PROJEKT: GNIAZDO POTOKOWE

Transkrypt

1 POLITEHNIK POZNŃSK WYZIŁ UOWY MSZYN I ZZĄZNI ZZĄZNIE POUKJĄ GUP ZIM-Z3 POJEKT: GNIZO POTOKOWE WYKONWY: 1. TOMSZ PZYMUSIK 2. TOMSZ UTOWSKI POWZĄY: Mg iż. Maiola Ozechowska

2 SPIS TEŚI OZZIŁ 1. Wpowadzeie. 2. Pzepowadzeie selekcji części, dobó asotymetu giazda. 3. okumetacja techologicza oaz szkice gabaytowe części. 4. Obliczeia wstępe. 4.1 Obliczeie wstępego pogamu podukcji poszczególych części. 4.2 Ustaleie i idetyfikacja techologii. 4.3 Opacowaie kat techologiczych. 4.4 Podział staowisk a JGS. 4.5 Tabela pacochłoości wg JGS oaz opeacji techologiczych. 5. Spawdzeie ogólych wauków zogaizowaia giazda potokowego. 5.1 Spawdzeie watości współczyika podobieństwa techiczoogaizacyjego. 5.2 Obliczeie współczyika zmieości obót. 5.3 Obliczeie współczyika powtazalości staowisk oboczych. 5.4 Spawdzeie watości współczyika domkięcia układu giazdowego. 6. alsze obliczeia. 6.1 Wyzaczeie ekoomiczej wielkości patii obóbczej. 6.2 Obliczeie śediego tempa podukcji części. 6.3 Wyzaczeie taktu pojedyczej części. 6.4 Obliczeie ytmu seii. 6.5 Skoygowaie ytmu seii. 7. Ustaleie ytmu giazda, skoygowaie wielkości patii obóbczej, okeśleie wielkości patii taspotowych. 7.1 Wyzaczeie ytmu giazda oaz kotości. 7.2 Ustaleie ogaizacyjej wielkości patii. 7.3 Ustaleie wielkości patii taspotowych. 7.4 Spawdzeie wauków wykoalości podukcji. 7.5 Tabela zestawieia dotychczasowych obliczeń dla poszczególych detali 8. Ustaleie liczby staowisk w JGS-ach wg ich obciążeia. 8.1 Obliczeie zdolości obciążeiowej poszczególych opeacji. 8.2 Obliczeie wskaźika wykozystaia staowisk oboczych. 9. Okeśleie liczby pacowików bezpośedio podukcyjych oaz współczyika wykozystaia ich czasu pacy. 9.1 Poówaie współczyików wykozystaia staowisk oboczych ze współczyikami wykozystaia czasu pacy pacowików. 10. Zestawieie obliczeń. 11. Wykoaie hamoogamu. Wioski końcowe. STON

3 N tematu: GN IX L.P. N ys. części 1 E/35/1/77 2 /35/4/73 3 /35/3/76 4 /35/2/75 5 /35/6/74 E Nazwa części Koło zębate płaskie Koło zębate płaskie Koło zębate wytocz Koło zębate Koło zębate z piastą P f (szt/ok) d i (szt/wy) P k (szt/ok) P z (szt/ok) b (%) , ,5 1. Wpowadzeie. Poiższe opacowaie zawiea podstawowe obliczeia dotyczące systemu pacy giazda potokowego, do któych zalicza się: - pogam podukcji - wielkość patii obóbczej - liczbę i ozmieszczeie staowisk oboczych - ilość iezbędych pacowików podukcyjych - długotwałość cykli podukcyjych Giazdo, w któym wykoywae są óże, techologiczie podobe pzedmioty jest jedym z podstawowych fom ogaizacji podukcji. Wykazuje oo astępujące cechy: - awacaie do popzedio już wykozystaych staowisk - zmiay kieuku pzebiegu - dogi pzebiegu poduktów pzeciają się wzajemie w dodze międzyopeacyjej - poszczególe detale składają się a obciążeie staowiska oboczego 3

4 - ajczęściej stosoway pzebieg detali: szeegowy, szeegowoówoległy Foma potokowa spełia astępujące wauki: - opeacje pzypoządkowae są do poszczególych opeacji - kolejość wykoywaia opeacji a okeśloym staowisku jest omatywie okeśloa i powtaza się ytmiczie - steowaie pzebiegiem podukcji odbywa się w opaciu o wzozec p.: hamoogam, takt podukcji 2. Pzepowadzeie selekcji części, dobó asotymetu giazda. 3. okumetacja techologicza oaz szkice gabaytowe części (zamieszczoe w dodatkach). 4. Obliczeia wstępe. 4.1 Obliczeie oczego pogamu podukcji poszczególych części według wzou: P czi a g ( P i 1 fi d i P k P ) (1 b) z gdzie: - P czi - pogam podukcji części [szt] - P f - pogam podukcji wyobów fialych [szt] - P k - pogam podukcji wyobów a zecz koopeacji [szt] - P z - pogam podukcji wyobów zamieych [szt] - d - współczyik powtazalości w wyobie - b - współczyik baków [%] - a g - liczba asotymetowa wyobu gotowego Po podstawieiu odpowiedich daych otzymao: P P P P P E ( ) (1 0,01) 11211[ szt ] ( ) (1 0,015 ) 6902 [ szt ] ( ) (1 0,02) 6120 [ szt ] ( ) (1 0,01) 3737 [ szt ] ( ) (1 0,015 ) [ szt ] 4

5 4.2 Ustaleie i idetyfikacja techologii (zamieszczoe w dodatkach). W celu osiągięcia uifikacji i optymalizacji dokoao weyfikacji i podziału pocesu techologiczego a jedoode gupy staowisk (JGS) w pojektowaej jedostce podukcji (JP). Pzy daej techologii podukcyjej ie moża zmiejszyć óżoodości paku maszyowego, pzez co, w kosekwecji, liczba JGS-ów pozostaje iezmiea i wyosi Opacowaie kat techologiczych (zamieszczoe w dodatkach). 4.4 Podział staowisk a JGS (jedoode gupy staowisk). Ozaczeia: - m - liczba opeacji - m - liczba opeacji odzajowych JGS s.cz VL-63 TU-50 S1Z Sl 5 ZF-20 F- m m 10, ,20 30, ,20, E Tabela pacochłoości według JGS oaz opeacji techologiczych. Ozaczeia: - Op - opeacja - t pz - czas pzygotowawczo zakończeiowy - t j - czas jedostkowy 5

6 JGS VL-63 TU-50 S1Z Sl 5 ZF-20 F- T pz T j s.cz Op t pz t j Op t pz t j Op t pz t j Op t pz t j Op t pz t j Op t pz t j 10 0, ,60 0,60 2,20 1, 20 0,30 0, ,45 0,25 0, , ,50 0,60 3,24 1, ,25 0, , , , ,50 0, ,60 0, ,50 0,60 3,10 1, , , ,50 0,65 2, 1, ,50 0,25 50 E 10 0, ,30 0, , ,80 0, ,41 0,35 2,63 1,95-0,80 0,55-3,10 1,95-3,56 1, - 2,80 0,62-2,90 3,05-0,41 0,35 13,57 7,92 6

7 5. Spawdzeie ogólych wauków zogaizowaia giazda potokowego. 5.1 Spawdzeie watości współczyika podobieństwa techiczoogaizacyjego. δ Ś a g m i 1 [ szt] a g Gdzie: - m - liczba opeacji odzajowych wykoywaych w gieździe - - liczba JGS - a g - liczba asotymetowa δ Ś ,7666 0,77[ szt] Na podstawie tego współczyika okeślamy fomę ogaizacji podukcji, według liteatuy fomie: giazdo potokowe, odpowiada watość współczyika mieszcząca się w zakesie 0,65 0,9. zatem aszemu δ Ś wyoszącemu 0,77 sztuk odpowiada foma giazda potokowego. 5.2 Obliczeie współczyika zmieości obót kozystając z astępujących wzoów: m Gdzie: - m g - liczba opeacji w gieździe - g - liczba staowisk w gieździe g g g a g i1 P czi T F m ji (1 q) η 7

8 Gdzie: - T j - czas jedostkowy - P cz - pogam oczy części - q - współczyik ekoomiczej wielkości patii, pzyjęto: q 0,05 gdyż dotyczy części dobych, wykoywaych z taich i łatwo dostępych mateiałów - F m - fudusz maszyowy omialy - η - omatywy współczyik obciążeia staowisk oboczych uwzględiający iezbęde ezewy a staty ogaizacyje: η 0,85 F m F - F k - fudusz kaledazowy - F w - fudusz czasu wolego k F Pzyjęto 5-cio diowy tydzień pacy, 2 zmiay obocze, liczba di w oku wyosi 265, liczba di wolych od pacy wyosi 100 w F F m m Po podstawieiu otzymao: g ( , , , , ,92) 1, , ,39 g 17,893 17,9[ szt] ,84[ op / st] 17,893 Otzymay współczyik zmieości obót jest stosukowo iski (współczyik te powiie zawieać się w gaicach 2 10) ozacza to, iż zmieość obót a poszczególych staowiskach jest iewielka, a zatem możemy mówić o podukcji stabilej powtazalej, w pzyjętym okesie powtazalości. W tym okesie każde staowisko wykouje pzypadającą mu ilość pacy potzebej a wypodukowaie wszystkich części, detali i ilości wyikającej z pzyjętej seyjości. 8

9 5.3 Obliczeie współczyika powtazalości staowisk oboczych. Gdzie: - g - liczba staowisk w gieździe - - liczba JGS d g [ st / JGS] 17,9 d 2,983[ st / JGS] 6 Wauek, że d 3 jest spełioy. Współczyik powtazalości staowiska oboczego ifomuje as o możliwości podziału jedostki podukcyjej JP a miejsze jedostki podukcyje. Według liteatuy gdy współczyik te jest większy iż 2 3, to istieje możliwość podziału. W aszym pzypadku watość współczyika wyosi 2,983 a więc moża dokoać podziału. 5.4 Spawdzeie watości współczyika domkięcia układu giazdowego. e a g i 1 a g i 1 Gdzie: - m - liczba opeacji wykoywaych w gieździe - m - ogóla liczba opeacji m m e 23 0,6969 0,7 33 9

10 6. alsze obliczeia. Wauek, że e ależy do pzedziału (0,7 0,9) jest spełioy, a zatem cykl podukcyjy ogaiczoy jest do giazda (wszystkie pace wykoywae są w obębie giazda), któe staowi jedostkę ogaizacyją pzedmiotowo-zamkiętą. 6.1 Wyzaczeie ekoomiczej wielkości patii obóbczej według wzou: ek T pz q T j [szt] Ekoomicza wielkość patii jest to taka liczba sztuk obabiaych pzedmiotów, pzy któej suma kosztów pzypadających a jedą sztukę, a wyikających z udziału czasów pzygotowawczo-zakończeiowych (t pz ) oaz watość śodków obotowych zamożoych w postaci podukcji iezakończoej, jest ajmiejsza. ek ek ek ek ek E 2,20 0,05 1, 3,24 0,05 1,70 3,10 0,05 1,42 2, 0,05 1,45 2,63 0,05 1,92 31,43 38,12 36,47 33,103 27, Obliczeie śediego tempa podukcji części. Tempo podukcji mówi am ile ależy wypodukować sztuk daego detalu w jedostce temiowaia. 10

11 p ś P F cz m [ szt / g] Gdzie: - P cz - oczy pogam podukcji części [szt/ok] - F m - fudusz maszyowy omialy [g/ok] p p p p p ś ś ś ś śe ,65 [ szt / g ] 1,63 [ szt / g ] 1,44 [ szt / g ] 0,88 [ szt / g ] 2,45 [ szt / g ] 6.3 Wyzaczeie taktu pojedyczej części. j Gdzie: - p - tempo podukcji 1 p [ g / szt ] j j j j je 1 2,65 1 1,63 1 1,44 1 0,88 1 2,45 0,377 [ g / szt ] 0,614 [ g 0,695 [ g / szt ] / szt ] 1,14 [ g / szt ] 8 [ g / szt ] 11

12 6.4 Obliczeie ytmu seii według wzou: ytm seii okeśla ilość jedostek czasu potzebych a wypodukowaie jedej patii daego detalu. s ek [ g / pati ę] Gdzie: - ek - ekoomicza wielkość patii - j - takt jedostkowy podukcji części j s s s s s E 31,43 0,377 11,849 [ g 38,12 0,614 23,6 [ g 36,47 0,695 25,347 [ g 33,103 1,14 37,737 [ g / pati ę] 27, ,178 [ g / pati ę] / pati ę] / pati ę] / pati ę] 6.5 Wyzaczeie skoygowaego ytmu seii. ozpatujemy tzy waiaty dla óżych watości ytmu skoodyowaego. kceptujemy te pzypadek, dla któego suma odchyłek pomiędzy kolejymi watościami ytmu seii a ytmem skoodyowaym jest ajmiejsza. ówocześie ajwiększa watość `s w wybaym waiacie staje się ytmem giazda. g ` s s s` (7) s`- s s` (8) s`- s s` (9) s`- s 11, ,151 4, ,151 23,6 28 4,594 7,6 18 5,6 25, ,653 6, ,347 37, ,263 5,737 5,737 E 11, ,822 4, ,822 30,483 28,769 31,463 12

13 7. Ustaleie ytmu giazda, skoygowaie wielkości patii obóbczej, okeśleie wielkości patii taspotowych według daych paktyczych i wauków zakładowych. 7.1 Wyzaczeie ytmu giazda oaz kotości. Na podstawie obliczeń otzymao: g [ g / szt ] Kozystając ze wzou, k obliczoo kotość k tz. liczbę uuchomień a wydziale g ` s k k k k k E Ustaleie ogaizacyjej wielkości patii. Patia ogaizacyja to ilość sztuk okeśloego detalu pzypadająca a jedo uuchomieie podukcji. ` og s p[ szt / patię] 13

14 Otzymao: og og og og oge 2,65 42,4 44 1,63 26, ,44 46,08 0,88 28, 48 2,45 39,2 7.3 Ustaleie wielkości patii taspotowych. W celu uspawieia pzebiegu pocesu podukcyjego i ustaleiu ajkozystiejszego pzepływu detali między staowiskami dokoaliśmy podziału patii ogaizacyjej a patie taspotowe. t og k t [ szt / pati ę] Gdzie: - og - ogaizacyja wielkość patii - k t - liczba patii taspotowych (3 5), w aszych obliczeiach pzyjęto 4 t t t t te

15 7.4 Spawdzeie wauków wykoalości podukcji z zależości: F m ` s og [ szt Gdzie: - F m - maszyowy fudusz omialy - s` - skoygoway ytm seii - og - ogaizacyja wielkość podukcji - P cz - oczy pogam podukcji części P cz / ok ] E E Na postawie poiższych obliczeń stwiedzoo, że wauki wykoalości podukcji są dla każdego elemetu spełioe. zatem wielkość patii ogaizacyjej została tak dobaa, by zapewiała wykoaie całości oczego pogamu podukcji. 7.5 Tabela zestawieia dotychczasowych obliczeń dla poszczególych detali. 15

16 Nazwa Symbol P cz p j T pz T j q e s [szt/ k g og t części [szt/ok] [szt/g] [g/szt] [mi] [mi] [szt] patię] [g/szt] [szt/pa] [szt/pa] k t Koło zębate płaskie ,65 0,377 2,20 1, 0,05 31,43 11, Koło zębate płaskie ,63 0,614 3,24 1,70 0,05 38,12 23, Koło zębate wytocz ,44 0,695 3,10 1,42 0,05 36,47 25, Koło zębate 3737 s` [g/szt] 0,88 1,14 2, 1,45 0,05 33,103 37, Koło zębate z piastą E ,45 8 2,63 1,95 0,05 27,396 11,

17 8. Ustaleie liczby staowisk w JGS-ach według ich obciążeia. 8.1 Okeśleie zdolości obciążeiowej poszczególych opeacji. Na podstawie obliczoej zdolości obciążeiowej wszystkich opeacji obciążających daą jedoodą gupę staowisk JGS pzyjmujemy okeśloą liczbę staowisk oboczych w poszczególych JGS-ach. op t pz ( og ` s t j ) VL-63 Gdzie: - t pz - czas pzygotowawczo-zakończeiowy - og - ogaizacyja wielkość patii - t j - czas jedostkowy - s` - skoygoway ytm seii (10 ) (10 ) obl pzyj 1,1 2 E 48 0,25 0,30 0,386 0,775 TU-50 (10 ) ( 20 ) (10 ) ( 20 ) 0, 0,30 0,45 0, ,25 0,25 0,25 0,25 0,713 0,706 0,466 0,453 17

18 18 S1Z 4 3,777 0,519 0,20 0,30 (20 ) 0,266 0,25 0,50 (20 ) pzyj obl E 0,263 0,25 ) (10 0,391 0, ,50 ) (20 3 2,375 1,039 0,62 (30 ) 0,113 (50 ) 0,113 ( ) 0,3 48 ( ) 0, ,70 (30 ) 0, ,24 (30 ) 0, ( ) 0, (30 ) pzyj obl E

19 19 Sl5 ZF ,304 0,256 (60 ) 6 0,20 (60 ) 0,199 0, ,60 (50 ) 0, ,90 (70 ) 0, ,90 ( ) 0, (50 ) pzyj obl E 6 5,901 1,550 0,60 0,80 () 0,666 0,65 0,50 (80) 0,9 0, ,50 (70) 1,081 0, ,50 (60) 1,688 0, ,60 (70) pzyj obl E

20 F- (50) obl pzyj 0,901 1 E 0,41 0,35 0, Obliczeie wskaźika wykozystaia staowisk oboczych. obl η pzyj Gdzie: - obl - obliczoa liczba staowisk - pzyj - pzyjęta liczba staowisk VL-63 η 1,2 2 0,581 TU-50 η S1Z 3, ,944 η 2, ,792 Sl 5 η 1, ,652 20

21 ZF-20 η 5,901 6 F- η 0, ,984 0,901 Wielkość obciążeia poszczególych JGS-ów ie powia pzekaczać 85% 90%. W aszym pzypadku pzekoczeie tej watości zaobsewowaliśmy a JGS-ach: TU-50 (94%) i ZF-20 (98%). Ze względu a dużą liczbę staowisk postaowiliśmy ie dodawać kolejego staowiska a staowiska gdzie zostały pzekoczoe omy ależy obsadzić pacowikami ajlepiej wykwalifikowaymi. W pzypadku pojektowaia w waukach ealej podukcji `S byłaby wielokotością zmiay oboczej. Opeacje a staowiskach ustaloe byłyby według poszczególych di, a w wypadku iskiego obciążeia pacowików zezygowalibyśmy z iektóych zmia lub pzeszkolili pacowików, aby mogli pacować a óżych staowiskach. 9. Okeśleie liczby pacowików bezpośedio podukcyjych oaz współczyika wykozystaia ich czasu pacy. Wykozystao astępujące wzoy: L Gdzie: 2 η L obl z L L - liczba pacowików - liczba staowisk z - liczba zmia η L - współczyik wykozystaia czasu pacy pacowików Podstawiając odpowiedie dae otzymao: L

22 VL - 63 TU - 50 S1Z Sl ZF - 20 F - 1,2 2 ηl 100% 19,4% 12 3,777 2 ηl 100% 62,96% 12 2,375 2 ηl 100% 39,6% 12 1,304 2 ηl 100% 21,7% 12 5,901 2 ηl 100% 98,35% 12 0,901 2 ηl 100% 15% Poówaie współczyików wykozystaia staowisk oboczych ze współczyikami wykozystaia czasu pacy pacowików. 100% 80% 60% W ykozystaie staowisk oboczych 94% 98% 90% 79% 65% 58% % 20% 0% VL-63 TU-50 S1Z Sl5 ZF-20 F - Wykozystaie czasu pacy pacowików 100,00% 80,00% 60,00%,00% 20,00% 0,00% 98,35% 62,96% 39,60% 19,% 21,70% 15% VL-63 TU-50 S1Z Sl5 ZF-20 F - 22

23 Poiższe wykesy wykoao zgodie z daymi zamieszczoymi w pojekcie i a podstawie wykoaych obliczeń. Jak widać z powyższych wykesów wykozystaie staowisk oboczych poza staowiskiem VL-63 (58%) i Sl5 (65%) jest badzo duże. eszta maszy wykozystywaa jest w gaicach 60-80% a więc w stopiu śedim. Wykozystaie czasu pacy pacowików, w poówaiu z obciążeiem staowisk jest stosukowo iskie. Zależość ta spowodowaa jest między iymi występowaiem dość dużej ilości opeacji długotwałych, pzez co maszyy pacują bez pzew atomiast ola obotika obsługującego maszyę ogaicza się do zamocowaia obabiaej części w szczękach maszyy i włączeiem maszyy. eszta czasu użytkowaa jest a śledzeie czyości wykoywaej wykoywaych pzez maszyę bez itewecji pacowika. Zaczie wyższe wykozystaie czasu pacy pacowików a maszyach ZF-20 aż 98.35% i 63% a maszyie S1Z. 63% wskaźik a maszyie S1Z spowodoway jest pzede wszystkim dużym zagęszczeiem opeacji a tych maszyach. Na maszyie S1Z opeacje są moco zagęszczoe poieważ spawą piewszozędą jest tu wykoaie opeacji E/30/1 4 gdyż ie wykoaie jej jako jedej z piewszych spowoduje ie zmieszczeie się w omie czasowej pzezaczoej dla opeacji E/60/1 4 wykoywaej a maszyie Sl5. Tak duże (98%) wykozystaie czasu pacy pacowików obsługujących maszyy a staowisku ZF-20 spowodowae jest tym, że występuje tu obóbka jedej części a kilku maszyach (a 4 maszyach w pzypadku części E//1 4, /80/1 i /70/1 4. Poza tym występuje tu ajwiększa liczba opeacji związaych z pzezbojeiem maszy. 10. Zestawieie obliczeń. 23

24 L.p. JGS 1 VL-63 2 TU-50 3 S1Z 4 Sl 5 5 ZF-20 Symbol części E E E E E Nume opeacji T j T pz T w og s op obl pzyj η η L L ,25 0,30 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,20 0,12 0,60 0,60 0,60 0,65 0,60 0,30 0,45 0,25 0,50 0,50 0,30 0,24 0,70 0,62 0,90 0,90 0,60 0,20 0,60 0,50 0,50 0,50 0,80 12,4 12,4 11,4 11,3 7,45 7,25 12,5 8,4 8,5 8,3 4,8 4,8 11,44 5,5 5,2 3,6 3,6,62 4,5 3,7 3,7 6,36 3,4 4, ,3 29,3 21,3 24, ,386 0,775 1,2 2 0,581 0,19 4 0,713 0,706 0,466 0,453 0,391 0,263 0,266 0,519 0,300 0,300 0,715 0,172 0,3 0,113 0,113 1,039 0,281 0,231 0,231 0, ,256 1,688 1,081 0,9 0,666 1,550 3, ,944 0, , ,792 0, , ,652 0, , ,984 0, F- E 50 0,35 0,41 14,41 0,901 0, ,901 0, ,92 13,57 315,33 15,959 15,42 0,809 0,

25 11. Wykoaie hamoogamu. Wioski końcowe. Hamoogam został wykoay z użyciem pogamu Exel oaz algoytmu, któy umożliwia ajlepsze dostosowaie i zogaizowaie zachodzących po sobie opeacji. Wykozystaie pzede wszystkim ostatiego pogamu zaowocowało stwozeiem tak dopasowaego hamoogamu, że pogam podukcji zostaie wykoay wciągu czteech a ie jak wcześiej założoo pięciu di. Takie opacowaie plau podukcyjego będzie miało dla pzedsiębiostwa wymiee kozyści fiasowe i umożliwi pzyjmowaie dodatkowych zleceń. Jak moża zauważyć a zamieszczoym hamoogamie ilość godzi pacy w ciągu całego tygodia wyosi 64 (tz. 4 di po 2 zmiay, każda ze zmia po 8 godzi) a ie jak wykazao w obliczeiach 80 (tz. 5 di po 2 zmiay, każda ze zmia po 8 godzi). zeczywiste watości wykoaia poszczególych detali moża odczytać z hamoogamu, dla ich zobazowaia pzedstawiamy je w poiższej tabeli oaz a wykesie: Poszczególe detale etal etal etal etal etal E Watości śedie Ilość godzi zużytkowaych a wytwozeie detalu tygodiowo Udział pocetowy zużytkowaych godzi 54,2 84,69% 48,2 75,31% 58,7 91,72% 47 73,44% 57,4 89,69% 52,89 82,63% Watosc pocetowa Ilosc godzi w tygodiu 100,00% 80,00% 60,00%,00% 20,00% 0,00% 25

26 Kolumy od 1 do 5 obazują ilości godzi jakie ależało poświęcić aby wykoać poszczególe detale. Liia zajdująca się ad imi pokazuje watości pocetowe jakie staowią w/w watości. Ostatia, zieloa koluma obazuje watość śedią godzi oaz ich udział pocetowy. 26