Metoda oceny wentylacji mieszkań w budynkach przed i po termomodernizacji

Transkrypt

1 Kzysztof Kaspeiewicz* Metoda ocey wetylacji ieszań w budyach pzed i po teoodeizacji W budyach wyposażoych w istalacje wetylacji gawitacyjej otość wyiay powietza, tóa zależy od szeegu czyiów, taich ja wiat, szczelość obudowy budyu oaz zachowaia użytowiów, jest tuda do ocey. W atyule podaa została owa etoda oeślaia asyalej watości śediej iesięczej wyiay powietza w oesie sezou ogzewczego. Metoda ta została opacowaa a podstawie a podstawie bilasu eegetyczego, w tóy uwzględioe zostały staty i zysi ciepła oaz ciepło dostaczae z istalacji ogzewczej. Z aalizy, pzepowadzoej w odiesieiu do typowego ieszaia dla wauów polsich, zloalizowaego w budyu ieszaly pzed teoodeizacją wyia, że otość wyiay powietza w tai ieszaiu zieia się w oesie sezou ogzewczego w szeoi zaesie od 0,4 do 1,6 h -1. W ieszaiach chaateyzujących się duży udziałe stat ciepła pzez pzeiaie w całowity obciążeiu cieply, śedia otość wyiay powietza oże obiżyć się awet do 0,1 h -1. Duże watości tej otości, pzeaczające wyagay pozio występują a początu i a ońcu sezou ogzewczego, ale w pozostały oesie, tóy jest dłuższy, otość wyiay powietza jest iższa od wyagaej. Typowa teoodeizacja budyu ogaiczająca się do zwięszeia izolacyjości cieplej eleetów obudowy budyu, dostosowaia istalacji ogzewczej do ziejszoych potzeb oaz wyposażeia jej w uządzeia do autoatyczej egulacji ie zieia tej sytuacji. W związu z ty, oszczędości eegetycze w budyach ieszalych po teoodeizacji a sute ziejszeia adieej wetylacji ogą być osiągae w początowy i ońcowy oesie sezou ogzewczego. 1. Wpowadzeie W Polsce pzediote teoodeizacji są ajczęściej wieloodzie budyi ieszale wziesioe pzed wpowadzeie zaczie zaostzoych wyagań dotyczących izolacyjości cieplej pzegód zewętzych budyu, tz. do 199 ou [1]. Pawidłowe oeśleie wetylacyjych stat ciepła w tych budyach, pzed i po teoodeizacji, a istote zaczeie dla doładości ocey efetów eegetyczych uzysaych w oety budyu oaz ogólego potecjału oszczędości eegetyczych wyiających z teoodeizacji całych zasobów ieszaiowych. W wieloodziych budyach ieszalych, poddawaych obecie teoodeizacji, powszechie stosowao wetylację gawitacyją, polegającą a dopowadzeiu powietza zewętzego bezpośedio do poieszczeń pzez ieszczelości obudowy budyu, główie * d iż. - adiut w Załadzie Fizyi Cieplej ITB

2 pzylg oieych, lub otwate oa i usuwaiu powietza wewętzego pzewodai wetylacyjyi. Pzepływ powietza pzez ieszaia wetylowae w te sposób jest wyuszoy siłą ciągu powstającą a sute óżicy gęstości powietza a zewątz i wewątz budyu, a czyiie wspoagający działaie wetylacji jest oddziaływaie wiatu a obudowę budyu. Pojetowaie istalacji wetylacji gawitacyjej ogaiczało się jedyie do zazaczeia loalizacji pzewodów wetylacyjych a zutach odygacji budyu oaz wysoości, a jaiej uieszczoe są ati wyciągowe tych pzewodów a pzeojach pzez budye. Pzeoje popzecze pzewodów wetylacyjych pzyjowao jao stadadowe bez wyoywaia jaicholwie obliczeń, taie sae dla wszystich loali a całej wysoości budyu. Na itesywość wyiay powietza w ieszaiach wyposażoych w ta wyoaą istalację wetylacji gawitacyjej a wpływ szeeg czyiów, taich ja usytuowaie w stosuu do sto świata i osłoięcie budyu, sta techiczy stolai oieej, waui pogodowe oaz itesywość wietzeia ieszań pzez otwieaie oie. Uwzględieie wpływu wszystich, albo tylo ietóych z tych czyiów, zieiających się w sposób pzypadowy lub zależych od użytowiów ieszań, wyaga stosowaia złożoych etod obliczeiowych, tóe z oczywistych względów ie ogą być zastosowae w stadadowej poceduze ocey eegetyczej budyu. W etodzie bilasowej, stosowaej powszechie do obliczaia potzeb cieplych budyu, itesywość wetylacji oceia się a podstawie abitalie pzyjętej do obliczeń watości otości wyiay powietza [], [] lub stuieia powietza wetylacyjego [4]. Metoda taa adaje się pzede wszysti do obliczaia pojetowaego zapotzebowaia a ciepło do ogzewaia, pzy założeiu oeśloych wauów ofotu w poieszczeiach. W liteatuze techiczej często foułowaa jest opiia, że a sute badzo ałej szczelości stolai oieej, itesywość wetylacji w budyach pzed teoodeizacją jest adiea w stosuu do potzeb higieiczych, a zate ożliwe jest jej ogaiczeie i osiągięcie z tego tytułu ozyści eegetyczych [5]. Ba jest jeda dowodu, że sytuacja taa zeczywiście a iejsce, a pzepowadzoa pzez autoa aaliza wpływu szczelości oie a itesywość wetylacji ieszań podważa pawdziwość tej tezy [6]. Z dotychczasowych badań i aaliz wyia, że itesywość wetylacji ieszań zależy od tepeatuy zewętzej - i wyższa jest ta tepeatua, ty częstsza jest wyiaa powietza w poieszczeiach [7], [8]. Pzyczyą taiego stau zeczy jest wietzeie ieszań pzez otwieaie oie, co pzy dodatich tepeatuach powietza

3 zewętzego ie powoduje pzeciągów ai adieego wychłodzeia ieszaia i dlatego jest częściej patyowae iż pzy ujeych tepeatuach zewętzych. W atyule pzedstawioo, alteatywą do dotychczas stosowaych, etodę ocey itesywości wetylacji ieszań w budyu pzed i po teoodeizacji, opata a bilasie stat i zysów ciepła w ieszaiu epezetatywy dla budyów ieszalych wieloodziych wzoszoych w oesie do Bilas cieply epezetatywego ieszaia Tepeatua wewętza i wyiaa powietza w poieszczeiu, ształtują się w wyiu bilasu cieplego, tóego sładiai są: staty ciepła: pzez pzeiaie pzez pzegody oddzielające śodowiso wewętze od zewętzego, pzestzei ieogzewaych i pzestzei ogzewaych, lecz do iższej tepeatuy wewętzej, a ogzewaie powietza wetylacyjego, zysi ciepła: bytowe, od poieiowaia słoeczego pzeiającego pzez pzegody pzezoczyste, z pzestzei ogzewaych do wyższej tepeatuy wewętzej, dostaczaego z powietze apływający z pzestzei jw., ciepło dostaczae z istalacji ogzewczej, ciepło zauulowae w ostucji budyu, tóe oże być zaówo sładiie zysów, ja i stat ciepła. Zastosowaie ówaia bilasu cieplego do zespołu poieszczeń, jai jest ieszaie, wyaga pzyjęcia założeia, że staowi oo jedą stefę, tz., że we wszystich poieszczeiach pauje taa saa tepeatua wewętza. Obliczoa pzy tai założeiu otość wyiay powietza oeśla śedią itesywość wetylacji we wszystich poieszczeiach ieszaia. W celu uposzczeia odelu obliczeiowego pzyjęto, że w poieszczeiach pzyległych do ozpatywaego ieszaia jest taa saa tepeatua wewętza, wobec czego ciepło tacoe jest do śodowisa zewętzego, a zysi ciepła ogaiczają się do bytowych i od poieiowaia słoeczego pzez pzegody pzezoczyste.

4 Bilas cieply ieszaia pzepowadza się w odiesieiu do olejych iesięcy sezou ogzewczego. W związu z ty ie uwzględia się w i auulacji ciepła, tóa w długich oesach jest poijala [9]. W bilasie cieply pzyjęto całowite wyozystaie zysów ciepła. Założeie to jest oczywiste w pzypadu budyu pzed teoodeizacją, gdzie ie a ożliwości iejscowego dostosowywaia ocy cieplej istalacji ogzewczej do potzeb, wsute czego pożądae obiżeie tepeatuy wewętzej w poieszczeiach uzysuje się dzięi zwięszeiu itesywości ich wetylacji. W pzypadu budyu po teoodeizacji pzyjęto, że ożliwość iejscowej egulacji ocy istalacji ogzewczej, tóą stwazają zawoy teostatycze, ie jest wyozystywaa. Oeśloa pzy tai założeiu otość wyiay powietza w ieszaiu jest watością asyalą pzy założoej watości tepeatuy wewętzej. Zwięszeie itesywości wetylacji poad tę watość sutuje obiżeie tepeatuy wewętzej. Po uwzględieiu tych założeń otzyuje się astępujące ówaie bilasu cieplego odelowego ieszaia w iesiącu sezou ogzewczego: Q ( ) Q ( ) Q ( ) Q ( ) Q ( ) (1) a z i sw h Q a () - stata ciepła a ogzaie powietza wetylacyjego w -ty iesiącu sezou ogzewczego, Wh, Q z () - staty ciepła pzez pzeiaie ze śodowisa wewętzego do zewętzego, jw., Wh, Q i () - bytowe zysi ciepła jw., Wh, Q sw () - zysi ciepła od poieiowaia słoeczego pzez pzegody pzezoczyste jw., Wh, Q h () - ilość ciepła dostaczoa z istalacji ogzewczej jw., Wh. Po podzieleiu ówaia (1) pzez liczbę godzi w iesiącu pzeształca się oo do postaci wygodiejszej do aalizy itesywości wetylacji: q ( ) q ( ) q ( ) q ( ) q ( ) W, () a z i sw h w tóej zaiast ilości ciepła bilasowae są śedie godziowe w day iesiącu watości stat i zysów ciepła ze śedią ocą cieplą uządzeia ogzewczego. 4

5 . Stata ciepła a ogzaie powietza wetylacyjego Wetylacyją statę ciepła q a (), w zależości od śediej otości wyiay powietza (), oblicza się ze wzou: q a, 4 V 0 W () i e () - śedia otość wyiay powietza w ieszaiu odelowy w -ty iesiącu sezou ogzewczego, h -1, V - ubatua ieszaia,, i e () - tepeatua wewętza wyiająca ze sposobu użytowaia ieszaia, C, - śedia tepeatua zewętza w -ty iesiącu sezou ogzewczego, C. Po uwzględieiu uowej, pojetowej wetylacyjej staty ciepła q ap obliczaej pzy założeiu jedej wyiay powietza a godzię: q ap ip ep ip ep 0, 4 V W (4) - watość pojetowa tepeatuy wewętzej, C, - watość pojetowa tepeatuy zewętzej, C, zależość () pzeształca się do postaci: q ( ) ( ) W (5) a q ap - współczyi obciążeia cieplego poieszczeń ogzewaych odpowiadający zeczywistej watości tepeatuy wewętzej w ieszaiu i e (6) ip ep 4. Staty ciepła pzez pzeiaie W obliczeiach stat ciepła pzez pzeiaie uwzględioo wpływ ostów cieplych, tóy w obliczeiach obciążeia cieplego poieszczeń, wyoywaych wg postaowień olejych edycji oy PN- /B-0406 [10], [11], [1], [1], był poijay: q ( ) 1 W (7) z q zp 1 q zp - ożi do stat ciepła pzez pzeiaie ze względu a osti cieple, - pojetowe staty ciepła ieszaia pzez pzeiaie, obliczae ze wzou: 5

6 q zp i 1 U A ci i ip ep W (8) U ci A i - współczyi pzeiaia ciepła i- tej pzegody bez uwzględieia wpływu ostów cieplych, - pole powiezchi pzegody jw. oeślae wg oowych zasad obliczeń obciążeia cieplego. 5. Moc ciepla dostaczaa z istalacji ogzewczej Najczęściej pzediote teoodeizacji są budyi ieszale wieloodzie wyposażoe w istalacje cetalego ogzewaia zasilae pzez wyieii ciepła z iejsich lub loalych sieci ciepłowiczych. W związu z ty aalizę ogaiczoo tylo do tego pzypadu. Na watość śediej iesięczej ocy cieplej dostaczaej z istalacji ogzewczej do ieszaia ają wpływ: wielość zaistalowaych w i gzejiów, obliczoa a podstawie pzediotowej oy stosowaej w oesie wzoszeia budyu, ozwiązaie pojetowe i sta techiczy istalacji ogzewczej oaz waui dostawy ciepła z sieci ciepłowiczej. W budyach ieszalych wyposażoych w wyieiowe węzły ciepłowicze częsty pzypadie było: pzewyiaowaie wyieiów uzasadiae wauai ich esploatacji, tz. więszy iż pzewidywao w obliczeiach pojetowych zaieczyszczeie osadai i aieie otłowy powiezchi wyieiających ciepło, ziejszeie stuieia wody sieciowej w celu dostosowaia ocy cieplej dostaczaej z węzła ciepłowiczego do zeczywistych potzeb cieplych budyu [14]. W istalacji ogzewczej występują dwa odzaje stat ciepła, tóe powiy być uwzględioe w aalizie: staty pzesyłu ciepła z węzła ciepłowiczego do pzestzei ogzewaej budyu pzewodai zloalizowayi w pzestzeiach ieogzewaych, staty wyozystaia ciepła dostaczaego do ogzewaych poieszczeń wyiające z usytuowaia gzejia pzy ściaie zewętzej i pioowego gadietu tepeatuy powietza w poieszczeiu [15]. 6

7 Po uwzględieiu powyższego, w ogóly pzypadu zeczywista watość śediej iesięczej ocy cieplej istalacji ogzewczej w epezetatywy ieszaiu jest ówa: q h q p d e t W (9) q p d e t - pojetowe obciążeie cieple ieszaia obliczoe wg pzediotowej oy obowiązującej w oesie wzoszeia budyu (budyi w staie pzed teoodeizacją), lub PN-B-0406:1994 w pzypadu budyu po oplesowej teoodeizacji, - współczyi zwięszający oc cieplą wyiający z pzewyiaowaia źódła ciepła, - śedia dla budyu watość spawości pzesyłu ciepła z węzła ciepłowiczego do ogzewaych poieszczeń, - spawość wyozystaia ciepła w ogzewaych poieszczeiach, - współczyi uwzględiający ziejszeie pzydziału wody sieciowej dla węzła ciepłowiczego, - współczyi obciążeia cieplego odpowiadający pojetowej watości tepeatuy wewętzej: ip ep ip e t (10) Zasady obliczaia obciążeia cieplego poieszczeń q p w oesie ostatich iludziesięciu lat ulegały ilaoty ziao. Do połowy lat siededziesiątych ubiegłego wieu ie uwzględiao staty ciepła a ogzewaie powietza wetylacyjego. W obliczeiach obciążeia cieplego załadao, że pzy spadu tepeatuy zewętzej poiżej 0C itesywość wetylacji będzie odpowiedio ziejszoa, a pzy pojetowej watości tej tepeatuy zupełie pzewaa [10]. W pewy stopiu wetylacyja stata ciepła uwzględiaa były w sposób pośedi, pzez stosowaie dodatów do stat ciepła pzez pzeiaie. Watość tych dodatów, dla ażdego ogzewaego poieszczeia, uzależioa była od wietzości iejscowości, sposobu działaia istalacji ogzewczej (z osłabieie w ocy lub bez), liczby ścia zewętzych pełych i z otwoai oieyi oaz espozycji i osłoięcia tych ścia. W pzypadu budyów ieszalych, ogzewaych bez pzewy, watość tych dodatów 7

8 wyosiła od % do 5 %. Dodati do stat ciepła pzez pzeiaie uwzględioo w bilasie cieply ieszaia w sposób astępujący: q p D 1 q zp D 1 1, W (11) - ożi uwzględiający dodati do stat ciepła pzez pzeiaie w obciążeiu cieply ieszaia (D 1 staowi śedią ważoą watości ożiów do stat ciepła poszczególych poieszczeń w ieszaiu). W połowie lat siededziesiątych zieioo zasady obliczeń obciążeia cieplego poieszczeń, a ziay te polegały a [11]: uwzględieiu wetylacyjych stat ciepła, uwzględieiu zysów ciepła. zaczeu ziejszeiu watości dodatów do stat ciepła, w pzypadu budyów ieszalych (budyi asywe, ogzewae bez pzew), ziaie sposobu oeślaia wyiaów pzegód iepzezoczystych - w osiach zaiast w świetle, podwyższeiu pojetowej watości tepeatuy wewętzej w poieszczeiach ieszalych z 18 do 0 C. Całowity stuień powietza wetylacyjego staowił suę stuiei powietza dopływającego z zewątz do pooi i uchi, a był obliczay pzy założeiu, że w tych poieszczeiach astępować będzie jeda wyiaa powietza a godzię. W obliczeiach wetylacyjej staty ciepła uwzględiao tylo 60 % tej staty, załadając, że zysi ciepła w poieszczeiu dostaczą pozostałe 40 %, czyli że: q p D V d z D qzp 0, 6 0, Vd ip ep z 4, W (1) - śedia ważoa ożiów do stat ciepła poszczególych poieszczeń w ieszaiu obliczaych wg [11], - stuień powietza dopowadzaego do poojów i uchi, /h, - współczyi ziejszający pojetowe obciążeie cieple budyu (z = 0,95). W piewszej połowie lat osiedziesiątych odwócoo te popocje, tz. pzyjęto, że zysi ciepła dostaczą aż 60 % ocy cieplej wyagaej do ogzaia powietza wetylacyjego, tóego całowity stuień obliczay był jao sua stuiei powietza wywiewaego pzez ati wetylacyje w uchi, łaziece i WC [1]. W ieszaiu o pzeciętej wielości, ta 8

9 ziaa sposobu obliczaia stuieia powietza wetylacyjego powodowała wzost jego watości o ooło 5%. Zieioy został ówież sposób uwzględiaia dodatów do stat ciepła polegający a: odoszeiu ich do całowitych stat ciepła poieszczeń pzez pzeiaie i wetylację, wpowadzeiu ujeych dodatów do stat ciepła stosowaych do pzegód o oietacji od W, SW, S, SE i E, uwzględiających zysi ciepła od asłoeczieia: q p V u z D q zp 0, 4 0, Vu ip ep D z 4, W (1) - stuień powietza usuwaego z ieszaia, /h, - współczyi ziejszający pojetowe obciążeie cieple budyu, (z = 0,90), - śedia ważoa ożiów do stat ciepła poszczególych poieszczeń w ieszaiu obliczaych wg [1], W ostatiej edycji oy, ustaowioej w 1994.[1], wpowadzoo oleje ziay polegające a: obliczaiu pojetowej wetylacyjej staty ciepła pzy założeiu jedootej wyiay powietza w poieszczeiach, pzyjęciu w obliczeiach pojetowego obciążeia cieplego poieszczeń stałej watości zysów ciepła, wyoszącej w ieszaiach ogzewaych bez pzew 9 W/, stosowaiu dodatów o taiej saej watości liczbowej, lecz tylo do stat ciepła pzez pzeiaie. q q zp D 0, 4V ip ep V z4, W (14) p4 9 V - ubatua ieszaia,, (z 4 = z ). Podae wyżej ziay zasad obliczaia pojetowego obciążeia cieplego poieszczeń ie wpływały zacząco a wyi tych obliczeń. Różice iędzy watościai pojetowego obciążeia cieplego pzyładowego poieszczeia obliczoyi w sposób poday w olejych edycjach oy PN- /B-0406 ie pzeaczają 15% [16]. W budyach po teoodeizacji działaie autoatyczej egulacji pogodowej opesuje wpływ ewetualego pzewyiaowaia węzła ciepłowiczego oaz zapewia watość stuieia wody sieciowej odpowiedio do obciążeia cieplego poieszczeń. W związu z ty w obliczeiach ależy pzyjąć: = 1,0 oaz = 1,0. 9

10 6. Zysi ciepła 6.1. Wewętze zysi ciepła Śedią watość wewętzych zysów ciepła we wszystich iesiącach sezou ogzewczego obliczoo, pzyjując upaszczające założeie, że ie zależy oa od tepeatuy wewętzej, czyli: q ( ) q q q q q W (15) i L cw c os el q L,cw,c,os,el - stuieie zysów ciepła, odpowiedio od ludzi, istalacji ciepłej wody użytowej, pzygotowywaia posiłów, oświetleia i uządzeń eletyczych, tóe pzypadają a jedo ieszaie, W. Watości poszczególych sładiów wewętzych zysów ciepła podao w PN-B- 005:001 [4]. 6.. Zysi od poieiowaia słoeczego Zysi ciepła od poieiowaia słoeczego docieającego do wętza budyu pzez pzegody pzezoczyste ie zależą ai od tepeatuy wewętzej, ai od itesywości wetylacji, ai też w cały sezoie ogzewczy ie są soelowae z tepeatuą zewętzą. Śedią watość tych zysów, w olejych iesiącach sezou ogzewczego, oblicza się z astępującej zależości: q sw A so TR Z o So( ) ( ) Aso TRZo o 1 4 W (16) - pole powiezchi szyb w oach o daej oietacji o względe sto świata,, - współczyi pzepuszczalości poieiowaia słoeczego dla daego odzaju oszleia, - współczyi zacieieia szyb o daej oietacji, S o - całowita eegia poieiowaia słoeczego w -ty iesiącu, W. h/, - liczba di w -ty iesiącu, - liczba oietacji oie w ieszaiu. 7. Śedia otość wyiay powietza w ieszaiu, w iesiącach sezou ogzewczego 10

11 11 Po pzeształceiu zależości 16 uzysuje się astępujące wzoy a oeślaie śediej itesywość wetylacji ieszaia w poszczególych iesiącach sezou ogzewczego w budyach pzed teoodeizacją, w tóych istalację ogzewczą zapojetowao wg: PN-56/B-0406: D t e d h -1 (17a) PN-74/B-0406: t e d d t e d z V V z D 1 4,6 0 (17b) PN-8/B-0406: t e d u t e d z D V V z D 1 4,4 0 (17c) a w budyu po teoodeizacji: ep ip t e d t e d t e d z z z D 0, (18) - stosue pojetowych stat ciepła ieszaia pzez pzeiaie q p do uowej wetylacyjej pojetowej staty ciepła q ap (wg wzou (4)), 4 - stosue całowitych, śedich w day iesiącu, zysów ciepła w ieszaiu do uowej wetylacyjej pojetowej staty ciepła jw. Całowitą śedią otość wyiay powietza w ieszaiu oża pzedstawić jao suę: 4 1 h -1 (19) 1 () - sładowa otości wyiay powietza ształtowaa pzez zeczywiste zysi ciepła w ieszaiu, h -1, () - sładowa jw., ształtowaa pzez óżicę iędzy ocą cieplą dostaczaą z istalacji ogzewczej a poycie stat ciepła pzez pzeiaie a zeczywistą watością tych stat, h -1, () - sładowa jw., ształtowaa pzez oc cieplą dostaczaą z istalacji ogzewczej a poycie wetylacyjej staty ciepła (występuje we wzoach (17 b c) oaz (18)), h -1,

12 4 () - sładowa jw., ziejszająca oc cieplą dostaczaą z istalacji ogzewczej wyiająca z uwzględieia w bilasie cieply yczałtowej watości zysów ciepła 9 W/ (występuje tylo we wzoze (18)). Ze względu a poijaie w obliczeiach obciążeia cieplego poieszczeń wpływu ostów cieplych, sładowa jest w pzeważającej liczbie pzypadów wielością ujeą. Zaczy wpływ a wielość itesywości wyiay powietza w ieszaiu a współczyi, tóego watość zależy od usytuowaia ieszaia w budyu - w ieszaiach śodowych watość ta jest ajiejsza, a w ieszaiach aożychszczytowych ajwięsza. 8. Pzyład obliczeiowy W celu zbadaia, w jai sposób ształtuje się itesywość wyiay powietza wetylacyjego w ieszaiu w poszczególych iesiącach sezou ogzewczego, wyoao pzyładowe obliczeia. Założoo, że epezetatywe ieszaie w wieloodziy budyu ieszaly, wziesioy po II wojie światowej, chaateyzuje się astępującyi cechai: słada się z tzech pooi (ajwięszy z loggią), widej uchi, pzedpooju, wewętzej łaziei i wydzieloego WC, ubatua ieszaia wyosi 150, co odpowiada powiezchi 58 61, liczba ieszańców - 4 osoby, budye ogzeway jest ciepłe dostaczay pzez wodą istalację c.o. zasilaą z węzła ciepłowiczego, ieszaie usytuowae jest w śodowej części budyu (ie a ścia szczytowych), a powtazalej odygacji - więszość ieszań w wieloodziych isich budyach ieszalych usytuowaa jest właśie w tai sposób, a zate otość wyiay powietza w ieszaiu śodowy jest ajbadziej zbliżoa do otości wyiay powietza w całej ogzewaej stefie budyu, oa zajdują się w pzeciwległych ściaach zewętzych; w pzyładzie pzyjęto oietacje W i E, udział powiezchi oie i dzwi baloowych w powiezchi pzegód zewętzych wyosi 4%, w oach tych zastosowao podwóje oszleie, chaateyzujące się współczyiie pzepuszczalości poieiowaia słoeczego ówy 0,70 [4], 1

13 izolacyjość ciepla ścia zewętzych i oie w budyu pzed teoodeizacją odpowiada wyagaio oowy obowiązujący w oesie jego wzoszeia, teoodeizacja budyu polegała a: dociepleiu ścia zewętzych wastwą styopiau o gubości 1 c, wyiaie istiejących oie a owoczese oa chaateyzujące się współczyiie pzeiaia ciepła U w = 1,6 W/(. K), oszloe eegooszczędą szybą zespoloą jedoooową, chaateyzującą się współczyiie pzeiaia ciepła U g = 1,1 W/(. K) oaz współczyiie pzepuszczalości poieiowaia słoeczego 0,54 [17], dostosowaie ocy cieplej istalacji c.o. do ziejszoych potzeb i wyposażeie tej istalacji w uządzeia do autoatyczej egulacji dostawy ciepła do budyu i do poszczególych poieszczeń. W aalizie uwzględioo astępujące waiaty: obliczeia obciążeia cieplego ieszaia w budyu pzed teoodeizacją wyoae zostały wg oy: PN-56/B-0406, PN-74/B-0406, PN-8/B-0406, a w budyu po teoodeizacji wg PN-B-0406:1994. Wyii obliczeń wyoaych pzy założeiu, że w ieszaiu utzyywaa jest pojetowa watość tepeatuy wewętzej, a wyoaie i esploatacja węzła ciepłowiczego odpowiadają wauo pojetowy: = 1, = 1, poazao a wyesie (ys. 1). Z pzepowadzoych obliczeń wyia, że watości śediej otości wyiay powietza w budyach ta pzed, ja i po teoodeizacji są do siebie zbliżoe, co a istote zaczeie dla ocey oszczędości eegetyczych uzysiwaych dzięi teoodeizacji. 1

14 [h-1] 1,8 1,6 1,4 1, 1 0,8 0,6 0,4 0, 0 X XI XII I II III IV Miesiące sezou ogzewczego PN-56/B-0406 PN-74/B-0406 PN-8/B-0406 PN-B-0406:1994 Rys. 1. Śedia iesięcza otość wyiay powietza w ieszaiu śodowy, w pzypadu utzyywaia w i pojetowej watości tepeatuy wewętzej. Fig. 1. The othly aveage ai chage ate i the dwellig situated i the iddle pat of the buildig i case of aitaiig iteal tepeatue o the poject level W aalizie ozpatzoo ówież pzypade ieszaia szczytowego, zajdującego się a ajwyższej odygacji budyu, chaateyzującego się więszy udziałe stat ciepła pzez pzeiaie w bilasie obciążeia cieplego ieszaia. W taich wauach itesywość wetylacji pzy jedoczesy zapewieiu pojetowej watości tepeatuy wewętzej jest jeszcze iejsza od obliczoej popzedio (ys. ). W budyach z istalacjai ogzewczyi zapojetowayi wg oy z 198. [1], w gudiu i stycziu otość wyiay powietza, wyagaa do zapewieia w ieszaiu pojetowej tepeatuy wewętzej ówej 0 C, ształtuje się a wyjątowo isi pozioie 0,1-0, h -1. Pzy ieszczelych oach jest to tude do uzysaia, w związu z ty ieszaia taie są często iedogzewae, co potwiedzają wyii espetyz techiczych. [h-1] 1,8 1,6 1,4 1, 1 0,8 0,6 0,4 0, 0 X XI XII I II III IV Miesiące sezou ogzewczego PN-56/B-0406 PN-74/B-0406 PN-8/B-0406 PN-B-0406:

15 Rys.. Śedia iesięcza otości wyiay powietza w ieszaiu aożoszczytowy a ostatiej odygacji, w pzypadu utzyywaia w i pojetowej watości tepeatuy wewętzej. Fig.. The othly aveage ai chage ate i the dwellig situated i the i the coe gable pat of the buildig, o the last floo, i case of aitaiig iteal tepeatue o the poject level Zwięszeie itesywości wetylacji ieszaia w sezoie ogzewczy, bez dogzewaia go ciepłe z dodatowego źódła ciepła, p. gzejia eletyczego, powoduje obiżeie tepeatuy wewętzej. Na ys. poówao otość wyiay powietza w ieszaiu śodowy, w budyu z istalacją ogzewczą zapojetowaą wg PN-74/B- 0406, obliczoą w wauach pojetowych, z watościai tej otości odpowiadającyi tepeatuze wewętzej wyższej i iższej o K od watości pojetowej.,5 [h-1] 1,5 1 0,5 ti = 18 ti = 0 ti = 0 X XI XII I II III IV Miesiące sezou ogzewczego Rys.. Zależość iędzy tepeatuą wewętzą a otością wyiay powietza w ieszaiu śodowy w budyu z istalacją c.o. zapojetowaą wg PN-74/B Fig.. The elatio betwee iteal tepeatue ad ai chage ate i the dwellig situated i the iddle pat of the buildig equipped with heatig syste desigig accodig to the stadad PN-74/B Podsuowaie Z pzepowadzoej aalizy wyia, że w budyach ieszalych, pzed i po teoodeizacji, śedia otość wyiay powietza w ieszaiu zależy pzede wszysti od: tepeatuy zewętzej - i iższa jest jej watość, ty iejszą itesywość wetylacji ieszaia oża zapewić bez obiżaia tepeatuy wewętzej; 15

16 potwiedza to wyii wcześiej wyoaych badań wyoaych etodą bieej eisji i absopcji gazu zacziowego PFT w budyach z wieliej płyty pzed teoodeizacją [7], tóych wyii poazao a ysuu 4. stosuu stat ciepła pzez pzeiaie do wetylacyjej staty ciepła - i watość tego stosuu jest więsza, ty iejszą itesywość wetylacji ieszaia oża zapewić bez obiżaia tepeatuy wewętzej, tepeatuy wewętzej - wzost tej tepeatuy bez dogzewaia ieszaia dodatowy źódłe ciepła jest ożliwy oszte obiżeia itesywości wetylacji ieszaia, zeczywistej dostawy ciepła do budyu - w pzypadu, gdy jest oa iższa od. pojetowaej ( <1), itesywość wetylacji ieszań jest jeszcze iejsza od poazaej a ysuach. [h -1 ] e [C] Rys. 4. Śedia otość wyiay powietza w ieszaiach, w budyach z wieliej płyty pzed teoodeizacją, w zależości od tepeatuy zewętzej wyzaczoa etodą bieej eisji i absopcji gazu zacziowego PFT. Fig. 4. The aveage ai chage ate i dwelligs located i buildigs ade of geat paels, befoe theal etofit, i elatio to exteal tepeatue, which was deteied by eas of the PFT ethod. W budyach pzed teoodeizacją utzyaie w ieszaiach w ziy oesie sezou ogzewczego (tz. pzy ujeych watościach tepeatuy zewętzej) pojetowej tepeatuy wewętzej jest ożliwe tylo pzy iejszej itesywości wetylacji ieszań, iż wyagaa wg PN-8/B-040 [18]. Dostosowaie ocy cieplej do ziejszoych a sute teoodeizacji obudowy budyu stat ciepła, pzepowadzoe wg PN-B-0406:1994 [1], tylo w iewieli stopiu popawia tę sytuację w budyach, w tóych istalacja c.o. zapojetowaa została wg PN- 74/B-0406 lub PN-8/B

17 Osiągaie oszczędości eegetyczych wyiających z ogaiczeia adieej wetylacji ieszań ożliwe jest w oesie pzejściowy sezou ogzewczego, w paździeiu i w wietiu, iedy dostawa ciepła z istalacji ogzewczej i zysi ciepła pozwalają uzysać itesywość wetylacji więszą od wyagaej. Jeda ze względu a ałą w ty oesie watość óżicy tepeatuy powietza wewętzego i zewętzego, oszczędości eegetycze uzysae tą dogą ie ają dużego zaczeia w bilasie cieply budyu. W pozostały oesie sezou ogzewczego itesywość wetylacji oża ziejszyć w budyach o ałej gęstości zasiedleia, co często a iejsce p. w budyach z lat siededziesiątych ubiegłego wieu [8], [19]. Duża ubatua ieszaia pzypadająca a jedego ieszańca, pzeaczająca awet 100 /osobę, uożliwia zacze obiżeie otości wyiay powietza w ieszaiu bez pogoszeia jaości śodowisa wewętzego. Uwzględieie w bilasie eegetyczy budyu oszczędości wyiających z zeczywistego zasiedleia budyu wyagałoby ziay obecie stosowaych zasad oeślaia iialego stuieia powietza wetylacyjego w ieszaiach. Bibliogafia 1 PN-91/B-000 Ochoa ciepla budyów. Wyagaia i obliczeia EN-ISO 1790:004 Theal pefoace of buildigs. Calculatio of eegy use fo space heatig PN-EN 8:001 Właściwości cieple budyów. Obliczaie zapotzebowaia a eegię do ogzewaia. Budyi ieszale 4 PN-B-005:001 Obliczaie sezoowego zapotzebowaia a ciepło do ogzewaia budyów ieszalych i zaieszaia zbioowego 5 Robaiewicz M.: Pzyład audytu dla budyu ieszalego. Teoodeizacja budyów dla popawy jaości śodowisa. Poadi dla audytoów eegetyczych, ispetoów śodowisa, pojetatów oaz zaządców budyów i obietów budowlaych. Bibliotea Fudacji Poszaowaia Eegii. Gliwice Kaspeiewicz K.: Pzyczyy bau właściwej wetylacji w owo wzoszoych budyach ieszalych XV Ogólopolsa Itedyscypliaa Kofeecja Nauowo- Techicza Eologia a Budowictwo. Bielso-Biała Kaspeiewicz K., Geyło R.: Badaia uśedioej wyiay powietza w ieszaiach w budyach z wieliej płyty. V Ogólopolsa Kofeecja Nauowo-Techicza 17

18 Pobley pojetowaia, ealizacji i esploatacji budyów o isi zapotzebowaiu a eegię ENERGODOM 000. Kaów-Zaopae K. Kaspeiewicz: Ocea i popozycje popawy etodyi teoodeizacji budyów ieszalych. Paca auowo-badawcza NF4/04 (aszyopis) 9 Pogozelsi J., Zielińsa H.: Wybó zaesu teoodeizacji obudowy budyu Teoodeizacja Budyów. Poadi - ifoato. COIB. Waszawa PN-56/B-0406 Cetale ogzewaie. Obliczaie stat ciepła poieszczeń 11 PN-74/B-0406 Ogzewictwo. Obliczaie zapotzebowaia ciepła poieszczeń o ubatuze do 600 w budowictwie powszechy 1 PN-8/B-0406 Ogzewictwo. Obliczaie zapotzebowaia ciepła poieszczeń o ubatuze do PN-B-0406:1994 Ogzewictwo. Obliczaie zapotzebowaia a ciepło poieszczeń o ubatuze do Pietzy Z.: Weyfiacja etod egulacji hydauliczej Jubileuszowy XI Zjazd Ogzewiów Polsich Pobley Ciepłowictwa, Ogzewictwa, Wetylacji i Kliatyzacji. Waszawa wietia Dziezgowsi M., Kaspeiewicz K.: Modeizacja systeów ogzewczych i wetylacyjych w istiejących budyach ieszalych poddaych teoodeizacji. Sesja Istytutu Techii Budowlaej Oszczęde Użytowaie Eegii w Budyach. Waszawa 11 aja Rubi M., Kaspeiewicz K.: Uwagi do o z dziedziy ogzewictwa i wetylacji Jubileuszowy XI Zjazd Ogzewiów Polsich Pobley Ciepłowictwa, Ogzewictwa, Wetylacji i Kliatyzacji. Waszawa wietia VFF The ight U-values fo widows, doos ad cutai walls. Jauay PN-8/B-040/Az:000 Wetylacja w budyach ieszalych, zaieszaia zbioowego i użyteczości publiczej. Wyagaia 19 K. Kaspeiewicz: Ocea i popozycje popawy etodyi teoodeizacji budyów ieszalych. Paca auowo-badawcza NF4/05 (aszyopis) 18

19 METHOD FOR VENTILATION ASSESSMENT IN DWELLINGS LOCATED IN BUILDINGS BEFORE AND AFTER THERMAL RETROFIT Suay I buildigs equipped with atual vetilatio systes the ai chage ate, which is geatly iflueced by wid, aitightess of the buildig evelope ad by behavios of uses, is geeally difficult to assess. The pape pesets the ew ethod fo deteiatio the axiu othly aveage ai chage ate i dwelligs duig the heatig seaso. This ethod was woed out o the basis of the balace icludig heat loses ad gais ad heat deliveed fo the heatig syste. The ai coclusio of the aalysis, caied out fo a typical dwellig i Polish coditios, is that the ai chage ates i esidetial buildigs befoe the theal etofit chage duig the heatig seaso i a lage age - fo 0,4 to 1,6 h -1. Fo dwelligs with the big cotibutio of heat losses by tasissio i the total heat load, the ai chage ate ca be educed eve to 0,1 h -1. The big ates exceedig the equied level occu o the begiig ad o the ed of the heatig peiod but i the eaiig peiod, which is loge, the ai chage ates ae below of this level. A typical theal etofit of the buildig, which is liited to iceasig of theal isulatio of the buildig evelope eleets, egulatig the heatig syste to the educed eeds ad equippig it i cotol devices, does ot chage this situatio. So, the eegy ecooies by educig e excessive ai chage i the esidetial buildigs afte theal etofit could be eached o the begiig ad o the ed of the heatig seaso. 19