PROGRAM PROFILAKTYKI 2013/2014 2016/2017 Podstawą do opracowania programu profilaktyki dla ZSO nr 2 w Legionowie na lata 2013/2014 2016/2017 były: 1. Przepisy prawne: 1.1 Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. 1.2 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 1.3 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. 1.4 Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 1.5 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. 1.6 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. 2. Wnioski z ewaluacji trzyletniego programu profilaktyki 2010 2013. 3. Diagnoza środowiska szkolnego na podstawie prowadzonych wśród uczniów i rodziców ankiet, rozmów i obserwacji. 4. Zaktualizowana Strategia Rozwoju Gminy Miejskiej Legionowo do 2015 roku. Analiza powyższych dokumentów pozwoliła na określenie i wytyczenie głównych celów działań profilaktycznych w latach 2013 2017. Zaplanowane działania profilaktyczne skierowane są do młodzieży szkolnej, uwzględniają działania rodziców i liderów młodzieżowych. Dla uczniów znajdujących się w poszczególnych grupach ryzyka (uczniowie z grupy niskiego ryzyka, podwyższonego ryzyka i wysokiego ryzyka) zostaną dostosowane odpowiednie działania i strategie profilaktyczne informacyjne, edukacyjne, alternatyw i interwencyjne. CELE OGÓLNE PROGRAMU I. Promocja zdrowego stylu życia. II. Poprawa bezpieczeństwa uczniów w szkole i zapobieganie niewłaściwym zachowaniom wśród młodzieży. III. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów i niewłaściwym korzystaniem z urządzeń mobilnych. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Integracja społeczności klasowej i szkolnej. 2. Kształtowanie zachowań zgodnych z zasadami i normami funkcjonującymi w szkole i w społeczeństwie. 3. Nabycie przez uczniów umiejętności prawidłowego komunikowania się (w tym komunikowanie się za pomocą urządzeń mobilnych) i unikania konfliktów. 4. Stworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole. 5. Poszerzanie tolerancji dla różnic i odmienności między ludźmi, z uwzględnieniem postaw wobec niepełnosprawności. 6. Kształtowanie umiejętności podejmowania zachowań właściwych dla zdrowia własnego i innych. 7. Wdrożenie do przestrzegania zasad higieny i zdrowego stylu życia.
8. Nabycie przez uczniów umiejętności właściwej organizacji czasu wolnego. 9. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych oraz odpowiedzialności za własne czyny. 10. Ograniczenie zachowań agresywnych. 11. Nabycie umiejętności zachowań asertywnych. 12. Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji w sytuacjach ryzykownych - opóźnienie inicjacji alkoholowych, nikotynowych, narkotykowych, seksualnych. 13. Uświadomienie uczniom destrukcyjnego wpływu używek na zdrowie człowieka i zagrożeń z nimi związanych. 14. Zapobieganie niebezpiecznym zachowaniom w sieci; określenie dopuszczalnych w sieci zachowań. 15. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów i niewłaściwym korzystaniem z urządzeń mobilnych. DZIAŁANIA REALIZATORÓW PROGRAMU Dyrekcja w ramach programu profilaktyki: - koordynuje i monitoruje przebieg czteroletniego i rocznego programu profilaktyki; - dba o spójność funkcji profilaktyki z funkcją wychowania; - umacnia pozytywne relacje interpersonalne w szkole; - włącza rodziców do współpracy w tworzeniu i realizacji szkolnego programu profilaktyki; - zachęca młodzież do udziału w działaniach profilaktycznych; - poszukuje wsparcia dla podejmowanych działań profilaktycznych w społecznościach lokalnych; - dba o odpowiedni poziom wiedzy i przygotowania merytorycznego nauczycieli uczących; - współpracuje z rodzicami uczniów. Pedagog/psycholog w ramach programu profilaktyki : - organizuje pomoc dla uczniów indywidualnie i grupowo; - prowadzi spotkania i konsultacje dla uczniów i rodziców, zarówno indywidualnie jak i grupowo; - rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów, analizuje przyczyny podejmowania zachowań niepożądanych; - współpracuje z uczniami, rodzicami i nauczycielami; - współpracuje z instytucjami zewnętrznymi zajmującymi się pomocą dziecku i rodzinie; - diagnozuje problemy wychowawcze szkoły i środowiska lokalnego; - opracowuje ankiety i prowadzi badania ankietowe wśród uczniów i rodziców; - przygotowuje materiały i ulotki informacyjne dla uczniów i rodziców; - prowadzi konkursy profilaktyczne; - realizuje zadania profilaktyczne wynikające z programu profilaktyki i potrzeb szkoły;
- dokonuje ewaluacji podejmowanych działań i wprowadza zmiany w tych działaniach; - prowadzi przedsięwzięcia szkoleniowe dla różnych odbiorców. Wychowawca/nauczyciel w ramach programu profilaktyki: - podejmuje spójne oddziaływania profilaktyczne w odniesieniu do swoich uczniów i rodziców; - realizuje zadania wynikające z programu profilaktyki; - diagnozuje obszary problemowe klasy i potrzeby rozwojowe młodzieży; - utrzymuje pozytywne relacje interpersonalne z uczniami i rodzicami; potrafi pozyskać rodziców do współpracy; - dba o właściwy klimat w klasie; integruje społeczność klasową i szkolną; - opracowuje z uczniami regulamin klasy, kodeks właściwego postepowania; - dostrzega indywidualność dziecka, indywidualizuje oddziaływania; - uczy młodzież umiejętności interpersonalnych, promuje zdrowy styl życia i wartościowe formy spędzania czasu wolnego; - prowadzi lekcje wychowawcze o tematyce dostosowanej do potrzeb uczniów i środowiska lokalnego; - rozwija pasje i zainteresowania uczniów poprzez prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań; promuje aktywne sposoby spędzania czasu wolnego. Rodzice w ramach programu profilaktyki: - współpracują ze szkołą w tworzeniu programu profilaktyki; - aktywnie współpracują ze szkołą, biorą odpowiedzialność za wspólnie podejmowane oddziaływania profilaktyczne i wychowawcze; - dostarczają wzorców zdrowego stylu życia i alternatywnych form spędzania czasu wolnego; - aktywnie uczestniczą w spotkaniach klasowych, wywiadówkach profilaktycznych, warsztatach; zdobywają i wzbogacają wiedzę na temat prawidłowości i zaburzeń okresu dorastania; - współpracują z wychowawcami, pedagogiem, psychologiem. Samorząd Uczniowski w ramach programu profilaktyki: - aktywnie uczestniczy w realizacji zadań wynikających z programu profilaktyki; - podejmuje własne inicjatywy w zakresie integracji społeczności szkolnej, zapobiegania niepożądanym zachowaniom organizuje konkursy, zawody, Dzień Życzliwości; - wspiera i uczestniczy w organizowaniu akcji charytatywnych; - podejmuje działania na rzecz profilaktyki uzależnień i zachowań ryzykownych.
CEL I. PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA OBSZARY DZIAŁAŃ 1. Dostarczenie uczniom wiedzy na temat zasad higieny i zdrowego stylu życia. 2. Kształtowanie u uczniów umiejętności właściwej organizacji czasu wolnego; promowanie aktywnych form wypoczynku. 3. Zapoznanie z systemem ochrony zdrowia i specjalizacjami lekarskimi. 4. Zapobieganie problemom związanym z niewłaściwym odżywianiem. 5. Upowszechnianie wiedzy na temat wpływu środowiska na zdrowie człowieka. 6. Zapobieganie wczesnej inicjacji seksualnej. SPOSOBY REALIZACJI 1. Lekcje wychowawcze na tematy dotyczące zasad higieny w okresie dojrzewania. 2. Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej (higiena osobista, zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna, praca i wypoczynek, zapobieganie urazom, bezpieczeństwo w życiu codziennym). 3. Pogadanki, spektakle profilaktyczne, zajęcia warsztatowe, spotkania z pielęgniarką na temat zdrowego odżywiania i zaburzeń chorobowych takich jak anoreksja, bulimia, otyłość. 4. Spotkania z dietetykiem. 5. Pogadanki, filmy, zajęcia warsztatowe, spotkania ze specjalistami z zakresu postaw seksualnych, konsekwencji wczesnej inicjacji seksualnej, chorób przenoszonych drogą płciową. 6. Spotkania ze specjalistami, ulotki informacyjne dla rodziców na tematy dotyczące profilaktyki prozdrowotnej oraz problemów związanych z odżywianiem. 7. Zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań dla uczniów jako alternatywne sposoby spędzania czasu wolnego. 8. Organizowanie zawodów sportowych, wycieczek, konkursów, szkoleń z zakresu udzielania pierwszej pomocy. 9. Udział uczniów w konkursach wiedzy o tematyce ekologicznej. 10. Udział uczniów w akcjach zbiórki żywności, akcjach charytatywnych. 11. Indywidualna opieka psychologiczno pedagogiczna dla uczniów oraz konsultacje dla rodziców.
OSOBY ODPOWIEDZIALNE dyrekcja szkoły wychowawcy nauczyciele pedagog psycholog pielęgniarka szkolna rodzice samorząd uczniowski SPODZIEWANE EFEKTY Uczniowie: znają i stosują zasady higieny; znają zasady zdrowego odżywiania się, potrafią ułożyć zdrowy jadłospis; wiedzą jakie niebezpieczeństwa niesie za sobą nadmierne odchudzanie i otyłość; wiedzą jakie są właściwe postawy seksualne, wiedzą co to jest AIDS i jakie są z tym związane zagrożenia; korzystają z różnych form czynnego wypoczynku i spędzania czasu wolnego; znają specjalizacje lekarskie, wiedzą do jakiego specjalisty zwrócić się o pomoc z określonymi objawami; podejmują działania proekologiczne; Rodzice: posiadają wiedzę na tematy związane z chorobami takimi jak anoreksja, bulimia, otyłość; dostarczają wzorców zdrowego stylu życia i alternatywnych form spędzania czasu wolnego; wiedzą gdzie szukać specjalistycznej pomocy.
CEL II POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA UCZNIÓW W SZKOLE I ZAPOBIEGANIE NIEWŁAŚCIWYM ZACHOWANIOM OBSZARY DZIAŁAŃ 1. Zintegrowanie społeczności klasowej i szkolnej - budowanie pozytywnej więzi pomiędzy uczniami w klasie i w szkole. 2. Kształtowanie zachowań zgodnych z zasadami i normami funkcjonującymi w szkole i w społeczeństwie. 3. Kształtowanie umiejętności prawidłowego komunikowania się. 4. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne czyny. 5. Eliminowanie zachowań agresywnych i zwiększenie bezpieczeństwa uczniów w szkole; zapoznanie uczniów z zasadami bezpiecznego zachowania w szkole i poza nią. 6. Poinformowanie uczniów o mechanizmach pozyskiwania wyznawców przez sekty, psychomanipulacji i destrukcyjnych skutkach nawiązania kontaktu z sektami. 7. Poszerzanie tolerancji dla różnic i odmienności między ludźmi, z uwzględnieniem postaw wobec niepełnosprawności. 8. Nabycie umiejętności zachowań asertywnych. 9. Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji w sytuacjach ryzykownych - opóźnienie inicjacji alkoholowych, nikotynowych, narkotykowych, seksualnych. 10. Wyposażenie uczniów w wiedzę na temat profilaktyki uzależnień. 11. Zapoznanie uczniów z zagrożeniami związanymi z komercyjnym wykorzystywaniem seksualnym młodzieży. 12. Monitorowanie obecności uczniów na zajęciach, zapobieganie wagarom.
SPOSOBY REALIZACJI 1. Przeprowadzenie zajęć integracyjnych w klasach I. 2. Zorganizowanie wyjazdów integracyjnych dla uczniów. 3. Prowadzenie lekcji wychowawczych na tematy związane z: zasadami zachowania w szkole i poza nią; bezpieczeństwem uczniów; sposobami przeciwstawiania się zachowaniom agresywnym; kształtowaniem umiejętności społecznych i postaw prospołecznych postawy szacunku, tolerancji wobec odmienności kultury zachowania i różnic między ludźmi; uzależnieniami. 4. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych na temat postępowania w sytuacjach kryzysowych (numery alarmowe, zgłoszenie alarmowe, zasady postępowania pierwsze działania). 5. Przeprowadzenie zajęć warsztatowych rozwijających umiejętności społeczne uczniów, kształtujących postawy asertywne, związanych z wypracowaniem nieagresywnych sposobów rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie z problemami przez uczniów. 6. Organizowanie wycieczek klasowych, uroczystości szkolnych i lokalnych. 7. Organizowanie zajęć warsztatowych, spektakli profilaktycznych, spotkań ze specjalistami, prelekcji dla uczniów na temat uzależnień. 8. Organizowanie spotkań dla uczniów i rodziców ze specjalistami: przedstawicielami policji, sądu na temat odpowiedzialności prawnej nieletnich, profilaktyki uzależnień, radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 9. Indywidualne spotkania i konsultacje z pedagogiem i psychologiem dla uczniów i rodziców. 10. Organizowanie zajęć, warsztatów, spotkań na temat sekt i subkultur młodzieżowych. 11. Przygotowanie ulotek i materiałów informacyjnych dla uczniów i rodziców na temat uzależnień, przemocy rówieśniczej. 12. Organizowanie konkursów profilaktycznych (profilaktyka uzależnień). 13. Opracowywanie arkuszy monitoringu frekwencji uczniów na zajęciach. 14. Indywidualna opieka psychologiczno pedagogiczna dla uczniów przejawiających zachowania społecznie nieakceptowane. 15. Współpraca z instytucjami zewnętrznymi wspierającymi pracę szkoły. 16. Przygotowanie wykazu instytucji świadczących pomoc specjalistyczną. 17. Organizowanie warsztatów, pogadanek, spotkań dla uczniów i rodziców na temat przyczyn, rodzajów i skutków przemocy. 18. Prowadzenie badań ankietowych wśród uczniów i rodziców. 19. Obserwacja uczniów podczas codziennych zajęć. 20. Kontrola szkolnych korytarzy, szatni, toalet.
dyrekcja szkoły wychowawcy nauczyciele pedagog psycholog pielęgniarka szkolna rodzice samorząd uczniowski OSOBY ODPOWIEDZIALNE SPODZIEWANE EFEKTY Uczniowie: czują się w szkole bezpiecznie, chętnie uczestniczą w życiu szkoły; są zintegrowani ze swoją klasą i środowiskiem szkolnym, prezentują postawy koleżeńskie; znają obowiązujące w szkole normy i ich przestrzegają; wiedzą jak w konstruktywny, nieagresywny sposób rozwiązywać spory rówieśnicze; potrafią oprzeć się presji rówieśników; są tolerancyjni wobec osób o odmiennych poglądach, religii, kulturze, predyspozycjach; czują się odpowiedzialni za bezpieczeństwo własne i innych; maja wiedzę na temat technik stosowanych przez osoby należące do sekt i znają sposoby przeciwstawiania się im; posiadają wiedzę na temat używek, znają zagrożenia związane z zażywaniem środków uzależniających; biorą aktywny udział w akcjach i kampaniach na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom, wiedzą gdzie szukać pomocy specjalistycznej; Rodzice: posiadają wiedzę na temat uzależnień, wiedzą, jakie zachowania mogą świadczyć o zażywaniu narkotyków, biorą aktywny udział w akcjach profilaktycznych, uroczystościach szkolnych; wiedzą gdzie szukać pomocy specjalistycznej; wspierają działania szkoły na rzecz poprawy bezpieczeństwa uczniów.
CEL III. OCHRONA PRZED NEGATYWNYM WPŁYWEM MEDIÓW I NIEWŁAŚCIWYM KORZYSTANIEM Z URZĄDZEŃ MOBILNYCH OBSZARY DZIAŁAŃ 1. Dostarczanie wiedzy uczniom i rodzicom na temat zasad bezpieczeństwa w sieci, cyberprzemocy, stalkingu, child grooming u i innych niebezpieczeństw płynących z niewłaściwego korzystania z internetu. 2. Dostarczenie uczniom i rodzicom wiedzy na temat odpowiedzialności prawnej wynikającej z niewłaściwego korzystania z portali społecznościowych i urządzeń mobilnych; zapoznanie z konsekwencjami prawnymi, społecznymi i psychologicznymi. 3. Zapobieganie niebezpiecznym zachowaniom w sieci określenie dopuszczalnych w sieci zachowań. 4. Zapobieganie uzależnieniom od komputera, telefonu i telewizji. 5. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów media jako źródło informacji o przemocy, sektach, wampiryzmie, okultyzmie. 6. Rozwijanie umiejętności efektywnego korzystania z technologii informacyjnych. SPOSOBY REALIZACJI 1. Zorganizowanie zajęć warsztatowych, prelekcji, spotkań, prezentacji ze specjalistami dla uczniów i rodziców na temat cyberprzemocy i zagrożeń związanych z korzystaniem z internetu i urządzeń mobilnych. 2. Przygotowanie wykazu instytucji świadczących pomoc specjalistyczną. 3. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych na temat niebezpieczeństw związanych z niewłaściwym korzystaniem z internetu, portali społecznościowych i urządzeń mobilnych. 4. Opracowanie ulotek i materiałów informacyjnych. 5. Indywidualne konsultacje i spotkania z pedagogiem i psychologiem. 6. Prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań jako alternatywnych form spędzania czasu wolnego. OSOBY ODPOWIEDZIALNE dyrekcja szkoły wychowawcy nauczyciele pedagog psycholog rodzice samorząd uczniowski
PRZEWIDYWANE EFEKTY Uczniowie: wiedzą, jak bezpiecznie korzystać z internetu i urządzeń mobilnych; znają konsekwencje zachowań związanych z przemocą elektroniczną; wiedzą jak zachowywać się w sieci, aby zmniejszyć ryzyko bycia ofiarą przemocy; potrafią efektywnie korzystać z technologii informacyjnej. Rodzice: wiedzą jakie zagrożenia niesie ze sobą niewłaściwe korzystanie z internetu i portali społecznościowych; są świadomi zagrożeń występujących w mediach i konieczności kontrolowania treści z jakich korzysta młodzież (portale dla samobójców, okultyzm, sekty, przemoc, autoagresja, wybrane gry komputerowe). potrafią rozpoznać symptomy uzależnienia od komputera, telefonu komórkowego, telewizji. Znają instytucje świadczące pomoc specjalistyczną. EWALUACJA Celem ewaluacji będzie ocena przydatności i skuteczności podejmowanych działań profilaktycznych w odniesieniu do założonych celów oraz ocena zgodności uzyskanych efektów z założonymi celami. Ewaluacja działań podjętych w ramach programu profilaktyki zostanie przeprowadzona na podstawie: - analizy dokumentacji szkolnej dzienników, notatek służbowych, sprawozdań z pracy psychologa, pedagoga; - wyników przeprowadzonych ankiet i wniosków z analizy tych wyników; - wyników klasyfikacji i frekwencji w poszczególnych klasach; - wniosków z obserwacji funkcjonowania uczniów w szkole; - wniosków z rozmów z uczniami i rodzicami; - sprawozdań z przeprowadzonych programów, zajęć profilaktycznych, kół zainteresowań, spotkań; - sprawozdań z rocznych programów profilaktyki