(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/US01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/US01/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO02/20024 (13) B1 (51) Int.Cl. A61K 31/7076 ( ) A61P 9/06 ( ) Opis patentowy przedrukowano ze względu na zauważone błędy (54) Zastosowanie agonisty receptora adenozyny A 1 do wytwarzania leku do leczenia arytmii serca (30) Pierwszeństwo: , US, 60/231, , US, 60/305,328 (73) Uprawniony z patentu: CV THERAPEUTICS, INC., Palo Alto, US (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 18/04 (72) Twórca(y) wynalazku: ANDREW A. WOLFF, San Francisco, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/10 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Ewa Gromek PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Dziedzina wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie agonisty receptora adenozyny A 1 o wzorze (I), do wytwarzania leku do leczenia arytmii serca. Lek zawiera agonistę receptora adenozyny A 1 w małych dawkach, przez co minimalizowane są niepożądane skutki uboczne. Przedmiotowy związek jest szczególnie korzystny do wytwarzania leku do leczenia przedsionkowej arytmii serca. Stan techniki Przedsionkowa arytmia serca, taka jak migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków i napadowy częstoskurcz przedsionkowy (PSVT), stanowią nieprawidłowy rytm serca wywołany różnymi czynnikami. Arytmia obejmuje nieprawidłowości obejmujące zakres od przypadkowych, poprzez zmiany stwierdzone kliniczne do nieprawidłowości zagrażających życiu. Arytmia w znaczącym procencie jest przyczyną przypadków śmierci u ludzi. Dlatego jest bardzo pożądane opracowanie sposobów łagodzenia skutków arytmii. Obecnie, dostępne są różne leki znoszące arytmię serca. Związki te jednak mają znaczne ograniczenia ich stosowania. Przykładowo, digoksyna ma opóźniony początek działania (o około 30 minut) i nie obserwuje się szczytowego działania już po 3-4 godzinach po podaniu leku. Inne przykłady to β-blokery i blokery kanału wapniowego, które są szeroko stosowane do leczenia arytmii, mogą powodować niedociśnienie i mają ujemne inotropowe skutki (osłabiające skurcz mięśnia sercowego). Adenozyna jest naturalnie występującym związkiem, który jest bardzo skuteczny w znoszeniu arytmii. Jednakże adenozyna ma szeroki zakres fizjologicznego oddziaływania. Wielorakie działanie adenozyny odbywa się poprzez jej interakcję z receptorami rodziny adenozyny znanymi jako receptory adenozyny A 1, A 2A, A 2B i A 3, a każdy z nich reguluje inne biologiczne działanie. Przykładowo, adenozyna wiążąc się do receptorów adenozyny A 1 w sercu powoduje skutek dromotropowy (wpływa na przewodnictwo w sercu), podczas gdy wiązanie się do receptorów adenozyny A 2A powoduje wieńcowe rozszerzenie naczyń. Podobnie, adenozyna wiążąc się do receptorów adenozyny A 2B, w ten sposób wpływa na szeroki wachlarz działania obejmujący zwężenie naczyń, proliferacje komórkową, apoptozę i inne. Z drugiej strony, adenozyna wiąże się do receptorów adenozyny A 3 na komórkach sutkowych, w ten sposób stymulując degranulację i uwalnianie histaminy. Działanie adenozyny znoszące arytmię serca następuje wyłącznie na skutek jej interakcji z podtypem receptora adenozyny A 1. Jednakże, wiązanie adenozyny do podtypów receptora A 2a, A 2B i A 3 powoduje niepożądane skutki uboczne, takie jak rozszerzenie naczyń, zmiany w częstości akcji serca i degradację komórki sutkowej. Dlatego, brak selektywności adenozyny do podtypu receptora A 1 powoduje, że adenozyna nie jest odpowiednia w leczeniu arytmii. Dodatkowo, adenozyna ma krótki czas połowicznego trwania (około 10 sekund) co powoduje, że jest ona nieskuteczna w warunkach wymagających przedłużonego działania leku. W związku z powyższym, istnieje potrzeba opracowania środków do leczenia arytmii, które są selektywne w stosunku do receptora adenozyny A 1, mają wystarczający długi czas połowicznego trwania, i wywołują niewiele skutków ubocznego działania. Korzystne związki powinny być aktywne przy bardzo małej dawce, ponieważ niższe dawki dostarczają mniej możliwości skutków ubocznego działania. Nową klasę agonistów, które wiążą się do receptorów adenozyny A 1 i są użyteczne w leczeniu arytmii ujawnia patent US nr , publikacja ta jest włączona do niniejszego opisu jako odnośnik. Związki te mają wysoką specyficzność w stosunku do podtypu receptora adenozyny A 1, ale jak wszystkie tego typu związki mogą wywoływać uboczne działanie. Skuteczna dawka związków ujawnionych w patencie US nr mieści się w zakresie od 0, mg/kg. Niespodziewanie stwierdziliśmy, że określone związki mogą być aktywne przy znacznie niższych dawkach (0,0003-0,009 mg/kg) niż te, które ujawniono jako skuteczne w wymienionym opisie. Opracowano nową i skuteczną metodę znoszenia arytmii serca, przywracającą rytm sinusowy bez spowalniania tempa sinusowego i faktycznie wolną od ubocznych działań, takich jak zmiany ciśnienia tętniczego, ciśnienia krwi, częstość akcji serca, lub inne niesprzyjające działania.

3 PL B1 3 Streszczenie wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie agonisty receptora adenozyny A 1, o wzorze I, w którym R 1 oznacza ewentualnie podstawioną grupę heterocykliczną, do wytwarzania leku do leczenia arytmii u ssaków, zawierającego minimalną dawkę tego związku mieszczącą się w zakresie 0,0003-0,009 mg/kg. Lek zawiera agonistę receptora adenozyny A 1 w małych dawkach, przez co minimalizowane są niepożądane skutki uboczne. Lek znajduje zastosowanie zwłaszcza do leczenia przedsionkowej arytmii serca u ssaków. W bardziej korzystnym wykonaniu wynalazku, R 1 oznacza 3-tetrahydrofuranyl, 3-tetrahydrotiofuranyl, 4-piranyl i 4-tiopiranyl. W najbardziej korzystnym wykonaniu wynalazku, R 1 oznacza 3-tetrahydrofuranyl, a zwłaszcza (R)-3-tetrahydrofuranyl. Związki o wzorze (I) mogą istnieć w postaci mieszaniny racemicznej lub indywidualnych izomerów. Najbardziej korzystnym związkiem jest rybozyd 6-(3-(R)-N-aminotetrahydrofuranylo)puryny. Najbardziej korzystne wykonanie wynalazku stanowi sposób znoszenia przedsionkowej arytmii serca u ssaków, polegający na podawaniu minimalnej dawki mieszczącej się w zakresie 0,0003-0,009 mg/kg rybozydu 6-(3-(R)-N-aminotetrahydrofuranylo)puryny, określanego dalej jako CVT-510. Opis rysunków; Fig. 1 Okres czasu działania CVT-510 na odcinku AH. Tabela 1. Działanie CVT-510 przy dawkach 0,3, 1,0, 3,0, 7,5, 10, 15 i 30 μg/kg na PSVT. Skróty; AV: Przedsionek komory serca BP: Ciśnienie krwi HR: Częstość akcji serca HV: His komorowy WCL: Długość cyklu Wenckebach SH: Stymulowanie His (długość czasu dla przewodzenia prądu przez węzeł AV) PSVT: Napadowy częstoskurcz przedsionkowy Definicje Stosowane w niniejszym opisie określenia i zwroty przedstawiono poniżej, chyba że z kontekstu w którym zostały użyte wynika inaczej. Termin "grupa heterocykliczna" odnosi się do monorodnikowej nasyconej grupy stanowiącej jeden pierścień lub wiele skondensowanych pierścieni, zawierających od 1 do 40 atomów węgla i od 1 do 10 heteroatomów, korzystnie od 1 do 4 heteroatomów wybranych z grupy obejmującej azot, siarkę, fosfor, i/lub tlen, w pierścieniu. Grupa heterocykliczna może mieć jeden pierścień lub wiele skondensowanych pierścieni. Korzystne heterocykle obejmują tetrahydrofuran, tetrahydrotiofuranyl, piranyl, 4-tiopiranyl, morfolinyl, piperydynyl, i tym podobne. Jeśli nie podano inaczej, to takie grupy heterocykliczne mogą być ewentualnie podstawione od 1 do 5, korzystnie od 1 do 3 podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkil, alkoksyl, cykloalkil, acyl, grupa acyloamino, acyloksy, amino, podstawiona amino, cyjano, fluorowiec, hydroksyl, okso, tioketo, karboksyl, karboksyloalkil, tiol, tioalkoksy, aryl, aryloksy, heteroaryl, nitro, -SO-alkil, -SO-

4 4 PL B1 -podstawiony alkil, -SO-aryl, -SO-heteroaryl, -SO 2 -alkil, -SO 2 -podstawiony alkil, -SO 2 -aryl, -SO 2 - -heteroaryl. Termin "chlorowiec" odnosi się do atomów fluoru, bromu chloru i jodu. Termin "grupa okso" oznacza grupę =O. Termin " hydroksyl" odnosi się do grupy -OH. Termin " alkil" odnosi się do grupy o nasyconym łańcuchu węglowodorowym prostym lub rozgałęzionym, zawierającym od 1 do 20 atomów węgla. Przykładowymi grupami objętymi zakresem tego określenia są takie grupy, jak grupa metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, n-butylowa, izobutylowa, tert-butylowa, n-heksyl, n-decyl, tetradecyl, i tym podobne. Termin "niższy alkil" odnosi się do grupy o nasyconym łańcuchu węglowodorowym prostym lub rozgałęzionym, zawierającym od 1 do 6 atomów węgla. Przykładowymi grupami objętymi zakresem tego określenia są takie grupy, jak grupa metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, n-butylowa, izo-butylowa, tert-butylowa, n-heksyl, i tym podobne. Termin "podstawiony niższy alkil" odnosi się do niższej grupy alkilowej powyżej opisanej, zawierającej jeden, lub więcej niż jeden podstawnik takich, jak hydroksyl, grupa tiolowa, alkilotiolowa, chlorowiec, alkoksyl, grupa aminowa, amidowa, karboksyl, cykloalkil, podstawiona grupa cykloalkilowa, grupa heterocykliczna, grupa cykloheteroalkilowa, podstawiona grupa cykloheteroalkilowa, acylowa, karboksyl, aryl, podstawiony aryl, grupa aryloksyl, hetaryl, podstawiony hetaryl, aralkil, heteroaralkil, alkiloalkenyl, alkiloalkinyl, alkilocykloalkil, alkilocykloheteroalkil i grupa cyjanowa. Podstawniki te mogą być przyłączone do jakiegokolwiek atomu węgla niższej grupy alkilowej. Termin "cykloalkil" odnosi się do cyklicznej grupy alkilowej zawierającej od 3 do 20 atomów węgla, zawierającej jeden pierścień cykliczny lub więcej skondensowanych pierścieni. Takie cykloalkile obejmują przykładowo pojedynczy pierścień taki jak cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl, cyklooktyl i tym podobne, albo strukturę wielopierścieniową taką jak adamantyl, i bicyklo[2.2.1]heptan, i tym podobne. Termin "podstawiony cykloalkil" odnosi się do grupy cykloalkilowej zawierającej od 1 do 5 podstawników, korzystnie od 1 do 3 podstawników wybranych z grupy obejmującej alkoksy, cykloalkil, acyl, acyloamino, acyloksy, amino, podstawiona grupa amino, cyjano, fluorowiec, hydroksyl, keto, tioketo, karboksyl, karboksyalkil, tiol, tioalkoksy, aryl, aryloksy, heteroaryl, heteroaryloksy, heterocyklil, heterocyklooksy, hydroksyamino, alkoksyamino, nitro, -SO-alkil, -SO-aryl, -SO-heteroaryl, -SO 2 - -alkil, -SO 2 -podstawiony alkil, -SO 2 -aryl, -SO 2 -heteroaryl. Termin "grupa alkoksylowa" odnosi się do grupy o wzorze -OR, w którym R oznacza alkil, niższy alkil, lub podstawiony niższy alkil jak podano wyżej. Termin "grupa acylowa" odnosi się do grupy o wzorze -C(O)R, w którym R oznacza wodór, niższy alkil podstawiony niższy alkil, aryl, podstawiony aryl, grupę aminową itp. Termin "grupa amino" odnosi się do grupy -NH 2. Termin "podstawiona grupa amino" odnosi się do grupy -NRR, gdzie każdy R ma znaczenie oznacza niezależnie wybrane z grupy obejmującej wodór, alkil, cykloalkil, aryl, hetero-aryl, lub heterocykliczną, pod tym warunkiem, że oba R nie oznaczają jednocześnie atomów wodoru. Wszystkie podstawniki mogą być ewentualnie dalej podstawione przez alkil, alkoksyl, fluorowiec, CF 3, amino, podstawioną grupę amino, cyjano, lub -S(O) n R, gdzie R oznacza alkil, aryl, lub heteroaryl, oraz n oznacza liczbę 0, 1 lub 2. Termin "aryl" odnosi się do aromatycznej grupy karbocyklicznej zawierającej co najmniej jeden pierścień aromatyczny (przykładowo: fenyl lub bifenyl), albo większą ilość skondensowanych pierścieni, przy czym co najmniej jeden z tych pierścieni jest pierścieniem aromatycznym (przykładowo: 1,2,3,4-tetrahydronaftyl, naftylowa, antrylowa lub fenatryl). Termin "podstawiony aryl" odnosi się do grupy arylowej, ewentualnie zawierającej jedną lub więcej niż jedną grupę funkcyjną, na przykład chlorowiec, niższy alkil, niższy alkoksyl, niższa grupa alkilotio, grupa trifluorometylowa, amino, grupa amidowa, karboksyl, hydroksyl, aryl, aryloksyl, grupa heterocykliczna, grupa heteroarylowa, podstawiona grupa hetarylowa, grupa nitrowa, cyjanowa, alkilotio, tiolo, sulfamidowa itp. Termin "aryloksyl" oznacza grupę o wzorze -OAr, w którym Ar oznacza aryl, podstawiony aryl, heteroaryl lub podstawiony heteroaryl, jak poniżej zdefiniowano. Termin "heteroaryl" odnosi się do grupy aromatycznej (tj. nienasyconej), zawierających od 1 do 15 atomów węgla i od 1 do 4 heteroatomów wybranych z grupy obejmującej azot, siarkę i tlen, w przynajmniej jednym pierścieniu, który może być ewentualnie podstawiony przez chlorowiec, niższy

5 PL B1 5 alkil, niższy alkoksyl, niższa grupa alkilotio, grupa trifluorometylowa, amino, grupa amidowa, karboksyl, hydroksyl, aryl, aryloksyl, grupa heterocykliczna, grupa heteroarylowa, podstawiona grupa hetarylowa, grupa nitrowa, cyjanowa, alkilotio, tiolo, sulfamidowa. Związki według niniejszego wynalazku są użyteczne jako agoniści receptora A 1, w leczeniu zaburzeń wieńcowych procesów elektrycznych, takich jak arytmia, włącznie z migotaniem przedsionków PSVT, trzepotaniem przedsionków, i częstoskurczem węzłowym nawrotowym. Kompozycje te można stosować doustnie, dożylnie, przez naskórkowo lub w jakikolwiek inny sposób znany w dziedzinie stosowania środków leczniczych. Wybrany związek według wynalazku stosuje się w ilości terapeutycznie skutecznej, korzystnie rozproszonego w nośniku farmaceutycznym. Na ogół, dawki jednostkowe substancji aktywnej dobiera się tak, aby mieściły się w zakresie od 0,0003 do 0,009 mg/kg masy ciała w zależności od wybranej drogi podawania, wieku i ogólnego stanu chorego. Wspomniane dawki jednostkowe można podawać od jednego do dziesięciu razy dziennie w przypadku chorób ostrych lub przewlekłych. W przypadku, gdy ostatecznie otrzymany związek według wynalazku zawiera grupę zasadową, wtedy można wytworzyć kwasową sól addycyjną tego związku. Kwasowe sole addycyjne omawianych związków wytwarza się w typowy sposób, w środowisku odpowiedniego rozpuszczalnika, ze związków wyjściowych i użytego w nadmiarze kwasu, takiego jak kwas chlorowodorowy, kwas bromowodorowy, kwas siarkowy, kwas fosforowy, kwas octowy, kwas maleinowy, kwas bursztynowy lub kwas metanosulfonowy. Szczególnie użyteczna jest sól utworzona z kwasem chlorowodorowym. W przypadku, gdy końcowy związek zawiera grupę kwasową, wtedy można wytworzyć sole kationowe. Typowo, związek wyjściowy poddaje się działaniu użytego w nadmiarze odczynnika alkalicznego takiego jak wodorotlenek, węglan lub alkoholan, zawierającego stosowny kation. Przykładowymi kationami występującymi w solach farmaceutycznie dozwolonych są takie kationy jak Na +, K +, Ca +2 i NH 4 +. Niektóre z omawianych związków tworzą sole wewnętrzne lub jony obojnacze i również takie pochodne można zaakceptować. Kompozycje farmaceutyczne zawierające związki według niniejszego wynalazku i/lub ich pochodne, można formułować w postać roztworów lub zliofilizowanych proszków, z przeznaczeniem do podawania drogą pozajelitową. Proszkom można przywrócić pierwotną postać za pomocą dodania do nich, przed użyciem, właściwego rozcieńczalnika lub innego farmaceutycznie dozwolonego nośnika. W przypadku zastosowania postaci płynnej, kompozycje według wynalazku wprowadza się, korzystnie, do zbuforowanego, izotonicznego roztworu wodnego. Przykładowymi, odpowiednimi w tym przypadku rozcieńczalnikami są: normalny izotoniczny roztwór chlorku sodowego, standardowa 5% glukoza w wodzie oraz zbuforowany roztwór octanu sodu lub octanu amonu. Tego rodzaju preparaty płynne nadają się do podawania pozajelitowgo, ale można je także stosować doustnie. Może okazać się pożądane dodanie do kompozycji zawierających związki według niniejszego wynalazku zaróbek, takich jak poliwinylopirolidon, żelatyna, hydroksyceluloza, guma arabska, polietylenoglikol, mannitol, chlorek sodu, cytrynian sodu lub jakakolwiek inna zaróbka znana specjalistom w tej dziedzinie techniki. Alternatywnie, związki farmaceutyczne można sformułować w postać kapsułek lub tabletek, albo w postać emulsji lub syropu, z przeznaczeniem do podawania drogą doustną. W celu polepszenia działania lub ustabilizowania kompozycji, albo dla ułatwienia jej wytworzenia, dodać można farmaceutycznie dozwolone stałe lub płynne nośniki. Do nośników płynnych należą: syrop, olej arachidowy, oliwa, gliceryna, wodny roztwór chlorku sodowego, alkohole i woda. Do nośników stałych należą: skrobia, laktoza, dihydrat siarczanu wapnia, kaolin, stearynian magnezu lub kwas stearynowy, talk, pektyna, guma arabska, agar lub żelatyna. Nośnik może także zawierać substancję spowalniającą uwalnianie leku, taką jak monostearynian glikolu lub distearynian glicerolu, albo sam, albo łącznie z woskiem. Ilość stałego nośnika jest zmienna, ale mieści się w zakresie od około 20 mg do około 1 g/dawkę jednostkową. Postacie dawek farmaceutycznych wytwarza się z zastosowaniem zwykłych sposobów postępowania, takich jak, na przykład w przypadku tabletek, mielenie, mieszanie, granulowanie i prasowanie, jeżeli to niezbędne, a w przypadku kapsułek żelatynowych twardych mielenie, mieszanie i napełnianie foremek. W przypadku użycia nośnika płynnego, otrzymuje się postać syropu, eliksiru, emulsji albo zawiesiny wodnej lub nie-wodnej. Tego rodzaju preparat płynny można podawać choremu bezpośrednio, lub w postaci kapsułek żelatynowych miękkich.

6 6 PL B1 Wynalazek objaśniają poniższe przykłady zamieszczone w celu przedstawienia sposobu wytwarzania i stosowania związków według niniejszego wynalazku. W przykładach tych, wszystkie wartości temperatury podano w stopniach Celsjusza. P r z y k ł a d y Związki według niniejszego wynalazku można wytworzyć z zastosowaniem typowych sposobów postępowania znanych z opisu patentowego US nr P r z y k ł a d 1 Rybozyd (3-(S)-aminotetrahydrofuranylo)puryny Etap 1. Rozpuszczenie 3-(S)-aminotetrahydrofuranu Mieszaninę chlorowodorku 3-(S)-aminotetrahydrofuranu (0,5 GM, 4 mmole) i chlorku (S)-(+)-10- -kamforosulfonylu (1,1 gm, 4,4 mmole) w pirydynie (10 ml) mieszano przez 4 godziny w temperaturze pokojowej a następnie zatężono. Pozostałość rozpuszczono w octanie etylu i przemyto 0,5 N roztworem HCl, wodorowęglanem sodu i solanką. Fazę organiczną wysuszono siarczanem magnezu, przesączono i zatężono do otrzymania 1,17 g brązowego oleju (97%), który poddano chromatografii na żelu krzemionkowym (25%-70% octan etylu/heksan). Otrzymaną białą substancję stałą ponownie rekrystalizowano z acetonu aż uzyskano więcej niż 90% wydajności oznaczonej za pomocą 1 H NMR, (S)-kamforosulfonian 3-(S)-aminotetrahydrofuranu. Etap 2. Wytworzenie chlorowodorku 3-(S)-aminotetrahydrofuranu (S)-kamforosulfonian 3-(S)-aminotetrahydrofuranu (170 mg, 0,56 mmola) rozpuszczono w mieszaninie stężony HCl/AcOH (2 ml każdego), mieszano w temperaturze pokojowej przez 20 godzin, przemyto trzykrotnie CH 2 Cl 2 (10 ml) i zatężono do suchej pozostałości. Otrzymano 75 mg 3-(S)- -aminotetrahydrofuranu w postaci białej substancji stałej. Etap 3. Wytworzenie rybozydu 6-(3-(S)-aminotetrahydrofuranylo)puryny Mieszaninę rybozydu 6-chloropuryny (30 mg, 0,10 mmola), chlorowodorku 3-(S)-aminotetrahydrofuranu (19 mg, 0,15 mmola) i trietyloaminy (45 ml, 0,32 mmola) w metanolu (0,5 ml) ogrzano do temperatury 80 C przez 18 godzin. Mieszaninę ochłodzono, zatężono i poddano chromatografii (CH 2 Cl 2 /MeOH), otrzymano 8 mg (24%) rybozydu 6-(3-(S)-aminotetrahydrofuranylo)puryny w postaci białej substancji stałej. B) Rybozyd (3-(R)-aminotetrahydrofuranylo)puryny (CVT-510) Postępując podobnie jak w etapach 1-3 części A), ale zastępując chlorek (S)-(+)-10-kamforosulfonylu chlorkiem (R)-(-)-10-kamforosulfonylu otrzymano rybozyd (3-(R)-aminotetrahydrofuranylo)puryny (CVT-510). Analogicznie otrzymuje się inne enancjomery związku o wzorze (I). P r z y k ł a d 2 Działanie związku CVT-510 na przedłużeniu interwału AH, pomiar skutków działania CVT-510 z udziałem adenozyny A 1, i częstość akcji serca (sinusowa częstość) u pacjentów z PSVT, badano u pacjentów z klinicznie określoną elektrofizjologią. W pierwszym teście, ochotnikom podawano jeden bolus CVT-510. W następnym teście u pacjentów wywoływano stan PSVT przed podaniem związku CVT-510. Na pięć godzin przed badaniem przerwano podawanie środków znoszących arytmię, obejmujących digoksynę, beta-blokery i blokery kanału wapniowego. Pacjentów wyłączano z badań, jeżeli interwał PR był > 200 ms lub częstość akcji serca była na poziomie <60 lub >100 uderzeń/min. Inne kryteria, które wykluczały udział w badaniach to preekscytacja komorowa, zastoinowa niewydolność serca klasy II-IV oraz astma. Pacjenci musieli mieć także normalne parametry podstawowej linii elektrofizjologicznej, obejmujące długość cyklu Wenckebach 500 ms w węźle AV, interwał AH pomiędzy 60 a 125 ms, oraz interwał ms HV. Wszyscy badani mieli skończone 18 lat. Wprowadzono przezskórnie czterobiegunowe cewniki i wsunięto fluoroskopowe prowadnice do górnego prawego przedsionka przez trójdzielny pierścień do notowania potencjału pęczka His. Dwubiegunowe wewnątrzsercowe zapisy przefiltrowano przez Hz i odtworzono na monitorze cyfrowym z odprowadzeniem ECG (elektrokardiograficznym). Dane przechowywano na dysku optycznym. Wszyscy pacjenci mieli ciągłe ECG i bezinwazyjne ciśnienie krwi monitorowane podczas badania. Stymulację serca przeprowadzono za pomocą stymulatora z wyodrębnionym stałym źródłem prądu. Stymulację dostarczono w postaci impulsów 2 ms przy czterokrotnym progu rozkurczowym. Modele do badań miały otwarcie znakowane podwyższenie dawki z późniejszym określeniem zdolno-

7 PL B1 7 ści do tolerancji. Każdemu pacjentowi po przeprowadzeniu pomiaru podstawowej linii elektrofizjologicznej podawano dożylnie CVT-510. Po podaniu jednej dużej dawki (bolus) CVT-510, rejestrowano poziom ciśnienia krwi, częstości akcji serca, 12-odprowadzenie ECG, oraz interwały AH i HV, notowane co 1, 5, 10, 15, 20 i 30 minut, a następnie co 15 minut aż do 1 godziny po podaniu bolusa, do czasu gdy parametry osiągnęły znowu linie podstawowe. Interwały AH i HV określono poprzez pomiar ostatniego interwału podczas 15 uderzeń na długości cyklu 600, 500 i 400 ms (jeśli nie wyłączono na skutek rytmicznej impulsacji serca w węźle AV Wenckebach). Podawanie CVT-510 rozpoczęto od dawki 0,3 μg/kg. Podwyższenie dawki stosowano w dodatkowych grupach pacjentów otrzymujących dawki 1, 3, 7,5, 10, 15 i 30 μg/kg w oparciu o zdolność do tolerancji i nie występowaniu Wenckebach w węźle AV lub 3 AV bloku podczas. Dane wyrażono jako ± SD. Bazując na wynikach zwykłego testu, stosowano podwójny t-test lub nie-parametrycznie rzędowo-znakowany test (SR) w celu określenia istotnego wpływu działania CVT-510 na częstość akcji serca, ciśnienie krwi, ECG i czas przewodzenia w węźle AV (AH i HV) dla każdej grupy dawkowania (np. 0,3, 1,0, 3,0, 7,5, 10,0, 15,0 i 30,0 μg/kg). Podobnie, wariancję analizy (ANOVA) lub test Kruskal-Wallis (KW) zastosowano do porównania interwałów AH podczas rytmu sinusowego i rytmicznej impulsacji serca przedsionka dla wszystkich dawek. Do określenia istotnych różnic pomiędzy wartościami przeciętnymi zastosowano wartość P<0,5. Uzyskane wyniki przedstawiono poniżej. Fig. 1 pokazuje okres czasu działania CVT-510 w różnych dawkach w interwale AH. Maksymalne działanie związku CVT-510 w interwale AH odnotowano po upływie jednej minuty po podaniu dawki 7,5 μg/kg. T a b e l a 1 przedstawia wyniki leczenia pacjentów z objawami PSVT po podaniu związku CVT-510 w zakresie dawkowania od 0,003 μg/kg do 0,015 μg/kg, w postaci jednorazowej dawki (bolusa), na co najmniej jedna minutę przed wystąpieniem arytmii. U większości pacjentów (75%-100%, przeciętnie 98%) stwierdzono zmianę rytmu sinusowego po podaniu pierwszej dawki (bolus) związku CVT-510. Poziom dawki % konwersji po 1 podaniu Bolus % konwersji po 2 podaniu Bolus Łączny % konwersji 95% stałego interwału 3 (n=4) niekreślono 5 (n=9) ,96 7,5 (n=4) nieokreślono 10 (n=5) ,5 (n=4) nieokreślono 15 (n=10) ,54 0,99 całość 0,98 0,98 0,98 0,98 0,98 Dane pokazują, że CVT-510 spowalnia przewodzenie w węźle AV w zależności od dawki leku. Zaobserwowano gwałtowne działanie na początku (po 1 minucie od momentu podania związku), jego największe działanie upłynęło po 20 minutach. Nie zaobserwowano działania na częstość sinusoidową, przypuszczając odpowiednio większą wrażliwość węzła AV niż węzła sinoprzedsionkowego na agonistę receptora A 1 adenozyny. Związek CVT-510 wykazuje także specyficzne działanie do receptora A 1 adenozyny, tzn. nie oddziaływuje na ogólnoustrojowe ciśnienie krwi. Działanie CVT-510 na węzeł AV (ale nie na przewodność wieńcową) jest całkowicie zniesione przez CPX antagonistę receptora A 1. Badania wykazały także, że związek CVT-510 nie ma działania na ciśnienie lewej komory serca lub dpdt -1 max. Uzyskane wyniki pokazują, że CVT-510 ma nowe i unikalne właściwości, które powodują, że związek jest użyteczny jako środek znoszący arytmię serca w leczeniu stanów PSVT i do kontroli częstości komory serca przy migotaniu i trzepotaniu przedsionków. Selektywne właściwości agonisty A 1 pozwalają CVT-510 na znaczące ujemne dromotropowe działanie na węzeł AV bez wywoływania towarzyszącego temu niedociśnienia na skutek działania receptora adenozyny A2. Stosunkowo długi

8 8 PL B1 okres opołowicznego trwania w porównaniu do adenozyny, umożliwia także korzystne dłuższe podtrzymanie terapeutycznego działania leku. Ponadto, CVT-510 już przy niskim stężeniu szybko działa na PSTV, bez wywoływania niedociśnienia, przedłużenia HV, czy obniżenie sinusa lub przewodności węzła AV po przywróceniu SR. Selektywne obniżenie czasu przewodności węzła AV bez wywoływania niedociśnienia wskazuje, że stała infuzja CVT-510 może być także wykorzystana do kontroli częstości komory serca w migotaniu przedsionków, nawet u pacjentów z dysfunkcją lewokomorową. Zastrzeżenia patentowe 1. Zastosowanie agonisty receptora adenozyny A 1, o wzorze I, w którym R 1 oznacza ewentualnie podstawioną grupę heterocykliczną, do wytwarzania leku do leczenia arytmii u ssaków, zawierającego minimalną dawkę tego związku mieszczącą się w zakresie 0,0003-0,009 mg/kg. 2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że R 1 oznacza 3-tetrahydrofuranyl, 3-tetrahydrotiofuranyl, 4-piranyl i 4-tiopiranyl. 3. Zastosowanie według zastrz. 2, znamienne tym, że R 1 oznacza 3-tetrahydrofuranyl. 4. Zastosowanie według zastrz. 1 albo 3, znamienne tym, że związkiem o wzorze I jest rybozyd 6-(3-(R)-N-aminotetrahydrofuranylo)puryny. 5. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że lek ma postać do podawania poprzez wstrzyknięcie dożylne. 6. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że lek ma postać do podawania poprzez jedną duża dawkę. 7. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że arytmia obejmuje migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków i napadowy częstoskurcz przedsionkowy. 8. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dotyczy ssaka, którym jest człowiek.

9 PL B1 9 Rysunek

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)