Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I

Podobne dokumenty
Zdzisªaw Dzedzej, Katedra Analizy Nieliniowej pok. 611 Kontakt:

Twierdzenie Wainera. Marek Czarnecki. Warszawa, 3 lipca Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski

Logika matematyczna (16) (JiNoI I)

Metody dowodzenia twierdze«

Podstawy matematyki dla informatyków. Logika formalna. Skªadnia rachunku zda« Skróty i priorytety. Wykªad 10 (Klasyczny rachunek zda«) 15 grudnia 2011

A = n. 2. Ka»dy podzbiór zbioru sko«czonego jest zbiorem sko«czonym. Dowody tych twierdze«(elementarne, lecz nieco nu» ce) pominiemy.

JAO - J zyki, Automaty i Obliczenia - Wykªad 1. JAO - J zyki, Automaty i Obliczenia - Wykªad 1

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Indeksowane rodziny zbiorów

Mierzalne liczby kardynalne

Metoda tablic semantycznych. 1 Metoda tablic semantycznych

Logika intuicjonistyczna

Automorzmy modeli i twierdzenie EhrenfeuchtaMostowskiego

i, lub, nie Cegieªki buduj ce wspóªczesne procesory. Piotr Fulma«ski 5 kwietnia 2017

Podstawy matematyki dla informatyków

Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych.

Ciaªa i wielomiany. 1 Denicja ciaªa. Ciaªa i wielomiany 1

Metodydowodzenia twierdzeń

Matematyka dyskretna

Preliminaria logiczne

Relacj binarn okre±lon w zbiorze X nazywamy podzbiór ϱ X X.

Maªgorzata Murat. Modele matematyczne.

Przekroje Dedekinda 1

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Zbiory i odwzorowania

ELEMENTARNA TEORIA LICZB. 1. Podzielno±

Interpolacja funkcjami sklejanymi

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Maszyny Turinga i problemy nierozstrzygalne. Maszyny Turinga i problemy nierozstrzygalne

Ekstremalnie maªe zbiory

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Funkcje wielu zmiennych

Logika Matematyczna. Zadania Egzaminacyjne. J zykoznawstwo i Informacja Naukowa I, UAM, Jerzy Pogonowski

x y x y x y x + y x y

KLASYCZNE ZDANIA KATEGORYCZNE. ogólne - orzekaj co± o wszystkich desygnatach podmiotu szczegóªowe - orzekaj co± o niektórych desygnatach podmiotu

Podstawy logiki i teorii zbiorów wiczenia

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

c Marcin Sydow Przepªywy Grafy i Zastosowania Podsumowanie 12: Przepªywy w sieciach

Zadania z PM II A. Strojnowski str. 1. Zadania przygotowawcze z Podstaw Matematyki seria 2

Wst p do sieci neuronowych, wykªad 14 Zespolone sieci neuronowe

Hotel Hilberta. Zdumiewaj cy ±wiat niesko«czono±ci. Marcin Kysiak. Festiwal Nauki, Instytut Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Ukªady równa«liniowych

Macierze. 1 Podstawowe denicje. 2 Rodzaje macierzy. Denicja

Logika dla matematyków i informatyków Wykªad 1

Macierze i Wyznaczniki

W poprzednim odcinku... Podstawy matematyki dla informatyków. Relacje równowa»no±ci. Zbiór (typ) ilorazowy. Klasy abstrakcji

Wyra»enia logicznie równowa»ne

Granular Computing 9999 pages 15 METODY SZTUCZNEJ INTELIGENCJI - PROJEKTY

Arytmetyka pierwszego rz du

Statystyka matematyczna - ZSTA LMO

Geometria Algebraiczna

1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej. Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci

1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f(x)=0

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

XVII Warmi«sko-Mazurskie Zawody Matematyczne

ZADANIA. Maciej Zakarczemny

Oba zbiory s uporz dkowane liniowo. Badamy funkcj w pobli»u kresów dziedziny. Pewne punkty szczególne (np. zmiana denicji funkcji).

Wielomiany. El»bieta Sadowska-Owczorz. 19 listopada 2018

Programowanie funkcyjne. Wykªad 13

Matematyka 1. Šukasz Dawidowski. Instytut Matematyki, Uniwersytet l ski

AM II /2019 (gr. 2 i 3) zadania przygotowawcze do I kolokwium

Strategia czy intuicja?

Zadania z analizy matematycznej - sem. II Ekstrema funkcji wielu zmiennych, twierdzenia o funkcji odwrotnej i funkcji uwikªanej

3. (8 punktów) EGZAMIN MAGISTERSKI, Biomatematyka

Podstawy matematyki dla informatyków. Funkcje. Funkcje caªkowite i cz ±ciowe. Deniowanie funkcji. Wykªad pa¹dziernika 2012

Macierze i Wyznaczniki

Ekonometria. wiczenia 1 Regresja liniowa i MNK. Andrzej Torój. Instytut Ekonometrii Zakªad Ekonometrii Stosowanej

Równania ró»niczkowe I rz du (RRIR) Twierdzenie Picarda. Anna D browska. WFTiMS. 23 marca 2010

Zadania z analizy matematycznej - sem. II Rachunek ró»niczkowy funkcji wielu zmiennych

Ekstremalnie fajne równania

2. L(a u) = al( u) dla dowolnych u U i a R. Uwaga 1. Warunki 1., 2. mo»na zast pi jednym warunkiem: L(a u + b v) = al( u) + bl( v)

ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15

Algorytmy zwiazane z gramatykami bezkontekstowymi

Elementy geometrii w przestrzeni R 3

Wykªad 12. Transformata Laplace'a i metoda operatorowa

istnienie elementu neutralnego dodawania (zera): 0 K a K a + 0 = a, istnienie elementu neutralnego mno»enia (jedynki): 1 K a K a 1 = a,

1. Wstęp do logiki. Matematyka jest nauką dedukcyjną. Nowe pojęcia definiujemy za pomocą pojęć pierwotnych lub pojęć uprzednio wprowadzonych.

Wst p do sieci neuronowych 2010/2011 wykªad 7 Algorytm propagacji wstecznej cd.

Funkcje jednej zmiennej. Granica, ci gªo±. (szkic wykªadu)

Funkcje, wielomiany. Informacje pomocnicze

DODATEK 1: Wtedy h(α) = 1 oraz h(β) = 0. Jak pamiętamy ze szkoły, obraz sumy zbiorów jest sumą obrazów tych zbiorów. Mamy zatem:

O pewnych związkach teorii modeli z teorią reprezentacji

1. Wprowadzenie do C/C++

Proste modele o zªo»onej dynamice

Równowano modeli oblicze

PRZYPOMNIENIE Ka»d przestrze«wektorow V, o wymiarze dim V = n < nad ciaªem F mo»na jednoznacznie odwzorowa na przestrze«f n n-ek uporz dkowanych:

Zadania z kolokwiów ze Wst pu do Informatyki. Semestr II.

Podstawy modelowania w j zyku UML

Liniowe równania ró»niczkowe n tego rz du o staªych wspóªczynnikach

Matematyka. Justyna Winnicka. rok akademicki 2016/2017. Szkoªa Gªówna Handlowa

Metoda aksjomatyczna

Algebra Boole'a i logika cyfrowa

Algebroidy i grupoidy Liego i wspóªczesna teoria Liego

Wstęp do Programowania potok funkcyjny

Uzupełnienia dotyczące zbiorów uporządkowanych (3 lutego 2011).

Freyd, Abelian Categories

vf(c) =, vf(ft 1... t n )=vf(t 1 )... vf(t n ).

1. Wprowadzenie do C/C++

O pewnym zadaniu olimpijskim

Transkrypt:

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 1 / 24 Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I G. Mirkowska & A. Salwicki Instytut Informatyki UKSW salwicki@mimuw.edu.pl przyczynek - 22 czerwca 2017 konferencja PTKwM Rzeszów

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 2 / 24 Plan 1 Aksjomat instrukcji przypisania, H. Rasiowa w r. 1963 2 H. Rasiowa i automatyczne dowodzenie twierdze«3 Lemat Rasiowej i Sikorskiego 4 Lemat R-S w logice algorytmicznej 5 Zasªugi H. Rasiowej dla ±rodowiska informatycznego

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 3 / 24 Gªówna teza tej prezentacji H. Rasiowa & R. Sikorski Mathematics of metamathematics 1963, PWN, Warszawa 519 stron Wpªyw tej ksi»ki na badania w podstawach matematyki, informatyki i logiki jest olbrzymi. Jeste±my przekonani,»e nast pne pokolenia b d j odkrywa na nowo.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 4 / 24 rozdziaª 1 W r. 1963 prof. Rasiowa sformuªowaªa twierdzenie, które kilka lat pó¹niej zostaªo nazwane aksjomatem instrukcji przypisania.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 5 / 24 Aksjomat instrukcji przypisania W ksi»ce Mathematics of metamathematics na str. 232 znajdujemy takie twierdzenie Twierdzenie 1 Dla ka»dego podstawienia s, dla ka»dej formuªy otwartej α i dla ka»dego warto±ciowania v zmiennych zachodzi równo± α R (s R (v)) = s α R (v). Co to znaczy?

Obja±niamy s - jest funkcj ze zbioru zmiennych w zbiór termów, α - jest formuª bez kwantykatorów, sα - wyra»enie powstaj ce z formuªy α przez równoczesne zast pienie wszystkich wyst pie«zmiennych odpowiednimi termami, Przykªad 1 α : xy + 3x 66y 198 > z s : {x := 70 & y := 3} sα : 70 ( 3) + 3 70 66 ( 3) 198 > z v - jest odwzorowaniem ze zbioru zmiennych w zbiór warto±ci, np. liczb caªkowitych, R - okre±la w jaki sposób rozumiemy funktory np. + i *, oraz predykaty np. = i <. Twierdzenie powy»sze stwierdza przemienno± diagramu. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 6 / 24

diagram,v, α(x/τ, y/ν) 1,0 {x := τ & y := ν} α(x, y),v', Rysunek: α R (s R (v)) = s α R (v) Mówi c po ludzku, warunek α(x, y) zachodzi po wykonaniu instrukcji {x:=τ & y:=ν } tj. w stanie pami ci v zmienionym przez wykonanie tej instrukcji, wtedy i tylko wtedy gdy w pocz tkowym stanie pami ci v zachodzi formuªa α(x/τ, y/ν). Formuª t otrzymuje si przez równoczesne zast pienie wszystkich wolnych wyst pie«zmiennych x i y w α przez termy τ i ν, odpowiednio. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 7 / 24

itd. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 8 / 24 Jak to odczyta? Dla ka»dej realizacji j zyka programowania R i dla ka»dego stanu pami ci v, po wykonaniu instrukcji przypisania x := τ & y := ν zachodzi warunek α(x, y) wtedy i tylko wtedy gdy przed wykonaniem tej instrukcji zachodzi warunek α(x/τ, y/ν). Zapiszemy to w rachunku AL (od 1969) w ten sposób: {x := τ & y := ν}α(x, y) α(x/τ, y/ν) W rachunku Hoare'a (od 1969) zapisuje si to tak U Dijkstry (od 1974) {α(x/τ, y/ν)}[x := τ & y := ν]{α(x, y)} wp(α(x, y), [x := τ & y := ν]) = α(x/τ, y/ν)

Co z tego wynika? G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24 Co z tego wynika? 1 Aksjomat ten wystarczy do badania wªasno±ci programów liniowych, tzn. ci gów instrukcji przypisania.

Co z tego wynika? 1 Aksjomat ten wystarczy do badania wªasno±ci programów liniowych, tzn. ci gów instrukcji przypisania. 2 Umo»liwia dowód poprawno±ci kompilatora programów liniowych. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24

Co z tego wynika? 1 Aksjomat ten wystarczy do badania wªasno±ci programów liniowych, tzn. ci gów instrukcji przypisania. 2 Umo»liwia dowód poprawno±ci kompilatora programów liniowych. 3 Tw. Instrukcje przypisania tworz póªgrup. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24

Co z tego wynika? 1 Aksjomat ten wystarczy do badania wªasno±ci programów liniowych, tzn. ci gów instrukcji przypisania. 2 Umo»liwia dowód poprawno±ci kompilatora programów liniowych. 3 Tw. Instrukcje przypisania tworz póªgrup. 4 Wªasno±ci tej póªgrupy s wykorzystywane przez optymalizator cz ± kompilatora. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24

Co z tego wynika? 1 Aksjomat ten wystarczy do badania wªasno±ci programów liniowych, tzn. ci gów instrukcji przypisania. 2 Umo»liwia dowód poprawno±ci kompilatora programów liniowych. 3 Tw. Instrukcje przypisania tworz póªgrup. 4 Wªasno±ci tej póªgrupy s wykorzystywane przez optymalizator cz ± kompilatora. 5 Tw. Ka»dy komputer (lub maszyna wirtualna), który gwarantuje prawdziwo± aksjomatu przypisania musi dziaªa tak samo: oblicz warto± termu τ, przypisz j zmiennej x. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 9 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 10 / 24 rozdziaª 2 wypowied¹ prof. Ewy Orªowskiej Prof. Rasiowa interesowaªa si automatycznym dowodzeniem twierdze«.

H. Rasiowa i automatyczne dowodzenie twierdze«g. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 11 / 24

H. Rasiowa i automatyczne dowodzenie twierdze«w r. 1960 prof. Rasiowa w pracy wspólnej z R. Sikorskim zawarli nowy dowód twierdzenia Gentzena o eliminacji reguªy ci cia z dowodów. Metoda zaproponowana przez nich jest metod dualn do metody tablic semantycznych W. Betha. Praca ta zainspirowaªa wiele bada«, których przegl d mo»na znale¹ w monograi E. Orªowska and J. Goli«ska-Pilarek, Dual tableau: Foundations, Methodology, Case Studies. Trends in Logic 33, Springer, 2011 G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 11 / 24

H. Rasiowa i automatyczne dowodzenie twierdze«w r. 1960 prof. Rasiowa w pracy wspólnej z R. Sikorskim zawarli nowy dowód twierdzenia Gentzena o eliminacji reguªy ci cia z dowodów. Metoda zaproponowana przez nich jest metod dualn do metody tablic semantycznych W. Betha. Praca ta zainspirowaªa wiele bada«, których przegl d mo»na znale¹ w monograi E. Orªowska and J. Goli«ska-Pilarek, Dual tableau: Foundations, Methodology, Case Studies. Trends in Logic 33, Springer, 2011 Podczas seminariów prowadzonych przez prof. Rasiow i prof. Pawlaka studiowano metod rezolucji zaproponowan w 1965 przez Alana Robinsona. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 11 / 24

H. Rasiowa i automatyczne dowodzenie twierdze«w r. 1960 prof. Rasiowa w pracy wspólnej z R. Sikorskim zawarli nowy dowód twierdzenia Gentzena o eliminacji reguªy ci cia z dowodów. Metoda zaproponowana przez nich jest metod dualn do metody tablic semantycznych W. Betha. Praca ta zainspirowaªa wiele bada«, których przegl d mo»na znale¹ w monograi E. Orªowska and J. Goli«ska-Pilarek, Dual tableau: Foundations, Methodology, Case Studies. Trends in Logic 33, Springer, 2011 Podczas seminariów prowadzonych przez prof. Rasiow i prof. Pawlaka studiowano metod rezolucji zaproponowan w 1965 przez Alana Robinsona. W 1967 roku Helena Rasiowa zaproponowaªa mi podj cie studiów doktoranckich na temat systemów automatycznego wnioskowania. Okres pracy w Jej Katedrze, a pó¹niej Zakªadzie Logiki (1967-1980) wspominam z ogromn wdzi czno±ci. Pod Jej kierunkiem zrobiªam doktorat (1971) i habilitacj (1978). Przez caªy ten czas po±wi caªa mi wiele godzin na indywidualne dyskusje, nie tylko w katedrze, ale cz sto tak»e u Niej w domu na Wiejskiej. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 11 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 12 / 24 rozdziaª 3 Lemat Rasiowej i Sikorskiego zob. tw. II.9.3 str. 87 Twierdzenie 2 Niech A b dzie algebr Boole'a. Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem niesko«czonych dziaªa«{a t = a t s } t T s S (Q) {b u = a t r } u U r R gdzie T i U s pewnymi zbiorami przeliczalnymi. Dla ka»dego niezerowego elementu a 0 A istnieje Q-ltr zawieraj cy ten element.

Ale, co to jest Q-ltr? G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 13 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 13 / 24 Ale, co to jest Q-ltr? Filtrem w algebrze Boole'a A jest ka»dy podzbiór A, który speªnia nast puj ce warunki - je±li a, b, to a b, - je±li a i a b, to b.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 13 / 24 Ale, co to jest Q-ltr? Filtrem w algebrze Boole'a A jest ka»dy podzbiór A, który speªnia nast puj ce warunki - je±li a, b, to a b, - je±li a i a b, to b. Filtr jest ltrem pierwszym, je±li nie zawiera elementu 0 i ponadto speªniony jest nast puj cy warunek je±li a b, to albo a albo b.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 13 / 24 Ale, co to jest Q-ltr? Filtrem w algebrze Boole'a A jest ka»dy podzbiór A, który speªnia nast puj ce warunki - je±li a, b, to a b, - je±li a i a b, to b. Filtr jest ltrem pierwszym, je±li nie zawiera elementu 0 i ponadto speªniony jest nast puj cy warunek je±li a b, to albo a albo b. Filtr jest Q-ltrem je±li jest ltrem pierwszym i ponadto zachowuje dziaªania niesko«czone (Q), tj. dla ka»dego t T oraz dla ka»dego u U zachodz implikacje je±li a t, to istnieje s S takie,»e a ts, je±li dla ka»dego r R, b ur, to b u.

Dlaczego ten lemat(to twierdzenie) jest wa»ny? Poniewa» otwiera drog do algebraicznego dowodu twierdzenia o peªno±ci rachunku predykatów. Analiza metamatematycznych wªasno±ci rachunku zda«mo»e przebiega w ten sposób: 1 W zbiorze formuª wprowadzamy relacj równowa»no±ci α β wttw obie formuªy α = β i β = α s twierdzeniami. 2 Klasy równowa»no±ci tworza algebr Boole'a (niekoniecznie dwuelementow ), nazywamy j algebr Lindenbauma. 3 W ka»dej algebrze Boole'a, dla ka»dego elementu niezerowego a istnieje ltr pierwszy zawieraj cy element a. 4 Wynika st d istnienie homomorzmu z algebry Lindenbauma w dwuelementow algebr Boole'a takiego,»e warto± a jest równa 1. 5 Wniosek: formuªa nie b d ca twierdzeniem mo»e zosta sfalsykowana, czyli formuªa prawdziwa posiada dowód tzn. jest twierdzeniem. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 14 / 24

Dlaczego ten lemat(to twierdzenie) jest wa»ny? II W rachunku predykatów napotykamy trudno±ci: w algebrze Lindenbauma dowolnej teorii, kwantykatory s dziaªaniami niesko«czonymi, na ogóª nie istniej ltry pierwsze zachowuj ce dziaªania niesko«czone, Halmos, Tarski i in. podejmowali próby wprowadzaj c nowe algebry (algebry polyadyczne - Halmos, algebry cylindryczne - Tarski), Rasiowa i Sikorski (w r. 1950) zauwa»yli,»e dziaªa«niesko«czonych kresów górnych i kresów dolnych w algebrze Lindenbauma jest przeliczalnie wiele udowodnili lemat (metodami topologicznymi), udowodnili (w sposób algebraiczny) twierdzenie o peªno±ci klasycznego rachunku zda«. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 15 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 16 / 24 Dowód lematu R-S - wg A. Tarskiego Tw. Dla ka»dego niezerowego elementu a 0 A istnieje Q-ltr zawieraj cy ten element. Fakt 1. Zaªó»my,»e c 0 oraz a i = a. Wyka»emy,»e istnieje a A i a i A i, takie»e c (a i a i ) 0. Dowód. Przypu± my przeciwnie,»e dla dowolnego a A i, zachodzi c (a i a) = 0. Wtedy {pami taj,»e (b d = b d)} (1) c a i = 0 (2) c a = 0 dla wszystkich a A i. Z (2) mamy (c a) = 0 i w konsekwencji a A i (3) c a i = 0. Z (1) i (3) wynika,»e c = 0, co jest sprzeczne z zaªo»eniem.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24 Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24 Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i Wykorzystuj c Fakt 1, konstruujemy rosn cy ci g {C i } sko«czonych podzbiorów zbioru A, taki»e C 0 = {a 0 } i dla ka»dej liczby naturalnej i, C i = C i 1 { a a i } i taki,»e przeci cie wszystkich elementów a A i zbioru C i jest ró»ne od zera C i 0.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24 Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i Wykorzystuj c Fakt 1, konstruujemy rosn cy ci g {C i } sko«czonych podzbiorów zbioru A, taki»e C 0 = {a 0 } i dla ka»dej liczby naturalnej i, C i = C i 1 { a a i } i taki,»e przeci cie wszystkich elementów a A i zbioru C i jest ró»ne od zera C i 0. Fakt 2. Zbiór C = C i ma wªasno± sko«czonych przeci. i N

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24 Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i Wykorzystuj c Fakt 1, konstruujemy rosn cy ci g {C i } sko«czonych podzbiorów zbioru A, taki»e C 0 = {a 0 } i dla ka»dej liczby naturalnej i, C i = C i 1 { a a i } i taki,»e przeci cie wszystkich elementów a A i zbioru C i jest ró»ne od zera C i 0. Fakt 2. Zbiór C = C i ma wªasno± sko«czonych przeci. i N Fakt 3. Istnieje ltr maksymalny b d cy rozszerzeniem zbioru C.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24 Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i Wykorzystuj c Fakt 1, konstruujemy rosn cy ci g {C i } sko«czonych podzbiorów zbioru A, taki»e C 0 = {a 0 } i dla ka»dej liczby naturalnej i, C i = C i 1 { a a i } i taki,»e przeci cie wszystkich elementów a A i zbioru C i jest ró»ne od zera C i 0. Fakt 2. Zbiór C = C i ma wªasno± sko«czonych przeci. i N Fakt 3. Istnieje ltr maksymalny b d cy rozszerzeniem zbioru C. Fakt 4. Filtr jest Q ltrem.

Konstrukcja Q-ltru Niech (Q) b dzie przeliczalnym zbiorem dziaªa«niesko«czonych (Q) a 1 = a, a 2 = a,... a i = a... a A 1 a A 2 a A i Wykorzystuj c Fakt 1, konstruujemy rosn cy ci g {C i } sko«czonych podzbiorów zbioru A, taki»e C 0 = {a 0 } i dla ka»dej liczby naturalnej i, C i = C i 1 { a a i } i taki,»e przeci cie wszystkich elementów a A i zbioru C i jest ró»ne od zera C i 0. Fakt 2. Zbiór C = C i ma wªasno± sko«czonych przeci. i N Fakt 3. Istnieje ltr maksymalny b d cy rozszerzeniem zbioru C. Fakt 4. Filtr jest Q ltrem. Rzeczywi±cie, we¹my a i = a, wtedy ( a a i ) C, a wi c a A i a A i nale»y te» do. Ale a i (a i a i ) a i, zatem a i. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 17 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 18 / 24 rozdziaª 4 Lemat R-S w logice algorytmicznej

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 19 / 24 szkic dowodu tw. o istn. modelu w AL Tylko metoda algebraiczna zaproponowana przez Rasiow i Sikorskiego mo»e zosta wykorzystana w dowodzie twierdzenia o peªno±ci rachunku programów, poniewa» w rachunku programów s dziaªania niesko«czone, tzw. kwantykatory iteracji, Mα dla ka»dej iteracji programu M zachodzi formuªa α Mα istnieje iteracja programu M taka,»e zachodzi formuªa α, które nie sprowadzaj si do kwantykatorów klasycznych.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 20 / 24 j zyk AL =/= j zyk pierwszego rz du W j zyku logiki pierwszego rz du (i teorii elementarnych) mamy termy i formuªy. W j zyku logiki algorytmicznej mamy termy, formuªy i programy. Co wi cej formuªy mog by budowane przy pomocy programów. Np. formuªa n > m > 0 = { t := m; while t n do t := t + m od } (t > n) wyra»a prawo Archimedesa - wªasno± niewyra»aln w j zyku logiki pierwszego rz du.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 20 / 24 j zyk AL =/= j zyk pierwszego rz du W j zyku logiki pierwszego rz du (i teorii elementarnych) mamy termy i formuªy. W j zyku logiki algorytmicznej mamy termy, formuªy i programy. Co wi cej formuªy mog by budowane przy pomocy programów. Np. formuªa { } t := m; = (t > n) while t n do t := t + m od }{{} n > m > 0 }{{} formula } {{ } program formula wyra»a prawo Archimedesa - wªasno± niewyra»aln w j zyku logiki pierwszego rz du.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 20 / 24 j zyk AL =/= j zyk pierwszego rz du W j zyku logiki pierwszego rz du (i teorii elementarnych) mamy termy i formuªy. W j zyku logiki algorytmicznej mamy termy, formuªy i programy. Co wi cej formuªy mog by budowane przy pomocy programów. Np. formuªa { } t := m; = (t > n) while t n do t := t + m od }{{} n > m > 0 }{{} formula } {{ } program formula wyra»a prawo Archimedesa - wªasno± niewyra»aln w j zyku logiki pierwszego rz du. To samo prawo zapisane inaczej n > m > 0 = t := m; if t n then t := t + m fi (t > n)} przy pomocy kwantykatora iteracji.

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 21 / 24 wzajemne usytuowanie 4 rachunków logicznych program calculus AL WFF AL = {T AL F AL P AL } F F OL F AL predicate calculus FOL WFF F OL = {T F OL F F OL } calculus of program schemes PAL WFF P AL = {F P AL P P AL } propositional calculus PL WFF P L = {F P L }

Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24 Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej Algorithmic Logic - wykªady w Simon Fraser University, 1975, 206 stron

Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej Algorithmic Logic - wykªady w Simon Fraser University, 1975, 206 stron wspólna z doktorantami publikacja w Banach Center Publications vol. 2, 1977, pp.7-99 G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24

Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej Algorithmic Logic - wykªady w Simon Fraser University, 1975, 206 stron wspólna z doktorantami publikacja w Banach Center Publications vol. 2, 1977, pp.7-99 prace nt. wielowarto±ciowych logik algorytmicznych (w algebrach Posta) G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24

Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej Algorithmic Logic - wykªady w Simon Fraser University, 1975, 206 stron wspólna z doktorantami publikacja w Banach Center Publications vol. 2, 1977, pp.7-99 prace nt. wielowarto±ciowych logik algorytmicznych (w algebrach Posta) prace nt. wspóªprogramów w AL G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24

Prace H. Rasiowej dot. logiki algorytmicznej Algorithmic Logic - wykªady w Simon Fraser University, 1975, 206 stron wspólna z doktorantami publikacja w Banach Center Publications vol. 2, 1977, pp.7-99 prace nt. wielowarto±ciowych logik algorytmicznych (w algebrach Posta) prace nt. wspóªprogramów w AL w sumie 16 prac po±wi conych ró»nym zagadnieniom logiki algorytmicznej G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 22 / 24

Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24 Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej Poddaªa pomysª konferencji MFCS'72 i wielokrotnie uczestniczyªa w kolejnych konferencjach Mathematical Foundations of Computer Science.

Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej Poddaªa pomysª konferencji MFCS'72 i wielokrotnie uczestniczyªa w kolejnych konferencjach Mathematical Foundations of Computer Science. Stworzyªa, nie szcz dz c pracy i zachodów, jedyne polskie naukowe czasopismo informatyczne Fundamenta Informaticae i byªa jego naczeln przez wiele lat. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24

Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej Poddaªa pomysª konferencji MFCS'72 i wielokrotnie uczestniczyªa w kolejnych konferencjach Mathematical Foundations of Computer Science. Stworzyªa, nie szcz dz c pracy i zachodów, jedyne polskie naukowe czasopismo informatyczne Fundamenta Informaticae i byªa jego naczeln przez wiele lat. Byªa wieloletni przewodnicz c rady Naukowej IPI PAN. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24

Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej Poddaªa pomysª konferencji MFCS'72 i wielokrotnie uczestniczyªa w kolejnych konferencjach Mathematical Foundations of Computer Science. Stworzyªa, nie szcz dz c pracy i zachodów, jedyne polskie naukowe czasopismo informatyczne Fundamenta Informaticae i byªa jego naczeln przez wiele lat. Byªa wieloletni przewodnicz c rady Naukowej IPI PAN. Zainspirowaªa spotkania informatyków z Warszawy i Berlina, które pod nazw sympozja CS&P trwaj do dzi±. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24

Zasªugi Prof. Rasiowej dla spoªeczno±ci informatycznej Poddaªa pomysª konferencji MFCS'72 i wielokrotnie uczestniczyªa w kolejnych konferencjach Mathematical Foundations of Computer Science. Stworzyªa, nie szcz dz c pracy i zachodów, jedyne polskie naukowe czasopismo informatyczne Fundamenta Informaticae i byªa jego naczeln przez wiele lat. Byªa wieloletni przewodnicz c rady Naukowej IPI PAN. Zainspirowaªa spotkania informatyków z Warszawy i Berlina, które pod nazw sympozja CS&P trwaj do dzi±. Dwukrotnie organizowaªa semestr informatyczny w Centrum Banacha. G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 23 / 24

G. Mirkowska & A. Salwicki () Wyniki prof. Rasiowej w informatyce I 22 06 2017 24 / 24 Koniec Dzi kujemy za uwag.