KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biologiczne uwarunkowania wysiłku w sporcie KOD S/I/st/19 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2 6. LICZBA GODZIN: 15/15 7. TYP PRZEDMIOTU: obowiązkowy 8. JĘZYK WYKŁADOWY: polski 9. FORMA REALIZACJI PRZEDMIOTU: / 10. WYMAGANIA WSTĘPNE I DODATKOWE (np. przedmioty poprzedzające): brak 11. CEL PRZEDMIOTU: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z przebiegiem procesów wzrastania i dojrzewania biologicznego dziewcząt i chłopców, zmiennością międzyosobniczą towarzyszącą rozwojowi oraz jego uwarunkowaniami genetycznymi i środowiskowymi. 1 Stacjonarny, niestacjonarny, e-learning
12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA 2 Odniesienie do kierunkowych efektów (symbol) P_W01 Umie wyjaśnić podstawy budowy i funkcjonowania organizmu człowieka ze szczególnym uwzględnieniem narządu ruchu oraz zna podstawowe procesy zachodzące w organizmie sportowca w ontogenezie. P_W02. Potrafi wyjaśnić relacje zachodzące między organizmami żywymi, a środowiskiem oraz potrafi wyjaśnić wpływ obciążeń treningowych na organizm człowieka. P_W03. Ma podstawową wiedzę i zna fundamentalną terminologię nauk o sporcie oraz rozwoju biologicznym człowieka. P_U01. Potrafi prawidłowo wykonać podstawowe pomiary cech fizycznych łącznie z interpretacją ich wyników oraz, diagnozować możliwości wysiłkowe organizmu i programować obciążenia treningowe. P_U02. Umie dobrać formy aktywności fizycznej oraz realizacji zajęć sportowych, rekreacyjnych, zdrowotnych i estetycznych pod kątem potrzeb rozwojowych człowieka w zakresie działalności sportowej. P_K01 Posiada zdolność do pracy w zespole, aktywnie uczestniczy w pracy grup. Potrafi komunikować się z innymi ludźmi i przekazywać podstawową wiedzę związaną z rozwojem człowieka. K_W01 K_W08 K_W10 K_U07 K_U17 K_K05 K_K06 Odniesienie do obszarowych efektów (symbol) M1_W01 M1_W02 M1_W06 M1_W07 M1_W09 M1_W10 M1_U02 M1_U08 M1_U04 M1_U05 M1_U10 M1_K04 M1_K04 M1_K06 2 Efekty w zakresie wiedzy (P_W), umiejętności (P_U) i kompetencji społecznych (P_K).
13. METODY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbol przedmiotowego efektu Metody (sposoby) oceny Typ oceny Forma dokumentacji P_W01 zaliczenie pisemne podsumowująca praca pisemna P_W02 zaliczenie pisemne podsumowująca praca pisemna P_W03 zaliczenie pisemne podsumowująca Ppraca pisemna P_U01 ocenianie ciągłe formująca dziennik zajęć P_U02 ocenianie ciągłe formująca dziennik zajęć P_K01 ocenianie ciągłe formująca dziennik zajęć ocenianie ciągłe formująca dziennik zajęć 14. TREŚCI PROGRAMOWE Treść zajęć 1.Omówienie programu i wymagań z przedmiotu: biologiczne uwarunkowania wysiłku sportowego. Aspekty oraz podstawowe procesy rozwoju człowieka. 2. Genetyczna determinacja rozwoju fizycznego, motorycznego i tempa dojrzewania dzieci i młodzieży. 3. Dymorfizm płciowy w rozwoju biologicznym i motorycznym człowieka. 4. Genetyczne uwarunkowania sprawności fizycznej i uzdolnień ruchowych na podstawie badań bliźniąt monozygotycznych i dizygotycznych, badań rodzin dwupokoleniowych oraz rodów sportowych wielopokoleniowych. 5. Okresy prenatalny w ontogenezie faza zarodkowa i faza płodowa. Czynniki paragenetyczne i niegenetyczne w rozwoju człowieka. Charakterystyka i Forma zajęć (liczba godz.) Symbol przedmiotowych efektów P_W01, P_W03 P_W01, P_U02 P_W01, P_W 02 P_U01 P_W01, P_W 02
czas trwania poszczególnych faz. 6. Stadia rozwoju tkanki kostnej. Wpływ obciążeń treningowych na układ kostno-stawowy w różnych etapach rozwoju. 7. Rozwój układu mięśniowego i nerwów ruchowych,. Zmiany w tkance mięśniowej pod wpływem obciążeń treningowych. 8. Wpływ wysiłku sportowego na układ nerwowy. Zmienność organizmów żywych. 9. Rozwój tkanki tłuszczowej w ontogenezie. Zmiany w wielkości otłuszczenia człowieka pod wpływem diety oraz wysiłku sportowego. 10.. Wpływ nadmiaru tkanki tłuszczowej na układ krążeniowy i aparat ruchu. 11. Zmiany w układzie krążenia pod wpływem wysiłku fizycznego w różnych etapach rozwoju. 12. Rozwój układu oddechowego człowieka. Wpływ obciążeń treningowych na układ oddechowy człowieka. 13. Układ endokrynalny, a obciążenia treningowe. Współzależność przysadki mózgowej z innymi gruczołami i tkankami wytwarzającymi hormony. 14. Obrona immunologiczna organizmu. Klasyfikacja zjawisk odpornościowych. Obciążenia treningowe, a układ immunologiczny człowieka. 15. Wpływ obciążeń sportowych na zdrowie człowieka. Badania naukowe nad obciążeniami treningowymi u sportowców. 1. Podstawowe pojęcia stosowane w biologicznych uwarunkowaniach wysiłku w sporcie.. Definicja rozwoju biologicznego i obciążeń w wysiłku sportowego. Budowa i obsługa mikroskopu. 2. Charakterystyka procesów wzrastania organizmu człowieka. Zmienność międzyosobnicza. P_U01 P_W01, P_W 02 P_W02, P_U02 P_U02 P_W02, P_U02 P_W01, P_U02 P_W03 P_W02, P_U01 P_K01,
3. Budowa, i funkcje komórki. Cytoplazma, organella komórkowe. 4. Ogólne cechy tkanki nabłonkowej. Podział morfologiczny i czynnościowy. 5. Charakterystyka tkanki łącznej. Rodzaje komórek i budowa substancji międzykomórkowej. 6. Tkanki płynne krew i limfa. Budowa i funkcje krwi, narządy krwiotwórcze. Skład i rola osocza oraz elementy morfotyczne krwi. Limfa. 7. Kwasy nukleinowe ich budowa i funkcje. Dziedziczenie. Ćwiczenia P_W01, P_U01 P_U02 P_W02, P_U02 8. Zaliczenie. P_W01, P_W03 P_U01, P_U02 9. Tkanka nerwowa i nerwy ruchowe. Budowa, rodzaje i miejsce występowania komórek nerwowych. Zakończenia nerwów. 10. Tkanka mięśniowa. Charakterystyka i podział tkanki mięśniowej. Mioblasty. 11. Tkanka kostna. Osteoblasty i osteoklasty. Charakterystyka oraz kostnienie układu kostno stawowego. 12. Budowa rozwój i dystrybucja tkanki tłuszczowej. Tkanka tłuszczowa brunatna i żółta. 13. Układ immunologiczny. Budowa i rola układu immunologicznego. P_U01, P_U02 P_W01, P_U01 P_U02 P_W01, P_U01 14. Układ endokrynalny. Podział rola i funkcje hormonów. 15. Zaliczenie. P_W01, P_W03 P_U01, P_U02
15. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE: 1. Laptop 2. Projektor multimedialny 3. mikroskop 16. WARUNKI ZALICZENIA: Obecność na zajęciach. Zaliczenie omówionego materiału na ch i wykładach. 17. PRZYKŁADOWE ZAGADNIENIA: 1. Opisz dymorfizm płciowy w rozwoju człowieka. 2. Opisz czynniki paragenetyczne człowieka. 3. Opisz wpływ wysiłku sportowego na układ nerwowy 4. Charakterystyka tkanki łącznej. 5. Podział i charakterystyka tkanki mięśniowej 18. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Gajewski A.K., Skierka E (red) (1999). Biologia dla studentów AWF. AWF, Warszawa. 2. Jopkiewicz A.(2004). Biologiczne uwarunkowania rozwoju człowieka. Kielce-Radom. 3. Kuśka A. (2004). Biologia rozwojowa człowieka. AWF, Katowice. 4. Saczuk J., Wilczewski A., Wasiluk A.(2008). Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna dziewcząt oraz chłopców z województwa podlaskiego (charakterystyka i normy rozwoju). ZWWF Biała Podlaska. Monografie i Opracowania. 3. 5. T. Łaska-Mierzejewska. (2003). Antropologia sportowa. AWF Warszawa. 6. Wolański N. (2006). Ekologia człowieka, PWN Warszawa, T I. 7. Wolański N.(2005). Rozwój biologiczny człowieka. PWN, Warszawa. 8. Wolański N.(2005). Rozwój biologiczny człowieka. PWN, Warszawa.
Zajęcia wymagające udziału Samokształcenie 19. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności a) Realizacja przedmiotu: Liczba godzin na zrealizowanie aktywności w semestrze 15 b) Realizacja przedmiotu: 15 c) Realizacja przedmiotu: laboratoria 0 d) Egzamin 0 e) Inne godziny kontaktowe z nauczycielem 10 Łączna liczba godzin zajęć realizowanych z udziałem (pkt. a +b + c + d + e) f) Przygotowanie się do zajęć 40 5 g) Przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów 5 h) Przygotowanie się do egzaminu/zaliczenia - końcowego i) Wykonanie zadań poza uczelnią - Łączna liczba godzin zajęć realizowanych we własnym zakresie (pkt. f + g +h + i) Razem godzin 50 (zajęcia z udziałem + samokształcenie) Liczba punktów ECTS 2 10 20. PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL, KATEDRA, ZAKŁAD, NR POKOJU) dr Jerzy Saczuk jerzy.saczuk (Katedra Wychowania Fizycznego, Zakład Antropologii i Antropomotoryki, pokój 237) Dr Agnieszka Wasiluk, agnieszka.wasiluk@awf-bp.edu.pl (Katedra Wychowania Fizycznego, Zakład Antropologii i Antropomotoryki, pokój 237)