Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży papierniczej. Working Paper

Transkrypt

1 B. Cieśla Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży papierniczej Working Paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, analiza scenariuszy, NPV Streszczenie: Celem pracy jest zarządzanie ryzykiem przedsiębiorstwa poprzez analizę możliwych scenariuszy. Wybieramy ten scenariusz, który daje nam najwyższa oczekiwaną wartość NPV. 1

2 Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie polega na podejmowaniu decyzji i realizowaniu działań związanych z ryzykiem. Działania te maja na celu realizowanie założeń firmy przy jednoczesnym zredukowaniu ryzyka do akceptowalnego poziomu. Zarządzanie ryzykiem jest nierozerwalnie związane z zarządzaniem wartością przedsiębiorstwa. W zarządzaniu ryzykiem możemy wyróżnić następujące etapy: Identyfikacja ryzyka Pomiar ryzyka Sterowanie ryzykiem Monitorowanie i kontrola ryzyka Występuje kilka rodzajów ryzyka finansowego. Najważniejsze z nich to: ryzyko rynkowe, ryzyko kredytowe oraz ryzyko operacyjne. Do planowania w przedsiębiorstwie wykorzystuje się często modele. Poziom dopasowania modelu do warunków rzeczywistych jest bardzo ważbt. Odpowiedni wybór modelu jest więc niezwykle istotny, gdyż pozwala w przyszłości zredukować ryzyko dużych odchyleń od wartości planowanych. Zarządzanie ryzykiem nie zawsze musi się wiązać z jego zmniejszaniem. Czasem decyzje niosące za sobą wyższe ryzyko mogą wpływać znacząco na wzrost wartości przedsiębiorstwa. Jeżeli ryzyko takie może być kontrolowane to warto skorzystać z takiego rozwiązania tj. tzw. upside potential. Zarządzanie ryzykiem jest integralną częścią zarządzania przedsiębiorstwem.. Należy również pamiętać o wszystkich rodzajach ryzykach. Tylko zintegrowane zarządzanie różnymi rodzajami ryzyka przynosi wymierne korzyści dla przedsiębiorstwa. 1 Ryzyko w przedsiębiorstwie może być kontrolowane poprzez m.in: Zarządzanie należnościami Zarządzanie środkami pieniężnymi Zarządzanie zapasami. Ryzyko w przedsiębiorstwie może być rozumiane zarówno jako ryzyko neutralne jak i ryzyko negatywne. Często ryzyko rozumie się jako zagrożenie, jednak trzeba pamiętać, że może być ono również postrzegane jako szansa. W przypadku ryzyka negatywnego mamy na myśli stratę (nieosiągnięcie zamierzonego efektu), 1 Jajuga K., Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, str

3 natomiast odnośnie do ryzyka neutralnego nieznajomość ostatecznego rezultatu inwestycji (osiągnięty efekt różni się od oczekiwanego). 2 Opis metody W moim projekcie do zarządzania ryzykiem wykorzystam metodę analizy scenariuszy. Jest to metoda pozwalająca uwzględniać ryzyko w sposób pośredni. Metoda ta polega na tworzeniu scenariuszy, które uwzględniają zmiany czynników wpływających na NPV (wartość obecną inwestycji). Dla każdego ze scenariuszy na podstawie przepływów pieniężnych otrzymujemy wartości NPV. W moim projekcie uwzględnię 3 scenariusze: 3 Umiarkowany Optymistyczny Pesymistyczny W wariancie optymistycznym uwzględniam korzystne zmiany czynników wpływających na NPV. W przypadku wariantu pesymistycznego sytuacja jest odwrotna. Po oszacowaniu prawdopodobieństw zajścia przedstawionych scenariuszy mogę obliczyć oczekiwaną wartość NPV. Założenia: Koszt kapitału (WACC): w 2010 roku wynosił 8,15% w 2011 r. 10,97 natomiast w roku n jest to średnia z lat i wynosi 9,41% Scenariusz umiarkowany: W roku n w stosunku do roku 2011 zakładam podobny wzrost przychodów i kosztów jak w roku 2011 w stosunku do roku Jajuga K., Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, str Michalski G. Strategie finansowe przedsiębiorstw, wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk

4 Wartości w tabelach są podane w tys zł n Przychody ze sprzedaży (CR) , , ,54 Koszty wydatkowe (CE) , , ,22 Zysk przed opodatkowaniem (EBIT) 2040, , ,68 Zysk operacyjny netto (NOPAT) 1652, , ,65 Zmiana kapitału pracującego netto ( NWC) 7824,83 0, ,83 Przepływy pieniężne (FCF) 885, , ,12 FCF0-3103,23 NPV 28797,89 Scenariusz optymistyczny W roku n zakładam wyższy wzrost przychodów (30%), koszty natomiast się nie zmienią. Wyższe przychody są spowodowane rozszerzeniem działalności i dzięki temu większą sprzedażą n Przychody ze sprzedaży (CR) , , ,46 Koszty wydatkowe (CE) , , ,95 Zysk przed opodatkowaniem (EBIT) 2040, , ,87 Zysk operacyjny netto (NOPAT) 1652, , ,76 Zmiana kapitału pracującego netto ( NWC) 7824,83 0, ,83 Przepływy pieniężne (FCF) 885, , ,23 FCF0-3103,23 NPV 53980,62 Scenariusz pesymistyczny W roku n zakładam spadek przychodów o 40%, przy jednoczesnym wzroście kosztów o 10%. Takie zmiany mogą być spowodowane wzrostem kosztów surowców. Tańsza zagraniczna konkurencja zabiera nam część sprzedaży, przez co nasze przychody maleją. 4

5 n Przychody ze sprzedaży (CR) , , ,21 Koszty wydatkowe (CE) , , ,55 Zysk przed opodatkowaniem (EBIT) 2040, , ,98 Zysk operacyjny netto (NOPAT) 1652, , ,09 Zmiana kapitału pracującego netto ( NWC) 7824,83 0, ,83 Przepływy pieniężne (FCF) 885, , ,62 FCF0-3103,23 NPV ,19 Oczekiwana wartość NPV Scenariusz NPV p NPV * p Optymistyczny 53980,62 15% 8097,09 Umiarkowany 35279,85 60% 21167,91 Pesymistyczny ,19 25% -5427,30 (NPV) = 23837,71 Oczekiwana wartość NPV jest dodatnia co świadczy o tym, że korzyści z projektu są wyższe od kosztów z nim związanych. Podsumowanie Z analizy scenariuszy wynika, że działalność przedsiębiorstwa przy założonych scenariuszach i prawdopodobieństwach daje dodatnią wartość NPV. Oczywiście najbardziej korzystny jest scenariusz optymistyczny, jednak nikłe prawdopodobieństwo jego wystąpienia powoduje, że firma powinna się starać, aby utrzymać taką sytuację jaka ma miejsce w wariancie umiarkowanym, gdyż to właśnie on daje najwyższą wartość oczekiwanej NPV. 5

6 Bibliografia: 1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or 4. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: 5. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 17. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3,

7 19. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 23. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, 26. Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or MPB - Dane dla lat , Michalski G., Paradoks Cyklu Operacyjnego ( 31. Jajuga K., Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Michalski G. Strategie finansowe przedsiębiorstw, wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk Wita M., Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży: Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu), ( 7