Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i Budżetu Państwa

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i Budżetu Państwa PRACA PROJEKTOWA Z przedmiotu: Konstruowanie programu pracy pedagoga PROGRAM EDUKACYJNO PROFILAKTYCZNY Pt. Otwórz oczy - bądź wolny od przemocy Rzeszów 2008

2 W ostatnim czasie obserwujemy wzrost zachowań agresywnych u dzieci i młodzieży. Niepokojące jest również i to, że obniża się skala wieku dzieci, które borykają się z tymi problemami. Agresja staje się zjawiskiem społecznym. Głównym celem programu jest wpłynięcie na zmianę postawy uczniów wobec siebie i innych. Zajęcia mają na celu odreagowanie napięć. Nastawione są na integrowanie grupy i dają poczucie bezpieczeństwa. Do pełnej i właściwej realizacji programu niezbędne będą takie elementy wyposażenia placówki jak: teksty literackie, xero, sprzęt RTV i komputer, muzyka, teksty relaksacyjne, filmy i gry edukacyjne. Realizacja programu pomoże uczniom w odreagowaniu napięć i umożliwi integrację w grupie oraz zapewni im bezpieczeństwo. Nazwa programu: Otwórz oczy bądź wolny od przemocy Adresaci: uczniowie klas IV VI szkoły podstawowej Miejsce realizacji: szkoła podstawowa Czas realizacji: wrzesień listopad Realizatorzy: pedagog szkolny 2

3 Cele programu. Wpłynięcie na zmianę postaw i zachowań uczniów wobec siebie i innych. Uczenie samokontroli w kontaktach z innymi. Kształtowanie postaw wolnych od agresji i przemocy. Zapoznanie z procesem powstawania agresji i jej rodzaje. Zachęta do przełamywania lęków i reagowanie na przemoc. Rozwijanie umiejętności obrony przed przemocą. Rozpoznawanie, nazywanie i wyrażanie uczuć. Uczenie różnych sposobów odreagowywania negatywnych emocji. Zachęcenie do pracy nad sobą oraz ukazanie możliwości radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Kształcenie umiejętności zachowań asertywnych i empatycznych. Ukazanie, że postawa przemocy nie jest godna człowieka i wyrządza krzywdę drugiemu. Promowanie kulturalnych wzorców zachowań. Budzenie poczucia odpowiedzialności za swoje czyny. Wspomaganie rozwoju postawy odpowiedzialności w budowaniu wspólnoty w oparciu o zasady: dialogu, prawdy, sprawiedliwości, miłości, tolerancji i solidarności. Budowanie pozytywnego obrazu siebie i wzmacnianie poczucia własnej wartości. Przedstawienie uczniom instytucji, które zajmują się problemami ofiar przemocy. Formy oddziaływań: Zbiorowa Grupowa Indywidualna 3

4 Rozkład bloków tematycznych: NAZWA BLOKU Czym jest agresja i przemoc? Radzenie sobie ze swoją złością CELE kształcenie umiejętności odróżniania zachowań właściwych i agresywnych, kształcenie umiejętności właściwego reagowania w sytuacjach przemocy, kształcenie umiejętności empatycznych, wdrażanie do umiejętności oceny zachowania innych, wyjaśnienie zasad dobrego zachowania, kształcenie umiejętności samooceny własnego zachowania. wdrażanie uczniów do radzenia sobie z przejawami agresji, umiejętność komunikowania się ze sobą, wdrażanie do prawidłowego funkcjonowania w grupie FORMA REALIZACJI rozmowa kierowana burza mózgów, odgrywanie scenek, układanka wyrazowa, krzyżówka. poszukująca, podająca, praktycznego działania, drzewko decyzyjne, drama CZAS TRWANIA ZAJĘĆ TERMIN REALIZACJI REALIZATO RZY 45 minut wrzesień Pedagog szkolny 45 minut listopad Pedagog szkolny UWA GI 4

5 Scenariusz 1. Temat: Czym jest agresja i przemoc? Materiały: duże arkusze papieru, karteczki samoprzylepne, brystol, flamastry. Przebieg zajęć: Zajęcia odbywają się na hali gimnastycznej, uczniowie siedzą na materacach w kręgu. Na drabinkach wiszą duże arkusze papieru, wypisane są podstawowe definicje związane z agresją. Na stoliku rozłożone są elementy rozsypanki wyrazowej (przykłady zachowań agresywnych). 1. Powitanie uczestników i ustalenie zasad obowiązujących w czasie zajęć - zawarcie kontraktu grupowego. 2. Uczniowie proponują i zapisują zasady na arkuszu papieru np.: Kiedy jeden mówi, pozostali słuchają. Zwracamy się do siebie po imieniu. Nie przeszkadzamy sobie, nie obrażamy innych. Aktywnie uczestniczymy w zajęciach. 3. Nawiązanie do tematyki zajęć, gospodarze klas rozdają wszystkim uczniom karteczki z tekstem: Nikt nie może mnie poniżać, bić, krzywdzić, przezywać I każdego mogę na ratunek wzywać Poszczególne klasy głośno odczytują tekst, następnie wszystkie klasy czytają razem. 4. Zespoły z poszczególnych klas (cztery osoby) losują przygotowane na kartkach scenki i odgrywają je zgodnie z wylosowaną kolejnością. Uczniowie odgadują jakie zachowania agresywne są przedstawiane (np.: bójka, popychanie, niszczenie, przezywanie, wyśmiewanie, obrażanie, grożenie). Chętny uczeń szuka kartki z nazwą zachowania w rozsypance wyrazowej i siada na ławeczce stojącej w kręgu. Po odegraniu wszystkich scenek grupa uczniów (jeden z każdej klasy) z wybranych i pozostałych elementów rozsypanki wykonują plakat na arkuszu papieru. 5. Prowadzący czyta historię Franciszka. W trakcie odczytywania historii uczestnicy mówią stop w momencie, kiedy uznają, że Franciszka spotkała przykrość ze strony kolegów - wtedy odrywają kawałek papierowego serca i nazywają uczucia Franciszka. Papierowe serce i historia Franciszka: Franciszek chodził do piątej klasy. Jego nieszczęścia zaczęły się dwa miesiące temu. Miał kiepską formę podczas meczu piłki nożnej i przepuścił dwie bramki. Koledzy z klasy byli wściekli, że znowu przegrali z piątą i ze złości wyrzucili Franciszka z drużyny, chociaż był bardzo dobrym bramkarzem. Chłopcy z tamtej klasy zaczęli mu za to strasznie dokuczać i przezywać go. Franciszek zauważył, że ktoś pomalował jego jedyną kurtkę niezmywalnym flamastrem, był zrozpaczony. W następnym tygodniu dowiedział się od kolegi z ławki, że cała 5

6 klasa plotkuje na temat jego donoszenia nauczycielom. Franciszek wiedział, że to kłamstwo ale nie mógł tego wyjaśnić, bo nikt nie chciał z nim rozmawiać. Nie zaproszono go nawet na prywatkę klasową. Franciszek czuł się coraz gorzej, nie miał ochoty wychodzić z domu ani odrabiać lekcji. Po przeczytaniu historii naprawiają złą sytuację Franciszka poprzez napisanie na oderwanych kawałkach, sposobów pomocy Franciszkowi, doklejają tworząc całe serce. 6. Nasz kodeks zasad przeciw agresji. Uczniowie podają propozycje właściwych zachowań, które ułatwią wzajemne kontakty w szkole i wyeliminują zachowania agresywne. Zasady zapisywane są na arkuszu np.: Nie bijemy i nie popychamy innych. Nie przezywamy i nie wyśmiewamy innych. Nikomu nie grozimy, nikogo nie obrażamy. Używamy słów: proszę, przepraszam, dziękuję. Żyjemy w zgodzie z innymi. Pomagamy innym. Po zakończeniu zajęć uczniowie składają podpisy pod kodeksem. 7. Nasze prezentacje. Na zakończenie zajęć gospodarze klas losują przygotowane hasła: Bez złości mamy więcej radości Używanie grzecznych słów nie trudzi Chcesz lubianym być, w zgodzie musisz ze wszystkimi żyć Nie chcesz przyjaciół stracić kolego, nie mów nikomu nic przykrego Kto się często śmieje, temu uśmiech nie rdzewieje Pamiętaj miły kolego, nie zaczepiaj bezbronnego Hasła zostaną wyeksponowane w poszczególnych klasach, do tych haseł każda klasa ułoży piosenkę lub wiersz i wykona plakat. (zadania konkursowe). Prezentacje zostaną przedstawione społeczności szkolnej na apelu sumującym projekt edukacyjny Otwórz oczy bądź wolny od przemocy. 6

7 Scenariusz 2. Temat zajęć: Radzenie sobie ze swoją złością Przebieg zajęć: 1. Wprowadzenie dzieci, zaproszenie do koła, wyjaśnienie tematu zajęć 2. Przywitanie iskierką przyjaźni 3. Przypomnienie zasad pracy w grupie ustalonych na poprzednich zajęciach: Kiedy jeden mówi, pozostali słuchają. Zwracamy się do siebie po imieniu. Nie przeszkadzamy sobie, nie obrażamy innych. Aktywnie uczestniczymy w zajęciach. 4. Zabawa Mowa ciała pokazywanie przez dzieci stanów emocjonalnych: strach, złość, smutek, radość itd. na podstawie otrzymanych karteczek. Pozostali uczniowie odgadują zaprezentowane uczucia. 5. Dyskusja na temat tego po czym można zidentyfikować różne stany emocjonalne. 6. Rozmowa z dziećmi na temat sytuacji kiedy się zezłościły. 7. Odgrywanie scenek według ustalonych kroków. KROKI: Zatrzymaj się i policz do dziesięciu Pomyśl o możliwościach wyboru Powiedz tej osobie dlaczego jesteś zły Na dany moment odejdź Wykonaj ćwiczenie relaksacyjne Zrealizuj swój najlepszy wybór 8. Omówienie obejrzanych scenek, ocena gry pierwszego i drugiego aktora, ocena całej scenki. 9. Praca plastyczna Moja wizytówka uzupełnianie kwiatka wykonanego przez dzieci swoimi pozytywnymi i negatywnymi cechami. 10. Podsumowanie zajęć, pożegnanie Iskierką przyjaźni. 7

8 Literatura. 1. Ballard R. Jak żyć z ludźmi. Umiejętności interpersonalne, Warszawa Dodziuk, A., Pokochać siebie. Intra Warszawa Dziewiecki, M. Odpowiedzialna pomoc wychowawcza, DNiW, Radom Grodowska Maria, Kowalska Małgorzata, Wychowawczy program profilaktyczny, Rubikon, Kraków Hay L.L. Pokochaj siebie. Ulecz swoje życie. Ćwiczenia, Medium Jundział J., Dziecko ofiara przemocy, WSiP, Warszawa Portmann R., Gry i zabawy przeciwko agresji. Jedność, Kielce Pospiszyl J., Przemoc w instytucjach opiekuńczo wychowawczych. WSPS, Warszawa Siudym J., Materiały szkoleniowe. Redukowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród dzieci i młodzieży, w instytucjach, Zakład Psychologii Instytutu Psychologii UMCS. 10. Stein A., Kiedy dzieci są agresywne? Poradnik dla rodziców i wychowawców, Jedność, Kielce

9 ANKIETA EWALUACYJNA Oceń zajęcia w skali od 1 do 6, otaczając kółeczkiem odpowiednią cyfrę 1. Tematyka zajęć - czy była interesująca? (nie) (tak, bardzo) 2. Czy atmosfera na zajęciach była miła i ciepła? Czy zajęcia były ciekawe i przedstawione w zrozumiały sposób? W jakim stopniu forma zajęć zachęcała Cię do pracy? W jakim stopniu zajęcia zaspokoiły Twoje oczekiwania? Moje spostrzeżenia, wnioski, propozycje Opracowanie: Grażyna Stolarz 9