WYTRZYMAŁOŚĆ ZMĘCZENIOWA STALI KONSTRUKCYJNEJ W WARUNKACH OBCIĄŻEŃ NIESYMETRYCZNYCH

GRZEGORZ GASIAK, ROLAND PAWLICZEK Ktedr Mechniki i Podstw Konstrukcji Mszyn WYTRZYMAŁOŚĆ ZMĘCZENIOWA STALI KONSTRUKCYJNEJ W WARUNKACH OBCIĄŻEŃ NIESYMETRYCZNYCH Streszczenie: W prcy przedstwiono etodę opisu wytrzyłości zęczeniowej stli konstrukcyjnej w wrunkch obciążeń ziennych z dodtkowyi obciążenii sttycznyi. Uwzględniono wpływ syetrii cyklu n trwłość teriłu przy poocy współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu. N przykłdzie bdń zęczeniowych stli 18G2A wykzno zinę wrtości tego współczynnik wrz z liczbą cykli do zniszczeni teriłu orz zproponowno etodę eksperyentlną wyznczni funkcji opisującej zleżność wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu od liczby cykli niszczących. 1. WPROWADZENIE Konstrukcje i eleenty szyn ogą być poddne obciążenio zienny w czsie, które powodują występownie procesów zęczeniowych w terile. Obciążeni te njczęściej ją chrkter złożony. Dodtkowo w konstrukcji pojwi się obciążenie średnie, wynikjące np. z ciężru włsnego konstrukcji lub obciążeń wstępnych związnych w funkcji spełninyi przez konstrukcję. Pojwijąc się syetri obciążeni ziennego w sposób istotny wpływ n zinę dopuszczlnych plitud obciążeni zęczeniowego i w związku z ty poznnie wzjenych relcji poiędzy obciążenie średni, ksylny obciążenie zienny jest istotne przy wyznczniu trwłości teriłu prcującego w tkich wrunkch. Liczne prce zwierją odele tetyczne, opisujące wpływ obciążeni średniego n trwłość zęczeniową teriłów konstrukcyjnych. W literturze ożn spotkć równni Goodn i Gerber [1, 2, 3], stosowne do opisu wpływu

obciążeń średnich w zkresie trwłości wysoko cyklowej. Szeroko stosowny jest tkże wzór Morrow [4]. Przyjując pewne złożeni ożn zstosowć te odele do obliczeń w zkresie trwłości niskocyklowej. W prcch [5, 6, 7] zstosowno je z powodzenie dl jednoosiowych obciążeń losowych i dl obliczeń w złożonych stnch obciążeni. Bdni zęczeniowe stli 18G2A i 10HNAP opisne w prcy [8] wskzują jednk, że wpływ wrtości średniej n trwłość zleży od wrżliwości teriłu n obciążeni średnie, ntoist s wrżliwość n obciążeni średnie zieni się wrz ze ziną liczby cykli N do zniszczeni. Poznnie zchowni się teriłu przy udzile dodtkowych obciążeń średnich (sttycznych) jest więc istotną sprwą n drodze do określeni stnów nprężeń grnicznych w szeroki zkresie trwłości zęczeniowej. 2. WSPÓŁCZYNNIK WRAŻLIWOŚCI MATERIAŁU NA ASYMETRIĘ CYKLU W przypdku obciążeń ziennych, przy udzile nprężeni średniego, istotne jest określenie zleżności plitudy nprężeni od wrtości średniej. Lebedev w prcy [9] opisuje zleżność poiędzy plitudą nprężeni i wrtością średnią nprężeni bzującą.in. n rozwżnich Heywood [10]. Uzyskno dobrą zgodność obliczeń z wyniki eksperyentlnyi w wrunkch obciążeń złożonych dl szerokiego zkresu nprężeń średnich n pozioie grnicy zęczeni, wskzując jednocześnie, że powszechnie stosowne zleżności liniowe, prboliczne i inne wsponine we wstępie, często znjdują zstosownie tylko dl wąskiego zkresu nprężeni średniego. Ogrniczenie jest tkże zkres stosowlności wsponinych zleżności odnośnie do trwłości zęczeniowej teriłu. Zwykle wskzuje się, że odele te znjdują zstosownie głównie w zkresie trwłości wysokocyklowej. Pretre opisujący zchownie się teriłu pod wpływe obciążeń średnich jest współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu. Współczynnik jest powszechnie znny i stosowny do opisu wytrzyłości zęczeniowej w wrunkch obciążeń ziennych z udziłe nprężeni średniego [1]. Njczęściej wykorzystuje się go przy opisie wytrzyłości zęczeniowej teriłu n pozioie grnicy zęczeni i jego wrtość uzleżnion jest od rodzju teriłu. W prcy [8, 11] przyjęto złożenie, że wrtość współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu zleży nie tylko od rodzju teriłu, lecz tkże od liczby cykli niszczących terił. N rysunku 1 przedstwiono schet wyznczni wrtości współczynnik ψ w zleżności od liczby cykli N.

(N) 1 1 (R = -1) (N) 0 2 (R = 0) N Rys. 1. Wyzncznie współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu Jeżeli wyniki bdń zęczeniowych przy obciążenich whdłowych (R = -1) opisne są z poocą prostej 1, zś przy obciążenich odzerowo tętniących z poocą prostej 2, to współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu dl trwłości N cykli ożn wyliczyć jko 2 ψ = 1 (N) gdzie : 1 (N) - ksylne nprężenie n pozioie trwłości N cykli dl obciążeń o współczynniku syetrii cyklu R = -1 (cykle whdłowe), 0 (N) - ksylne nprężenie n pozioie trwłości N cykli dl obciążeń o współczynniku syetrii cyklu R = 0 (cykle odzerowo tętniące. W równniu (1) ksylne nprężenie jest suą plitudy i wrtości średniej nprężeni. Dl obciążeń whdłowych nprężenie średnie jest równe zeru, tk więc nprężenie ksylne jest równe plitudzie nprężeni. W przypdku obciążeń odzerowo tętniących wrtość średni nprężeni jest równ plitudzie nprężeni, tk więc nprężenie ksylne jest równe podwojonej wrtości plitudy nprężeni : 0 (N) 0 (N) N (1)

1 0 (N) = (N) = ( 1) (0) + + i i = 0 = (0) 1 (N) = 0 ( 1) (N) = 2 (0) (2) Uwzględnijąc zleżności (2) równnie (1) przyjie postć 2 ψ = ( 1) 2 2 (0) (0) = ( 1) (0) 1 (3) Łtwo stwierdzić, że jeżeli nchylenie prostych 1 i 2 n rysunku 1 jest jednkowe, to współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu jest stły w cły zkresie trwłości zęczeniowej. Jeżeli zś proste pokzne n rysunku 1 wyrźnie różnią się nchylenie, to wrtość współczynnik ψ zieni się wrz z liczbą cykli niszczących. Zinę wrtości współczynnik wrz z liczbą cykli N ożn zpisć w postci pewnej funkcji ψ = f(n). N podstwie wyników bdń doświdczlnych zwrtych.in. w prcch [7, 8, 11] zproponowno funkcję w postci ψ(n) = ηn λ (4) gdzie: η, λ - pretry, których wrtości są wyznczne n podstwie bdń zęczeniowych przy obciążenich whdłowych (R = -1) i odzerowo tętniących (R = 0). Po obustronny zlogrytowniu równni (4) uzyskno log ψ = log η + λ log N. (5) Związek (5) opisuje równnie linii prostej w ukłdzie podwójnie logryticzny (rys.2). Współczynnik kierunkowy λ w równniu (4) jest związny z kąte ξ (rys. 2) zleżnością log ψ log N 1 2 λ = ξ =. (5) tg 1 log ψ log N 2

logψ logψ 1 logψ 2 ξ logn 1 logn 2 logn Rys. 2. Współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu w ukłdzie podwójnie logryticzny Wrtości plitudy nprężeni cyklu dl obciążeń whdłowych i odzerowo tętniących ożn wyznczyć z równni opisującego wyniki bdń zęczeniowych: - dl obciążeń whdłowych log N = Bw + A w log( 1) ( 1) 1 Aw N = B, (6) w 10 - dl obciążeń odzerowo tętniących log N N = B j + A j log (0) (0) = B. (7) j 10 Uwzględnijąc zleżności (6) i (7) równnie (3) przyjie postć ψ(n) = N 10 b 1 1 A j (8) gdzie: 1 1 = ; A w A j b B j w =, A j B A w ntoist wzór (5) n obliczenie współczynnik λ przyjie postć

b b ( N 10 1) log( N 10 1) log 1 2 λ =. (9) log N log N Uwzględnijąc, że dl zkresu trwłości N = 5 10 4 2,5 10 6 jest N 1 = 5 10 4 logn 1 = 4,7 N 1 = 10 4,7, N 2 = 2,5 10 6 logn 1 = 6,4 N 2 = 10 6,4 po przeksztłcenich równnie (9) ożn zpisć w postci 10 λ = 0,588log 10 Zgodnie ze wzore (4) współczynnik 1 λ 4,7+ b 6,4+ b 2 1 1. (10) ψ η =. (11) N Przyjując dl N 1 = 5 10 4 10 4,7 4,7+ b, orz ψ(n1) = 10 1, wzór (11) przyjie postć 10 η = 10 4,7+ b 4,7λ 1 = 10 4,7(-λ) + b 10-4,7λ. (12) Równni (10) i (12) pozwlją n wyznczenie wrtości pretrów η i λ równni (4) opisującego funkcję ziny wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli niszczących. Weryfikcj eksperyentln zleżności przedstwionych powyżej zostł zwrt w prcy [8, 11]. Bdni obejowły zginnie i skręcnie próbek o przekroju kołowy poddnych cyklicznie zienneu zginniu i skręcniu z udziłe obciążeni średniego. Zostły one wykonne n szynie zęczeniowej MZGS-100 uożliwijącej relizcję tkich obciążeń. Bdny terił stnowiły stle konstrukcyjne niskostopowe 10HNAP i 18G2A. Rysunki 3 i 4 przedstwiją wykresy ziny współczynnik ψ wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli N odpowiednio dl stli 18G2A i 10HNAP. W przypdku stli 18G2A (rys. 3) funkcj ψ = f(n) przyjuje postć: 0,162 ) dl zginni ψ = 3,124N, 0,148 b) dl skręcni ψ = 2,890N.

0.60 0.55 0.50 Wykres zleżności ψ = f (N) Stl 18G2A zginnie skręcnie ψ = f (N) 0.45 0.40 ψ = 2,890 N -0,148 0.35 0.30 ψ = 3,124 N -0,162 0.25 5.0 10 4 5.0 10 5 1.0 10 6 1.5 10 6 2.0 10 6 2.5 10 6 3.0 10 6 N [cykle] Rys. 3. Zin współczynnik ψ wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli dl stli 18G2A ψ = f (N) 0.60 0.55 0.50 0.45 0.40 0.35 0.30 Wykres zleżności ψ = f (N) Stl 10HNAP zginnie skręcnie ψ = 1,006 N -0,072 0.25 0.20 ψ = 0,818 N -0,113 0.15 0.10 5.0 10 4 5.0 10 5 1.0 10 6 1.5 10 6 2.0 10 6 2.5 10 6 3.0 10 6 N [cykle] Rys. 4. Zin współczynnik ψ wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli dl stli 10HNAP

Wrtości współczynników η i λ dl obu przypdków są do siebie brdzo zbliżone. Świdczy to o podobny wpływie wrtości średniej nprężeni n dopuszczlne plitudy nprężeni zrówno dl zginni jk i dl skręcni. Rysunek 3 wskzuje również, że dl trwłości w zkresie od 5 10 4 do około 7,5 10 5 wrtość współczynnik ψ zniejsz się w znczny stopniu, zś dl zkresu trwłości wysoko cyklowej wrtość współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu zieni się niezncznie. Dl stli 10HNAP (rys. 4) funkcj ψ = f(n) przyjuje postć: 0,072 ) dl zginni ψ = 1,006N, 0,113 b) dl skręcni ψ = 0,818N. W ty przypdku wrtości współczynników równni (4) różnią się. Przy zginniu współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu przyjuje wyższe wrtości niż dl skręcni. Ozncz to, że przy zginniu wrtość średni nprężeni wywier silniejszy wpływ n dopuszczlne plitudy nprężeni. Rysunek 3 wskzuje, że dl trwłości w zkresie od 5 10 4 do około 7,5 10 5 wrtość współczynnik ψ zniejsz się w znczny stopniu, zś dl zkresu trwłości wysoko cyklowej wrtość współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu zieni się niezncznie. Występuje więc t s włściwość co dl stli 18G2A. Porównując wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu dl bdnych stli stwierdzono, że w przypdku zginni współczynniki są zbliżone dl obu rodzjów stli, ntoist przy skręcniu wrtość współczynnik ψ dl stli 10HNAP jest dwukrotnie niższ niż w przypdku stli 18G2A. 3. POWIERZCHNIA GRANICZNYCH AMPLITUD NAPRĘŻENIA ZMIENNEGO W przypdku obciążeń ziennych przy udzile nprężeni średniego powierzchnię nprężeń grnicznych przedstwi się w ukłdzie współrzędnych - N (rys. 5). Mtetyczny opise powierzchni jest funkcj F(,, N) wiążąc w sobie plitudę nprężeni, wrtość średnią orz liczbę cykli niszczących. Poszukiwnie odelu powierzchni n podstwie wyników bdń zęczeniowych jest zgdnienie złożony i skoplikowny [9]. Powierzchni przedstwion n rysunku 5 niesie w sobie inforcję o wzjenych relcjch plitudy nprężeni i wrtości średniej nprężeni (krzyw 1 n rysunku 5) orz plitudy nprężeni i liczby cykli niszczących N (krzyw 2 n rysunku 5). Przyjując do opisu krzywej 1 pewną funkcję = f( ), zś do opisu krzywej 2 funkcję = f(n) ożliwe jest

wyznczenie tetycznej postci powierzchni nprężeń grnicznych. Dokłdność odelu tetycznego powierzchni zleży od dokłdności przyjętych odeli tetycznych opisujących krzywe 1 i 2. 1 2 Rys. 5. Model powierzchni grnicznych plitud nprężeni ziennego = f(n, ) Powszechnie znny odele zleżności plitudy nprężeni od wrtości średniej przebiegu (krzyw 1n rysunku 5) jest zleżność liniow w postci [1] = ψ, (13) ( 1) gdzie:, plitud i wrtość średni przebiegu niesyetrycznego (R 0), (-1) plitud nprężeni przebiegu whdłowego (R = -1), równowżnego pod względe zęczeni przebiegowi niesyetryczneu, ψ - współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu. Przyjując, ze wpływ wrtości średniej teriłu jest różny dl różnej liczby cykli N niszczących terił orz stosując równnie (4) do opisu ziny wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli do zniszczeni, wzór (13) ożn zpisć w postci = 1 (N) ψ(n) = 1 λ (N) ηn. (14)

Bzow chrkterystyk zęczeniow dl obciążeń whdłowych (R = -1, krzyw 2 n rysunku 5) jest opisywn równnie ( (N)) N = Z N0, (15) 1 gdzie: - współczynnik nchyleni krzywej Wöhler, Z G grnic zęczeni, N 0 grniczn liczb cykli. Wyznczjąc z równni (15) plitudę nprężeni (N) orz wstwijąc do zleżności (14) otrzyuje się równnie powierzchni nprężeń grnicznych w postci ZG N 0 (, N) λ = ηn N 1 G 1, (16) gdzie, Z G, N 0 nleży potrktowć jko stłe teriłowe, zś η i λ są współczynniki równni (16). Równnie (16) przedstwi tetyczny odel powierzchni nprężeń grnicznych wyznczony w oprciu o wyniki bdń zęczeniowych dl przebiegów whdłowych i odzerowo tętniących, przy złożeniu, że wpływ wrtości średniej n plitudę nprężeni postć funkcji liniowej. 4. BADANIA ZMĘCZENIOWE Bdni zęczeniowe [8, 11] wykonno n szynie zęczeniowej MZGS-100, uożliwijącej relizcję cyklicznie ziennych przebiegów nprężeni z udziłe nprężeni średniego. Testy zęczeniowe obejowły sinusoidlnie zienne zginnie i skręcnie z udziłe wrtości średniej obciążeni. Eksperyenty prowdzono przy ustlonej wrtości współczynnik syetrii cyklu R = -1; -0,5; 0; zienijąc odpowiednio wrtość plitudy oentu M g orz wrtości średniej oentu M g dl zginni i odpowiednio M s i M s dl skręcni. Określono współczynniki stndrdowej krzywej zęczeniowej dl ogrniczonej trwłości zęczeniowej teriłu. W czsie bdń kontrolowno plitudę i wrtość średnią oentu obciążjącego próbkę. Próbki do bdń zęczeniowych wykonno ze stli konstrukcyjnych niskostopowych 18G2A i 10HNAP. Ksztłt i wyiry próbek przedstwione są n rysunku 6.

Rys. 6. Ksztłt i wyiry próbek do bdń zęczeniowych N podstwie wyników bdń określono eksperyentlne powierzchnie grnicznych plitud nprężeni orz wyznczono tetyczną postć powierzchni opisujących poszczególne przypdki obciążeni. Rysunki 7 10 przedstwiją eksperyentlne powierzchnie grnicznych plitud nprężeni odpowiednio dl stli 18G2A i 10HNAP. Rys. 7. Płszczyzn nprężeń grnicznych przy zginniu próbek ze stli 18G2A wyznczon n podstwie bdń doświdczlnych

Rys. 8. Płszczyzn nprężeń grnicznych przy skręcniu próbek ze stli 18G2A wyznczon n podstwie bdń doświdczlnych Rys. 9. Płszczyzn nprężeń grnicznych przy zginniu próbek ze stli 10HNAP wyznczon n podstwie bdń doświdczlnych

Rys. 10. Płszczyzn nprężeń grnicznych przy skręcniu próbek ze stli 10HNAP wyznczon n podstwie bdń doświdczlnych Do wyznczeni pretrów równni (16) zstosowno etodę njniejszych kwdrtów. Współczynnik korelcji dl przyjętego liniowego odelu tetycznego wynosił - 0,90-0,97 przy pozioie ufności α = 0,05 dl wszystkich nlizownych przypdków obciążeni. Teoretyczne płszczyzny nprężeń grnicznych opisno wzori: ) dl zginni próbek ze stli 18G2A: 2129 0,162 = 3,124N 0,139, N b) dl skręcni próbek ze stli 18G2A: 597 τ = 2,890N 0,085 N c) dl zginni próbek ze stli 10HNAP: 971 = 1,006N 0,079 N d) dl skręcni próbek ze stli 10HNAP: 445 τ = 0,818N 0,067 N 0,148 0,072 0,113 τ τ,,.

Dl określeni poprwności wyników prognozowni dopuszczlnych plitud nprężeni z zstosownie proponownego odelu wyznczono błąd względny plitud nprężeni obliczonych n podstwie odelu teoretycznego w stosunku do wyników bdń doświdczlnych (obl) (exp) δ = 100%. (17) (exp) N rysunku 11 przedstwiono rozkłd błędu względnego w zleżności od wrtości nprężeni średniego i liczby cykli niszczących N dl próbek wykonnych ze stli 18G2A. Błąd względny δ [%] N [cykle] 2500000 2300000 2100000 1900000 1700000 1500000 1300000 1100000 900000 700000 500000 300000 100000 ZGINANIE 0 40 80 120 160 200 240 280 [MP] SKRĘCANIE 0 20 40 60 80 100 120 140 τ [MP] Rys. 11. Błąd względny obliczeniowych plitud nprężeni w stosunku do wyników uzysknych eksperyentlnie przy zginniu i skręcniu próbek ze stli 18G2A (liczbi n linich wrstwic oznczono wrtość błędu w [%]) Mksylny błąd dl zginni wynosi 10 % przy = 80 MP i trwłości N > 1,3 10 6 cykli. Dl skręcni błąd ten wynosi 15 % dl τ = (40 60) MP i trwłości N > 1,8 10 6 cykli.

Rysunek 12 określ obszry błędu względnego wyników obliczeń w stosunku do wyników doświdczlnych w przypdku zginni i skręcni próbek ze stli 10HNAP. N [cykle] 2500000 2300000 2100000 1900000 1700000 1500000 1300000 1100000 900000 700000 500000 300000 100000 ZGINANIE 0 50 100 150 200 [MP] Błąd względny δ [%] SKRĘCANIE 0 50 100 150 τ [MP] Rys. 12. Błąd względny obliczeniowych plitud nprężeni w stosunku do wyników uzysknych eksperyentlnie przy zginniu i skręcniu próbek ze stli 10HNAP (liczbi n linich wrstwic oznczono wrtość błędu w [%]) Mksylny błąd dl zginni wynosi 15 % przy = 75 MP i trwłości N > 1,9 10 6 cykli. Dl skręcni błąd ksylny wynosi 17 % dl τ = 50 100 MP i trwłości N > 1,0 10 6 cykli. Dl trwłości N > 2,3 10 6 i τ = 75 MP błąd osiąg 20%, lecz obejuje on nieznczny obszr płszczyzny nprężeń grnicznych.

5. PODSUMOWANIE W prcy przedstwiono odel tetyczny opisu powierzchni dopuszczlnych plitud nprężeni w zleżności od wrtości obciążeni średniego i liczby cykli do zniszczeni teriłu. Przyjęto złożenie, że wpływ wrtości średniej obciążeni n dopuszczlne plitudy nprężeni zleży od wrżliwości teriłu n syetrię cyklu. Zproponowno funkcję opisującą zinę wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu, jej pretry określone zostły n podstwie bdń zęczeniowych próbek w wrunkch obciążeń whdłowych (R = -1) i odzerowo tętniących (R = 0). Wpływ wrtości średniej obciążeni n dopuszczlne plitudy nprężeni zostł uwzględniony z poocą liniowej zleżności, w której uwzględniono zinę wrtości współczynnik wrżliwości teriłu n syetrię cyklu wrz z liczbą cykli do zniszczeni. Zstosowny liniowy odel zleżności plitudy nprężeni od wrtości średniej nprężeni jest słuszny dl większości stli konstrukcyjnych [1]. W przypdku innego rodzju teriłu konstrukcyjnego konieczny stje się zweryfikownie tego odelu. N podstwie przeprowdzonych nliz określono odel tetyczny powierzchni grnicznych plitud nprężeni, który zostł zweryfikowny wyniki bdń zęczeniowych próbek ze stli 18G2A i 10HNAP poddnych cykliczny obciążenio zginjący i skręcjący z udziłe różnych wrtości obciążeni średniego. Mksylny błąd obliczeń w stosunku do wyników eksperyentu zsdniczo nie przekrczł 15%. Pozwl to stwierdzić, że zproponowny w prcy lgoryt wyznczni wrtości dopuszczlnych plitud nprężeni dje rezultty zbieżne z wyniki bdń doświdczlnych. LITERATURA [1] KOCAŃDA S, SZALA J.: Podstwy obliczeń zęczeniowych, PWN, Wrszw 1985 [2] GOODMAN J.: Mechnics Applied to Engineering, Longns, Green, nd Co., 1899 [3] GERBER W.: Bestiung der zulossigne Spnnungen in eisen Constructionen, Z Byer Aech Ing Ver 1874;6 [4] MORROW J.: in.: Ftigue design hndbook, dvnces in engineering, Vol. 4, Wrrendle(PA): Society of Autootive Engineers, 1968, p. 29 [5] LACHOWICZ C.T., ŁAGODA T., MACHA E., PAWLICZEK R.: Zęczenie losowe stli 10HNAP i 18G2A z udziłe nprężeń średnich, V Krjow Konferencj Mechniki Pękni 1995, Zesz. Nuk. Politechniki Świętokrzyskiej, Mechnik 56, Aeliówk, Kielce 1995, ss.337-344

[6] GASIAK G., PAWLICZEK R., ROZUMEK D.: Przewidywnie trwłości zęczeniowej próbek z krbe przy cykliczny zginniu i skręcniu z udziłe różnych wrtości obciążeni średniego, Zeszyty Nukowe PO nr 257, Seri: Mechnik Z.62, Opole 2000, ss. 19-39 [7] PAWLICZEK R.: Przewidywnie trwłości zęczeniowej przy cykliczny zginniu i skręcniu z udziłe wrtości średniej nprężeni, Zeszyty Nukowe PO nr 257, Seri: Mechnik Z.62, Opole 2000, ss. 83-105 [8] PAWLICZEK R.: Bdnie wpływu pretrów obciążeni i geoetrii krbu n trwłość przy zienny zginniu i skręcniu, Rport Nr 1/2001, Prc doktorsk, Politechnik Opolsk, Opole, 2001, s. 170 [9] LEBEDEV A.A.: Equivlent stress clcultion for bixil/ultixil ftigue nd frcture (experient nd theory), 5th Int.Conf.on Bixil/Multixil Ftigue nd Frcture, Crcow 1997, Polnd, Vol.1, pp. 35-44 [10] HEYWOOD R.B.: Design with the Account Tken of Ftigue, Mshiniostroyenie, Moscow, 1969 [11] GASIAK G., PAWLICZEK R.: Oblicznie trwłości próbek ze stli 18G2A w wrunkch ziennych obciążeń zginjących i skręcjących o różnych współczynnikch syetrii cyklu, Zeszyty Nukowe PO nr 268, Seri: Mechnik Z.66, Opole 2001, ss. 23-44 Prcę złożono u redktor serii w dniu 5 kwietni 2002 r. Opiniodwc: Dr hb. inż. Jerzy KALETA FATIGUE STRENGTH OF A STRUCTURAL STEEL UNDER ASYMMETRIC LOADING Sury The pper presents ethod of description of ftigue strength of structurl steel under vrible loding with dditionl sttic loding. Influence of cycle syetry on the teril life ws tken into ccount with use of the cycle syetry sensitivity fctor. The 18G2A steel ws tested nd the test result showed chnge of tht fctor vlue together with nuber of cycles to the teril dge. The uthors proposed n experientl ethod for deterintion of function describing dependence between the cycle syetry sensitivity fctor nd nuber of destructive cycles.