S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł E - Patomorfologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr (I i II) Liczba przypisanych punktów ECTS (z rozbiciem na semestry) Formy prowadzenia zajęć Forma zaliczenia Kierownik jednostki Osoby prowadzące zajęcia z zaznaczeniem adiunkta dydaktycznego lub osoby odpowiedzialnej za przedmiot Strona internetowa jednostki Język prowadzenia zajęć obowiązkowy Wydział Lekarsko-Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka Medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Stacjonarne (s) Rok II, semestr IV 4 60 godzin, w tym 20 godzin wykładów i 40 godzin ćwiczeń egzamin końcowy: testowy prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska prof. dr hab. med. Maria Chosia prof. dr hab. med. Wenancjusz Domagała prof. dr hab. med. Elżbieta Urasińska dr hab. med. Katarzyna Karpińska dr hab. med. Paweł Domagała dr n. med. Jolanta Hybiak (adiunkt dydaktyczny) dr n. med. Magdalena Lewandowska www.pum.edu.pl/patomorfologia polski Strona 1 z 7
Cele modułu/przedmiotu Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Informacje szczegółowe Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) lp. efektu kształcenia W01 W02 W03 U01 U02 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: zna procesy regeneracji oraz naprawy tkanek i narządów zna nazewnictwo patomorfologiczne zna metody diagnostyczne wykorzystywane w patomorfologii potrafi wskazywać zależności pomiędzy nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcjami tkanek, narządów i układów, objawami klinicznymi oraz strategią diagnostyczną potrafi posługiwać się laboratoryjnymi technikami mikroskopowania oraz technikami patomorfologicznymi, pozwalającymi na ocenę wykładników morfologicznych zjawisk chorobowych w Celem nauczania przedmiotu patomorfologia jest zapoznanie studentów: z przyczynami, mechanizmami, objawami i skutkami choroby na poziomie morfologicznym, biochemicznym i genetyczno-molekularnym w aspekcie najnowszych osiągnięć w biologii i medycynie. z technikami laboratoryjnymi stosowanymi w patomorfologii: o tradycyjnymi metodami opracowania i barwienia materiału histologicznego i cytologicznego o nowoczesnymi technikami badawczymi, tj. cytometrią przepływową, laserową cytometrią skaningową, komputerową analizą obrazu, immunohistochemią, mikroskopią elektronową, badaniami molekularno-genetycznym z uwzględnieniem praktycznej nauki w/w technik Znajomość podstaw anatomii, histologii, biochemii, fizjologii Obsługa mikroskopu optycznego z wykorzystaniem immersji, obsługa komputera Nawyk samokształcenia; praca w zespole SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia E.W4 E.W14 E.W15 E.U1 E.U2 Sposób weryfikacji efektów kształcenia* ET S Strona 2 z 7
preparatach komórek i tkanek pobranych za życia pacjenta albo pośmiertnie potrafi rozpoznawać zmiany U03 morfologiczne charakterystyczne E.U3 dla określonej jednostki chorobowej U04 potrafi zinterpretować wyniki badań patomorfologicznych E.U4 potrafi dobierać i przeprowadzać badania oparte na technikach U05 immunochemicznych oraz E.U6 ET zinterpretować uzyskane wyniki badań rozumie ważność działań K01 zespołowych i potrafi brać odpowiedzialność za wyniki wspólnych działań E.K2 S Tabela efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć lp. SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia Wykład Seminarium Forma zajęć dydaktycznych Ćwiczenia Ćwiczenia kliniczne inne.. 1 W01 X X 3 W03 X 4 U01 X 5 U02 X 6 U03 X 7 U04 X 8 U05 X 9 K01 X lp. treści kształcenia Opis treści kształcenia ilość godzin Wykład: Wprowadzenie do TK01 patomorfologii. Nowoczesne techniki badawcze stosowane w patomorfologii. 2 W03 Wykład: Apoptoza (mechanizmy aktywacji, zmiany biochemiczne i morfologiczne w komórkach TK02 apoptotycznych, przykłady apoptozy w warunkach fizjologicznych i patologicznych). 2 W03 Metody identyfikacji komórek apoptotycznych. TK03 Wykład: Stłuszczenie, Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu Strona 3 z 7
TK04 TK05 TK06 TK07 TK08 otłuszczenie, martwica (przyczyny, patomechanizm, przykłady, obraz makro i Przerost, rozrost, zanik, metaplazja, dysplazja (przyczyny, patomechanizm, przykłady, obraz makro i Wykład: Patologia ogólna zapaleń. Zapalenia płuc (przyczyny, patomechanizm, przykłady, obraz makro i Gruźlica i sarkoidoza (epidemiologia, etiologia, patogeneza, klasyfikacja, obraz mikroskopowy i makroskopowy, powikłania). Wykład: Nowotwory (definicja, mianownictwo, cechy charakterystyczne mikroskopowe i makroskopowe nowotworów łagodnych i złośliwych, epidemiologia, molekularne podstawy karcynogenezy: onkogeny, geny supresorowe, geny regulujące apoptozę, geny odpowiedzialne za reparację DNA; mechanizmy powstawania przerzutów nowotworowych; grading versus staging; metody diagnostyki (cytodiagnostyki) nowotworów i stanów przednowotworowych). Wykład: Rak prostaty Czerniak złośliwy (epidemiologia, etiologia, patogeneza, czynniki ryzyka, klasyfikacja, obraz makro i Wykład: Rak płuca Rak jelita grubego Wykład: Rak szyjki macicy 2 W01, W02, W03 Załącznik Strona 4 z 7
TK09 TK010 TK011 TK012 TK013 TK014 TK015 TK016 Wykład: Rak piersi mikroskopowy, czynniki prognostyczne i predykcyjne). Wykład: Chłoniaki złośliwe Ćwiczenia: Rodzaje materiału do badania, sposoby pobierania, utrwalania i odpowiedniego przechowy-wania materiału cytologicznego i histopatologgicznego. Zasady opisu materiału i wypełniania załączników do badania. Przygotowanie preparatów histologicznych. Ćwiczenia: Metody barwienia w cytologii (HE, PAP, Giemsa) i histologii (HE, barwienie na obecność żelaza, barwienie na obecność miedzi, śluzu, barwienia na włókna kolagenowe, PAS, PASD, srebrzenie, barwienie na obecność prątków, barwienie na tłuszcz, barwienie na amyloid). Ćwiczenia: Przygotowywanie preparatów histologicznych: odwadniania i zatapianie wycinków, krojenie preparatów mikrotomem, odwadnianie i zamykanie preparatów. Barwienie HE. Ćwiczenia: Wprowadzenie do cytometrii przepływowej i laserowej cytometrii skaningowej. Najważniejsze antygeny CD. Interpretacja wyników z cytometrii przepływowej. Ćwiczenia: Barwienie krwi obwodowej (CD3, CD4, CD8, CD16, CD56) i badanie próbki krwi w cytometrze przepływowym. Ćwiczenia: Wprowadzenie do immunohistochemii (IHC). Interpretacja wyników badań 3 U02 6 U02, U04, K01 6 U02, K01 3 U02, U04 6 U02, U04, K01 4 U02, U04, U05 Załącznik Strona 5 z 7
TK017 TK018 TK019 TK020 Zalecana literatura: Literatura obowiązkowa IHC. Technika FISH i CISH. Ćwiczenia: Zastosowanie komputerowej analizy obrazu do oceny ekspresji receptora estrogenowego, frakcji proliferacyjnej i podstawowych parametrów morfometrycznych komórek. Ćwiczenia: Technika badań mrożeniowych. Wskazania do wykonania badania mrożeniowego. Barwienie immunofluorescencyjne. Ćwiczenia: Wprowadzenie do mikroskopii elektronowej. Interpretacja obrazów w ME. Ćwiczenia: Zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne i rozplemowe, zapalenia, nowotwory - demonstracja wirtualnych preparatów histologicznych. 3 U01, U02, U04 3 U02, U04 3 U01, U02, U04 3 U02, U03 Załącznik 1. Podstawy patologii. W.Domagała, M.Chosia, E.Urasińska. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010 (ISBN: 978-83-200-3499-8) 2. Podstawy technik mikroskopowych. J.Litwin, M. Gajda, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011 (ISBN: 978-83-233-3059-2) 3. Atlas histopatologii. W. Domagała, M. Chosia, E. Urasińska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007 (ISBN 10:83-200-3476-0 lub ISBN 13:978-83-200-3476-9) Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) W ocenie (opinii) nauczyciela Godziny kontaktowe z nauczycielem 30 Przygotowanie do ćwiczeń/seminarium 40 Czytanie wskazanej literatury 10 Napisanie raportu z laboratorium/ćwiczeń/przygotowanie projektu/referatu itp. Przygotowanie do kolokwium/kartkówki Przygotowanie do egzaminu 20 Inne.. Sumaryczne obciążenie pracy studenta 100 Obciążenie studenta [h] W ocenie (opinii) studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 4 Średnia Strona 6 z 7
Uwagi *Przykładowe sposoby weryfikacji efektów kształcenia: EP egzamin pisemny EU - egzamin ustny ET egzamin testowy EPR egzamin praktyczny K kolokwium R referat S sprawdzenie umiejętności praktycznych RZĆ raport z ćwiczeń z dyskusją wyników O - ocena aktywności i postawy studenta SL - sprawozdanie laboratoryjne SP studium przypadku PS - ocena umiejętności pracy samodzielnej W kartkówka przed rozpoczęciem zajęć PM prezentacja multimedialna i inne Strona 7 z 7