(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. (73) Uprawniony z patentu: A61K 7/032 RZECZPOSPOLITA POLSKA

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ( 2 1) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) IntCl6: A61K 7/032 (54) Tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku (30) Pierwszeństwo: FR, (73) Uprawniony z patentu: L OREAL, Paryż, FR (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 11/95 (72) Twórcy wynalazku: Bertrand Piot, La Garenne-Colombes, FR Daniele Debert, Savigny Sur Orge, FR Jeanne Patraud, Paryż, FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 08/99 (74) Pełnomocnik: Ponikiewski Andrzej, POLSERVICE PL B1 (57)1 Tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku, znam ienny tym, ze zawiera w mieszaninie, a) pseudo-lateks składający się z cząstek polimeru błonotwórczego z kwasowymi grupami karboksylowymi, mających średnią średnicę nm, wybranego spośród (a) pohoksyetylenowanych kopolimerów octan winylu/kwas krotonowy, (b) kopolimerów' octan winylu/kwas krotonowy, (c) terpolimerów octan winylu/kwas krotonowy/neodekaman winylu, (d) kopolimerów N-oktyloakryloamid/metakrylan metylu/metakrylan hydroksypropylu/kwas akrylowy/met akrylan tert-butyloammoetylu, (e) kopolimerów przemiennych eter metylowowmylowy/bezwodnik maleinowy monoestryfikowanych butanolem, (f) terpolimerów kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tertbutyloakryloamid, oraz (g) polimerów o wzorze przedstawionym na rysunku, w którym R, R' i R " są jednakowe lub rożne i oznaczają atom wodoru lub grupę metylową, m, n i t oznaczają 1 lub 2,R 1oznacza liniową lub rozgałęzioną, nasyconą lub nienasyconą grupę alkilową o 2-21 atomach węgla, R2 oznacza atom wodoru albo grupę metylową, etylową, tert-butylową, etoksylową, butoksylową lub dodecyloksylową, R3 oznacza atom wodoru, grupę alkilową o 1-4 atomach węgla lub grupę alkoteylową o 1-4 atomach węgla, Z oznacza dwuwartościową grupę -CH2, CH2-0-C H 2- lub v stanowi %, a korzystnie 36-84% wagowych, w stanowi 3-20%, a korzystnie 6-12% wagowych, x stanowi 4-60%, a korzystnie 6-40%, y stanowi 0-40%, a korzystnie 4-30% wagowych, przy czym suma v + w + x + y jest równa 100%, a kwasowe grupy karboksylowe tego polimeru są zobojętnione do stopnia zobojętnienia 10-80% za pomocą nielotnego środka jednozasadowego, stosowanego samodzielnie, przy czym len pseudo-lateks jest obecny w proporcji 0,8-20%, a korzystnie 1-10% wagowych suchej substancji w stosunku do całkowitej masy tuszu, oraz b) co najmniej jeden wosk o temperaturze topnienia C, korzystnie C, w proporcji 2-40% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu

2 Tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku Zastrzeżenia patentowe 1. Tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku, znamienny tym, że zawiera w mieszaninie; a) pseudo-lateks składający się z cząstek polimeru błonotwórczego z kwasowymi grupami karboksylowymi, mających średnią średnicę nm, wybranego spośród: (a) polioksyetylenowanych kopolimerów octan winylu/kwas krotonowy, (b) kopolimerów octan winylu/kwas krotonowy, (c) terpolimerów octan winylu/kwas krotonowy/neodekanian winylu, (d) kopolimerów N-oktyloakryloamid/metakrylan metylu/metakrylan hydroksypropylu/kwas akrylowy/metakrylan tert-butyloaminoetylu, (e) kopolimerów przemiennych eter metylowowinylowy/bezwodnik maleinowy monoestryfikowanych butanolem, (f) terpolimerów kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tertbutyloakryloamid, oraz (g) polimerów o wzorze przedstawionym na rysunku, w którym R, R' i R " są jednakowe lub różne i oznaczająatom wodoru lub grupę metylową, m, n i t oznaczają 1 lub 2, R, oznacza liniową lub rozgałęzioną, nasyconą lub nienasyconą grupę alkilowąo 2-21 atomach węgla, R2 oznacza atom wodoru albo grupę metylową, etylową, tert-butylową, etoksylową, butoksylowąlub dodecyloksylową, R3 oznacza atom wodoru, grupę alkilowąo 1-4 atomach węgla lub grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, Z oznacza dwuwartościową grupę -CHr, CH2-0-CH2- lub -CH2-0-(CH2)2-, v stanowi %, a korzystnie 36-84% wagowych, w stanowi 3-20%, a korzystnie 6-12% wagowych, x stanowi 4-60%, a korzystnie 6-40%, y stanowi 0-40%, a korzystnie 4-30% wagowych, przy czym suma v + w + x + y jest równa 100%, a kwasowe grupy karboksylowe tego polimeru sązobojętnione do stopnia zobojętnienia 10-80% za pomocąnielotnego środka jednozasadowego, stosowanego samodzielnie, przy czym ten pseudo-lateks jest obecny w proporcji 0,8-20%, a korzystnie 1-10% wagowych suchej substancji w stosunku do całkowitej masy tuszu, oraz b) co najmniej jeden wosk o temperaturze topnienia C, korzystnie C, w proporcji 2-40% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu. 2. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera zobojętniony pseudo-lateks i wosk w stosunku pseudo-lateks do wosku w przeliczeniu na masę substancji suchej, wynoszącym 0, Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera polimer błonotwórczy z kwasowymi grupami karboksylowymi o średniej masie cząsteczkowej Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera polimer błonotwórczy o kwasowych grupach karboksylowych zobojętniony za pomocą nielotnego środka jednozasadowego wybranego spośród wodorotlenku sodu, wodorotlenku potasu, 2-amino-2-metylo-l -propanolu, trietanoloaminy, triizopropanoloaminy, monoetanoloaminy, dietanoloaminy, tri[l-(2-hydroksy)propylo]aminy, 2-amino-2-metylo-l,3-propanodiolu i 2-amino-2-hydroksymetylo-l,3-propanodiolu. 5. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera polimer błonotwórczy, w którym przy zawartości kwasowych grup karboksylowych poniżej milirównoważników/kg stopień zobojętnienia wynosi 30-80%, a korzystnie 40-70%. 6. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera polimer błonotwórczy, w którym przy zawartości kwasowych grup karboksylowych powyżej milirównoważników/kg stopień zobojętnienia wynosi 10-50%, a korzystnie 10-40%. 7. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera pseudo-lateks zawierający plastyfikator w proporcji 5-40% wagowych w stosunku do masy polimeru błonotwórczego,

3 przy czym plastyfikator ten jest rozłożony według współczynnika podziału między cząstki i fazę wodną pseudo-lateksu. 8. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera wosk wybrany z grupy składającej się z wosku pszczelego, wosku lanolinowego, wosku owadziego chińskiego, wosku ryżowego, wosku Kamauba, wosku Kandelilla, wosku Ouricurry, wosku z włókien korka, wosku z trzciny cukrowej, wosku japońskiego, wosku z sumaku, wosku Montan, wosków mikro-krystalicznych, parafin, ozokerytu, wosków polietylenowych i uwodornionych olejów. 9. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera ponadto pigmenty w proporcji 3-25% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu. 10. Tusz do rzęs według zastrz. 1, znamienny tym, że ma postać emulsji olej w wodzie lub woda w oleju albo dyspersji. 11. Tusz do rzęs według zastrz. 10, znamienny tym, że ma postać emulsji zawierającej co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, anionowy lub niejonowy, w proporcji 2-30% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu. 12. Tusz do rzęs według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, albo 11, znamienny tym, że zawiera ponadto co najmniej jeden odpowiedni środek pomocniczy wybrany spośród środka zmiękczającego, środka konserwującego, środka maskującego, środka zapachowego, środka natłuszczającego, oleju, silikonu, środka spajającego, środka alkalizującego lub zakwaszającego, polimeru rozpuszczalnego w wodzie i napełniacza. * * * Przedmiotem wynalazku jest tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku, stosowany do makijażu, zwłaszcza rzęs. Powszechnie znane jest wytwarzanie tuszów do rzęs zawierających co najmniej jeden wosk, jednakże nigdy nie stosuje się go samego, gdyż makijaż wykonany przy użyciu takich tuszów okazuje się bardzo słaby i prowadzi do tworzenia się na rzęsach niejednorodnej warstewki spowodowanej powstawaniem, bezpośrednio po wysuszeniu, rozrywających się błon. W celu poprawy tej sytuacji we francuskich opisach patentowych nr FR ( ) i nr FR ( ) zaproponowano łączne użycie co najmniej jednego wosku i jednego polimeru błonotwórczego znajdującego się w roztworze w fazie wodnej. W opisie zgłoszenia patentowego PCT opublikowanym za nr WO/92/21316 zaproponowano również kompozycję do traktowania włosów i rzęs zawierające połączenie silikonu, lateksu i środka zawieszającego lateks i silikon i/lub zagęszczającego. Ponadto proponowano tusze do rzęs nie zawierające wosku. Przykładowo w japońskim opisie zgłoszenia patentowego KOKAI opisano wodną kompozycję tuszu do rzęs zawierającą jako czynnik błonotwórczy syntetyczny lateks. Te kompozycje pozwoliły uzyskać pewnąpoprawę jakości produktów do makijażu, jednak dopiero obecnie nieoczekiwanie stwierdzono, że zastosowawszy połączenie co najmniej jednego wosku i jednego szczególnego pseudo-lateksu składającego się z cząstek polimeru o częściowo zobojętnionych kwasowych grupach karboksylowych otrzymano tusze do rzęs o znakomitej jakości kosmetycznej. Tusze te po zastosowaniu polepszają wyraźnie długość i wygięcie rzęs, a ponadto dają się usunąć wodą. Należy tu przypomnieć, że wyrażenie pseudo-lateks oznacza zawiesinę składającą się głównie z kulistych cząstek polimeru, które z kolei otrzymuje się przez zdyspergowanie polimeru w odpowiedniej fazie wodnej. Wyrażenie pseudo-lateks nie powinno być mylone z wyrażeniem lateks lub lateks syntetyczny, który również jest zawiesiną składającą się z cząstek polimeru otrzymywanych bezpośrednio przez polimeryzację jednego lub kilku monomerów w odpowiedniej fazie wodnej.

4 W szczególności przedmiotem wynalazku jest tusz do rzęs na bazie polimerów i wosku zawierający w mieszaninie; a) pseudo-lateks składający się z cząstek polimeru błonotwórczego z kwasowymi grupami karboksylowymi, mających średnią średnicę nm, wybranego spośród: (a) polioksyetylenowanych kopolimerów octan winylu/kwas krotonowy, (b) kopolimerów octan winylu/kwas krotonowy, (c) terpolimerów octan winylu/kwas krotonowy/neodekanian winylu, (d) kopolimerów N-oktyloakryloamid/metakrylan metylu/metakrylan hydroksypropylu/kwas akrylowy/metakrylan tert-butyloaminoetylu, (e) kopolimerów przemiennych eter metylowowinylowy/bezwodnik maleinowy monoestryfikowanych butanolem, (f) terpolimerów kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tertbutyloakryloamid, oraz (g) polimerów o wzorze przedstawionym na rysunku, w którym R, R' i R" są jednakowe lub różne i oznaczają atom wodoru lub grupę metylową, m, n i t oznaczają 1 lub 2, R, oznacza liniową lub rozgałęzioną, nasyconą lub nienasyconą grupę alkilową o 2-21 atomach węgla, R2 oznacza atom wodoru albo grupę metylową, etylową, tert-butylową, etoksylową, butoksylowąlub dodecyloksylową, R3 oznacza atom wodoru, grupę alkilową o 1-4 atomach węgla lub grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, Z oznacza dwuwartościową grupę -CH2-, -CH2-O-CH2- lub -CH2-0-(CH2)2-, v stanowi 10-91%, a korzystnie 36-84% wagowych, w stanowi 3-20%, a korzystnie 6-12% wagowych, x stanowi 4-60%, a korzystnie 6-40% wagowych, y stanowi 0-40%, a korzystnie 4-30% wagowych, przy czym suma v + w + x + y jest równa 100%, a kwasowe grupy karboksylowe tego polimeru są zobojętnione do stopnia zobojętnienia 10-80% za pomocą nielotnego środka jednozasadowego, stosowanego samodzielnie, przy czym ten pseudo-lateks jest obecny w proporcji 0,8-20%, a korzystnie 1-10% wagowych suchej substancji w stosunku do całkowitej masy tuszu, oraz b) co najmniej jeden wosk o temperaturze topnienia C, korzystnie C, w proporcji 2-40% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu. Stosunek wagowy zobojętnionego pseudo-lateksu, w przeliczeniu na masę substancji suchej, do wosku wynosi korzystnie 0,025-2, a zwłaszcza 0,05-1. Wśród polioksyetylenowanych kopolimerów octanu winylu/kwas krotonowy można wymienić zwłaszcza Aristoflex A o liczbie kwasowej 56 firmy Hoechst. Jako kopolimery octan winylu/kwas krotonowy można wymienić Luviser CA66" o liczbie kwasowej 65 (octan winylu/kwas krotonowy 90/10) firmy BASF. W śród terpolimerów octan winylu/kwas krotonowy/neodekanian winylu można wymienić Résine " o liczbie kwasowej 65 firmy Société National Starch. Jako kopolimery N-oktyloakryloamid/metakrylan metylu/metakrylan hydroksypropylu/kwas akrylowy/metakrylan tert-butyloaminoetylu można wymienić Amphomer LV71" o liczbie kwasowej 137 firmy Société National Starch. Wśród kopolimerów przemiennych eter metylowinylowy/bezwodnik maleinowy monoestryfikowanych butanolem można wymienić Gantrez ES425" o liczbie kwasowej 260 (eter metylowinylowy/bezwodnik maleinowy 50/50) firmy GAF. Jako terpolimery kwas akrylowy/akrylan etylu/n-tert-butyloakryloamid można zwłaszcza wymienić Ultrahold 8" o liczbie kwasowej 62 firmy BASF. Jako kopolimery o wzorze przedstawionym na rysunku można przytoczyć te, które są opisane we francuskim opisie patentowym nr ( ), a zwłaszcza: - octan winylu/kwas krotonowy/4-tert-butylobenzoesan winylu (65/10/25), - octan winylu/kwas krotonowy/4-tert-butylobenzoesan winylu/neodekanian winylu (57/10/25/8). - octan winylu/kwas krotonowy/4-tert-butylobenzoesan winylu/neodekanian winylu (70/10/10/10), - octan winylu/kwas krotonowy/benzoesan winylu/neodekanian winylu (70/10/10/10) i

5 octan winylu/kwas krotonowy/4-tert-butylobenzoesan winylu/stearynian allilu (70/10/10/10). Korzystnie tusz według wynalazku zawiera polimer błonotwórczy z kwasowymi grupami karboksylowymi o średniej masie cząsteczkowej wynoszącej Masę mierzy się na przykład za pomocą sterycznej chromatografii ekskluzyjnej. Pseudo-lateks do tuszu według wynalazku otrzymuje się znanymi metodami wytwarzania pseudo-lateksu, jednakże z zachowaniem pewnych odrębności, które będą podane poniżej. Zasadniczy sposób wytwarzania pseudo-lateksu polega na rozpuszczeniu polimeru nierozpuszczalnego w wodzie w rozpuszczalniku organicznym, rozpuszczalnym lub częściowo rozpuszczalnym w wodzie, na zdyspergowaniu tak otrzymanego roztworu w wodzie z użyciem mieszanin i następnie na usunięciu rozpuszczalnika organicznego przez odparowanie pod zmniejszonym ciśnieniem, co prowadzi do powstania zawiesiny cząstek polimeru, których rozmiar jest zazwyczaj mniejszy od 1 μm. Zgodnie z tym ogólnym sposobem w celu uzyskania dobrej trwałości cząstek, niezbędne jest użycie środka powierzchniowo czynnego, mieszaniny środków powierzchniowo czynnych lub ochronnego polimeru koloidalnego lub też mieszaniny środek powierzchniowo czynny/ochronny polimer koloidalny. Polimery błonotwórcze z kwasowymi grupami karboksylowymi, takie jak określone powyżej, nie mogą być w tej postaci stosowane do wytwarzania pseudo-lateksów, lecz muszą zostać zobojętnione do stopnia zobojętnienia poniżej 100% w celu uniknięcia ich całkowitego rozpuszczenia w wodzie. Stwierdzono, że dzięki częściowemu zobojętnieniu polimerów jest możliwe otrzymanie szczególnie trwałych pseudo-lateksów bez udziału stabilizatora hydrofilowego lub środka powierzchniowo czynnego lub też koloidu ochronnego. Stopień zobojętnienia polimerów błonotwórczych o kwasowych grupach karboksylowych winien więc być ściśle określony, aby polimery te pozostawały nierozpuszczalne w wodzie przy całkowitej rozpuszczalności w rozpuszczalniku organicznym. Rozumie się samo przez się, że graniczny najwyższy stopień zobojętnienia, który nie powinien być przekraczany, aby polimer pozostał nierozpuszczalny w wodzie, jest funkcją budowy każdego polimeru błonotwórczego o kwasowych grupach karboksylowych. Korzystnie tusz według wynalazku zawiera polimer błonotwórczy, w którym przy zawartości kwasowych grup karboksylowych poniżej 2 1 O3 milirównoważników/kg stopień zobojętnienia wynosi 30-80%, korzystnie 40-70%, a przy zawartości kwasowych grup karboksylowych powyżej milirównoważników/kg stopień zobojętnienia wynosi 10-50%, a korzystnie 10-40%. Korzystnie tusz według wynalazku zawiera polimer błonotwórczy o kwasowych grupach karboksylowych zobojętniony za pomocą nielotnego środka jednozasadowego wybranego np. spośród zasady mineralnej, takiej jak wodorotlenek sodu lub potasu, lub spośród aminoalkoholi wybranych z grupy składającej się z 2-amino-2-metylo-l-propanolu (AMP), trietanoloaminy, triizopropanoloaminy (TIPA), monoetanoloaminy, dietanoloaminy, tri[1-(2-hydroksy)propylo]aminy, 2-amino-2-metylo-1,3-propanodiolu (AMPD) i 2-amino-2-hydroksymetylo-1,3-propanodiolu. Przy wytwarzaniu pseudo-lateksu stosowanego w tuszach do rzęs według wynalazku zobojętnianie kwasowych grup karboksylowych prowadzi się in situ w roztworze polimeru w rozpuszczalniku organicznym przez dodanie określonej ilości nielotnego związku jednozasadowego. Użyty rozpuszczalnik organiczny powinien być rozpuszczalnikiem lotnym lub mieszaniną rozpuszczalników lotnych o temperaturze wrzenia niższej od temperatury wrzenia wody i powinien mieszać się całkowicie lub częściowo z wodą. Rozpuszczalnik organiczny, taki jak określony powyżej, wybiera się korzystnie spośród acetonu, metyloetyloketonu, tetrahydrofuranu, octanu metylu, octanu etylu, izopropanolu i etanolu. Po otrzymaniu częściowo zobojętnionego roztworu polimeru w rozpuszczalniku organicznym przystępuje się do wytwarzania emulsji przez wlanie do otrzymanego roztworu organiczne-

6 go, przy mieszaniu, odpowiedniej ilości wody, ewentualnie zawierającej środek przeciwko spienianiu, którego rolą będzie ułatwienie późniejszego odparowania fazy organicznej. Według wariantu tego sposobu zobojętnianie kwasowych grup karboksylowych polimeru w roztworze w rozpuszczalniku organicznym można prowadzić podczas tworzenia się emulsji, wlewając roztwór wodny zawierający żądaną ilość nielotnego związku jednozasadowego. Mieszanie podczas wytwarzania emulsji prowadzi się korzystnie za pomocą homogenizatora typu Moritz lub Ultra-Turrax lub Raineri wyposażonego w łopatki deflokulacyjne. Tak otrzymana emulsja jest szczególnie trwała i nie ma potrzeby stosowania środka powierzchniowo czynnego gdyż grupy karboksylanowe polimeru umieszczają się na granicy faz z wodą i zabezpieczają kropelki przed koalescencją przez odpychanie elektrostatyczne. Po wytworzeniu emulsji w temperaturze od pokojowej do około 70 C prowadzi się odparowanie rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem aż do całkowitego jego usunięcia, przy czym odparowanie prowadzi się korzystnie przy niewielkim ogrzewaniu. W ten sposób otrzymuje się pseudo-lateks, to znaczy wodną dyspersję cząstek polimeru błonotwórczego, nie zawierającą żadnego środka powierzchniowo czynnego lub innego stabilizatora hydrofilowego, a jednocześnie bardzo trwałą. Stężenie wagowe polimeru błonotwórczego w postaci cząstek w tak otrzymanym pseudo-- lateksie wynosi zazwyczaj 5-50% a korzystnie 10-25% w stosunku do całkowitej masy pseudo-lateksu. Średni rozmiar cząstek wynosi nm, lecz korzystnie jest mniejszy od 250 nm. Polidyspersyjność rozmiaru cząstek jest w tym sposobie wytwarzania pseudo-lateksu stosunkowo mała. Mierzona metodąąuasi-elastycznego rozproszenia światła wynosi zazwyczaj 0,1-0,40, a korzystnie mniej niż 0,35. Korzystnie tusz według wynalazku zawiera pseudolateks, który zawiera plastyfikator w ilości 5-40%, a korzystnie 10-30% wagowych w stosunku do masy polimeru błonotwórczego, przy czym plastyfikator ten rozkłada się według współczynnika podziału pomiędzy cząstki i fazę wodną pseudo-lateksu. Plastyfikator wprowadza się w celu poprawy własności mechanicznych i kosmetycznych tuszu. Plastyfikator, który może być typu hydrofilowego lub hydrofobowego, wprowadza się korzystnie do mieszaniny w rozpuszczalniku organicznym podczas wytwarzania pseudo-lateksu, zwłaszcza gdy jest on typu hydrofobowego. Gdy plastyfikator jest typu hydrofilowego, można go wprowadzić po wytworzeniu pseudo-lateksu w fazie wodnej. Wśród plastyfikatorów, jakie mogą być stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku, należy wymienić: - Carbitols firmy Union Carbide, a mianowicie Carbitol czyli eter etylowy glikolu dietylenowego, metyl Carbitol czyli eter metylowy glikolu dietylenowego, butyl Carbitol czyli eter butylowy glikolu dietylenowego, lub też hexyl Carbitol czyli eter heksylowy glikolu dietylenowego, - Cellosolves firmy Union Carbide, a mianowicie Cellosolve czyli eter etylowy glikolu etylenowego, butyl Cellosolve czyli eter butylowy glikolu etylenowego, hexyl Cellosolve czyli eter heksylowy glikolu etylenowego, - pochodne glikolu propylenowego a zwłaszcza eter fenylowy glikolu propylenowego, dioctan glikolu propylenowego, eter butylowy glikolu dipropylenowego, eter butylowy glikolu tnpropylenowego, a także Dowanols firmy Dow Chemical, a mianowicie Dowanol PM czyli eter metylowy glikolu propylenowego, Dowanol DPM czyli eter metylowy glikolu dipropylenowego i Dowanol TPM czyli eter metylowy glikolu tripropylenowego. Można również wymienić: - eter metylowy glikolu dietylenowego czyli Dowanol DM firmy Dow Chemical, - olej rycynowy oksyetylenowany 40 molami tlenku etylenu, taki jak Mulfogen EL-719" firmy Rhone-Poulenc,

7 alkohol benzylowy, - cytrynian trietylu, taki jak Citroflex-2" firmy Pfizer, - glikol 1,3-butylenowy, - ftalany i adypiniany dietylu, dibutylu i diizopropylu, - winiany dietylu i dibutylu, - fosforany dietylu, dibutylu i 2-dietyloheksylu, - estry gliceryny, takie jak dioctan gliceryny (diacetyna) i trioctan gliceryny (triacetyna). Korzystnie stosuje się plastyfikator wybrany z grupy składającej się z eteru metylowego glikolu dipropylenowego, eteru metylowego glikolu tripropylenowego, adypinianu dietylu i adypinianu diizopropylu. Woski stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku wybiera się korzystnie spośród wosków stałych i sztywnych pochodzenia zwierzęcego, roślinnego, mineralnego lub syntetycznego i ich mieszanin. Twardość wosków, mierzona metodą wnikania igły, wynosi zazwyczaj Metoda ta, opisana w normie francuskiej NFT 004 i amerykańskiej ASTM D5, polega na pomiarze, w temperaturze 25 C, głębokości wnikania, wyrażonej w dziesiątych częściach milimetra, znormalizowanej igły (ważącej 2,5 g i umocowanej w uchwycie do igieł ważącym 47,5 g, czyli łącznie 50 g) umieszczonej,na wosku, w ciągu 5 sekund. Korzystnie tusz według wynalazku zawiera wosk wybrany z grupy składającej się z wosku pszczelego, wosku lanolinowego, wosku owadziego chińskiego, wosku ryżowego, wosku Karnauba, wosku Kandelilla, wosku Ouricurry, wosku z włókien korka, wosku z trzciny cukrowej, wosku japońskiego, wosku z sumaku, wosku Montan, wosków mikrokrystalicznych, parafin, ozokerytu, wosków polietylenowych i uwodornionych olejów. W tuszu do rzęs według wynalazku można także stosować woski otrzymane przez katalityczne uwodornienie olejów zwierzęcych ich roślinnych mające łańcuchy tłuszczowe C8-C32, liniowe lub rozgałęzione. Wśród nich można zwłaszcza wymienić uwodorniony olej z j oj oby, uwodorniony olej słonecznikowy, uwodorniony olej rycynowy, uwodorniony olej koprowy i uwodorniony olej lanolinowy. Tusz do rzęs według wynalazku może ponadto zawierać pigmenty. Mogą to być pigmenty organiczne lub mineralne i mogą one zawierać macicę perłową. Środki te są dobrze znane i opisane, na przykład we francuskim opisie patentowym nr FR ( ). Korzystnie zawartość pigmentów w tuszu do rzęs według wynalazku wynosi 3-25% w stosunku do całkowitej masy tuszu, w zależności od pożądanego zabarwienia i jego intensywności. Tusz do rzęs według wynalazku może występować pod różnymi postaciami. Korzystnie ten według wynalazku ma postać emulsji olej w wodzie lub woda w oleju albo dyspersji. Korzystnie tusz do rzęs według wynalazku ma postać emulsji zawierającej co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, anionowy lub niejonowy, w proporcji 2-30% wagowych w stosunku do całkowitej masy tuszu. Wśród anionowych środków powierzchniowo czynnych, które mogą być stosowane pojedynczo lub w mieszaninie, można zwłaszcza wymienić sole alkaliczne, sole amonowe, sole amin lub sole aminoalkoholi związków wybranych z grupy obejmującej: - siarczany alkilowe, siarczany alkiloeterów, siarczany alkiloamidów, siarczany eterów, siarczany alkiloarylopolieterów, siarczany monoglicyrydów, - alkilosulfoniany, alkiloamidosulfoniany, alkiloarylosulfoniany, a-olefinosulfoniany, parafinosulfoniany, - alkilosulfobursztyniany, sulfobursztyniany eterów alkilowych, sulfobursztyniany alkiloamidów, - alkilosulfoaminobursztyniany, - alkilosulfooctany, karboksylany alkilopoligliceryny, - alkilofosforany, fosforany alkiloeterów,

8 N-acylosarkozyniany, N-alkilopolipeptydany, acyloizotioniany oraz N-acylotauryniany. Przez określenie alkil i acyl używane powyżej rozumie się łańcuch zawierający zazwyczaj atomów węgla. Jako anionowe środki powierzchniowo czynne stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku można również wymienić sole kwasów tłuszczowych, takie jak sole kwasu oleinowego, rycynooleinowego, palmitynowego, stearynowego, kwasy z oleju koprowego lub z uwodornionego oleju koprowego, a zwłaszcza sole amin, takie jak stearyniany amin. Jako anionowe środki powierzchniowo czynne można również wymienić mleczany acylowe, których grupa acylowa zawiera 8-20 atomów węgla, oraz kwasy karboksylowe eterów poliglikolewych odpowiadające wzorowi: R4-(PCH2-CH2)n-OCH2-COOH w którym R4 oznacza liniową grupę alkilową zawierającą atomów węgla, a n jest liczbą całkowitą 5-15, oraz sole tych kwasów. Jako środek powierzchniowo czynny anionowy korzystnie stosuje się stearyniany amin. Wśród niejonowych środków powierzchniowo czynnych, które mogą być stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku pojedynczo lub w mieszaninie, można zwłaszcza wymienić alkohole, alkilofenole i kwasy tłuszczowe polietoksylowane, polipropoksylowane lub poliglicerolowane o łańcuchu tłuszczowym zawierającym 8-18 atomów węgla. Można również wymienić kopolimery tlenków etylenu i propylenu, kondensaty tlenków etylenu i propylenu z alkoholami tłuszczowymi, amidy tłuszczowe polietoksylowane, aminy tłuszczowe polietoksylowane, etanoloamidy, estry kwasów tłuszczowych glikolu, estry kwasów tłuszczowychy sorbitanu oksyetylenowane lub nie, estry kwasów tłuszczowych sacharozy, estry kwasów tłuszczowych polietylenoglikoli, triestry fosforowe i estry kwasów tłuszczowych pochodnych glukozy. Można również wymienić produkty kondensacji monoalkoholu, a-diolu, alkilofenolu, amidu lub diglikoloamidu z glicydolem lub prekursorem glicydolu takim jak opisany w patencie francuskim FR ( ) o wzorze: R5-CH0H-CH2-0-(CH2-CH0H-CH2-0)p-H w którym R5 oznacza grupę alifatyczną, cykloalifatycznąlub aryloalifatyczną zawierającą korzystnie 7-21 atomów węgla, przy czym łańcuchy alifatyczne mogą zawierać grupy eterowe, tioeterowe lub hydroksymetylenowe, a p jest liczbą całkowitą Ponadto można wymienić związki opisane w patencie francuskim FR o wzorze: R,0-[C2H30-(CH20H)]q-H w którym R6 oznacza grupę alkilową, alkenylowąlub alkiloarylową, a q jest wartością statystyczną Można ponadto wymienić związki opisane we francuskim opisie patentowym nr FR ( ) o wzorze: R7C0NH-CH2-CH20-CH2-CH20-(CH2-CH0H-CH2-0)r-H w którym R7 oznacza grupę alifatyczną liniową lub rozgałęzioną, nasyconą lub nienasyconą, mogącą ewentualnie zawierać jedyną lub kilka grup hydroksylowych, zawierającą 8-30 atomów węgla, pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, a r jest liczbą całkowitą lub dziesiętną 1-15 i oznacza średni stopień kondensacji. Jako niejonowy środek powierzchniowo czynny korzystnie stosuje się mieszaninę olejków ) i/lub alkoholi tłuszczowych lub też alkoholi polietoksylowanych bądź poliglicerolowanych, takich jak polietoksylowane alkohole stearylowy lub cetylostearylowy. Korzystnie tusz do rzęs według wynalazku zawiera ponadto co najmniej jeden odpowiedni środek pomocniczy wybrany spośród środka zmiękczającego, środka konserwującego, środka maskującego, środka zapachowego, środka natłuszczającego, oleju, silikonu, środka spajającego, środka alkalizującego lub zakwaszającego, polimeru rozpuszczalnego w wodzie i napełniacza.

9 Środki natłuszczające stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku mogą być pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Wśród środków natłuszczających pochodzenia naturalnego można wymienić zwłaszcza różnego rodzaju gumy, takie jak guma arabska, guma guar lub guma z chleba świętojańskiego. Spośród środków natłuszczających pochodzenia syntetycznego można zwłaszcza wymienić pochodne celulozowe, takie jakhydroksyetyloceluloza i karboksymetyloceluloza, pochodne skrobi, pochodne eterów celulozowych posiadające czwartorzędowe grupy amonowe, polisacharydy kationowe, sole polimerów akrylowych lub metakrylowych, polieny i polisiloksany. Natłuszczenie tuszów do rzęs według wynalazku można również uzyskać przez dodanie mieszaniny glikolu polietylenowego i stearynianu i/lub distearynianu glikolu polietylenowego lub mieszaniny estrów fosforowych i amidów tłuszczowych. Spośród polimerów rozpuszczalnych w wodzie, które mogą być stosowane w tuszach do rzęs według wynalazku można zwłaszcza wymienić pochodne białek pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, a ściślej pochodne keratyny, takie jak hydrolizaty keratyny i keratyny sulfonowe, poliwinylopirolidon, kopolimery winylowe, takie jak kopolimer eteru metylowinylowego i bezwodnika maleinowego lub kopolimer octanu winylu i kwasu krotonowego, glikoaminoglikany, kwas hyaluronowy i jego pochodne oraz kwas dezoksyrybonukleinowy i jego sole. Jako napełniacze nadające się do stosowania w tuszach do rzęs według wynalazku można zwłaszcza wymienić te, które są opisane we francuskim opisie zgłoszenia patentowego nr FR ( ). Poniższe przykłady ilustruj ą sposób wytwarzania pseudo-lateksów (przykłady I - III) oraz tuszów do rzęs (przykłady IV - VI) według wynalazku. Przykład I. Wytwarzanie pseudo-lateksu z kopolimeru octan winylu/kwas krotonowy/4-tert-butylobenzoesan winylu (65/10/25) zobojętnionego do 50% według liczby kwasowej. Wytwarzanie tego kopolimeru opisano w przykładzie 19 patentu francuskiego nr ( ). Kopolimer miał postać kulek o średnicy 0,5-1 mm. 40 g kopolimeru określonego powyżej (liczba kwasowa 65) dodano małymi porcjami, przy mieszaniu, do jednorodnego roztworu 110 g acetonu, 2,07 g 2-amino-2-metylo-l -propanolu (ilość odpowiadająca 50% zobojętnienia według liczby kwasowej) i 8 g estru monometylowego glikolu tripropylenowego. Po mieszaniu w temperaturze pokojowej w ciągu 30 minut nastąpiło całkowite rozpuszczenie polimeru. Do tak otrzymanej fazy organicznej dodano w celu wytworzenia emulsji, w ciągu około 5 minut, przy mieszaniu, za pomocą homogenizatora typu Ultra-Turrax przy 2000 obr./min., fazę wodną składającą się z 109,54 g wody dejonizowanej i 0,456 g silikonowego środka przeciwko spienianiu Burst RSD 10". Po zakończeniu dodawania fazy wodnej, w temperaturze pokojowej, mieszanie kontynuowano w ciągu min., co pozwoliło na uzyskanie przezroczystej i trwałej emulsji. Następnie prowadzono zatężanie przy użyciu wyparki obrotowej, pod zmniejszonym ciśnieniem w temperaturze poniżej 45 C. Po całkowitym usunięciu acetonu otrzymano trwałą dyspersję mleczną, o małej lepkości. Rozmiar cząstek, zmierzony na podstawie quasi-elastycznego rozproszenia światła w urządzeniu Coulter model M4, był następujący: Średni rozmiar cząstek: 67 nm Współczynnik polidyspersyjności: 0,22 Przykład II. Wytwarzanie pseudo-lateksu z kopolimeru N-oktyloakryloamid/metakrylan metylu/metakrylan hydroksypropylu/kwas akrylowy/metakrylan tert-butyloaminoetylu ( Amphomer LV 71 " firmy Société National Starch) zobojętnionego do 30% według liczby kwasowej. Postępując w sposób analogiczny do opisanego poprzednio otrzymano w temperaturze pokojowej pseudo-lateks, stosując jako surowce 150 g kopolimeru Amphomer LV 71" dodanego do jednorodnego roztworu 1063 g tetrahydrofuranu, 9,80 g 2-amino-2-metylo-1 -propanolu (ilość odpowiadająca 30% zobojętnienia według liczby kwasowej kopolimeru Amphomer LV

10 ") i 30 g eteru monometylowego glikolu tripropylenowego, oraz fazę wodną składającą się z 812gwody dejonizowanej i 1,71 g silikonowego środka przeciwko spienianiu BurstRSD 10". Otrzymano pseudo-lateks, w którym zawartość polimeru wyniosła 15% wagowych w stosunku do całkowitej masy. Rozmiar cząstek zmierzono metodą ąuasi-elastycznego rozproszenia światła w urządzeniu Coulter model M4, uzyskując następujące rezultaty: Średni rozmiar cząstek: 299 nm Współczynnik polidyspersyjności: 0,33 Przykład III. Wytwarzanie pseudo-lateksu z kopolimeru octan winylu/kwas krotonowy 90/10 ( Luviset CA66" firmy BASF) zobojętnionego do 50% według liczby kwasowej. 60 g kopolimeru Luviset CA 66" w postaci proszku (liczba kwasowa: 65) dodano małymi porcjami przy mieszaniu do jednorodnego roztworu 22,5 g metyloetyloketonu, 3,5 g 2-amino- 2-metylo-1 -propanolu (AMP) (ilość odpowiadająca 50% zobojętnieniu według liczby kwasowej kopolimeru Luviset CA 66") i 12 g eteru monometylowego glikolu tripropylenowego. Mieszanie kontynuowano w ciągu 30 minut, uzyskując całkowite rozpuszczenie kopolimeru. Do tak otrzymanej fazy organicznej dodano w celu uzyskania emulsji, przy mieszaniu za pomocą homogenizatora Moritz przy 2500 obr./min., fazę wodną składającą się z 325 g wody dejonizowanej i 0,69 g silikonowego środka przeciwko spienianiu Burst RSD 10". Dodawanie fazy wodnej prowadzono w ciągu około 15 minut, po czym utrzymywano mieszanie przy 3000 obr./min. w ciągu 15 minut. Otrzymano w ten sposób emulsję o wyglądzie mleka i średniej lepkości. Następnie prowadzono odparowanie całego rozpuszczalnika organicznego przy użyciu wyparki obrotowej, pod zmniejszonym ciśnieniem i w temperaturze około C. Odparowywanie prowadzono aż do usunięcia całego metyloetyloketonu, uwzględniając azeotrop z wodą. Następnie do dyspersji dodano ilość wody równą ilości wody usuniętej z azeotropem, uzyskując pseudo-lateks zawierający 15% polimeru błonotwórczego. Otrzymany pseudo-lateks był trwały i miał wygląd lekko niebieskawy i średnio lepki. Zmierzono rozmiar cząstek, stosując quasi-elastyczne rozproszenie światła w aparacie Coulter typ M4. Uzyskano następujące rezultaty: Średni rozmiar cząstek: 247 nm Współczynnik polidyspersyjności: 0,47 Przykład IV. Tusz do rzęs w kremie Część A: - sterarynian trietanoloaminy 12,0 g - wosk pszczeli 6,0 g - wosk Kamauba 1,0 g - parafina 3,5 g Część B: - czarne tlenki żelaza 6,0 g Część C: - hydroksyetyloceluloza - Cellosize QP firmy Amerchol 1,0 g - guma arabska 2,0 g - hydrolizat keratyny 1,8 g Część D: - pseudo-lateks z przykładu I 5,0 g - konserwanty qs -woda qsadl00g Tusz do rzęs otrzymano w sposób następujący. Składniki części A ogrzano do temperatury 85 C, dodano część B i mieszano za pomocą turbinki. Następnie ogrzano do wrzenia wodę dla preparatu, dodano konserwanty, a potem, w temperaturze 85 C, składniki części C. Z kolei otrzy-

11 manąfazę wodną(85 C) dodano do części A (80 C) przy mieszaniu za pomocą turbinki (emulgowanie w 30 C), a na koniec dodano pseudo-lateks z części D i mieszano za pomocą łopatki. Przykład V. Tusz do rzęs. Postępując tak samo jak w przykładzie IV sporządzono tusz do rzęs o następującym składzie: Część A: - stearynian trietanoloaminy 8,0 g - stearynian glicerylu - Geleol firmy Gaffetasse 3,0 g - wosk pszczeli 8,0 g - wosk Kamauba 2,0 g - parafina 5,0 g Część B: - czarne tlenki żelaza 5,0 g Część C: - hydroksyetyloceluloza - Cellosize QP firmy Amerchol 1,2 g - guma arabska 2,0 g Część D: - pseudo-lateks z przykładu III 7,0 g - konserwanty qs -woda qsadloog Przykład VI. Tusz do rzęs. Postępując tak samo jak w przykładzie IV sporządzono tusz do rzęs o następującym składzie: Część A: - stearynian trietanoloaminy 12,0 g - wosk pszczeli 5,0 g - wosk Kamauba 1,5 g - parafina 4,0 g Część B: - sadza 3,0 g Część C: - hydroksyetyloceluloza - Cellosize QP firmy Amerchol 0,8 g - guma arabska 2,0 g - hydrolizat Keratyny - Kerasol firmy Croda 2,0 g Część D: - pseudo-lateks z przykładu II 13,3 g - konserwanty qs - woda qs ad 100 g Porównano działanie kosmetyczne otrzymanego tuszu do rzęs z tuszem do rzęs porównawczym otrzymanym przez zastąpienie w kompozycji pseudo-lateksu z przykładu II taką samą ilością 15% roztworu polimeru błono-twórczego Amphomer LV71" zobojętnionego w 100% według liczby kwasowej 2-amino-2-metylo-l-propanolem. Rzęsy po makijażu tuszem według wynalazku były znacznie dłuższe i bardziej wygięte niż rzęsy potraktowane tuszem porównawczym.

12 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 4,00 zł.