RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 186380 (21) Numer zgłoszenia: 326866 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 22.10.1996 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego. 22.10.1996, PCT/FR96/01652 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 01.05.1997, WO97/15274, PCT Gazette nr 19/97 (51) IntCl7 A61K 7/06 (54)Kompozycja do pielęgnacji włókien keratynowych zawierająca polimer utrwalający (30) Pierw szeństwo: 23.10.1995,FR,95/12448 (73) U praw niony z patentu: L'OREAL, Paryż, FR (43) Zgłoszenie ogłoszono: 26.10.1998 BUP 22/98 (72) Tw órcy w ynalazku: Christine Dupuis, Paryż, FR Claude Dubief, Le Chesnay, FR Isabelle Cretois, Paryż, FR Damarys Braida-Valerio, Paryż, FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.12.2003 WUP 12/03 (74) Pełnom ocnik: Krajewska Krystyna, PATPOL Spółka z o.o. PL 186380 B1 (57) 1.Niedetergentowa kompozycja kosmetyczna przeznaczona do pielęgnacji włókien keratynowych takich jak włosy, zawierająca w kosmetycznie dopuszczalnym podłożu polimery utrwalające, znamienna tym, że zawiera co najmniej jeden anionowy, niejonowy, obojnaczy lub amfoteryczny polimer utrwalający i co najmniej jeden związek typu ceramidu, przy czym powyższe kompozycje nie zawierają polimeru winylopirolidonowego i/lub kationowego zawierającego pierwszorzędowe, drugorzędowe lub trzeciorzędowe aminy albo czwartorzędowe grupy amoniowe w łańcuchu głównym i posiadającego lepkość przy stężeniu 1% wagowych substancji aktywnej w wodzie mniejszą niż 15 mpa s.
Kompozycja do pielęgnacji włókien keratynowych zawierająca polimer utrwalający Zastrzeżenia patentowe 1.Niedetergentowa kompozycja kosmetyczna przeznaczona do pielęgnacji włókien keratynowych takich jak włosy, zawierająca w kosmetycznie dopuszczalnym podłożu polimery utrwalające, znamienna tym, że zawiera co najmniej jeden anionowy, niejonowy, obojnaczy lub amfoteryczny polimer utrwalający i co najmniej jeden związek typu ceramidu, przy czym powyższe kompozycje nie zawierają polimeru winylopirolidonowego i/lub kationowego zawierającego pierwszorzędowe, drugorzędowe lub trzeciorzędowe aminy albo czwartorzędowe grupy amoniowe w łańcuchu głównym i posiadającego lepkość przy stężeniu 1% wagowych substancji aktywnej w wodzie niniejszą niż 15 mpa s. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera związek typu ceramidu o ogólnym wzorze 1, w którym R1oznacza: - albo prostołańcuchową lub rozgałęzioną nasyconą lub nienasyconą grupę węglowodorową C5-C50, przy czym grupa ta może być podstawiona jedną lub więcej grupami hydroksylowymi, ewentualnie zestryfikowanymi kwasem R7COOH, w którym R7 oznacza nasyconą lub nienasyconą, prostołańcuchową lub rozgałęzioną ewentualnie mono- lub polihydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C35, przy czym grupa(y) hydroksylowa(e) w podstawniku R7 może(gą) być zestryfikowana(e) nasyconym lub nienasyconym, prostołańcuchowym lub rozgałęzionym, ewentualnie mono- lub polihydroksylowanym kwasem tłuszczowym C1-C35; - albo grupę R''-(NR-CO)-R', w której R oznacza atom wodoru lub mono- lub polihydroksylowaną korzystnie monohydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C20, R' i R" oznaczają grupy węglowodorowe, w których suma atomów węgla wynosi od 9 do 30, R' oznacza grupę dwuwartościową; - albo grupę R8-O-CO-(CH2) p, w której R8 oznacza grupę węglowodorową C1-C20 i p oznacza liczbę całkowitą od 1 do 12; - R2 oznacza grupę wybraną spośród atomu wodoru, grupy typu (glikozylowa)n, (galaktozylowa)mlub sulfogalaktozylową, grupę fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową, przy czym n oznacza liczbę całkowitą od 1 do 4, a m oznacza liczbę całkowitą od 1 do 8; - R3 oznacza atom wodoru albo nasyconą lub nienasyconą hydroksylowaną albo niehydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C33, przy czym grupa hydroksylowa(e) może być zaestryfikowana kwasem nieorganicznym lub kwasem R7COOH, w którym R7 ma powyżej podane znaczenia, a grupa hydroksylowa(e) może tworzyć połączenie eterowe z grupą (glikozylowa)n, (galaktozylową)mlub sulfogalaktozylową, fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową, przy czym grupa R3może być również podstawiona jedną lub więcej grupami alkilowymi C1-C14; - R4 oznacza atom wodoru, grupę metylową lub etylową nasyconą lub nienasyconą, prostołańcuchową lub rozgałęzioną ewentualnie hydroksylowaną grupę węglowodorową C3-C50 lub grupę -CH2-CHOH-CH2-O-R6, w której R6 oznacza grupę węglowodorową C10-C26 lub grupę R8-O-CO-(CH2)p, R8 oznacza grupę węglowodorową C1-C20 i p oznacza liczbę całkowitą od 1 do 12, - R5 oznacza atom wodoru albo nasyconą lub nienasyconą prostołańcuchową lub rozgałęzioną ewentualnie mono- lub polihydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C30, przy czym grupa hydroksylowa (e) może tworzyć wiązanie eterowe z grupą (glikozylową)n, (galaktozylową) mlub sulfogalaktozylową fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową z ograniczeniem, że jeśli R3 i R5oznaczają atom wodoru lub jeśli R3oznacza atom wodoru i R5 oznacza grupę metylową wówczas R4 nie oznacza atomu wodoru albo grupy metylowej lub etylowej. 3. Kompozycja według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że zawiera związek typu ceramidu wybrany spośród grupy składającej się z:
186 380 3 - N-linoleilodihydrosfingozyny, - N-oleilodihydrosfingozyny, - N-palmitoilodihydrosfingozyny, - N-stearoilodihydrosfingozyny, - N-behenoilodihydrosfingozyny, - N-2-hydroksypalmitoilodihydrosfingozyny, - N-stearoilofitosfingozyny, - N-palmitoamidoheksadekanodiolu lub mieszanin tych związków. 4. Kompozycja według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że zawiera związek typu ceramidu wybrany spośród: bis(n-hydroksyetylo-n-cetylo)malonamidu, amidu N-(2-hydroksyetylo)-N-(3-cetyloksy-2-hydroksypropylowy)kwasu palmitynowego i N- dokozanoilo-nmetylo-d-glukaminy. 5. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera anionowy polimer utrwalający wybrany spośród: - polimerów, zawierających ugrupowania karboksylowe, pochodne monomerów nienasyconych kwasów mono- lub dikarboksylowych o wzorze 2, w którym n oznacza liczbę całkowitą od 0 do 10, A oznacza grupę metylenową ewentualnie związaną z atomem węgla grupy nienasyconej lub z sąsiednią grupą metylenową gdy n jest większe od 1, za pośrednictwem heteroatomu, takiego jak tlen lub siarka, R7 oznacza atom wodoru, grupę fenylową lub benzylową, R8 oznacza atom wodoru, niższą grupę alkilową lub grupę karboksylową, R9 oznacza atom wodoru niższą grupę alkilową grupę -CH2-COOH, fenylową lub benzylową, - polimerów, zawierających ugrupowania pochodne kwasu sulfonowego, takie jak ugrupowanie winylosulfonowe, styrenosulfonowe, akrylamidoalkilosulfonowe. 6. Kompozycja według zastrz. 5, znamienna tym, że zawiera anionowy polimer utrwalający wybrany spośród: A) homo- lub kopolimerów kwasu akrylowego lub metakrylowego albo ich soli, kopolimerów kwasu akrylowego i akrylamidu oraz ich soli, soli sodowych kwasów polihydroksykarboksylowych, B) kopolimerów kwasu akrylowego lub metakrylowego z monomerem monoetylenowym, takim jak etylen, styren, estry winylowe, estry kwasu akrylowego lub metakrylowego, ewentualnie szczepionych na glikolu polialkilenowym, takim jak glikol polietylenowy i ewentualnie usieciowanych, przy czym kopolimery tego typu zawierają w łańcuchu ugrupowanie akrylamidu ewentualnie N-alkilowanego i/lub hydroksyalkilowanego, kopolimerów kwasu akrylowego i metakrylanu alkilu o 1-4 atomach węgla, C) kopolimerów, pochodnych kwasu krotonowego, takich jak te, które zawierają w łańcuchu ugrupowanie octanu lub propionianu winylu i ewentualnie inne monomery, takie jak ester allilowy lub metyloallilowy, eter winylowy lub ester winylowy nasyconego kwasu karboksylowego prostołańcuchowego lub rozgałęzionego o długim łańcuchu węglowodorowym, takie jak zawierające co najmniej 5 atomów węgla, przy czym te polimery mogą być ewentualnie szczepione i usieciowane, D) polimerów wywodzących się z kwasów lub bezwodników maleinowego, fumarowego, itakonowego oraz estrów winylowych, eterów winylowych, halogenków winylowych, pochodnych fenylowinylowych, kwasu akrylowego i jego estrów; kopolimerów bezwodników maleinowego, cytrakonowego, itakonowego oraz estrów allilowych lub metyloallilowych, zawierających ewentualnie w łańcuchu grupę akrylamidu lub metakrylamidu, α-olefiny, estrów akrylowych lub metakrylowych, kwasu akrylowego lub metakrylowego, przy czym grupy bezwodnikowe tych kopolimerów są ewentualnie przeprowadzone w monoestry lub monoamidy, E) poliakrylamidów, zawierających grupy karboksylanowe. 7. Kompozycja według zastrz. 6, znamienna tym, że zawiera anionowy polimer utrwalający wybrany spośród: - kopolimerów kwasu akrylowego, takich jak terpolimer kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tert-butyloakrylamid,
4 186 380 - kopolimerów pochodnych kwasu krotonowego, takich jak terpolimery octan winylu/tert-butylobenzoesan winylu/kwas krotonowy i terpolimery kwas krotonowy/octan winylu/neododekanian winylu, - polimerów pochodnych kwasu lub bezwodnika maleinowego, fumarowego, itakonowego z estrami winylowymi, eterami winylowymi, halogenkami winylowymi, pochodnych fenylowinylowych, kwasu akrylowego i jego estrów, takich jak kopolimery eter metylowowinylowy/bezwodnik maleinowy przeprowadzony w monoester, - kopolimerów kwasu metakrylowego i metakrylanu metylu, - kopolimeru kwasu metakrylowego i akrylanu etylu, - kopolimeru octan winylu/kwas krotonowy, - terpolimeru octan winylu/kwas krotonowy/glikol polietylenowy. 8. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera amfoteryczny polimer utrwalający wybrany spośród polimerów, zawierających ugrupowania, pochodzące od: a) co najmniej jednego monomeru wybranego spośród akrylamidów lub metakarylamidów podstawionych przy atomie azotu rodnikiem alkilowym, b) co najmniej jednego komonomeru kwasowego, zawierającego jedną lub więcej reaktywnych grup karboksylowych, c) oraz co najmniej jednego komonomeru zasadowego, takiego jak estry, podstawione aminą pierwszorzędową, drugorzędową, trzeciorzędową i czwartorzędową kwasu akrylowego i metakrylowego, i produkt czwartorzędowania metakrylanu dimetyloaminoetylowego, siarczanem dimetylu lub dietylu. 9. Kompozycja według zastrz. 8, znamienna tym, że zawiera amfoteryczny polimer utrwalający wybrany spośród kopolimerów o nazwie CTFA kopolimer oktyloakrylamid/akrylany/metakrylan butyloaminoetylowy. 10. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera niejonowy polimer utrwalający wybrany spośród : - poli-β-alanin, - polialkilooksazolin, - homopolimerów octanu winylu, - kopolimerów octanu winylu i estru akrylowego, - kopolimerów octanu winylu i etylenu, - kopolimerów octanu winylu i estru maleinowego, - homopolimerów chlorku winylu, - wosków polietylenowych, - wosków polietylen/politetrafluoroetylen, - kopolimerów polietylenu i bezwodnika maleinowego, - homopolimerów akrylanów alkilu i homopolimerów metakrylanów alkilu, - kopolimerów estrów akrylowych, takich jak np. kopolimery akrylanów alkilu i metakrylanów alkilu, - kopolimerów akrylonitrylu i niejonowego monomeru wybranego np. spośród butadienu i (met)akrylanów alkilu, - homopolimerów styrenu, - kopolimerów styrenu i (met)akrylanu alkilu, - kopolimerów styrenu, metakrylanu alkilu i akrylanu alkilu, - kopolimerów styrenu i butadienu, - kopolimerów styrenu, butadienu i winylipirydyny, - kopolimerów akrylanu alkilu i uretanu. 11. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera związek lub związki typu ceramidu występujące w stężeniu od 0.0001 do 20% wagowych w stosunku do całkowitej wagi kompozycji, a korzystniej od 0.01 do 10% wagowych a jeszcze bardziej korzystnie od 0.005 do 3% wagowych. 12. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera polimer lub polimery utrwalające w ilości od 0.01 do 20% wagowych w stosunku do całkowitej wagi kompozycji, korzystnie od 0.1 do 15% wagowych, a jeszcze bardziej korzystnie od 0.5 do 10% wagowych.
186 380 5 13. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera dodatkowo co najmniej jeden dodatek wybrany z grupy składającej się z wybranych spośród środków zagęszczających, estrów kwasów tłuszczowych, eterów kwasów tłuszczowych i glicerolu, silikonów, surfaktantów, środków zapachowych, konserwantów, filtrów słonecznych, białek, witamin, polimerów, olejów roślinnych, zwierzęcych, mineralnych lub syntetycznych lub innego dodatku zwykle stosowanego w dziedzinie kosmetyki. 14. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera kosmetycznie dopuszczalne podłoże składające się z wody lub mieszaniny wody i co najmniej jednego rozpuszczalnika dopuszczalnego kosmetycznie. 15. Kompozycja według zastrz. 14, znamienna tym, że zawiera dopuszczalne kosmetycznie rozpuszczalniki wybrane spośród grupy składającej się z monoalkoholi, polialkoholi, eterów glikolowych, estrów kwasów tłuszczowych i ich mieszanin. 16. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że występuje w postaci żelu, mleczka, kremu, dyspersji, lotionu, który jest mniej lub bardziej zagęszczony, lub pianki. 17. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że stanowi produkt do utrwalania, nadawania i utrzymywania kształtu włosom. 18. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że jest przeznaczona do pakowania w postaci waponizera, pojemnika z pompką lub alternatywnie pojemnika aerozolowego w celu wytworzenia spray'u, lakieru lub pianki. 19. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zawiera polimer utrwalający solubilizowany w kosmetycznie dopuszczalnym podłożu lub stosowany w postaci wodnej dyspersji nierozpuszczalnych stałych cząstek. * * * Niniejszy wynalazek dotyczy kompozycji kosmetycznej do pielęgnacji włókien keratynowych takich jak włosy, zawierającej co najmniej jeden polimer utrwalający, i co najmniej jeden składnik typu ceramidu. Kompozycje do utrzymywania lub nadawania formy włosom, zawierające w swym składzie polimery do układania (polimery utrwalające), wykazują przeważnie niedogodność, polegającą na utrudnianiu rozczesywania, powtórnego fryzowania lub szczotkowania, w szczególności podczas modelowania przy wykorzystaniu suszarki. Podczas modelowania włosów przy użyciu suszarki (tzn. suszenia przewiewowego), włosy są niszczone przez ciepło z suszarki i przeciąganie szczotki na włosach w celu nadania im kształtu. Wiele włókien włosów jest zatem łamanych podczas suszenia przewiewowego. Poszukiwano więc kompozycji, które umożliwią ochronę włosów przed takim złamaniem (przerwaniem struktury włosa) podczas tych czynności. Połączenie pochodnych silikonowych z polimerami utrwalającymi jest znane w kompozycjach kosmetycznych do utrzymywania uczesania. Stwierdzono, że te silikonowe pochodne poprawiają właściwości rozczesywania, nadawania delikatności i połysku włosom traktowanym takimi kompozycjami. Jednakże pochodne silikonowe, z jednej strony nie sprzyjają cechom korzystnym przy układaniu włosów w kompozycjach, zawierających polimery utrwalające, a z drugiej strony właściwości nadawania połysku nie są jeszcze zadowalające. Francuskie zgłoszenie patentowe FR-A-2679770 opisuje dyspersję kationową ceramidów do pielęgnacji skóry i włosów. Przykład 8 cytowany w sprawozdaniu z poszukiwań opisuje kompozycję zawierającą ceramid, kation, polidimetylosiloksan i wodę. Ta kompozycja nie zawiera anionowego, niejonowego, obojnaczego lub amfoterycznego polimeru utrwalającego. Zgłoszenie patentowe EP-A-0680743 opisuje kompozycję do pielęgnacji i ochrony włosów, rzęs i brwi zawierającą ceramidy i polimer winylopirolidonowy. Polimery winylopirolidonowe są wyłączone z rozpatrywanego wynalazku. Francuskie zgłoszenie patentowe FR-A-2718960 opisuje kompozycję do pielęgnacji i ochrony włosów, rzęs i brwi zawierającą ceramidy i polimery kationowe zawierające ugrupowania amin pierwszorzędowych, drugo-
6 186 380 rzędowych, trzeciorzędowych lub czwartorzędowe amoniowe w łańcuchu głównym i mających lepkość 1% w stosunku wagowym do substancji aktywnej w wodzie mniejszą od 15 m Pa s. Te polimery kationowe są wyłączone z rozpatrywanego wynalazku. Otóż Zgłaszający odkrył nieoczekiwanie, że stosując kompozycje, zawierające polimer utrwalający w połączeniu ze związkami typu ceramidu, uzyskuje się doskonałe właściwości chroniące włosy przed złamaniem ich włókien, w szczególności podczas suszenia przewiewowego, przy całkowitym zachowaniu doskonałych cech układania włosów. Właściwości sprzyjające układaniu włosów są mniej więcej takiego samego stopnia jak w kompozycjach, zawierających tylko polimer utrwalający. W szczególności wykazują bardzo dobrą siłę utrwalania, trwałość przy upływie czasu i puszystość włosów. To stwierdzenie stanowi podstawę obecnego wynalazku. Przedmiotem wynalazku jest zatem niedetergentowa kompozycja kosmetyczna przeznaczona do pielęgnacji włókien keratynowych takich jak włosy, zawierająca w kosmetycznie dopuszczalnym podłożu polimery utrwalające, charakteryzująca się tym, że zawiera, co najmniej jeden polimer utrwalający i co najmniej jeden związek typu ceramidu, przy czym kompozycje te nie zawierają polimeru winylopirolidonowego i/lub polimeru kationowego zawierającego pierwszorzędowej, drugorzędowej lub trzeciorzędowej aminy lub czwartorzędowej grupy amoniowej w łańcuchu głównym i posiadającego lepkość przy 1% wagowych substancji aktywnej w wodzie mniejszą niż 15 m Pa s. Kompozycje według wynalazku pozwalają udoskonalić właściwości kosmetyczne, w szczególności miękkość i gładkość włosów. Siła utrwalania kompozycji oznacza jej zdolność do nadania włosom kohezji tak że zachowany jest wstępny kształt im nadany. Polimer utrwalający rozumie się jako polimer, którego funkcją jest tymczasowo utrzymać kształt fr yzury. Określenie niedetergentowy oznacza kompozycję która nie umożliwia wyeliminowania z substancji stałej na przykład włosów, brudu przywartego do niej przez dyspergowanie lub rozpuszczanie. W szczególności kompozycje według wynalazku zawierają mniej niż 4% wagowych w stosunku do całkowitej wagi kompozycji anionowych lub amfeterycznych detergentowych surfaktantów. Polimer winylopirolidonowy oznacza polimer zawierający co najmniej monomer winylopirolidonowy. Zgodnie z niniejszym wynalazkiem określenie związek typu ceramidu dotyczy naturalnych lub syntetycznych ceramidów i/lub glikoceramidów i/lub pseudoceramidów i/lub neoceramidów. Związki typu ceramidu opisano na przykład w zgłoszeniach patentowych DE 4424530, DE 4424533, DE 4402929, DE 4420736, WO 95/23807, WO 94/07844, EP-A-0646572, WO 95/16665, FR 2673179, EP-A-0227994 i WO 94/07844, WO 94/24097, WO 94/10131, które załącza się tutaj na zasadzie odsyłaczy. Związki typu ceramidu, które można stosować zgodnie z niniejszym wynalazkiem odpowiadają korzystnie ogólnemu wzorowi 1 w którym: - R1oznacza: - albo prostołańcuchową lub rozgałęzioną, nasyconą lub nienasyconą grupę węglowodorową C5-C50, przy czym grupa ta może być podstawiona jedną lub więcej grupami hydroksylowymi, ewentualnie zestryflkowanymi kwasem R7COOH, w którym R7 oznacza nasyconą lub nienasyconą, prostołańcuchową lub rozgałęzioną, ewentualnie mono- lub polihydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C35, przy czym grupa (y) hydroksylowa (e) w podstawniku R7 może(gą) być zestryfikowana (e) nasyconym lub nienasyconym, prostołańcuchowym lub rozgałęzionym, ewentualnie mono- lub polihydroksylowanym kwasem tłuszczowym C1-C35; - albo grupę R''-(NR-CO)-R', w której R oznacza atom wodoru lub mono- lub polihydroksylowaną, korzystnie monohydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C20 R' i R" oznaczają grupy węglowodorowe, w których suma atomów węgla wynosi od 9 do 30, R' oznacza grupę dwuwartościową; - albo grupę R8-O-CO-(CH2) p, w której R8 oznacza grupę węglowodorową C1-C20 i p oznacza liczbę całkowitą od 1 do 12;
186 380 7 - R2 oznacza grupę wybraną spośród atomu wodoru, grupy typu (glikozylowa)n, (galaktozylowa)mlub sulfogalaktozylową, grupę fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową, przy czym n oznacza liczbę całkowitą od 1 do 4, a m oznacza liczbę całkowitą od 1 do 8; - R3oznacza atom wodoru albo nasyconą lub nienasyconą, hydroksylowaną albo niehydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C33, przy czym grupa hydroksylowa(e) może być zaestryfikowana kwasem nieorganicznym lub kwasem R7COOH, w którym R7 ma powyżej podane znaczenia, a grupa hydroksylowa(e) może tworzyć połączenie eterowe z grupą (glikozylową)n, (galaktozylową)m lub sulfogalaktozylową, fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową, przy czym grupa R3 może być również podstawiona jedną lub więcej grupami alkilowymi C1-C14; - R3 korzystnie oznacza grupę α-hydroksyalkilową C15-C26, przy czym grupa hydroksylowa może być ewentualnie zestryfikowana kwasem α-hydroksylowym C16-C30; -R4 oznacza atom wodoru, grupę metylową lub etylową, nasyconą lub nienasyconą, prostołańcuchową lub rozgałęzioną, ewentualnie hydroksylowaną grupę węglowodorową C3-C50 lub grupę - CH2-CHOH-CH2-O-R6, w której R6 oznacza grupę węglowodorową C10-C26 lub grupę R8-O-CO-(CH2)p, R8 oznacza grupę węglowodorową C1-C20i p oznacza liczbę całkowitą od 1 do 12, - R5 oznacza atom wodoru albo nasyconą lub nienasyconą, prostołańcuchową lub rozgałęzioną, ewentualnie mono- lub polihydroksylowaną grupę węglowodorową C1-C30 przy czym grupa hydroksylowa (e) może tworzyć wiązanie eterowe z grupą (glikozylową)n, (galaktozylową)m lub sulfogalaktozylową fosforyloetyloaminową lub fosforyloetyloamoniową, z ograniczeniem, że jeśli R3 i R5 oznaczają atom wodoru lub jeśli R3 oznacza atom wodoru i R5oznacza grupę metylową, wówczas R4 nie oznacza atomu wodoru albo grupy metylowej lub etylowej. Spośród związków o wzorze 1 korzystne są ceramidy i/lub glikoceramidy, których budowę opisał Downing w Journal of Lipid Research Vol.35, 2060-2068, 1994 lub związki opisane we francuskim zgłoszeniu patentowym FR 2673179, które załącza się tu na zasadzie odsyłacza. Korzystniejszymi związkami typu ceramidu według wynalazku są związki o wzorze 1, w którym R1oznacza nasyconą lub nienasyconą, ewentualnie hydroksylowaną grupę alkilową pochodzącą z kwasów tłuszczowych Cl4-C22, R2oznacza atom wodoru i R3oznacza prostołańcuchową, ewentualnie hydroksylowaną grupę C11-C17, a korzystnie C13-C15. Takimi związkami są na przykład: - N-linoleilodihydrosfingozyna, - N-oleilodihydrosfingozyna, - N-palmitoilodihydrosfingozyna, - N-stearoilodihydrosfingozyna, - N-behenoilodihydrosfingozyna, - N-2-hydroksypalmitoilodihydrosfingozyna, - N-stearoilofitosfingozyna, - N-palmitoamidoheksadekanodiol lub mieszaniny tych związków. Możliwe jest również zastosowanie konkretnych mieszanin, takich jak na przykład mieszaniny ceramidu(ów) 2 i cerami-du(ów) 5, zgodnie z klasyfikacją Downinga. Można również stosować związki o wzorze 1, w którym R1oznacza nasyconą lub nienasyconą grupę alkilową pochodzącą z kwasów tłuszczowych, R2 oznacza grupę galaktozylową lub sulfogalaktozylową, oraz R3 oznacza nasyconą lub nienasyconą grupę węglowodorową C12-C22, a korzystnie grupę -CH=CH-(CH2)12-CH3. Przykładowo można wymienić produkt będący mieszaniną glikoceramidów, sprzedawany przez firmę Waitaki International Biosciences pod nazwą handlową Glycocer. Możliwe jest również zastosowanie związków o wzorze 1 opisanych w zgłoszeniach patentowych EP-A-0227994 i WO 94/07844. Takimi związkami są na przykład Questamid H (bis(n-hydroksyetylo-n-cetylo)- malonamid, sprzedawany przez firmę Quest oraz amid N-(2-hydroksyetylo)-N-(3-cetyloksy- 2-hydroksypropylowy) kwasu palmitynowego.
8 186 380 Można również stosować N-dokozanoilo-N-metylo-D-glukaminę opisaną w zgłoszeniu patentowym WO 94/24097. Stężenie związków typu ceramidu może zmieniać się od około 0,0001% do 20% wagowych w stosunku do całej masy kompozycji, korzystnie od około 0,001% do 10%, a nawet korzystniej od 0,005% do 3% wagowych. Według wynalazku możliwe jest wykorzystanie jakiegokolwiek polimeru utrwalającego znanego per se, który może być usunięty za pomocą szamponu wybranego spośród anionowych, amfoterycznych, obojnaczych i niejonowych polimerów i ich mieszanin. Polimery utrwalające mogą być stosowane w postaci solubilizowanej lub w postaci lateksu albo pseudolateksu (wodna dyspersja nierozpuszczalnych stałych cząstek polimeru). Tak więc anionowe polimery utrwalające generalnie stosuje się jako polimery zawierające grupy pochodzące z kwasów karboksylowego, sulfonowego lub fosforowego i posiadające ciężar cząsteczkowy od 500 do 5000000. Grupy karboksylowe są wprowadzone przez monomery, będące nienasyconymi kwasami mono- lub dikarboksylowymi, takimi jak związki, odpowiadające wzorowi 2, w którym n oznacza liczbę całkowitą od 0 do 10, A oznacza grupę metylenową ewentualnie związaną z atomem węgla grupy nienasyconej lub z sąsiednią grupą metylenową gdy n jest większe od 1 za pośrednictwem heteroatomu, takiego jak tlen lub siarka, R7 oznacza atom wodoru albo grupę fenylową lub benzylową, R8 oznacza atom wodoru albo niższą grupę alkilową o 1-6 atomach węgla lub grupę karboksylową,r9 oznacza atom wodoru albo niższą grupę alkilową, grupę -CH2-COOH, fenylową lub benzylową. W wymienionym wyżej wzorze, niższy rodnik alkilowy oznacza korzystnie grupę o 1-4 atomach węgla, a w szczególności metylową i etylową. Anionowymi polimerami utrwalającymi z grupami karboksylowymi, zalecanymi według wynalazku są: A) homo- lub kopolimery kwasu akrylowego lub metakrylowego lub ich sole, a w szczególności produkty sprzedawane pod nazwą Versicol E lub K, przez towarzystwo Allied Colloid oraz Ultrahold przez towarzystwo BASF. Kopolimery kwasu akrylowego i akrylamidu, sprzedawane w postaci ich soli sodowej, pod nazwami Reten 421, 423 lub 425, przez towarzystwo Hercules, sole sodowe kwasów polihydroksykarboksylowych, B) kopolimery kwasu akrylowego lub metakrylowego z monomerem monoetylenowym, takim jak etylen, styren, estry winylowe, estry kwasu akrylowego lub metakrylowego, ewentualnie szczepione na glikolu polialkilenowym, takim jak glikol polietylenowy, i ewentualnie usieciowane; takie polimery są w szczególności opisane we francuskim opisie patentowym 1 222 944 i niemieckim zgłoszeniu patentowym 2 330 956; kopolimery tego typu, zawierające w łańcuchu ugrupowanie akrylamidu ewentualnie N-alkilowane i/lub N-hydroksylowane, zwłaszcza takie jak opisane w luksemburskich zgłoszeniach patentowych 75370 i 75371 lub proponowane pod nazwą Quadramer, przez towarzystwo American Cyanamid; można również wymienić kopolimery kwasu akrylowego i metakrylanu alkilu, o 1-4 atomach węgla, kopolimer kwas metakrylowy/akrylan etylu, takie jak produkt sprzedawany pod nazwą Luvimer Maex przez towarzystwo BASF. C) kopolimery pochodne kwasu krotonowego, takie jak te, które zawierają w łańcuchu ugrupowanie octanu lub propionianu winylu i ewentualnie inne monomery, takie jak estry allilowe lub metyloallilowe, eter winylowy lub ester winylowy nasyconego kwasu karboksylowego prostołańcuchowego lub rozgałęzionego, o długim łańcuchu węglowodorowym, takiego, który zawiera co najmniej 5 atomów węgla, przy czym te polimery mogą być ewentualnie szczepione i sieciowane, lub też ester winylowy, allilowy lub metyloallilowy kwasu karboksylowego α- lub β-cyklicznego; takie polimery są opisane między innymi we francuskich opisach patentowych 1 222 944, 1 580 545, 2 265 782, 2 265 781, 1 564 110 i 2 439 798. Produktami handlowymi, należącymi do tej klasy są żywice 28-29-30, 26-13-14 i 28-13-10 sprzedawane przez towarzystwo National Starch, D) polimery wywodzące się z kwasów lub bezwodników maleinowego, fumarowego, itakonowego oraz estrów winylowych, eterów winylowych, halogenków winylowych, pochodnych fenylowinylowych, kwasu akrylowego i jego estrów, przy czym grupy polimery te
186 380 9 mogą być zestryfikowane; Takie polimery są w szczególności opisane w opisach patentowych US 2 047 398, 2 723 248, 2 102 113, opisie patentowym GB 839 805, a zwłaszcza takie, które są sprzedawane pod nazwą Gantrez AN lub ES, przez towarzystwo ISP, - polimery mieszaczące się w tej klasie są to kopolimery bez wodnika maleinowego, cytrakonowego, itakonowego oraz estrów allilowych lub metyloallilowych, zawierających w łańcuchu ewentualnie jedną lub kilka grup akrylamidu, metakrylamidu, α-olefiny, estrów akrylowych lub metakrylowych, kwasu akrylowego lub metakrylowego, przy czym grupy bezwodnikowe tych kopolimerów są ewentualnie przeprowadzone w monoester lub monoamid; polimery te są np. opisane we francuskich opisach patentowych 2 350 384 i 2 357 241 Zgłaszającego, E) poliakrylamidy, zawierające grupy karboksylanowe. Polimerami z grupami sulfonowymi są polimery, zawierające ugrupowanie winylosulfonowe, styrenosulfonowe, naftalenosulfonowe lub akrylamidoalkilosulfonowe. Polimery te można wybrać zwłaszcza spośród: - soli kwasu poliwinylosulfonowego o średnim ciężarze cząsteczkowym wyrażonym wagowo, wynoszącym od około 1000 do 100 000, jak również kopolimerów z nienasyconym komonomerem, takim jak kwas akrylowy lub metakrylowy i ich estry, a także akrylamidu lub jego pochodnych, eterów winylowych i winylopirolidonu, - soli kwasu polistyrenosulfonowego, to jest soli sodowych, o średnim ciężarze cząsteczkowym wyrażonym wagowo, wynoszącym około 500 000 i około 100 000, sprzedawanych pod nazwami odpowiednio Flexan 500 i Flexan 130 przez National Starch; związki te są opisane w opisie patentowym FR 2 198 719, - soli kwasów poliakrylamidosulfonowych, które wymieniono w opisie patentowym US 4 128 631, a zwłaszcza kwasu poliakryloamidoetylopropanosulfonowego, sprzedawanego pod nazwą Cosmedia Polymer HSP 1180 przez firmę Henkel. Według wynalazku anionowe polimery utrwalające wybiera się korzystnie spośród kopolimerów kwasu akrylowego, takich jak terpolimer kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tertbutyloakrylamid sprzedawany pod nazwą Ultrahold Strong przez towarzystwo BASF, kopolimery pochodne kwasu krotonowego, takie jak terpolimery octan winylu/tertbutylobenzoesan winylu/kwas krotonowy i terpolimery kwas krotonowy/octan winylu/neododekanian winylu, sprzedawane pod nazwą Resine 28-29-30 przez towarzystwo National Starch, polimery pochodne kwasu lub bezwodnika maleinowego, fumarowego, itakonowego z estrami winylowymi, eterami winylowymi, halogenkami winylowymi, pochodnymi fenylowymi, kwasem akrylowym i jego estrami, takie jak kopolimer eter metylowowinylowy/bezwodnik maleinowy przeprowadzony w monoester, sprzedawany pod nazwą Gantrez ES 425, przez towarzystwo ISP, kopolimery kwasu metakrylowego i metakrylanu metylu sprzedawane pod nazwą Eudragit L przez towarzystwo Rohm Pharma, kopolimer kwasu metakrylowego i akrylanu etylu sprzedawany pod nazwą Luvimer Maex lub Mae przez towarzystwo BASF, kopolimer octan winylu/kwas krotonowy sprzedawany pod nazwą Luviset CA 66 przez towarzystwo BASF i kopolimer octan winylu/kwas krotonowy szczepiony przez glikol etylenowy, pod nazwą Aristoflex A przez towarzystwo BASF. Najbardziej zalecane anionowe polimery utrwalające wybiera się spośród kopolimeru eter metylowo-winylowy/bezwodnik maleinowy przeprowadzony w monoester, sprzedawanego pod nazwą Gantrez ES 425, przez towarzystwo ISP, terpolimeru kwas akrylowy/akrylan etylu/ntert-butyloakrylamid, sprzedawanego pod nazwą Ultrahold Strong przez towarzystwo BASF, kopolimerów kwasu metakrylowego i metakrylanu metylu, sprzedawanych pod nazwą Eudragit L, przez towarzystwo Rohm Pharma, terpolimerów octan winylu/tert-butylobenzoesan winylu/kwas krotonowy i terpolimerów kwas krotonowy/octan winylu/neododekanian winylu, sprzedawanych pod nazwą Resine 28-29-30 przez towarzystwo National Starch, kopolimeru kwasu metakrylowego i akrylanu etylu, sprzedawanego pod nazwą Luvimer Maex lub Mae przez towarzystwo BASF i terpolimeru winylopirolidon/kwas akrylowy/metakrylan laurylu, sprzedawanego pod nazwą Acrylidone LM, przez towarzystwo ISP.
10 186 380 Amfoteryczne lub obojnacze polimery, nadające się do użytku według wynalazku, można wybrać spośród polimerów, obejmujących ugrupowania B i C, rozłożone statystycznie w łańcuchu polimeru, gdzie B oznacza ugrupowanie, pochodzące od monomeru, zawierającego co najmniej jeden atom azotu zasadowego i C oznacza ugrupowanie, pochodzące od monomeru kwasowego, zawierającego jeden lub kilka grup karboksylowych lub sulfonowych, lub też B i C mogą oznaczać grupy, pochodzące od monomerów obojnaczych karboksybetain lub sulfobetain; B i C mogą również oznaczać kationowy łańcuch polimerowy, obejmujący aminowe grupy pierwszorzędowe, drugorzędowe, trzeciorzędowe lub czwartorzędowe, w których co najmniej jedna z grup aminowych zawiera grupę karboksylową albo sulfonową, związaną za pośrednictwem rodnika węglowodorowego, lub też B i C stanowią część łańcucha polimeru z etylenowym ugrupowaniem α, β-dikarboksylowym, w którym jedna z grup karboksylowych przereagowała z poliaminą, zawierającą jedną lub kilka aminowych grup pierwszorzędowych lub drugorzędowych. Szczególnie zalecane amfoteryczne polimery utrwalające, odpowiadające definicji podanej wyżej, wybiera się spośród następujących polimerów: 1) polimerów, otrzymanych w wyniku kopolimeryzacji monomeru, pochodnego związku winylowego z grupą karboksylową, zwłaszcza takiego jak kwas akrylowy, kwas metakrylowy, kwas maleinowy, kwas α-chloroakrylowy, oraz monomeru zasadowego, pochodnego podstawionego związku winylowego, zawierającego co najmniej jeden atom zasadowy, zwłaszcza takiego jak dialkiloaminoalkilometakrylan i akrylan, dialkiloaminoalkilometakrylamid i akrylamid. Takie związki są opisane w amerykańskim opisie patentowym 3 836 537; 2) polimerów, obejmujących ugrupowania, pochodzące: z co najmniej jednego monomeru wybranego spośród akrylamidów lub metakrylamidów podstawionych przy atomie azotu rodnikiem alkilowym, b) z co najmniej jednego komonomeru kwasowego, zawierającego jedną lub kilka reaktywnych grup karboksylowych, c) oraz z co najmniej jednego komonomeru zasadowe go, takiego jak estry podstawione aminą pierwszorzędową, drugorzędową, trzeciorzędową i czwartorzędową, kwasu akrylowego i metakrylowego oraz produkt czwartorzędowania metakrylanu dimetyloaminoetylu siarczanem dimetylu lub dietylu. N-podstawione akrylamidy lub metakrylamidy szczególniej zalecane według wynalazku, są to grupy, w których rodniki alkilowe zawierają 2-12 atomów węgla, a zwłaszcza N-etyloakrylamid, N-tert-butyloakrylamid, N-tert-oktyloakrylamid, N-oktyloakrylamid, N-decyloakrylamid, N-dodecyloakrylamid, jak również odpowiednie metakrylamidy. Komonomery kwasowe wybiera się zwłaszcza spośród kwasu akrylowego, metakrylowego, krotonowego, itakonowego, maleinowego, fumarowego, jak również monoestrów alkilu, mającego 1-4 atomy węgla, kwasu lub bezwodnika maleinowego lub fumarowego. Zalecanymi komonomerami zasadowymi są metakrylany aminoetylu, butyloaminoetylu, N, N'-dimetyloaminoetylu i N-tert-butyloaminoetylu. Stosuje się szczególnie kopolimery, mające nazwę CTFA (4-te wyd. 1991) kopolimer oktyloakrylamid/akrylany/butyloaminoetylometakrylan, takie jak produkty sprzedawane pod nazwą Amphomer lub Lovocryl 47 przez towarzystwo National Starch; 3) poliaminoamidów usieciowanych i alkilowanych częściowo lub całkowicie, pochodnych poliaminoamidów o ogólnym wzorze: -[-CO-R10-CO-Z-]- w którym R10 oznacza dwuwartościowy rodnik, pochodny nasyconego kwasu dikarboksylowego, alifatycznego kwasu mono- lub dikarboksylowego o podwójnym wiązaniu etylenowym, estru niższego alkanolu, mającego 1-6 atomów węgla i tych kwasów, lub rodnika, pochodzącego z addycji któregokolwiek z wymienionych kwasów z aminą bispierwszorzędową lub bisdrugorzędową i Z oznacza grupę polialkilenopoliaminobispierwszorzędową, mono-lub bisdrugorzędową a korzystnie oznacza : a) w ilości 60-100% molowych, grupę NH-[-(CH2)x - -NH-]p--
186 380 11 gdzie x = 2 i p = 2 lub 3, lub też x = 3 i p = 2, przy czym grupa ta jest pochodną dietylenotriaminy, trietylenotetraaminy lub dipropylenotriaminy; b) w ilości 0-40% molowych, podaną wyżej grupę, gdzie x = 2 i p = 1, która jest pochodną etylenodiaminy lub grupę pochodną piperazyny o wzorze 3; c) w ilości 0-20% molowych, grupę -NH-(CH2)6-NH-, pochodną heksametylenodiaminy, przy czym te poliaminoaminy są usieciowane grupą aminową poliaminoamidu, przez dodatek bifunkcyjnego czynnika sieciującego, wybranego spośród epichlorowcohydryn, diepoksydów, dibezwodników, pochodnych bisnienasyconych, przy użyciu 0,025-0,35 mola czynnika sieciującego, i alkilowane pod działaniem kwasu akrylowego, kwasu chlorooctowego lub alkanosultonu lub ich soli. Nasycone kwasy karboksylowe wybiera się spośród kwasów o 6-10 atomach węgla, takich jak kwas adypinowy, 2,2,4-trimetyloadypinowy i 2,4,4-trimetyloadypinowy, tereftalowy, kwasy o podwójnym wiązaniu etylenowym jak np. kwas akrylowy, metakrylowy, itakonowy. Alkanosultonami używanymi do alkilowania, są korzystnie propano- lub butanosulton, a sole czynników alkilujących są korzystnie solami sodowymi lub potasowymi; 4) polimerów, obejmujących ugrupowania obojnacze o wzorze 4, w którym R11oznacza nienasyconą grupę, zdolną do polimeryzacji, taką jak grupa akrylanowa, metakrylanowa, akrylamidowa lub metakrylamidowa, y i z oznaczają liczbę całkowitą od 1 do 3, R12 i R13 oznaczają atom wodoru, metyl, etyl lub propyl, R14 i R15oznaczają atom wodoru lub rodnik alkilowy, w taki sposób, że suma atomów węgla w R14 i R15nie przekracza 10. Polimery, zawierające takie jednostki mogą również obejmować ugrupowania, będące pochodnymi monomerów nieobojnaczych, takie jak akrylan albo metakrylan dimetylu lub dietyloaminoetylu, albo alkiloakrylany lub metakrylany, akrylamidy albo metakrylamidy lub octan winylu. Przykładowo można wymienić kopolimer metakrylan mety-lu/dimetylokarboksymetyloamonioetylometakrylan metylu, taki, jak produkt sprzedawany pod nazwą Diaformer Z 301 przez towarzystwo Sandoz; 5) polimerów pochodnych chitozanu, obejmujących ugrupowania monomerowe, odpowiadające podanym wzorom 5D, 5E i 5F, przy czym ugrupowanie o wzorze 5D jest obecne w ilości 0-30%, ugrupowanie o wzorze 5E, w ilości 5-50% i ugrupowanie o wzorze 5F, w ilości 30-90%, z tym, że przyjmuje się, że w ugrupowaniu o wzorze 5F, R16 oznacza grupę o wzorze 6, gdzie jeśli q = 0, każdy z R17, R18 i R19 jednakowych lub różnych, oznacza atom wodoru, resztę metylową, hydroksylową, acetoksylową lub aminową, resztę monoalkiloaminową albo resztę dialkiloaminową, ewentualnie poprzerywane jednym lub kilkoma atomami azotu i/lub ewentualnie podstawionymi jedną lub kilkoma grupami aminowymi, hydroksylowymi, karboksylowymi, alkilotio, sulfonowymi, resztą alkilotio, w której grupa alkilowa zawiera resztę aminową i co najmniej jeden z rodników R17, R18i R19 oznacza w tym przypadku atom wodoru; albo jeśli q = 1, każdy z R17, R18i R19 oznacza atom wodoru, jak również sole utworzone przez te związki z zasadami lub kwasami; 6) polimerów, pochodzących z N-karboksyalkilowania chitozanu, jak N-karboksymetylochitozan lub N-karboksybutylochitozan, sprzedawany pod nazwą Evalsan przez towarzystwo Jan Dekker. 7) polimerów, odpowiadających ogólnemu wzorowi 7, które są np. opisane we francuskim opisie patentowym 1 400 366, w którym R20 oznacza atom wodoru, grupę CH3O, CH3CH2O fenylową, R21 oznacza atom wodoru lub niższy rodnik alkilowy, taki jak metyl i etyl, R22 oznacza atom wodoru lub niższy rodnik alkilowy, taki jak metyl i etyl, R23 oznacza niższy rodnik alkilowy, taki jak metyl i etyl lub rodnik, odpowiadający wzorowi: -R24-N(R22)2 czym R24 oznacza grupę -CH2-CH2,-CH2-CH2-CH2-, -CH2-CH(CH3)-, a R22 ma znaczenia podane wyżej; jak również wyższe homologi tych rodników, zawierające do 6 atomów węgla; 8) polimerów amfeterycznych typu -D-X-D-X, wybranych spośród: a) polimerów otrzymanych przez działanie kwasu chlorooctowego lub chlorooctanu sodu na związki, zawierające co najmniej jedno ugrupowanie o wzorze -D-X-D-X-D, gdzie D oznacza grupę o wzorze 3, a X oznacza symbol E lub E', przy czym E lub E' jednakowe lub różne, oznaczają rodnik dwuwartościowy, który jest rodnikiem alkilenowym o łańcuchu pro-
12 186 380 stym lub rozgałęzionym, zawierającym do 7 atomów węgla w łańcuchu głównym, niepodstawionym lub podstawionym grupami hydroksylowymi, i mogącym poza tym zawierać atomy tlenu, azotu, siarki, 1-3 pierścienie aromatyczne i/lub heterocykliczne, atomy tlenu, azotu lub siarki są obecne w postaci grupy eterowej, tio-eterowej, sulfotlenkowej, sulfonowej, sulfoniowej, alkiloaminowej, alkenyloaminowej, grupy hydroksylowej, benzyloaminowej, tlenku aminy, czwartorzędowej grupy amoniowej, grupy amidowej, imidowej, alkoholowej, estrowej i/lub uretanowej. b) polimerów o wzorze -D-X-D-X, gdzie D oznacza grupę o wzorze 3, a X oznacza symbol E lub E', a co najmniej raz E', E ma znaczenie podane wyżej i E' oznacza rodnik dwuwartościowy, który jest rodnikiem alkilenowym o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, mającym do 7 atomów węgla w łańcuchu głównym, podstawionym lub nie jedną lub kilkoma grupami hydroksylowymi, i zawierającym jeden lub kilka atomów azotu, przy czym atom azotu jest podstawiony łańcuchem alkilowym, ewentualnie poprzerywanym atomem tlenu i mającym koniecznie jedną lub kilka grup karboksylowych albo jedną lub kilka grup hydroksylowych i betainowanych przez reakcję z kwasem chlorooctowym lub chlorooctanem sodu; 9) kopolimerów eter winylowo-alkilowy(c1-c5)/bezwodnik maleinowy częściowo modyfikowany przez połowiczne amidowanie N,N-dialkiloaminoalkiloaminą, taką jak N,N-dimetylo-aminopropyloaminę lub przez połowiczną estryfikację N,N-dialkanoloaminą. Kopolimery te mogą również zawierać inne monomery winylowe, takie jak winylokaprolaktam. Amfoteryczne polimery utrwalające szczególnie zalecane według wynalazku, należą do rodziny (3), i są to związki, takie jak kopolimery, o nazwie, według CTFA, kopolimer oktyloakrylamid/akrylany/butyloaminoetylometakrylan, takie jak produkty sprzedawane pod nazwami Amphomer, Amphomer LV 71 ub Lovocryl 47, przez towarzystwo National Starch, Niejonowe polimery utrwalające, które można stosować zgodnie z niniejszym wynalazkiem, wybiera się np. spośród: - poli-β-alanin opisywanych bardziej szczegółowo we francuskim opisie patentowym nr 2,508,795; - polialkilooksazolin, takich jak polietylooksazoliny oferowane przez towarzystwo Dow Chemical, pod nazwami Peox 50 000, Peox 200 000 i Peox 500 000; - homopolimerów octanu winylu, takich jak produkt oferowany pod nazwą Appretan EM, przez towarzystwo Hoechst lub produkt oferowany pod nazwą Rhodopas A 012, przez towarzystwo Rhone- Poulenc; - kopolimerów octanu winylu i estru akrylowego, takich jak produkt oferowany pod nazwą Rhodopas AD 310 przez Rhone- Poulenc; - kopolimerów octanu winylu i etylenu, takich jak produkt oferowany pod nazwą Appretan TV, przez towarzystwo Hoechst; - kopolimerów octanu winylu i estru maleinowego, np. maleinianu dibutylu, takich jak produkt oferowany pod nazwą Appretan MB Extra, przez towarzystwo Hoechst; - homopolimerów chlorku winylu, takich jak produkty oferowane pod nazwami Geon 460X45, Geon 460X46 i Geon 577, przez towarzystwo Goodrich; - wosków polietylenowych, takich jak produkty oferowane pod nazwami Aquacer 513 i Aquacer 533, przez towarzystwo Byk Cera; - wosków polietylen/politetrafluoroetylen, takich jak produkty oferowane pod nazwami Drewax D-3750, przez towarzystwo Drew Ameroid i Wax Dispersion WD-1077, przez towarzystwo R.T.Newey; - kopolimerów polietylenu i bezwodnika maleinowego; - homopolimerów akrylanów alkilu i homopolimerów metakrylanów alkilu, takich jak produkt oferowany pod nazwą Micropearl RQ 750, przez towarzystwo Matsumoto lub produkt oferowany pod nazwą Luhydran A 848S, przez towarzystwo BASF; - kopolimerów estrów akrylowych, takich jak np. kopolimery akrylanów alkilu i metakrylanów alkilów, takie jak produkty oferowane przez towarzystwo Rohm & Haas pod nazwami Primal AC-261 K i Eudragit NE 30 D, przez towarzystwo BASF, pod nazwami Acronal 601, Luhydran LR 8833 lub 8845, i przez towarzystwo Hoechst pod nazwami Appretan N 9213 lub N 9212;
186 380 13 - kopolimerów akrylonitrylu i niejonowego monomeru, wybranego np. spośród butadienu i (met)akrylanów alkilu; można wymienić produkty oferowane pod nazwami Nipol LX 531 B przez towarzystwo Nippon Zeon, lub oferowane pod nazwą CJ 0601 B przez towarzystwo Rohm & Haas; - homopolimerów styrenu, takich jak produkt Rhodopas 5051 oferowany przez towarzystwo Rhone-Poulenc; - kopolimerów styrenu i (met)akrylanu alkilu, takich jak produkty Mowilith LDM 6911, Mowilith DM611 i Mowilith LDM 6070 oferowane przez towarzystwo Hoechst, oraz produkty Rhodopas SD 215 i Rhodopas DS 910 oferowane przez towarzystwo Rhône- Poulenc, produkt Uramul SC 70 oferowany przez towarzystwo DSM; - kopolimerów styrenu, metakrylanu i akrylanu alkilu, takich jak produkt Daitisol SPA oferowany przez towarzystwo Wackherr; - kopolimerów styrenu i butadienu, takich jak produkty Rhodopas SB 153 i Rhodopas SB 012 oferowane przez towarzystwo Rhône- Poulenc; - kopolimerów styrenu, butadienu i winylopirydyny, takich jak produkty Goodrite SB Vinylpyridine 2528X10 i Goodrite SB Vinylpyridine 2508 oferowane przez towarzystwo Goodrich; - polieuretanów, takich jak produkty oferowane pod nazwami Acrysol RM 1020 lub Acrysol RM 2020 przez towarzystwo Rohm & Haas, oraz produkty Uraflex XP 401 UZ i Uraflex XP 402 UZ, przez towarzystwo DSM Resins; - kopolimerów akrylanu alkilu i uretanu, takich jak produkt 8538-33 z towarzystwa National Starch; - poliamidów, takich jak produkt Estapor LO11 oferowany przez towarzystwo Rhone- Poulenc. Rodniki alkilowe polimerów niejonowych posiadają 1-6 atomów węgla, z wyjątkiem wymienionych inaczej. Według wynalazku, polimery utrwalające stanowią korzystnie polimery anionowe. Polimer lub polimery utrwalające są obecne np. w stężeniach 0,01-20% wagowych w stosunku do całkowitej masy kompozycji, korzystnie w stężeniach 0.1-15% wagowych, a jeszcze korzystniej 0.5 do 10% wagowych. Kosmetycznie dopuszczalne podłoże korzystnie składa się z wody lub mieszaniny wody i kosmetycznie dopuszczalnych rozpuszczalników takich jak monoalkohole, polialkohole, etery glikolowe lub estry kwasów tłuszczowych, które można stosować same albo w mieszaninie. Należy wymienić bardziej szczegółowo niższe alkohole takie jak etanol, izopropanol, polialkohole takie jak dietylenoglikol, etery glikolowe, alkiloetery glikolu lub dietylenoglikolu. Kompozycja według wynalazku może także zawierać co najmniej jeden dodatek wybrany spośród środków zagęszczających, estrów kwasów tłuszczowych, eterów kwasów tłuszczowych i glicerolu, silikonów, środków zapachowych, konserwantów, filtrów słonecznych, białek, witamin, polimerów, olejów roślinnych, zwierzęcych, mineralnych lub syntetycznych lub innego dodatku zwykle stosowanego w dziedzinie kosmetyki. Korzystnie, kompozycja zawiera silikon taki jak olej żywica, wosk lub guma silikonowa. Kompozycje według wynalazku mogą także zawierać jeden lub więcej środków powierzchniowo-czynnych. Charakter i stężenie tych surfaktantów może być wybrane przez przeciętnego znawcę tej dziedziny techniki tak że nie nadają kompozycji detergentowego charakteru. Korzystnie kompozycja zawiera mniej niż 4% wag. surfaktantów anionowych i/lub amfoterycznych i/lub obojnaczych. Dodatki te są obecne w kompozycji według wynalazku w ilości od 0 do 20% wagowych w stosunku do całkowitej wagi kompozycji. Dokładna ilość każdego dodatku zależy od jego charakteru i może być łatwo określona przez znawcę tej dziedziny techniki. Oczywiście, znawca tej dziedziny techniki będzie uważnie wybierał możliwy(e) związek(i) dla dodania do kompozycji według wynalazku, tak że korzystne własności bezsprzecznie związane z kompozycją według wynalazku, nie będą lub zasadniczo nie będą zmienione przez wspomniany dodatek.
14 186 380 W szczególności, kompozycje według wynalazku zawierają, korzystnie, mniej niż 10% wagowych, w stosunku do całkowitej wagi kompozycji substancje tłuszczowe takie jak woski, oleje, parafiny, estry kwasów tłuszczowych C8-C30. Tak więc włókna keratynowe traktowane kompozycjami według wynalazku nie wykazują odczucia tłustości ani tłustego wyglądu, a siła utrwalająca kompozycji nie jest zmniejszona. Korzystnie, kompozycja według wynalazku nie zawiera, lub zasadniczo nie zawiera kationowego surfaktanta. Kompozycje według wynalazku mogą występować w postaci żelu, mleczka, kremu, dyspresji, mniej lub bardziej zagęszczonego lotionu albo pianki. Kompozycje według wynalazku można stosować bardziej szczegółowo jako produkty do pozostawiania na włosach, zwłaszcza do utrzymywania fryzury, kształtu włosów lub do fryzowania. Kompozycje według wynalazku mogą bardziej szczegółowo występować w formie lotionów do układania włosów, lotionów do suszenia przewiewowego, kompozycji utrwalających (lakierów) lub kompozycji do fryzowania. Lotiony mogą być pakowane w różnych postaciach, zwłaszcza takich jak waporyzery, urządzenia z pompk ą lub aerozolowe pojemniki, w celu zapewnienia stosowania kompozycji w postaci waporyzowanej lub w postaci pianki. Takie formy opakowań są wskazane, na przykład gdy pożądane jest otrzymanie spray'u, lakieru lub pianki do utrwalania lub pielęgnacji włosów. Gdy kompozycja według wynalazku jest pakowana w postaci aerozolu w celu otrzymania pianki lub lakieru w aerozolu, to zawiera co najmniej jeden czynnik rozprężający, który może być wybrany spośród lotnych węglowodorów takich jak n-butan, propan, izobutan, pentan, chlorowany i/lub fluorowany węglowodór i ich mieszanina. Jako czynnika rozprężającego jest także możliwe wykorzystanie gazowego dwutlenku węgla, tlenku azotu, eteru dimetylowego, azotu, sprężonego powietrza i ich mieszanin. Poniżej podano specyficzne przykłady ilustrujące wynalazek, przy czym w żadnej mierze nie ograniczają one jego zakresu (W tekście poniższym AS oznacza substancję aktywną). Przykład 1 Przygotowano lotion do suszenia przewiewowego o następującym składzie: - N oleilodihydrosfingozyna (ceramid) 0.02g - Kopolimer monoestryfikowany bezwodnik maleinowy/eter metylowinylowy sprzedawany przez firmę ISP pod nazwą Gantrez ES 425 (polimer utrwalający) 1 g AS - Etanol 50g -W oda qs 100 g Przygotowano kompozycję tuż przed użyciem, przez zmieszanie porcji A zawierającej ceramid i 10g etanolu i porcji B zawierającej polimer, wody i pozostałości etanolu. Nakładano kompozycję na włosy, które zostały umyte, osuszone, a następnie suszone przewiewowo. Suche włosy są lśniące i miękkie oraz posiadają dobre właściwości utrzymywania fryzury. Włosy są całkiem odporne na suszenie przewiewowe. Przykład 2 Przygotowano lotion do suszenia przewiewowego, o następującym składzie: - N-oleilodihydrosfingozyna (ceramid) 0.02g - Kopolimer metakryloiloetylo-n,n-dimetylo- karboksymetylobetainy i metakrylanu butylu sprzedawany jako roztwór 30% AS w etanolu przez firmę Sandoz pod nazwą Diaformer Z301 1g AS - Etanol 50g - Woda demineralizowana qs 100g Kompozycję przygotowano i stosowano w ten sam sposób jak w przykładzie 1. Suche włosy są lśniące i miękkie oraz posiadają dobre właściwości układania włosów. Włosy są całkiem odporne na suszenie przewiewowe. Przykład 3 Przygotowano lotion do suszenia przewiewowego o następującym składzie: - N oleilodihydrosfingozyna (ceramid) 0.02g - Kopolimer monoestryfikowany bezwodnik maleinowy/eter metylowinylowy sprzedawany przez firmę ISP pod nazwą Gantrez ES 425 1g AS
186 380 15 - kopolimer hydroksyetyloceluloza i chlorek diallilodimetyloamoniowy sprzedawany 0.5g pod nazwą handlową Celquat L200 przez firmę National Starch - Etanol 50g - Woda demineralizowana qs 100g Kompozycję przygotowano i nakładano w ten sam sposób jak w przykładzie 1. Suche włosy są błyszczące i miękkie oraz posiadają dobre właściwości układania włosów. Przykład 4 Przygotowano lotion do suszenia przewiewowego o następującym składzie: - N oleilodihydrosfingozyna (ceramid) 0.02g - Terpolimer octan winylu/kwas krotonowy/ polietylenoglikol sprzedawany pod nazwą ARISTOFLEX A z firmy BASF 1 g AS - Amodimetikon sprzedawany pod nazwą DC 929 przez firmę Dow Corning przy 0.5 g stężeniu AS 35% AS -Etanol 17.2g - Woda demineralizowana qs 100g Kompozycję przygotowano i nakładano w ten sam sposób jak w przykładzie 1. Suche włosy są lśniące i miękkie oraz posiadają dobre właściwości układania i utrwalania fryzury. Włosy są całkiem odporne na suszenie przewiewowe. Testy porównawcze Cztery kompozycje 1A, 2A, 3A i 4A przygotowano, o odpowiednim składzie jak kompozycja z wyżej podanych przykładów 1, 2, 3 i 4 z tym wyjątkiem, że pominięto ceramid. Dla każdej z pary kompozycji porównywano masę włosów na peruce uzyskanych po suszeniu przewiewowym. Każdą połowę peruki myto przedtem 6 ml standardowego szamponu. Po spłukaniu i wysuszeniu gąbkowym ręcznikiem, nakładano za pomocą pipety 2.4 ml pierwszego produktu na połowę peruki. Przeprowadzano suszenie przewiewowe. Następnie nakładano 2.4 ml drugiego produktu na drugą połowę peruki i prowadzono suszenie przewiewowe. Suszenie przewiewowe było prowadzone przez doświadczonego fryzjera za pomocą szczotki Centaure 3940 i suszarki Mega sprint bi-turbo 1500 (układanie 2 i 2). Po każdym suszeniu przewiewowym, włosy pozostawiano na szczotce, usztywniano i porównywano masę włosów dla każdej testowanej kompozycji. Otrzymano następujące wyniki: Testowane kompozycje 1 wynalazek 1A porównawcza 2 wynalazek 2A porównawcza 3 wynalazek 3A porównawcza 4 wynalazek 4A porównawcza masa włosów uzyskana na szczotce po suszeniu prze- 58.7 93.7 78.2 121.8 33.1 63.3 13.6 37.6 wiewowym Dla każdej z pary kompozycji (1, 1A), (2, 2A), (3, 3A), (4, 4A), zauważono, że masa włosów uzyskana na szczotce po suszeniu przewiewowym jest zasadniczo zmniejszona dla kompozycji według wynalazku 1, 2, 3 i 4 zawierających ceramid.