Zespół Szkół Sióstr Salezjanek w Jastrzębiu Zdroju SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata 2015/2016 2020/2021
PODSTAWY PRAWNE I PROGRAMOWE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o Prawach Dziecka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2015, poz. 2156 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MEN z 21. 05. 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. poz.624 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MEN z dnia 27.08.2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012 r. poz. 977). Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. 2015 poz. 1249). Statut Zespołu Szkół Sióstr Salezjanek w Jastrzębiu-Zdroju. I. Założenia programu: Profilaktyka jest to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Szkolny Program Profilaktyki jest to program działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych obejmujących całą społeczność szkolną (uczniów, rodziców, nauczycieli). Program został opracowany na podstawie: rozmów z Dyrekcją, nauczycielami, wychowawcami, pedagogiem m obserwacji, analizy dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych, klasowych zeszytów do informacji oraz ankiet informacji uzyskanych od rodziców W zakresie działań profilaktycznych: kształtowanie wśród uczniów potrzeby reagowania na niewłaściwe zachowania 2
wdrażanie działań mających na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych (dopalacze), nowych substancji psychoaktywnych, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia oraz jego otoczenia. Działalność profilaktyczna realizowana będzie w ramach: profilaktyki uniwersalnej- wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz w podejmowaniu działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych; profilaktyki selektywnej wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych; profilaktyki wskazującej wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Zakres działań profilaktycznych obejmuje w szczególności: realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego, przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej działalności, doskonalenie zawodowe kadry pedagogicznej, modelowanie zachowań odpowiadających uczniowi szkoły katolickiej, prezentowanie przez grono pedagogiczne i pracowników szkoły pozytywnych wzorców, wspólna polityka wobec zachowań ryzykownych. 3
W ramach działań z zakresu profilaktyki szkoła współpracować będzie z: jednostkami samorządu terytorialnego, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną, Policją, Sądem Rejonowym, Strażą Miejską, podmiotami realizującymi działania profilaktyczne. Cel ogólny szkolnego programu profilaktyki Celem szkolnego programu profilaktycznego jest ochrona przed pojawiającymi się zagrożeniami w osiąganiu celów rozwojowych, nauka umiejętności radzenia sobie z trudnościami życia, pomoc w rozwijaniu samokontroli i samoobserwacji. Osłabianie czynników ryzyka poprzez informację, edukację, alternatywę, wsparcie w sytuacjach trudnych, a także eksponowanie mocnych stron szkoły jako czynników chroniących przed zagrożeniami. Cele szczegółowe: tworzenie życzliwej, serdecznej i rodzinnej atmosfery w szkole, wzajemnego szacunku, wzajemnej akceptacji, pozytywnej samooceny uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły, kształtowanie postaw moralnych, obywatelskich i patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system prewencyjny ks. Bosko, kształtowanie właściwych postaw rodziców i dzieci wobec siebie, wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju uczniów, kształtowanie osobowości uczniów poprzez wskazywanie właściwych postaw wobec siebie i innych ludzi oraz umiejętności analizowania różnorodnych zachowań, wychowanie do wartości i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, monitorowanie frekwencji uczniów. 4
Formy realizacji: Treści Szkolnego Programu Profilaktyki w większości realizowane są na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach, w formie szkoleń, prelekcji, warsztatów, konkursów oraz zajęć pozalekcyjnych. Ważnym elementem służącym realizacji treści programowych są również Słówka i wspólna modlitwa, a także uczestnictwo szkoły w życiu religijnym. Formą realizacji SPP są także wystawy, gazetki, tablice ogłoszeń związane z aktywnością uczniów. Udział szkoły w ogólnopolskiej akcji Szkoła wolna od dopalaczy. MOCNE STRONY SZKOŁY Niewielka liczba uczniów Podmiotowość oddziaływań wychowawczych i edukacyjnych Wysokie poczucie bezpieczeństwa Wysokie poczucie przynależności Posiadanie określonego modelu wychowawczego Katolicki charakter szkoły. DZIAŁANIA SKIEROWANE DO UCZNIÓW Zadania Realizowanie wśród uczniów programu profilaktycznego i promocja zdrowego stylu życia (zmiana stereotypów) Sposób realizacji organizowanie i prowadzenie dla uczniów i rodziców zajęć z zakresu promocji zdrowego stylu życia, aktywne spędzanie wolnego czasu (poprzez organizowanie rajdów rowerowych, rozgrywek tenisa stołowego itp.), możliwość aktywnego spędzania przerw (tenis stołowy, piłkarzyki, bilard, cymbergaj), organizowanie wyjazdów, wycieczek, pielgrzymek, udział w rekolekcjach, SWIM-y, noce filmowe itp. utrwalanie nawyków dbania o wygląd zewnętrzny i higienę ciała, uświadomienie zagrożeń związanych z okresem dojrzewania, Odpowiedzialni za realizację zadania wychowawcy, pedagog, nauczyciele wychowania fizycznego, chemii, biologii, pielęgniarka szkolna Termin 5
Oferowanie zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia Angażowanie uczniów w procesy podejmowania decyzji w szkole, aktywizacja samorządu szkolnego i inne formy działalności uczniowskiej wzbudzanie zainteresowań w ramach zajęć pozalekcyjnych np: kółko gitarowe, muzyczne, zajęcia językowe i przedmiotowe, zajęcia sportowe, zajęcia w oratorium/świetlicy: Quilling, grajcarnia, kuglarstwo, plastyczne, rekreacyjne, rajdy rowerowe, podejmowanie przez uczniów różnych działań i funkcji na rzecz szkoły, grupy, klasy m.in. przedstawianie własnych inicjatyw których są współorganizatorami: Organizacja nocy filmowych/noc gier lekcje koleżeńskie Zbiórka dla schroniska Akcja: Szkoło Pomóż i TY Góra grosza Pogodne wieczory podczas rekolekcji ch SWIM-y (Salezjańskie Wieczorki Integracyjno- Maryjne) Wolontariat na rzecz Domowego Hospicjum Wychowawcy oratorium/ świetlicy, nauczyciele samorząd uczniowski, wychowawcy, pedagog, uczestnicy programu Kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji psychoaktywnych oraz innych zachowań ryzykownych tematy realizowane w ramach godzin wychowawczych: dostarczenie informacji o szkodliwości i wpływie na młody organizm używek typu: papierosy, tabletki, alkohol, narkotyki, dopalacze oraz uzależnienia od komputera i Internetu, spotkania ze specjalistami (przedstawicielem Sądu, Policji, Straży Miejskiej, Psychoterapeutą ds. uzależnień), zadania przewidziane w ogólnopolskim konkursie Szkoła wolna od dopalaczy, udział w Miejskim przeglądzie spektakli profilaktycznych, Wychowawcy, pracownicy szkoły pedagog, specjaliści Profilaktyka i ograniczenie przejawów agresji integracja zespołów klasowych, zapoznanie uczniów z zasadami i normami obowiązującymi w szkole (system nagród i kar, regulaminy, ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, kodeks karny), podnoszenie poziomu wiedzy na temat agresji, przemocy (ze zwróceniem szczególnej uwagi na agresję słowną i cyberprzemoc), rozmowy indywidualne z uczniami (motywujące, wspierające, ostrzegawcze, dyscyplinujące), podnoszenie poczucia bezpieczeństwa, budowanie wszyscy nauczyciele i pracownicy 6
przyjaznego klimatu poprzez: pełnienie dyżurów w czasie przerw, natychmiastowe reagowanie na przejawy agresji, budowanie relacji we wspólnocie wychowawczej, dawanie osobistego przykładu, uwrażliwianie na piękno języka ojczystego: edukacja czytelnicza, wyjścia na spektakle teatralne i kinowe, konsekwentne reagowanie przez nauczycieli na używanie przez młodzież wulgaryzmów, edukacja czytelnicza, Realizacja systemu prewencyjnego ks. Bosko klimat oratoryjny organizacja czasu wolnego Oratorium, zajęcia dodatkowe, Słówka poranne poruszające problemy świata młodych, asystencja salezjańska, budowanie relacji we wspólnocie wychowawczej, świadectwo życia nauczycieli i pracowników, konsekwentne reagowanie na wszelkie niewłaściwe zachowania wśród uczniów wszyscy nauczyciele i pracownicy DZIAŁANIA SKIEROWANE DO RODZICÓW. ZADANIA 1. Informowanie rodziców o pracach szkoły. 2. Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole. FORMY REALIZACJI Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły (w tym SWiSOW), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktycznym, Konsultacje nauczycieli podczas zebrań z rodzicami ( 4 razy w roku), comiesięczne zebrania dla Rodziców, strona internetowa, Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na comiesięcznych zebraniach z rodzicami, Indywidualne spotkania rodziców z wychowawcą, Indywidualne spotkania rodziców z pedagogiem, nauczycielami i dyrektorem szkoły. 3. Współpraca z rodzicami. Pomoc rodziców w organizowaniu imprez ch, Systematyczna współpraca z Radą Rodziców, 4. Pedagogizacja rodziców. Spotkania ze specjalistami zajmującymi się profilaktyką, tematyką z zakresu pedagogiki i psychologii, Spotkania z pedagogiem, Promocja zdrowego stylu życia, Część formacyjne podczas zebrań z Rodzicami, 7
DZIAŁANIA SKIEROWANE DO NAUCZYCIELI. ZADANIA 1. Doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej 2. Organizowanie wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego. 3. Propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień, psychologii, pedagogiki 4. Realizacja systemu prewencyjnego ks. Bosko FORMY REALIZACJI Informowanie nauczycieli o kursach, szkoleniach i konferencjach organizowanych w szkole i poza szkołą, Wymiana doświadczeń, Organizowanie szkoleń i warsztatów dla Rady Pedagogicznej na terenie szkoły, Pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień, poszerzanie zasobów biblioteki szkolnej w książki z zakresu psychologii i pedagogiki, Budowanie relacji we wspólnocie wychowawczej, Warsztaty z systemu prewencyjnego ks. Bosko, Dni skupienia w tematyce duchowości salezjańskiej, elementy formacyjne podczas zebrań Rady Pedagogicznej Spodziewane efekty Zbudowanie wizerunku szkoły bezpiecznej, przyjaznej każdemu uczniowi Zwiększanie kultury osobistej wśród uczniów, Wzrost wiedzy i świadomości uczniów na temat przemocy, uzależnień oraz przeciwdziałania im, Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami, Nauczenie się pozytywnych zachowań oraz właściwego przestrzegania obowiązujących norm społecznych i empatii wobec innych ludzi, Osiągnięcie umiejętności dokonywania wartościowych i sensownych wyborów w życiu, Szanowanie uczuć oraz identyfikowanie się z uczuciami innych, Asertywność i wzajemna akceptacja wśród społeczności szkolnej, Poprawienie punktualności, 8
EWALUACJA 1. Program Profilaktyki będzie podlegał ewaluacji, na koniec każdego roku szkolnego, 2. Ewaluacja będzie obejmowała realizację zakładanych celów profilaktyki i ich zakres (co ułatwiało, co utrudniało realizację), Metody i formy ewaluacji: Ankiety ewaluacyjne Ankieta badająca zmianę postaw wśród młodzieży na koniec roku szkolnego Wyniki klasyfikacji i frekwencji w poszczególnych klasach Monitorowanie efektów pracy profilaktycznej Dyskusje i refleksje, wymiana informacji, spostrzeżeń i propozycji zmian Kontrola wewnętrzna realizacji zadań Ocena okresowa i samoocena zachowania uczniów. 9