Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Nazwa modułu Załącznik Nr 3 do Uchwały enatu PUM 14/2012 YLABU MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Praktyczna nauka zawodu Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (2J) Forma studiów tacjonarne (s ) Rok studiów IV emestr studiów Liczba przypisanych punktów ECT Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł/przedmiot Osoby prowadzące zajęcia trona internetowa Język prowadzenia zajęć Letni (VIII) 7 Ćwiczenia: 125 godzin Prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska mgr Elżbieta Byra (PK-2 umowa-zlecenie) mgr Beata Walinowicz (PK-2 umowa-zlecenie) mgr Agnieszka Puchała (PK-2 umowa-zlecenie) mgr Marta Galas (PK-2 umowa-zlecenie) mgr Beata Nawrot (PK-2 umowa-zlecenie) mgr Anna Jabłońska (PK-1 umowa-zlecenie) dr Iwona Bilska (PK-1 umowa-zlecenie) mgr Zofia Kwiecień Bilewska (PK-1 umowa-zlecenie) mgr Dorota todolna (PK-1 umowa-zlecenie) mgr Małgorzata Miłosławska (MEDI umowa) dr Ewa telmaska-dworak (PUM) https://www.pum.edu.pl/wydzialy/wydzial-lekarskobiotechnologiczny/zaklad-analityki-medycznej-katedrydiagnostyki-laboratoryjnej-i-medycyny-molekularnej Polski 1
Informacje szczegółowe Cele modułu/przedmiotu Podstawowym celem nauczania praktycznej nauki zawodu jest: - nauka pobierania i przechowywania materiału z uwzględnieniem przygotowania pacjenta, doboru odpowiednich antykoagulantów i środków konserwujacych, - poznanie czynników wpływających na wynik badania laboratoryjnego z uwzględnieniem błędów analitycznych i pozaanalitycznych, - opanowanie umiejętności przygotowania próbek do pomiaru, oceny i interpretacji wyników badań, - znajomość metod laboratoryjnych wykorzystywanych w pracowniach biochemii klinicznej i immunochemii, analityki ogólnej, pracowniach hematologicznych, serologicznych oraz laboratoriach bakteriologicznych, - nabycie umiejętności oceny wiarygodności wyników i ich użyteczności diagnostycznej, - poznanie i umiejętność zastosowania zasad dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) - znajomość typów analizatorów stosowanych w chemii klinicznej, kryteriów oceny, ich możliwości technicznej i przydatności w różnych typach laboratoriów. Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Znajomość materiału opanowanego w zakresie dotychczasowego kształcenia na kierunku analityka medyczna m.in. znajomość zasad pobierania materiału do badań, znajomość błędów laboratoryjnych i metod stosowanych w medycznych laboratoriach diagnostycznych i pracowniach analityki ogólnej. Obsługa podstawowego sprzętu laboratoryjnego i aparatury pomiarowej stosowanych w medycznych laboratoriach diagnostycznych oraz umiejętność definiowania i obliczania błędów analitycznych, oszacowania ich wpływu na wynik pomiaru oraz prowadzenie kontroli i walidacji metod. Otwartość na wiedzę, nawyk samokształcenia, praca w grupie, świadomość wysokich wymagań w pracy przyszłego diagnosty laboratoryjnego. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia U01 U02 tudent, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza YMBOL (odniesienie do) EKK K_U01 K_U02 posób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) 2
U03 U04 U05 U06 U07 U08 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowo-zasadowej, COoksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) K_U03 K_U04 K_U05 K_U10 K_U11 K_U13,,,, biochemii) U09 laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retykulocytaniych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U15, hematologii) U10 potrafi prawidłowo oceniać preparat mikroskopowy z krwi obwodowej zdrowego noworodka oraz osoby dorosłej, a także w: niedokrwistościach (z niedoboru żelaza, hemolitycznych, megalobiastycznych), w infekcjach, w eozynofilii, w ostrej i przewlekłej białaczce szpikowej i limfocytowej oraz w szpiczaku plazmocytowym K_U16, hematologii) 3
U11 U12 U13 U14 U15 laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D-Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowordzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, AO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrz-laboratoryjną kontrolę jakości potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym K_U18 K_U20 K_U23 K_U34 K_U36, hematologii), analityki ogólnej), serologii i immunochemii) U16 K01 laboratoryjnych badań mikrobiologicznych (w tym: dobór materiału badanego, pobranie i opracowanie, posiewy, barwienia, ocena wzrostu i preparatów antybiogram) oraz ocenić uzyskane wyniki w odniesieniu do określonej, patologii lub jednostki chorobowej K_U21 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K_K01 D praktycznych; D, ( pracownia bakteriologii) K02 K03 K04 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty K_K02 K_K03 K_K04 D D D, R 4
K05 K06 laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K_K05 K_K06 D, R D, R K07 jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego K_K07 D, R Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu kształcenia ymbol modułu lub tudent, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Forma zajęć dydaktycznych Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... U01 U02 U03 U04 U05 U06 U07 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej 5
U08 U09 laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowozasadowej, CO-oksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retykulocytaniych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej U10 potrafi prawidłowo oceniać preparat mikroskopowy z krwi obwodowej zdrowego noworodka oraz osoby dorosłej, a także w: niedokrwistościach (z niedoboru żelaza, hemolitycznych, megalobiastycznych), w infekcjach, w eozynofilii, w ostrej i przewlekłej białaczce szpikowej i limfocytowej oraz w szpiczaku plazmocytowym U11 laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D-Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) 6
U12 U13 U14 U15 U16 K01 K02 K03 K04 K05 ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, AO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrz-laboratoryjną i zewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym laboratoryjnych badań mikrobiologicznych (w tym: dobór materiału badanego, pobranie i opracowanie, posiewy, barwienia, ocena wzrostu i preparatów antybiogram) oraz ocenić uzyskane wyniki w odniesieniu do określonej, patologii lub jednostki chorobowej rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników 7
K06 Wykazuje umiejętność nawyk samokształcenia i K07 jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego Treść modułu (przedmiotu) kształcenia ymbol treści Opis treści kształcenia kształcenia Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu TK 01 Pobieranie materiału do badań z uwzględnieniem przygotowania pacjenta i używanych antykoagulantów. Rodzaje błędów laboratoryjnych i przyczyny ich powstawania K_U01, K_U02,K_U03, K_U04, K_U05, K_U11,K_U34, K_U36; K_K01, K_K03, K_K05, K_K05, K_K06; TK 02 Badanie właściwości fizycznych i chemicznych moczu oraz jego osadu, badanie płynu mózgowordzeniowego i płynów z jam ciała, badanie kału K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U20, K_U34,K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; TK 03 TK 04 TK 05 Badania biochemiczne, w tym oznaczenia enzymatyczne, lipidowe, węglowodanowe, białkowe oraz elektroforetyczne Badania immunochemiczne, w tym oznaczenia hormonów, markerów nowotworowych i wirusów Badania gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej, w tym oznaczenia elektrolitów, parametrów gazometrycznych oraz wykonanie panelu badań krytycznych (panel ratunkowy) K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_05, K_U10, K_U11, K_U13, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U13, K_U23, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U13, K_U18, K_U36, K_U21; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; Piśmiennictwo i pomoce naukowe 1. Nancy A. Brunzel (Redakcja wydania I polskiego; Halina Kemona, Maria Mantur), Diagnostyka laboratoryjna (tom I i II).Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.): Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Volumed, Wrocław 2002 (2010). 3. Angielski., Jakubowski Z., Dominiczak M.H.: Biochemia kliniczna. Perseusz, Gdańsk 8
1996. 4. Pawelski., Maj.: Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych. PZWL, Warszawa 1993 5. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1993 6. Zaremba M, Borowski J.: Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 1997 7. Mariańska B, Fabijańska-Mitek J., Windyga J.: Badania laboratoryjnew hematologii. PZWL, Warszawa 2003 8. Jastrzębska M (red): Diagnostyka laboratoryjna w hemostazie.biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego, OINpharma, Warszawa 2009 9. Korsak J., Łętowska M (red.): Transfuzjologia kliniczna, alfa-medica press 2009 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECT) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Godziny kontaktowe z nauczycielem 125 Godziny studenta przeznaczone na pracę w domu, w tym: 50 przygotowanie do ćwiczeń 10 Czytanie wskazanej literatury 10 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu 10 Przygotowanie do egzaminu (zaliczenia na oceną) 30 Inne - Uwagi umaryczne obciążenie pracą studenta 235 Punkty ECT za moduł 7 9