Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół nr 13 w Jastrzębiu Zdroju Rok szkolny 2013/ 2014
Spis treści 1. Podstawy prawne programu 2. Charakterystyka i cele programu 3. Diagnoza 4. Plan realizacji dla Szkoły Podstawowej i dla Gimnazjum 5. Procedura ewaluacji 6. Załączniki
Podstawy prawne programu 1. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526) i ratyfikowana przez Polskę w dniu 30 kwietnia 1991 r. 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r.). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 19 czerwca 2001 r., w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół oraz zmieniające z dnia 31 stycznia 2002r. ( Dz. U. nr 10 poz. 96). 5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. Nr 179, poz.1485 oraz z 2006r. nr 66, poz. 469 nr 120, poz. 826 zmiany z 07 grudnia 2006r.). 6. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dn. 26 października 1982r. (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz.1231 z późniejszymi zmianami). 7. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 (po zmianie z 15 września 2000r.). 8. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. (Dz. U. Nr 111 poz.535 z późniejszymi zmianami). 9. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 09 listopada 1995r. (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z dnia 30 stycznia 1996r.). 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 532). 11. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem.
Charakterystyka programu Program opracowano dla uczniów Zespołu Szkół nr 13 w Jastrzębiu Zdroju. Program zakłada pracę nad całością osobowości ucznia z uwzględnieniem najistotniejszych, wynikających z przeprowadzonych badań i obserwacji zjawisk dysfunkcyjnych występujących u uczniów. Praca z uczniem w czasie realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki zakłada uwzględnienie w nim potrzeb rozwojowych ucznia oraz potrzeby środowiska, w którym uczeń przebywa. Cele i zadania Szkolnego Programu Profilaktyki w szkole podstawowej zawierają tematy związane z: kształtowaniem postaw asertywnych wśród uczniów, zmniejszeniem stopnia istniejących zachowań agresywnych, zdobywaniem umiejętności analizy sytuacji destruktywnie wpływających na postawę człowieka. Natomiast w gimnazjum cele i zadania Szkolnego Programu Profilaktyki zawierają tematy związane z: kształtowaniem postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji oraz umiejętności samostanowienia i obrony własnych praw, przeciwdziałanie przemocy i agresji oraz kształtowanie wśród uczniów potrzeby reagowania i prawidłowych zachowań wobec tych zjawisk, dostarczenie wiedzy na temat uzależnień oraz uwrażliwienie młodzieży na skutki zdrowotne i społeczne, jakie niosą ze sobą środki uzależniające. Stworzony przez zespół Szkolny Program Profilaktyki to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym uzupełniających wychowanie i wiedze wychowanka na temat ograniczenia lub likwidowania czynników ryzyka, zaburzających jego prawidłowy rozwój i dezorganizujących jego zdrowy styl życia. Uczy młodego człowieka inicjowania i wzbogacania doświadczeń na tematy związane z czynnikami go chroniącymi i sprzyjającymi jego rozwojowi. Natomiast przeprowadzane w ramach zajęć praktyczne wskazówki wyposażą ucznia w odpowiednie metody i formy radzenia sobie i przeciwdziałania zjawiskom: agresji i uzależnienia. Procedury osiągania celów w Szkolnym Programie Profilaktyki to: pogadanki, dyskusja, rozmowa kierowana, praca w grupach, drama symulacja ról, metoda burzy mózgów, prezentacje multimedialne, spotkania ze specjalistami, zajęcia warsztatowe.
Diagnoza (dla Gimnazjum nr 11) W celu opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki powołano Zespół odpowiedzialny za stworzenie i ewaluację Szkolnego Programu Profilaktyki na rok szkolny 2013/2014. W skład Zespołu wchodzą przewodniczący Zespołów Wychowawczych oraz. Zespół dokonał analizy sytuacji wychowawczej w szkole, wyłonił zjawiska niepożądane wśród uczniów i na tej podstawie sformułowane zostały cele i zadania Szkolnego Programu Profilaktyki. Analiza dokumentów szkolnych, obserwacja zachowania uczniów, rozmowy z wychowawcami, rodzicami oraz informacje napływające od nauczycieli i innych pracowników szkoły ujawniły, iż na terenie szkoły występuje agresja słowna wśród uczniów. Najczęściej stosowane formy agresji wymieniane zarówno przez uczniów, jak i ich rodziców to przezywanie i wyśmiewanie. Przyczyn agresji upatrujemy w braku umiejętności radzenia sobie z własnymi, negatywnymi emocjami w sposób konstruktywny, w braku umiejętności stosowania zachowań asertywnych i niskim poczuciu własnej wartości. Kolejnym zjawiskiem niepożądanym jest palenie papierosów przez uczniów na przerwach, przed lub po lekcjach w pobliżu terenu szkoły. Ujawniono także przypadki picia alkoholu przez uczniów gimnazjum (poza terenem szkoły) oraz jeden przypadek posiadania przez ucznia narkotyku na terenie szkoły. Stąd, oprócz działań profilaktycznych adresowanych do uczniów i rodziców nawiązano także współpracę ze Strażą Miejską. Patrole Straży Miejskiej patrolują teren wokół szkoły w czasie długiej przerwy oraz w trakcie imprez szkolnych, np. dyskotek. W przypadku stwierdzenia zachowań niepożądanych wśród uczniów informacje są na bieżąco przekazywane do dyrektora szkoły lub pedagoga szkolnego, którzy podejmują odpowiednie działania zgodnie ze Szkolnymi Procedurami Postępowania.
GIMNAZJUM Lp. Cele Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni I. Kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji oraz umiejętności samostanowienia i obrony własnych praw Rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie. Integracja zespołów klasowych Moja pozycja w klasie. Budowanie poprawnych relacji z rówieśnikami Prawa dziecka, ucznia, człowieka Moja rodzina. Konflikt pokoleń, przyczyny i sposoby ich rozwiązywania Gry i zabawy integracyjne kl. I Badania socjometryczne w klasach II. Zawieranie kontraktów klasowych. Lekcja: O potrzebie godności i szacunku człowieka nauczyciel wdżwr, nauczyciel wdżwr, Koleżeństwo, przyjaźń, zakochanie, miłość w życiu człowieka Uczenie właściwej komunikacji interpersonalnej Zachowania agresywne, asertywne i uległe. Sztuka odmawiania Jak radzić sobie ze złymi emocjami? Jak radzić sobie w Pogadanka, dyskusja. Konwencja o Prawach Dziecka Cykl zajęć wychowania do życia w rodzinie. Porady, konsultacje dla uczniów i rodziców nauczyciel wdżwr, pedagog, nauczyciel wdżwr pedagog, n-l wdżwr
sytuacjach trudnych i konfliktowych? Kształtowanie odpowiedzialnych postaw za siebie i innych, skutki przedwczesnej inicjacji seksualnej Cykl zajęć wychowania do życia w rodzinie. Porady, konsultacje dla uczniów i rodziców Pogadanki, warsztaty, scenki n-l wdżwr nauczyciel wdżwr Zagrożenia okresu dojrzewania: presja seksualna, pornografia, prostytucja nieletnich Pogadanki, warsztaty, scenki, film Asertywność sztuka bycia sobą Warsztat: Jak radzić sobie ze stresem z elementami relaksacji Kl. III Poradnictwo młodzieżowe i rodzinne Warsztaty: Czy warto czekać?- problem inicjacji seksualnej-kl.ii; Aktywność seksualna a miłość i odpowiedzialnośćkl. III; Aids - co powinieneś nauczyciel wdżwr
wiedzieć-kl. II; Choroby przenoszone drogą płciową-kl. III; Warsztaty: Jak pokonać presję seksualną?-kl.ii, Prostytucja nieletnich, projekcja filmu Galerianki - kl. III, Uprzedmiotowienie człowieka, czyli o pornografii- kl. III. II. Przeciwdziałanie przemocy i agresji oraz kształtowanie wśród uczniów potrzeby reagowania i prawidłowych zachowań wobec tych zjawisk Analizowanie zagrożeń dotyczących zachowań agresywnych na terenie szkoły oraz w drodze do i ze szkoły Podejmowanie działań zmierzających do zwiększenia stanu bezpieczeństwa uczniów w szkole Badania ankietowe, Obserwacja Ciągły nadzór nad uczniami w czasie lekcji i przerw (dyżury nauczycielskie) celem minimalizowania zachowań agresywnych. Usprawnienie organizacji korzystania z szatni wszyscy nauczyciele dyrektor, wszyscy nauczyciele dyrektor,
Działania profilaktyczne mające na celu ograniczanie agresji i przemocy w szkole Przemoc w rodzinie, gdzie szukać pomocy. Poradnictwo młodzieżowe i rodzinne Cyberprzemoc Pomoc uczniom z zaburzonym zachowaniem i z niepowodzeniami szkolnymi (jako jedna z przyczyn agresji i wysokiej absencji) (podkreślenie roli osób odpowiedzialnych za klucze); Kontynuowanie współpracy ze Strażą Miejską i Komendą Miejską Policji celem podnoszenia poziomu bezpieczeństwa uczniów (patrole wokół szkoły w czasie przerw, dyskotek szkolnych). Organizowanie prelekcji i warsztatów dla uczniów i rodziców z przedstawicielami Komendy Miejskiej Policji, Straży Miejskiej, Prokuratury Rejonowej oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nt. przemocy i nauczyciel wdżwr p. A. Kaszak Straż Miejska nauczyciele
konsekwencji jej stosowania. Zapoznanie uczniów z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania Zachowania, ze Szkolnymi Procedurami Postępowania. Projekcja filmu Dzieci maltretowane i molestowane, pogadanka-kl. I. Wykaz instytucji udzielających pomocy ofiarom przemocy; pomoc i opieka dla ofiar przemocy. Wdrożenie procedury Niebieskiej karty w razie potrzeb. Warsztat:Stop cyberprzemocy kl. I, Prelekcja ze Strażnikiem Miejskim:
Bezpieczeństwo a Internet- kl. II, III. Dostarczenie wiedzy na temat uzależnień oraz uwrażliwienie młodzieży na skutki zdrowotne i Zagrożenia dla zdrowia wynikające z używania papierosów, alkoholu, dopalaczy i narkotyków Kierowanie na badania do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej lub innych poradni specjalistycznych; Kierowanie na zajęcia terapeutyczne lub wyrównawcze; Organizowanie pomocy koleżeńskiej; stała kontrola frekwencji, reagowanie na częste absencje (informowanie rodziców, rozmowy dyscyplinujące z uczniami, kontrakty). Warsztat: Dlaczego nie powinniśmy palić papierosów?- kl. I; Projekcja filmów o tematyce antynikotynowej-kl. I; nauczyciel wdżwr p. A. Kaszak Straż Miejska
społeczne, jakie niosą ze sobą środki uzależniające Udział w ogólnopolskiej kampanii Zachowaj trzeźwy umysł Zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia, otyłość) Organizowanie różnych form spędzania czasu wolnego przez Prelekcja ze Strażnikiem Miejskim nt. odpowiedzialność prawna nieletnich z prezentacją alkogogli kl. I; Film: Nikotynalegalny narkotyk, pogadanka- kl. II; Warsztat: Rodzina z problemem alkoholowym, projekcja filmu Zranione dusze - kl. II; Warsztat: Narkotyczne dylematy Co warto wiedzieć o narkotykach w kontekście obowiązującego prawa w Polsce -kl. II; Warsztat: Narkotyki- pomyśl zanim będzie za późno, projekcja filmu Epitafium dla narkomana - kl. III; nauczyciel wdżwr p. Ireneusz Brachaczek nauczyciel wdżwr p. A. Kaszak - Straż Miejska koordynator kampanii ZTU w gimnazjum p. G. Dąbrowa pielęgniarka
uczniów celem zapobiegania uzależnieniom Otoczenie opieką uczniów, u których występują zachowania ryzykowne Uwaga dopalacze! kl. I-III; Prelekcja dla rodziców: Narkotyki/dopalacz e nie moje dziecko ze Strażnikiem Miejskim; Szkolny dzień profilaktyki: przedstawienie profilaktyczne - Sąd nad papierosem; szkolne konkursy profilaktyczne, prezentacja wyróżnionych prac. Udział uczniów w ogólnopolskich konkursach, happening, lekcje wychowawcze kl. I- III; Spotkanie z pielęgniarką z Instytutu Vitalid, projekcja filmu Anoreksja i bulimia. n-l wdżwr nauczyciele, SU dyrektor szkoły, nauczyciele nauczyciele, specjaliści w razie potrzeb
Przeprowadzenie godzin wychowawczych poświęconych kulturze czasu wolnego; Wdżwr - O kulturze wolnego czasu: Internet, prasa młodzieżowa, TV, reklama- kl. I. Organizowanie wycieczek, rajdów, wyjść do kina, teatru, dyskotek szkolnych. Zajęcia pozalekcyjne: kółka zainteresowań, przedmiotowe, SKS. Uczestnictwo uczniów w imprezach organizowanych przez MOK i inne instytucje w mieście. Indywidualne rozmowy wychowawców i pedagoga szkolnego z uczniami;
Spotkania z rodzicami uczniów mających problemy; Kierowanie do placówek służących fachową pomocą w terapii uzależnień: Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Centrum Terapii Nerwic, Depresji i Uzależnień NEURO MED, Niepubliczny Zakład Opieki Psychiatryczno Psychologicznej VARIUSMED, Ośrodek Medyczno- Terapeutyczny Syriusz