Program wychowawczy Szkoły Podstawowej Nr 1 im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Katowicach (obowiązujący od 1 września 2009r.) Z uwzględnionymi modyfikacjami od września 2014r. Trzeba jasno zdać sobie sprawę z tego, co to jest WYCHOWANIE i jak należy je przeprowadzać, bo obecnie panuje pod tym względem rozbieżność poglądów - Arystoteles 1
Struktura programu: 1. Wstęp. 2. Prawne podstawy programu. 3. Powinności wychowawcze wg podstawy programowej. 4. Treści programu: - model absolwenta - cele i zadania 5. Zasady ewaluacji programu. 6.Uwagi końcowe. 1.Wstęp Aktualny program wychowawczy naszej szkoły powstał po kolejnej modyfikacji istniejącego wcześniej programu. Coroczne zmiany ( począwszy od 2010 roku) opierają o aktualne wyniki częściowych ewaluacji przeprowadzanych w czerwcu, z których raporty dają wytyczne do priorytetów programu i modyfikacji. Treści programu wychowawczego są przeznaczone do realizacji przez wszystkich nauczycieli wychowawców, nauczycieli zajęć edukacyjnych i specjalistów szkoły. 2
Treści wychowawcze są realizowane na każdym etapie edukacyjnym, różnią się jedynie doborem środków i metod realizacji odpowiednich do wieku uczniów. Program zawiera spójny układ treści dla klas I VI określony terminologią kształtowania postaw społecznych. 2. Prawne podstawy programu. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Art.48, ust.1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania Art.53, ust.3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Art.54,ust.2 Do kompetencji rady rodziców, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, należy: 1) uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną: a) programu obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez nauczycieli. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. poz. 17 ) Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. [Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526] (Polska ratyfikowała konwencję 30 września 1991 r. z zastrzeżeniami oraz deklaracjami interpretacyjnymi, Konwencja weszła w życie w stosunku do Polski 7 lipca 1991 r.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r.w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologicznopedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z dnia 2 grudnia 2010 r.) 3
Rozporządzenie MEN z dnia z dnia 30 kwietnia 2013r. r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013 r.) 3. Powinności wychowawcze wg podstawy programowej. Zadania w dziedzinie wychowania: Nauczyciele w pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, zmierzają do tego, aby uczniowie w szczególności 1) znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym), 2) rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, 3) mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak i całej edukacji na danym etapie, 4) stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością innych, 5) poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, 6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie, 7) przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się, 4
8) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów Pozostałe zadania w dziedzinie wychowania zawarte w zapisach podstaw programowych z poszczególnych zajęć edukacyjnych. Edukacja prozdrowotna: kształtowanie zdrowego stylu życia i inspirowanie harmonijnego rozwoju Edukacja ekologiczna: budzenie szacunku do przyrody Edukacja czytelnicza i medialna: kształtowanie postaw szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego Edukacja regionalna: ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej Zadania w dziedzinie wychowania wg nowej podstawy: Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. W procesie kształcenia ogólnego szkoła kształtuje u uczniów postawy: sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy: obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji 5
4.Treści programu: a) Naczelny cel wychowania ( model absolwenta) Wychowanie absolwenta szkoły świadomego swojej autonomii, godności, potencjału pozytywnych możliwości, szanującego jednocześnie indywidualność drugiego człowieka, praw mu przysługujących oraz zainteresowanego czerpaniem z dziedzictwa kulturowego regionu Śląska, Polski i innych krajów. 6
Klasy I VI Cele Zadania Metody, formy i termin realizacji dla wskazanych zadań Efekty ( wskaźniki skuteczności programu dla ewaluacji) Kształtowanie poczucia własnej wartości u uczniów - wzmacnianie pozytywnej samooceny ucznia - uświadamianie mocnych stron i zasobów ucznia - wzmacnianie możliwości - wyrabianie nawyku pozytywnego myślenia - kształtowane asertywności - ukazywanie pozytywnych skutków własnych wyborów - rozwijanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania przyjaźni - wyrabianie umiejętności pozytywnych relacji z otoczeniem - w dużym stopniu samo akceptuje się, myśli o sobie pozytywnie - nie ma kompleksów - rozwój daje mu radość - dostrzega pozytywne skutki własnych wyborów - potrafi właściwie ocenić swoje zachowanie - dobre wyniki nauczania traktuje jako swój sukces - ma zainteresowania, zamiłowania i upodobania - ma wsparcie w rodzicach i nauczycielach - prawidłowo funkcjonuje w grupie rówieśników 7
Kształtowanie postawy szacunku wzajemnego - prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych prowadzących do uwewnętrznienia pozytywnego stosunku do drugiego człowieka - wzmacnianie prospołecznych zasad i reguł zachowania obowiązujących w relacjach międzyludzkich - wzmacniania więzi zespołowych - dbałość o relacje rówieśnicze bez agresji - rozwijanie umiejętności skutecznego komunikowania się bez konfliktów - ukazywanie wartości ludzkiego zdrowia i życia - rozwijanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów - kształtowanie umiejętności pozytywnego dialogu - zwiększenie zasięgu akcji, konkursów i innych działań mających na celu utrwalanie norm właściwego zachowania - ma przyjazny stosunek do otoczenia - postępuje wg społecznie przyjętych reguł -nie krzywdzi nikogo swoim postępowaniem - inni czują się bezpieczni w jego towarzystwie - ma szacunek i zaufanie do nauczyciela - stara się szanować godność rówieśników - kulturalnie odnosi się do otoczenia - stara się pokojowo rozwiązywać konflikty - prospołecznie motywuje swoje zachowanie - umie prowadzić skuteczny i przyjazny dialog - stosuje normy i wartości powszechnie szanowane 8
Kształtowanie postawy uczciwości i wiarygodności - rozwijanie u wychowanka zasad i norm etycznych - uczenie przestrzegania zasad fair - play - kształtowanie umiejętności uczciwych wyborów - uświadamianie roli zaufania w życiu człowieka - potrafi odróżnić dobro od zła. - unika kłamstw - w podejmowanych zadaniach kieruje się uczciwością - podejmuje godne wybory - jest godny zaufania Kształtowanie postawy społecznej -umiejętność pracy w zespole - rozwijanie umiejętności skutecznego komunikowania się bez konfliktów - kształtowanie umiejętności wykorzystania pracy własnej do działań zespołu. - wyrabianie u wychowanka umiejętności liczenia się ze zdaniem innych i podejmowania wspólnych decyzji. - kształtowanie umiejętności wypowiadania się na forum i argumentowania swoich racji -potrafi komunikować się konstruktywnie - pracować zgodnie w zespole - wspólnie podejmować decyzje grupowe - wypowiadać się na forum - korzystać z dokonań zespołowych 9
Poznanie przez wychowanka własnych możliwości intelektualnych i możliwości przyswajania i wykorzystywania wiedzy - kształtowanie adekwatnej oceny swoich możliwości - kształtowanie kreatywności i podejmowania inicjatyw - zachęcanie do wykorzystywania zdobytej wiedzy - potrafi samodzielnie uczyć się i wykorzystywać zdobytą wiedzę. - chętnie i aktywnie podejmuje działania - samodzielnie poszukuje własnych rozwiązań problemu - pogłębia swoje zdolności i uzdolnienia oraz rozwija swoje zainteresowania. Wyrabianie u wychowanka wrażliwości estetycznej - kształtowanie kultury osobistej -wykształcenie ekologicznej postawy wobec życia. -kształtowanie umiejętności życia w harmonii z przyrodą. -propagowanie odpowiedzialności wobec otoczenia. -wyrabianie nawyków higienicznych ( w tym higieny nauki, zabawy i spędzania czasu wolnego) - dba o estetykę swojego wyglądu - potrafi żyć w harmonii z przyrodą - jest punktualny, odpowiedzialny i pracowity. - szanuje dorosłych i rówieśników okazując to przez odpowiednie zachowanie 10
Poznanie przez wychowanka dorobku kulturalnego i kształcenie postawy twórczej - kształtowanie świadomego uczestnictwa w kulturze - budowanie otwartości i szacunku dla kultury i specyfiki innych krajów europejskich - udział w zajęciach klubu europejskiego i konkursach tematycznych kształtowanie świadomego stosunku do ważnych wydarzeń historii Polski -rozwijanie szacunku do symboli, tradycji i obrzędowości szkoły - poznawanie ważnych historycznie miejsc w Katowicach i na Śląsku - kształtowanie odpowiedzialności za przyszłość i teraźniejszość swojego regionu, kraju. - wykazuje szacunek dla odrębności tradycji i obyczajów innych narodów - bierze udział w życiu kulturalnym ( wyjścia do kina, teatru, muzeum ) - bierze udział w życiu kulturalnym szkoły 11
5. Zasady ewaluacji programu. Program wychowawczy podlega corocznej ( częściowej) ewaluacji. Do zmian są wykorzystywane uwagi z bieżącej analizy sytuacji wychowawczej w szkole i wnioski zawarte w raporcie ewaluacyjnym. Ewaluacja programu wychowawczego zakończona jest raportem przedstawianym Radzie Pedagogicznej Wnioski z raportu konsultowane są z Radą Rodziców i brane pod uwagę przez nich przy uchwalaniu zmian w programie wychowawczym. Są też uwzględnione w tworzeniu rocznego planu pracy działań profilaktycznych i wychowawczych szkoły oraz planów pracy wychowawców i pedagoga szkolnego. 6.Uwagi końcowe. Dyrektor szkoły zobowiązany jest do zapewnienia odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań wychowawczych we współpracy z organem prowadzącym szkołę. Program jest skonsultowany z Radą Pedagogiczną i uchwalony przez Radą Rodziców. 12