KARTA KURSU Nazwa Rekultywacja gleb i gruntów Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr inż. Stanisław Kowalik Zespół dydaktyczny Dr inż. Stanisław Kowalik Opis kursu (cele kształcenia) Zapoznanie studentów z rodzajami przekształceń gleb i gruntów oraz uwarunkowaniami, metodami i efektami ich rekultywacji. Warunki wstępne Wiedza Podstawowa wiedza z zakresu gleboznawstwa i chemii rolnej Umiejętności Wykonywanie obliczeń stechiometrycznych Kursy Efekty kształcenia Wiedza 1
W01. Zna podstawowe pojęcia dotyczące gleb zdegradowanych i zdewastowanych oraz ochrony i rekultywacji gleb. W02. Zna możliwe przyczyny toksyczności gleb i gruntów. W03. Zna metody naprawcze w odniesieniu do różnych rodzajów toksyczności bądź wadliwości gruntów. W04. Zna kierunki rekultywacji i uwarunkowania racjonalnego ich wyboru. W05. Zna uwarunkowania, metody i efekty rekultywacji gruntów na terenach przekształconych w wyniku działalności różnych gałęzi przemysłu w Polsce. K_W01, K_W31. K_W07, K_W16. K_W19. K_W28. K_W01, K_W28. Umiejętności U01. Umie ocenić przydatność gruntu do pełnienia funkcji skały macierzystej gleby. U02. Umie określić predyspozycje przekształconego terenu do rekultywacji w określonym kierunku U03. Dysponując odpowiednimi oznaczeniami laboratoryjnymi potrafi określić aktualne, bądź potencjalne czynniki toksyczności gruntu oraz zaproponować metody naprawcze. U04. Umie wyliczyć dawki neutralizatora dla gleb i gruntów nadmiernie zakwaszonych i zasiarczonych K_U06, K_U22. K_U12. K_U06, K_U22. K_U22. Kompetencje społeczne K01. Posiada świadomość możliwości przekształcenia w procesie rekultywacji terenów zdewastowanych bądź silnie zdegradowanych w obszary użyteczne gospodarczo, przyrodniczo lub społecznie. K02. Posiada przekonanie, że w wielu przypadkach tereny prawidłowo zrekultywowane uzyskują wyższe walory ekologiczne bądź użytkowe niż miało to miejsce przed ich przekształceniem. K_K01, K_K07, K_K08. K_K01, K_K03. Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 15 15 2
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne Opis metod prowadzenia zajęć Wykłady: 1. Omówienie zagadnień związanych z rekultywacją gleb i gruntów oraz opracowana w programie Power Point prezentacja schematów, wykresów, wzorów, danych tabelarycznych i ilustracji fotograficznych. 2. Ilustrowany fotografiami przegląd przekształceń terenu oraz uwarunkowań, metod i efektów rekultywacji w różnych gałęziach przemysłu (opracowanie w programie Power Point). Ćwiczenia: 1. Studenci, w oparciu o otrzymane zadanie zawierające wyniki oznaczeń laboratoryjnych próbek, dokonują oceny właściwości gruntów, w aspekcie ich przydatności do pełnienia roli skały macierzystej gleby. 2. W celu określenia zabiegów naprawczych, studenci w zespołach 2-osobowych wykonują obliczenia stechiometryczne w odniesieniu do gruntów nadmiernie zakwaszonych i zasiarczonych bądź wykazujących podwyższoną zawartość rozpuszczalnych soli. Formy sprawdzania efektów kształcenia W01 x x W02 x x W03 x x W04 x x W05 x x U01 x x x U02 x x U03 x x U04 x x K01 x K02 x Kryteria oceny Kolokwium z materiału wykładowego 40% Obecność na wykładach - 10% Wykonanie zadań na ćwiczeniach - 50% 3
Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) Wykłady: 1. Definicje pojęć oraz przepisy prawne dotyczące ochrony gleb i rekultywacji terenów przekształconych. 2. Rodzaje przekształceń i podział terenów wymagających rekultywacji. 3. Ocena jakości gruntów dla potrzeb biologicznej ich rekultywacji: - ocena gruntów w aspekcie możliwej ich toksyczności, - ocena potencjalnej produktywności gruntów. 4. Kierunki rekultywacji i uwarunkowania ich wyboru. 5. Metody rekultywacji (zabiegi naprawcze) i etapy jej realizacji. 6. Przegląd uwarunkowań, metod i efektów rekultywacji terenów przekształconych (ilustracja fotograficzna): - w górnictwie węgla brunatnego, - w górnictwie surowców skalnych na przykładzie kopalni piasku, - w górnictwie miedzi, - w górnictwie odkrywkowym i otworowym siarki - w energetyce (składowiska odpadów paleniskowych) Ćwiczenia: 1. Gleboznawcza ocena 5 utworów na podstawie dostarczonych studentom tabel z oznaczeniami laboratoryjnymi ich właściwości. 2. Wyliczanie dawki neutralizatora niezbędnej do naprawy kwaśnego odczynu gleb i gruntów niezasiarczonych (różnymi metodami), 3. Wyliczenie dawki neutralizatora dla gruntów zasiarczonych (bilans kwasów i zasad). 4. Ocena stopnia zasolenia gruntu i wyliczenie wskaźnika sołoncowatości (SAR). 5. Wyliczenia dla potrzeb zastosowania metody dekoncentracji w gruntach zanieczyszczonych metalami ciężkimi. 6. Analiza i ocena właściwości gruntów różnych terenów przekształconych (na podstawie dostarczonych wyników oznaczeń laboratoryjnych, Wykaz literatury podstawowej 1. Gołda T.: Rekultywacja. Skrypt Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, 2005 r. 2. Krzaklewski W.: Leśna rekultywacja i biologiczne zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych. Skrypt Akademii Rolniczej w Krakowie, 1998 r. Wykaz literatury uzupełniającej 1. Kasztelewicz Z.: Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Monografia, Art.-Tekst, Kraków 2010. 3. Kowalik S.: Zagadnienia z gleboznawstwa. Skrypt Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, 2007 r. 4. Krzaklewski W., Kowalik S., Wójcik J.: Rekultywacja utworów toksycznie kwaśnych w górnictwie węgla brunatnego. Monografia, wyd. Monos, Kraków 1997. 4
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin w kontakcie z prowadzącymi Wykład 15 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 15 Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym 2 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 7 Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) Przygotowanie do egzaminu 6 Ogółem bilans czasu pracy 45 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 2 5