz dobó jego zabezieczeia (omiięto dobó zabezieczeia zeciążeiowego): Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 1
PN 10000 B 18, 87 A 3 U cos 3 400 0,85 0,9 N Do zabezieczeia silia zostaie zyjęty wyłączi adądowy S303C0: B 418,87 75,48 A 4 50 100 A gdzie: P N - moc zamioowa silia, w [W] - sawość silia, w [-] - wsółczyi ozuchu silia, w [-] B - ąd ozuchowy silia, w [A] 4 - ąd dolej gaicy zadziałaia wyzwalacza zeciążeiowego eletomagetyczego wyłączia istalacyjego adądowego zgodie z jego chaateystyą ądowo-czasową, [A] cos - zamioowy wsółczyi mocy silia, w [-] cos - wsółczyi mocy silia odczas ozuchu, w [-] Wyłączi te umożliwi ozuch silia bez zbędych zadziałań. Wymagay zeój zewodu ze względu a długotwała obciążalość ądową i zeciążalość: B 18,87 A 1,45 0 A 1,45 0 0 A 1,45 Na odstawie omy EC 60364-5-53, waui sełi zewód HXH-J 4 x,5 o douszczalej długotwałej obciążalości ądowej 4 A 0 A. Wyzaczeie wsółczyia oeślającego względy udział stefy goącej w długości tasy abla (zewodu): gdzie: l 70 100% 100% 70% 100 l - względy udział stefy goącej w długości tasy abla (zewodu), w [-] tabela z - wymagaa douszczala długotwała obciążalość ądowa, w [A] - ajmiejszy ąd iezawodie wywołujący zadziałaie zabezieczeia (dla wyłącziów istalacyjych adadowych ależy zyjmować watość 1,45, bez względu a chaateystyę), w [-] - ąd zamioowy zabezieczeia choiącego zewód, w [A] l 1 - długość tasy ablowej w stefie, w [m] l - całowita długość tasy ablowej, w [m] Poieważ zewód dostacza eegie eletycza tylo odczas ożau, a odstawie tabeli dla wauów lasy E90 od 300 o C, ależy zyjąć wsółczyi = 3,6. Wymagay zeój zewodów zasilających sili omy ze względu a waue sadu aięcia odczas ozuchu silia omy: Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 13
S l U % U ' ( x 100 3 cos 55 ( 100 Uwaga: l tg ) 3,6 100 6,47mm 10 400 0,1 0,1 3,18) 3 75,48 0,3 U % - douszczaly sade aięcia zy ozuchu silia (ozuch zadi ciężi). Oaz w wauach acy ustaloej: l cos 3,6 18,87 100 0,85 S 100 3 100 3 11,36mm U U 55 4 400 Uwaga: % U % =4% - douszczaly sade aięcia zgodie z wymagaiami omy EC 60364-5-54. atem waue sełi zewód HXH-J 4 x16 o odoości ogiowej E90. Sawdzeie dobaego zewodu z wauu samoczyego wyłączeia: ls 1c 1 gdzie: R ls R 1Q 0,8 U 1c l1 0 R ls l l l 1 S S 0,5 0,641 0,891 0,8 30 06,41A 0,891 30 3,6 70 0,641 5516 5516 a 00 A U 0 - aięcie omiędzy zewodem fazowym a uziemioym zewodem ochoym PE, w [V] - odutywość zewodu, w [ m/( mm )] Rl1 - ezystacja zewodu zasilającego sili omy a długości ułożoej w 1 stefie ożaowej, [] Rl - ezystacja zewodu zasilającego sili omy a długości ułożoej w stefie ożaowej, [] Dobay zewód HXH-J 4 x 16 o odoości ogiowej E90 sełia wymagaia w zaesie sadu aięcia odczas ozuchu silia oaz w wauach acy ustaloej. Sełia ówież wymagaia w zaesie samoczyego wyłączeia zasilaia odczas zwać, zez co zeój zewodu zasilającego sili omy ożaowej musi ulec zwięszeiu. Należy zatem uzać, że wszelie wymagaia w wauach ożau zy założeiu, ze ożaem zostaie objęta stefa sełi abel HXH-J 4 x 16 o odoości ogiowej E90. Uwaga: W omalych wauach acy (ie ożaowych) waui sełiłby zewód H07VH6-U 4G6 co wyia z astęującego ozumowaia: w czasie ozuchu silia: l cos 18,87 100 0,85 S 100 3 100 3 3,15mm U U 55 4 400 % Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 14
w staie ustaloej acy silia: S l U % U ' ( x 100 3 cos 55 ( 100 l tg ) 100 5,54mm 10 400 0,1 0,1 3,18) 3 75,48 0,3 Sawdzeie wauu samoczyego wyłączeia zasilaia odczas zwać: ls 1c 1 R ls R 1Q 0,8 U 1c l1 0 R ls l l1 l S S 0,5 0,607 0,891 0,8 30 303,13 A 0,891 a 30 70 0,607 55 6 55 6 00 A Pzedstawioy zyład achuowy wyjaśia istotę zjawisa i obazuje wływ temeatuy owstającej odczas ożau, a jaość dostaczaej eegii eletyczej do zasilaia uządzeń ożaowych oaz bezieczeństwo stażaów bioących udział w acji gaśiczej. Nieuwzględieie wzostu ezystacji owodowaego wysoą temeatuą może sowodować ba suteczej ochoy zeciwoażeiowej uządzeń oż. w czasie acji gaśiczej, tudości w ich uuchomieiu a ostateczości awet ich uszodzeie wsute ziszczeia izolacji silia sowodowaej jego utięciem od wływem zbyt dużego sadu aięcia odczas ozuchu, co w osewecji sowoduje utatę fucji uządzeia, tóe musi oawie fucjoować w czasie ożau. W zyadu DSO, wzost ezystacji zewodu dobaego bez uwzględiaia zmia ezystacji od wływem temeatuy sowoduje sile zieształceia zeazywaych omuiatów, tóe ie będą zozumiałe. Oawy oświetleia awayjego zasilae z cetalego źódła mogą świecić zbyt słabo lub w sajym zyadu zostać ozbawioe swojej fucji. Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 15
Liteatua [1] E. Sieo stalacje eletycze fucjoujące w czasie ożau mateiały 40 Jubileuszowej ofeecji KRGEB, Waszawa 17 maj 007. [] Rozoządzeie Miista Saw Wewętzych i Admiistacji z dia 1.04.006. w sawie ochoy zeciwożaowej budyów, iych obietów budowlaych i teeów. (Dz. U. N 80/006 oz. 563). [3] DN 410-1 achowaie się mateiałów i elemetów budowlaych od wływem ogia. Podtzymywaie fucji uządzeń w czasie ożau. Wymagaia i badaia [4] EN 5000 Method of test fo esistace to fie of uotected small cables fo use i emegecy cicuits. [5] Rozoządzeie Miista fastutuy z dia 1-04-00. w sawie wauów techiczych jaim owiy odowiadać budyi i ich usytuowaie Dz.U. 75 oz. 690 z óźiejszymi zmiaami. [6] EC 60364 Electical istallatios of buildigs [7] Paca zbioowa od ed. d iż. Jaa Stzałi, stalacje eletycze i teletechicze oadi motea i iżyiea eletya, Velag Dashofe, Waszawa 001. [8] fomato techiczy TECHNOKABEL 007 [9] S. Niestęsi, J. Pasteaiewicz, T. Wiśiewsi, M. Paol Pojetowaie sieci eletoeegetyczych. stalacje eletycze OWPW 00 [10] Poadi iżyiea eletya t. 3 WNT 1997 [11] S. Jauszewsi, A. Pytla, M. Rosowsa-Nowaczy, H. Świate Naęd eletyczy WsiP 1994 [1]. Celińsi Mateiałozawstwo eletotechicze OWPW 1998 [13] H. Lide bió zadań z eletotechii cz.1. Pąd stały obwody, COSiW SEP 004 [14] M. Abamowicz, R. G. Adamsi Bezieczeństwo ożaowe budyów cz. 1, SGSP Waszawa 00 [15] EC 60364-5-54 Electical istallatios of buildigs - Selectio ad eectio of electical equimet - Sectio 548: Eathig aagemets ad equiotetial bodig fo ifomatio techology istallatios. [16] J. Wiat, M. Ozechowsi Poadi ojetata eletya. Podstawy zasilaia budyów mieszalych, użyteczości ubliczej i iych obietów iezemysłowych w eegie eletyczą DW ME- DUM - wydaie 008 [17] A. Paadowsa Rychli Refeat maetigowy aładów Kablowych Bitea - Kofeecja szoleiowa bezieczeństwo istalacji eletyczych. 30 wześia 008, SGSP Waszawa mateiały ofeecyje [18] E. Musiał Obciążalość ciela oaz zabezieczeia adądowe zewodów i abli NPE 107 sieień 008 [19] H. Maiewicz stalacje eletycze WNT 1996 [0] J. Lasowsi Poadi eletoeegetya zemysłowego COSiW SEP 1996 [1] T. Cholewici Eletotechia teoetycza t. 1 WNT 1973 [] EN 1363:1999-: Fie esistace test. Pat. Alteative ad additioal ocedues. [3] PN-B- 085:001 Ochoa zeciwożaowa budyów. Obliczaie obciążeia ogiowego oaz wyzaczaie względego czasu twaia ożau. [4] Steowaie ewauacją za omocą owoczesych uządzeń techiczych mateiały ofeecyje STP O/Pozań, Pozań 7 styczia 005 [5] J. Wiat Oświetleie awayje w budyach wymagaia i zasady zasilaia seia zeszyty dla eletyów N - DW MEDUM 007 wydaie Dobó zewodów do zasilaia uządzeń eletyczych, tóe muszą fucjoować odczas ożau 16