I. Podstawa prawna Ustawa o systemie oświaty z dnia 1 września1991 r wraz z późniejszymi zmianami (DzU.z 2001r Nr 111 poz.1194). Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Konwencja Praw Dziecka. Rozporządzenie MEN z 21.05.2001 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół oraz kształceniu w profilach w liceach profilowanych. II. Zadania ogólne w zakresie wychowania Uczeń znajduje w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym). Uczeń rozwija w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy. Uczeń ma świadomość Ŝyciowej uŝyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów szkolnych, jak i całej edukacji na danym etapie. Uczeń staje się coraz bardziej samodzielny w dąŝeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dąŝenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i odpowiedzialność za innych, wolność własną z wolnością innych. Uczeń poszukuje, odkrywa i dąŝy na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów Ŝyciowych i wartości waŝnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie. Uczeń uczy się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy Ŝycia społecznego oraz przygotowuje się do Ŝycia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych. Uczeń przygotowuje się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonuje wyborów oraz ma moŝliwość doskonalenia się. Uczeń kształtuje w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i zrozumienia ich poglądów, umie współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. III. Cele wychowania Funkcje wychowawcze szkoła wypełnia w oparciu o naczelny cel wychowania: Szkoła świadomych wyborów. Szkoła wspomaga rozwój osobowy ucznia we wszystkich wymiarach tj.: intelektualnym, psychicznym, zdrowotnym, moralnym, kulturalnym, estetycznym oraz duchowym. Cele szczegółowe procesu wychowania to: rozwijanie pozytywnych cech osobowych ucznia (kultura, wraŝliwość, dobroć, szacunek dla człowieka a szczególnie osób chorych i starszych, tolerancja - właściwie pojmowana), przygotowanie ucznia do podejmowania świadomych decyzji, wyrobienie u ucznia szacunku do wartości ogólnospołecznych, etycznych, religijnych, patriotycznych, przygotowanie ucznia do sumiennego i odpowiedzialnego wykonywania powierzonej mu pracy, przygotowanie ucznia do świadomego i czynnego udziału w Ŝyciu społecznym i obywatelskim. IV. Działy wychowania W Gimnazjum nr 4 przyjęto następujące działy wychowania: I. Wychowywanie etyczne i moralne. II. Wychowanie do Ŝycia w rodzinie i społeczeństwie. III. Wychowanie społeczno patriotyczne. IV. Wychowanie ekologiczne. V. Wychowanie prozdrowotne promocja zdrowia. VI. Wychowanie do odbioru dóbr kultury. VII. Wychowanie regionalne. VIII. Wychowanie do Ŝycia w zjednoczonej Europie. V. Absolwent szkoły i jego model.
Absolwent Gimnazjum nr 4 będzie człowiekiem dojrzałym Ŝyciowo i przygotowanym do podjęcia nauki w wybranym kierunku na wyŝszym etapie edukacji. Absolwent naszej szkoły potrafi: - postępować w oparciu o obowiązujące normy etyczno moralne, - rozwijać swą osobowość, - prezentować własny punkt widzenia, - uwzględniać i szanować poglądy innych, - odpowiednio korzystać z róŝnych źródeł informacji, - poprawnie i kulturalnie wypowiadać się w języku polskim, - posługiwać się w stopniu dobrym co najmniej jednym językiem obcym, - zastosować zdobytą wiedzę i umiejętności w nauce na wyŝszym poziomie edukacji, - być otwartym na potrzeby innych, - efektywnie pracować w zespole, - świadomie korzystać z dóbr kultury, - współtworzyć rzeczywistość z najbliŝszym środowiskiem. Absolwent gimnazjum samodzielnie funkcjonuje w otaczającym go świecie. Ma swój krąg przyjaciół. Pozytywnie patrzy na wszystko; wierzy w siebie i swoje moŝliwości. Ma określone zainteresowania, które pomogą mu dokonać wyboru dalszej drogi kształcenia. Jest przygotowany do samokształcenia. Absolwent gimnazjum jest samodzielny. Orientuje się w otaczającym go świecie, potrafi stawiać sobie cele i je realizować. Swobodnie korzysta z róŝnych źródeł wiedzy. VI. Zadania szkoły Szkoła umoŝliwia: - zdobycie wiadomości i umiejętności z róŝnych dziedzin, - rozpoznanie i rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, - poszukiwanie i odkrywanie na drodze rzetelnej pracy celów Ŝyciowych i wartości waŝnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, - przygotowanie się do rozpoznawania wartości moralnych i dokonywania wyborów, - uczenie się szacunku dla wspólnego dobra jako podstawy Ŝycia rodzinnego i społecznego, - przygotowanie do Ŝycia w państwie będącym członkiem Unii Europejskiej. Szkoła zapewnia : - warunki niezbędne do prawidłowego przebiegu edukacji, - poszanowanie praw ucznia, - warunki do wszechstronnego rozwoju osobowego ucznia. Szkoła wspomaga wszechstronny rozwój ucznia poprzez: - rozbudzanie sfery poznawczej, - inspirowanie do wyraŝania własnych myśli i uczuć, - uczenie samodzielności w rozwiązywaniu myśli i uczuć, - motywację do ustawicznego kształcenia i samo rozwoju, - kształtowanie zdolności twórczych, - postępowanie wg norm i zasad etyczno-moralnych i społeczno- obyczajowych - wspieranie wychowania pro zdrowotnego, rodzinnego i społecznego. VII. ZałoŜenia programu wychowawczego. 1. ZałoŜenia ogólne. - godność człowieka stanowi naczelną wartość, - rodzice są pierwszymi i nie zastępowalnymi wychowawcami, a inne instytucje powinny ich wspierać w procesie wychowawczym, - wychowanie w naszej szkole ma charakter: - integralny - obejmuje wszystkie sfery osoby ucznia tj. intelektualną, psychiczną, społeczną, zdrowotną, estetyczną, moralną i duchową oraz wiąŝe się ze zdobywanie wiedzy i umiejętności,
- spójny - spójność działań pomiędzy szkoła i rodzicami oraz instytucjami wspierającymi wychowanie - indywidualny - w wychowaniu uwzględnia moŝliwości kaŝdego ucznia. 2. ZałoŜenia szczegółowe: - w wychowaniu szkoła przyjmuje za podstawę uniwersalne zasady etyki, respektując chrześcijański system wartości i godności ludzkiej z poszanowaniem innych wyznań, - dyrekcja, nauczyciele, rodzice i pozostali pracownicy szkoły wraz z uczniami tworzą dobrą, przyjazną atmosferę funkcjonowania społeczności szkolnej, - sposób zwracania się do siebie jest Ŝyczliwy i kulturalny, - wzory kultury zachowania czerpiemy z dziedzictwa wiary i kultury, bogactwa i piękna poezji, literatury oraz wzorców osobowych ludzi o wysokim autorytecie moralnym, - językiem obowiązkowym jest poprawny język polski pozbawiony jakichkolwiek wulgaryzmów, - szkoła organizuje obchody waŝnych rocznic i wydarzeń narodowych, historycznych i regionalnych, - staramy się, aby kaŝdy uczeń dbał o zdrowie, rozwijał sprawność fizyczną i bronił się przed zagroŝeniami niszczącymi zdrowie, - w szkole i poza nią zabronione są : picie alkoholu, zaŝywanie i rozprowadzanie narkotyków i wszelkich środków szkodliwych dla zdrowia, palnie tytoniu oraz stosowanie agresji i przemocy, - wychowawcy, nauczyciele, pracownicy szkoły oraz rodzice i samorząd szkolny pomagają uczniom w trudnych sytuacjach, - szkoła świadczy pomoc pedagogiczną, psychologiczną i medyczną (pedagog, psycholog i pielęgniarka szkolna), - w szczególnych sytuacjach szkoła kieruje ucznia do poradni specjalistycznych, - uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania i zdolności na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych oraz poprzez: - przygotowanie się i udział w konkursach i olimpiadach - organizowanie wycieczek, imprez i uroczystości klasowych i szkolnych, - przygotowanie sesji popularno-naukowych, - przedstawianie swoich osiągnięć w gazetkach przedmiotowych(ściennych) lub w gazetce szkolnej - organizacje spotkań z osobami pełniącymi waŝne funkcje społeczne i zawodowe oraz absolwentami szkoły, - udział w szkolnych organizacjach i kołach zainteresowań (w szkole działa Samorząd Szkolny, SKS, PCK, Klub Internetowy) VIII. Zadania nauczyciela-wychowawcy Nauczyciele - wychowawcy w swojej pracy wychowawczej, wspierając obowiązki rodziców, realizują zadania szkoły przedstawione w rozdziale II oraz zawarte w Statucie Szkoły, a takŝe: - szanują i uczą szacunku do człowieka, - kierują się prawdą i umiłowanie prawdy przekazują wychowankom, - uczą rozróŝniać dobro i zło, umacniają w wychowankach dobro, - uczą miłości do ojczyzny i kultury narodowej, - wspierają wszechstronny rozwój ucznia, - udzielają pomocy w pokonywaniu niepowodzeń szkolnych, - przekazują ogólnoludzkie wartości, wzorce postępowania, - współpracują z rodzicami, rzetelnie informują o osiągnięciach dydaktycznych i zachowaniu z uwzględnieniem przyjętych kryteriów oceniania oraz o niepowodzeniach szkolnych, analizując ich przyczyny, - ukierunkowują zachowanie ucznia i korygują przejawy negatywnych zachowań, - pomagają przezwycięŝyć niepowodzenia w nauce i zachowaniu, - wdraŝają do samooceny i samokontroli. Wychowawca klasowy: - jest człowiekiem o duŝej kulturze osobistej i takcie pedagogicznym, - szanuje godność osobistą ucznia, nie narusza prywatności jego uczuć oraz pozwala wyraŝać własne poglądy, - jest wymagający w stosunku do siebie i do uczniów, - jest konsekwentny, umiejętnie stosuje nagrody i kary, - potrafi rozpoznać i rozumieć sytuacje rodzinną dziecka.
Wszyscy pracownicy szkoły: - reagują na niewłaściwe zachowanie uczniów, - wymagają odpowiedzialnych postaw, - dbają o estetyczny wygląd szkoły, - tworzą atmosferę rzetelnej pracy. IX. Zasady wychowanków KaŜdy uczeń jako członek społeczności szkolnej posiada prawa i obowiązki, które są zawarte w Statucie Szkoły. X. Zasady współpracy wychowawczej z rodzicami. Pierwotne i największe prawa wychowawcze posiadają rodzice w stosunku do swoich dzieci. Nauczyciele wspierają rodziców w dziedzinie wychowawczej. Wynikają stąd dwie waŝne konsekwencje: - kierowanie działalności wychowawczej nie moŝe być sprzeczne z wolą rodziców, - nauczyciele - wychowawcy nie ponoszą wyłącznej i całkowitej odpowiedzialności za efekty wychowawcze. Sposoby współdziałania nauczycieli i rodziców są zawarte w Statucie Szkoły, a ponadto rodzice uczestniczą w wychowawczych działaniach szkoły poprzez współtworzenie programu wychowawczego ( zgłaszanie uwag i wniosków w ramach wywiadówek). XI. Zasady współpracy wychowawcy ze środowiskiem lokalnym Współpraca naszej szkoły ze środowiskiem lokalnym jest jedną z form kształtowania postaw moralnych, kulturowych i społecznych uczniów. Szkoła współpracuje z : Radą Osiedlową, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Gliwicach, Parafią Matki Boskiej Częstochowskiej, Komendą Rejonową Policji, Zakładami Miasta Gliwice, Politechniką Śląską w Gliwicach, Zarządem Rejonowym PCK, Domem Opieki Społecznej, MłodzieŜowym Domem Kultury i innymi instytucjami kulturalnymi, Absolwentami Gimnazjum nr 4. XII. Zwyczaje i obyczaje szkolne Rozwój obyczajowości szkolnej i kształtowanie postaw etycznych i patriotycznych realizujemy poprzez następujące działania: uroczyste rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego, akademie, apele lub wystawy organizowane z okazji świąt narodowych i rocznic historycznych, organizowanie imprez integrujących społeczność szkolną, przed Świętami BoŜego Narodzenia odbywa się spotkanie opłatkowe dla uczniów w klasach oraz dla pracowników szkoły, uczniowie wyznania rzymsko-katolickiego uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych, rodzicom wyróŝniającym się we współpracy ze szkołą, dyrektor wręcza podziękowania na zakończeniu roku szkolnego. XIII. Metody i formy pracy wychowawczej Nauczyciele - wychowawcy w swojej pracy wychowawczej stosują metody i formy: - osobisty, dobry przykład nauczyciela,
- obserwacja ucznia w róŝnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, - praca ucznia w grupie, - praca ucznia w zespole zadaniowym, - praca ucznia techniką siedzenie w kręgu, - praca ucznia techniką psychodramy, - praca ucznia z arkuszami roboczymi, - praca indywidualna, - przygotowanie się i udział w konkursach, olimpiadach i zawodach sportowych, - organizowanie i udział w wycieczkach, imprezach i uroczystościach klasowych, szkolnych i międzyszkolnych, - udział w dyskusjach na forum klasy i szkoły, - praca w samorządzie klasowym i szkolnym, - redagowanie gazetki szkolnej, - spotkania z absolwentami szkoły, ludźmi pełniącymi waŝne funkcje społeczne i zawodowe, - prelekcje i pogadanki. XIV. Ewaluacja procesu wychowania Metody i formy kontroli procesu wychowania to: - anonimowe ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli, - rozmowy z uczniami, rodzicami, pedagogiem oraz nauczycielami, - analiza wyników w nauce i zachowaniu ( przeprowadzana semestralnie), - analiza frekwencji (przeprowadzana semestralnie), - analiza osiągnięć pracy pozalekcyjnej ucznia, - analiza czytelnictwa, - analiza osiągnięć sportowych, - obserwacja ucznia w róŝnych sytuacjach, - interesowanie się losami absolwentów ( np. wprowadzenie dnia absolwenta w szkole). Osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie ewaluacji procesu wychowania i wyciągnięcie wniosków do dalszej pracy: - dyrektor szkoły, - wychowawcy, - pedagog szkolny, - osoby wyznaczone przez dyrektora.