M. Wojtyła Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 35: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych. Working papers JEF Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie ryzykiem przedsiębiorstwa, wartość bieżąca netto, ryzyko walutowe, Streszczenie: Poniższy raport ukazuje sposób zarządzania ryzykiem walutowym wykorzystując analizę scenariuszy. Wszystkie dane do obliczeń zostały zaczerpnięte ze sprawozdań finansowych wybranej spółki branży 35.
W projekcie przedstawiam firmę A, która działa w branży 35: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych, specjalizuje się ona przede wszystkim w działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej, szczególności w wykonywaniu instalacji elektrycznych, wytwarzanie i zaopatrzenie w parę wodną oraz gorącą wodę, etc. Jest to firma o szerokim wachlarzu usług. Najważniejsze dla firm jest aby stale ją obserwować. Proces zarządzania ryzykiem nie może być jednorazowo wykonany, ono musi być ciągle obserwowane, ma być procesem stałym i priorytetowym. Zarządzanie ryzykiem jest nieodłączną częścią zarządzania wartością przedsiębiorstwa. Jedno z drugim jest ściśle ze sobą związana. Oszacowanie ryzyka przyczynia się do wzrostu wartości przedsiębiorstwa, dzięki czemu zwiększają się przepływy pieniężne, które w przyszłości przedsiębiorstwo otrzyma, dzięki temu ograniczamy niebezpieczeństwo upadłości spółki oraz ograniczamy zmienność przepływów pieniężnych. Dokonując oceny wybranej firmy posłużę się analizą scenariuszy, która jest metodą pomiaru ryzyka. Szacuje ona wartość oczekiwaną oraz odchylenie standardowe. Używając tej metody analizujemy ryzyko firmy w warunkach niepewności. Wyróżniamy trzy warianty analizy: Optymistyczną Bazową Pesymistyczną Do prawidłowego wykonania analizy potrzebujemy przychody ze sprzedaży, które najbardziej wpływają na sytuację finansową firmy. Jest to też czynnik, który jest najbardziej zmienny, ponieważ wpływają na niego różne czynniki zewnętrzne: popyt, konkurencja czy też sytuacja gospodarcza kraju czy świata. Moim podstawowym wariantem jest wariant bazowy aby go obliczyć sięgnę po dane z sprawozdania za 2011 rok, jego prawdopodobieństwo wynosi 65%. Wariant optymistyczny wzrost przychodów o 20%, prawdopodobieństwo 20%. Wariant pesymistyczny spadek przychodów o 15%, prawdopodobieństwo 15%. Podatek wynosi 19%. Moim założeniem są wartości capex oraz nakłady początkowe równe 2000000. Z projektu A wiem, że średnioważony koszt kapitału (WACC) dla analizowanej spółki wynosi 12%. Obliczam wartość bieżącą netto: Wzór 1. 1 1 Materiały pomocnicze udostępnione przez mgr Lisińka Katarzyna
FCF przepływy pieniężne I 0 - nakłady początkowe t lata Następnie obliczam wewnętrzną stopę zwrotu IRR jest wtedy gdy NPV=0 Tabela 1. Wariant bazowy. 2010 2011 CR 2 27979304,78 24686827,35 - CE 3 25294617,85 24022560,08 - NCE 4 371814,83 513126,85 = EBIT 2312872,10 151140,42 NOPAT 439445,70 28716,68 + NCE 371814,83 513126,85 - NWC -1451735,75-2034036,43 - CAPEX 5 10550 11500 = FCF 2252446,28 2564379,96 NPV 2055420,75 IRR 82,78% NPV>0 IRR=82,78% Wartość bieżąca netto jest wyższa niż 0 przez to inwestycja jest realizowana, bo przyniesie dodatkowy zysk. Ten wariant będzie realizowany dopóki stopa kosztu kapitału własnego będzie poniżej 82,78%. Tabela 2. Wariant optymistyczny 2010 2011 CR 33575165,74 29624192,82 - CE 25294617,85 24022560,08 - NCE 371814,83 513126,85 = EBIT 7908733,06 5088505,89 NOPAT 1502659,28 966816,12 + NCE 371814,83 513126,85 2 przychody 3 koszty stałe + koszty zmienne 4 koszty bezwydatkowe 5 nakłady inwestycyjne
- NWC -1451735,75-2034036,43 - CAPEX 10550 11500 = FCF 3315659,86 3502479,40 NPV 3752565,72 IRR 139,04% NPV>0 IRR=139,04% Tabela 3. Wariant pesymistyczny 2010 2011 CR 23782409,06 20983803,25 - CE 25294617,85 24022560,08 - NCE 371814,83 513126,85 = EBIT -1884023,62-3551883,68 NOPAT -357964,49-674857,90 + NCE 371814,83 513126,85 - NWC -1451735,75-2034036,43 - CAPEX 10550 11500 = FCF 1455036,09 1860805,38 NPV 782562,03 IRR 39,47% NPV>0 IRR=39,47% Na sam koniec swojej analizy potrzebuję jeszcze obliczyć ekonomiczną wartość bieżącą netto projektu. Aby tego dokonać potrzebuje skorzystać ze Wzór 2. p b/o/p prawdopodobieństwo wariantu bazowego / optymistycznego / pesymistycznego NPV b/o/p wartość bieżąca netto wariantu bazowego / optymistycznego / pesymistycznego
Tabela 4. Zestawienie NPV i prawdopodobieństwa wariantów NPVb 2055420,75 Prawdopodobieństwo b 65% E(NPV)b 1336023,489 NPVo 3752565,72 Prawdopodobieństwo o 20% E(NPV)o 750513,1446 NPVp 782562,03 Prawdopodobieństwo p 15% E(NPV)p 117384,3038 2203920,938 ENPV > 0 to oznacza że, że firma prognozuje że będzie przynosiła zyski (korzyści poprzez realizowanie projektu). Dzięki analizy scenariuszy jestem w stanie ocenić, który z projektów byłoby najlepiej w przyszłości zastosować, aby uzyskać jak największe zyski. Poprzez dokonania prognozy stwierdzam, że najlepiej zrealizować wariant optymistyczny, ponieważ w nim otrzymujemy największą wartość NPV.
Bibligrafia: 1. Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245; 2. EMIS; 3. Sprawozdanie finansowe z lat 2009-2011 z bazy Monitor B; 4. Panfil M. red.: Wycena biznesu w praktyce: metody, przykłady, MT Biznes 2009; 5. Michalski G., Leksykon zarządzania finansami, C.H. Beck, Warszawa 2004; 6. Michalski G., Strategie finansowe przedsiębiorstw, oddk, Gdańsk 2009; 7. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), ODDK, Gdańsk 2008.; 8. Machała R, Zarządzanie finansami i wycena firmy, Unimex 2009; 9. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269; 10. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19; 11. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192.; 12. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222; 13. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Framework. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-260.; 14. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidty Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715; 15. Zarzecki D., Zarządzanie finansami zarządzanie ryzykiem i kreowanie wartości., Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007; 16. Urbanowska-Sojkin E.; Ryzyko w wyborach strategicznych przedsiębiorstwa, PWE Warszawa 2007; 17. Jajuga K., Jajuga T., Inwestycje, instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, PWN, Warszawa 2012; 18. Rogowski W., Metody analizy ryzyka projektów inwestycyjnych. Katedra analizy działalności przedsiębiorstwa, SGH.; 19. Nita B., Metody wyceny i kształtowania wartości przedsiębiorstwa, PWE Warszawa 2007; 20. Damodaran A., Ryzyko strategiczne, Koźmiński Warszawa 2009; 21. Analiza wskaźnikowa dla branż mapa wskaźników finansowych;