MODELE WYCENY OPCJI RZECZOWYCH MODELE BLACKA SCHOLESA
|
|
- Barbara Sosnowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 B A D A I A O P E R A C Y J E I D E C Y Z J E Zofia WILIMOWKA Małgozata ŁUKAIUK MODELE WYCEY OPCJI RZECZOWYCH MODELE BLACKA CHOLEA W atykule omówiono modele wyceny opcji finansowych i opcji zeczowych. Zwócono uwagę na analogie i óżnice w tych opcjach. Miaą zmienności ceny akcji w modelu Blacka cholesa jest odchylenie standadowe stopy zwotu z akcji, miezone w skali jednego oku. Model Blacka cholesa zakłada, że zmienność jest stała w czasie. W atykule zwócono uwagę, że zmienność cen akcji spółek notowanych na WGPW znacznie zmienia się w czasie, dlatego wyceniając opcje zeczowe w pocesie wyceny watości spółki, należy bać pod uwagę dane z kótkich okesów czasowych, np. ceny zamknięcia dla danych dziennych z ostatnich dni, aby zachować założenia modelu. Pzedstawiono ównież modele opate na modelu Blacka cholesa, odchodzące od pewnych założeń pzyjmowanych w tym modelu uogóienia modelu Blacka cholesa. łowa kluczowe: opcje zeczowe, model dwumianowy, watość spółki 1. Wstęp Zmienność yzyko waunków towazyszących działaości gospodaczej stwaza konieczność eakcji na zmiany otoczenia. Dotychczas stosowane metody wyceny fimy są w tym zakesie niewystaczające, ponieważ nie pzypisują żadnej watości aktywnemu zaządzaniu pzedsiębiostwem w zmieniających się waunkach. Metody majątkowe są podstawą wyceny wyłącznie aktuaej substancji mateiaej pzedsiębiostwa, metody dochodowe ustalonego na wiele lat do pzodu sztywnego scenaiusza dochodów, ównież metody mieszane, będące kompilacją metod majątkowych i dochodowych, nie pzypisują żądanej watości możliwości eakcji pzedsiębiostwa na zmiany otoczenia. ymczasem pzedsiębiostwo może aktyw- Instytut Oganizacji i Zaządzania, Politechnika Wocławska, ul. moluchowskiego 5, Wocław, Zofia.Wilimowska@pw.woc.pl
2 86 Z. WILIMOWKA, M. ŁUKAIUK nie wpływać na swoją sytuację. Może dopasowywać się do zmian w otoczeniu pzez zmianę skali działaości, odoczenie czy zaniechanie pewnych inwestycji. Wiele decyzji inwestycyjnych twozy pewne specyficzne możliwości opcje, na pzykład wejścia na nowe ynki, ozszezenia działaości czy jej oganiczania wówczas, gdy okaże się ona nieopłacaa. udno spoządzić pecyzyjne pognozy dochodów geneowanych pzez takie pzedsięwzięcia, ponieważ często mają chaakte waunkowy, uzależniony od niedających się obecnie pzewidzieć okoliczności. Pzykładem są inwestycje w pace badawczo-ozwojowe, budowę maki, ozwój sieci dystybucji, któe mogą być piewszym ogniwem w łańcuchu kolejnych inwestycji. Podejmując takie inwestycje, pzedsiębiostwo uzyskuje jednocześnie możliwość dalszego ozwoju. Wycenę pzedsiębiostw w waunkach niepewności, któa uwzględnia zdoość pzedsiębiostwa do eakcji na zmieniające się waunki działaości, okeśla się teminem Real Option Valuation. W polskiej liteatuze pzedmiotu funkcjonuje tłumaczenie teminu eal option jako opcje zeczowe oaz jako opcje zeczywiste ten temin dominuje zaówno wśód autoów polskich, jak i tłumaczy, spoadycznie jako opcje eae. Opcjami zeczowymi nazywa się kozyści stategiczne, watości niemateiae, czy możliwości inwestycyjne, któe dają posiadaczowi opcji pawo do wszystkich pzepływów pieniężnych geneowanych pzez aktywa w całym okesie życia, w zamian za poniesienie okeślonych nakładów inwestycyjnych. a pzykład posiadanie patentu, któe jest opcją zeczową, daje właścicielowi pawo, ale nie obowiązek, wykozystania opatentowanej technologii w podukcji. Z posiadaniem patentu nie są związane żadne pzepływy pieniężne, ale tudno zapzeczyć, że patent ma okeśloną watość. Wśód najczęściej spotykanych odzajów opcji zeczowych M. Amaam i. Kulatilaka [1] wymieniają: opcje ozwoju wzostu, wyjścia, dopasowania czasowego, etapowania, elastyczności opeacyjnej.. Modele W liteatuze pzedmiotu opcje zeczowe, podobnie jak opcje na papieach watościowych, dotyczą dobowoych decyzji lub paw, bez żadnego obowiązku, aby nabyć lub wymienić aktywa po okeślonej altenatywnej cenie. Watość aktywów podstawowych w modelu opcji zeczowych to oczekiwana watość obecna pzyszłych pzepływów pieniężnych. Zmiany watości aktywów podstawowych w czasie są opisywane pzez odpowiednio dobany poces stochastyczny. Cena wykonania oznacza watość obecną wszystkich poniesionych w pzyszłości kosztów. Jeśli watość obecna pzyszłych kosztów wzasta, to watość opcji obniża się. Koszt jest jednym z obszaów, gdzie istnieje zasadnicza óżnica między
3 Modele wyceny opcji zeczowych opcjami zeczowymi i finansowymi. W opcjach finansowych cena wykonania jest okeślona w kontakcie. W pzypadku opcji zeczowych natomiast pzyszły koszt jest często nieznany pzed podjęciem inwestycji. Opcje finansowe Zmienna Opcje zeczowe Cena akcji Cena wykonania Czas do wygaśnięcia topa woa od yzyka Zmienność cen akcji R f Watość pojektu akłady inwestycyjne Czas odaczania decyzji Watość pieniądza w czasie Ryzyko pojektu Rys. 1. Analogie między opcjami na aktywach finansowych i zeczowych na pzykładzie opcji odoczenia Ź ódł o: na podstawie [4]. Czas do wygaśnięcia to w zależności od odzaju opcji czas ważności patentu, możliwości odaczania decyzji o ozpoczęciu inwestycji, okes pzewagi konkuencyjnej itp. W pzeciwieństwie do opcji finansowych czas do wygaśnięcia dla opcji zeczowych nie zawsze jest stały. Jako stopę pocentową woą od yzyka pzyjmuje się stopę zwotu z pozbawionych yzyka papieów watościowych, któą można byłoby uzyskać w czasie do wygaśnięcia opcji. W wycenie opcji finansowych pzyjmuje się zazwyczaj, że woa od yzyka stopa pocentowa jest stała w czasie tak jest np. w modelu Blacka cholesa, modelu Coxa 1. Ze względu na zmienność w czasie stóp pocentowych właściwsze wydaje się taktowanie stopy woej od yzyka jako pocesu stochastycznego ys.. W odniesieniu do opcji zeczowych zmienność jest miaą niepewności co do watości pzyszłych pzepływów pieniężnych. kutkiem wypłaty dywidendy na ynku kapitałowym jest spadek ceny akcji w dniu ustalenia pawa do dywidendy. Wpływa to na wzost watości opcji spzedaży i obniżenie watości opcji kupna. W analizie opcji zeczowych stopa dywidendy epezentuje utacone podczas życia opcji pzepływy pieniężne z pojektu. 1 Cox J. C., Ross. A., Rubinstein M., Option Picing: A implified Appoach, Jounal of Financial Economocs, eptembe, 1979.
4 88 Z. WILIMOWKA, M. ŁUKAIUK Rys.. Rentowność polskich dwuletnich obligacji państwowych o teminach wykupu w latach Model Blacka cholesa okeśla watość euopejskich opcji kupna wystawionych na akcje, któe nie pzynoszą dywidendy. F. Black i M. choles jako piewsi zauważyli 1973, że z akcji i opcji można skonstuować potfel woy od yzyka potfel abitażowy 3. Ponieważ abitaż gwaantuje, że entowność potfela pozbawionego yzyka musi być ówna bezpiecznej stopie zwotu, zatem w połączeniu z odpowiednimi waunkami bzegowymi pozwoliło to F. Blackowi i M. cholesowi wypowadzić analityczny model wyceny euopejskich opcji kupna jako funkcję ceny akcji, ceny wykonania, czasu do wygaśnięcia opcji, woej od yzyka stopy pocentowej f oaz waiancji ceny akcji [, 3]. Pzy założeniach: stopa woa od yzyka jest stała w okesie do wygaśnięcia opcji, stopy zwotu z akcji w nieskończenie małych odcinkach czasu mają ozkład nomay, ozkład cen akcji jest logaytmiczno-nomay, akcja nie pzynosi dywidendy, istnieje możliwość kótkiej spzedaży, pzebieg cen akcji da się modelować ciągłym pocesem stochastycznym Ito, watość euopejskiej opcji kupna w modelu Blacka cholesa wynosi [, 10]: C = f e f f, Black F., choles M., he Picing of Options and Copoate Liabilities, Jounal of Political Economy, May June, W potfelu abitażowym zakłada się, że zależność między stopami zwotu z poszczegóych składowych potfela a czynnikami yzyka jest liniowa. E. Bight, eoia inwestowania, Waszawa 1996, Z. Wilimowska, M. Wilimowski, ztuka zaządzania finansami, cz. I, Bydgoszcz 00.
5 Modele wyceny opcji zeczowych gdzie: cena akcji, cena wykonania, f stopa woa od yzyka, odchylenie standadowe stopy zwotu akcji w skali oku, długość okesu do teminu wygaśnięcia wyażona w skali oku, {.} dystybuanta zmiennej losowej o standadowym ozkładzie nomaym okeśla, jakie jest pawdopodobieństwo otzymania odchylenia niższego od d. Gaficzną ilustację watości opcji call pzedstawia ysunek 3. Watość opcji C= Watość opcji kupna w modelu Blacka-cholesa C=max [0, -e - ] C=max [0, -] e - Rys. 3. Watość opcji kupna w modelu Blacka cholesa kzywa opcji kupna zbiega się asymptotycznie z C = max[0, e f ] Ź ódł o: opacowanie na podstawie []. Wykozystując paytet kupna spzedaży, otzymamy watość euopejskiej opcji spzedaży na akcje nie pzynoszące dywidendy P = e f 1 f 1 f..1. Zmiany watości aktywów podstawowych W modelu Blacka cholesa zakłada się, że ceny akcji podlegają błądzeniu pzypadkowemu. Oznacza to, że w kótkim okesie ozkład zmian cen akcji ma chaakte
6 90 Z. WILIMOWKA, M. ŁUKAIUK ozkładu nomaego. Z tego wynika, że dla dowoego momentu w pzyszłości ceny akcji mają ozkład logaytmiczno-nomay zmienna w ozkładzie log-nomaym pzybiea jedynie watości dodatnie, można je modelować pocesem stochastycznym Ito. Waiancja aktywów podstawowych wzasta linowo waz z czasem. Watość aktywów podstawowych akcji, pojektu podlega błądzeniu pzypadkowemu zmienia się zgodnie z geometycznym uchem Bowna: d = α dt dz, gdzie: α paamet oczekiwanej stopy zwotu z akcji dyf, miaa zmienności pocesu np. odchylenie standadowe, dz = ε dt pzyost Wienea, ε poces o standadowym ozkładzie nomaym. Zmiany watości aktywów podstawowych, np. zmiany cen akcji, zmiany cen suowców, zmiany kosztu inwestycji pzebiegające zgodnie z geometycznym uchem Bowna ilustuje ysunek 4. Waiancja ośnie liniowo Watość aktywów Rozkład logaytmicznonomay end lub dyft α > 0 Rys. 4. Watość aktywów modelowana geometycznym uchem Bowna W pzypadku opcji zeczowych oczekiwana stopa zwotu z pojektu µ jest stopą uwzględniającą yzyko pojektu. Odpowiada stopie zwotu w modelu CAPM [6]. Pzez analogię do stopy zwotu z akcji oczekiwana stopa zwotu z pojektu µ: µ = α δ Czas Zyski kapitałowe topa dywidendy
7 Modele wyceny opcji zeczowych topa dywidendy w pzypadku opcji zeczowych może być intepetowana np. jako utata dochodu związana z odłożeniem uuchomienia pojektu, np. pzez wejście na ynek konkuencji w czasie, gdy czeka się na spzyjające waunki uuchomienia pojektu, któa odbiea pzedsiębiostwu część dochodów z pojektu utata dochodu, któego wyzeka się fima w zamian za możliwość niewykonywania opcji. a ysunku 5 pzedstawiono pzykładowe tajektoie zmian watości aktywów podstawowych opisywane geometycznym uchem Bowna. Watość aktywów Rys. 5. Zmiany watości aktywów pzebiegające zgodnie z geometycznym uchem Bowna Model Bowna jest powszechnie stosowany ównież w wycenie opcji zeczowych. Miaą zmienności ceny akcji w modelu Blacka cholesa jest odchylenie standadowe stopy zwotu z akcji w skali jednego oku. W modelu Blacka cholesa zakłada się, że zmienność miezona odchyleniem standadowym jest stała w czasie. W zeczywistości jednak tak nie jest. a ysunku 6 pzedstawiono zmiany odchylenia standadowego ocznej zmienności cen akcji spółek banży chemicznej notowanych na WGPW. Z analizy tych zmian wynika, że oczna zmienność cen akcji miezona odchyleniem standadowym stopy zwotu zmienia się w czasie, np. dla spółki Boyszew w 1998 oku wynosiła 65%, w 1999 oku 50%, w 000 oku 85%, w 001 oku 50%, a w 00 już tylko 3%. Dlatego zaleca się, aby wyceniając opcje bać pod uwagę dane z kótkich okesów, np. ceny zamknięcia dla danych dziennych z ostatnich dni [3]. Rys. 6. Zmiany ocznej zmienności cen akcji spółek banży chemicznej w latach na ynku polskim
8 9 Z. WILIMOWKA, M. ŁUKAIUK Ważnym poblemem w oszacowaniu zmienności jest ównież dobó miay czasu czy miezyć czas w dniach sesyjnych, czy kalendazowych. Jak zauważa Hull, jednym z czynników wywołujących zmienność jest obót giełdowy, a nie wyłącznie napływające infomacje. 3. Uogóienia modelu Blacka cholesa W modelu wyceny opcji Blacka cholesa zakłada się, że opcje zostały wystawione na akcje, któe nie pzynoszą dywidendy. Wypłata dywidendy wpływa na watość ynkową akcji. W dniu ustalenia pawa do dywidendy cena akcji obniża się o wielkość dywidendy pzypadającej na akcję. W efekcie zmniejsza się watość opcji kupna, a zwiększa opcji spzedaży. W kontekście wyceny opcji dywidenda oznacza edukcję ceny akcji w dniu ustalenia pawa do dywidendy. Jeżeli na pzykład oczekiwana watość dywidendy wynosi 1 dola na akcję, a w dniu ustalenia pawa do dywidendy cena akcji spada o 80%, to dla wyceny opcji należy pzyjąć, że dywidenda wynosi 0,8 dolaa [3]. tosując model Blacka cholesa, należy od ceny walou odjąć watość bieżącą oczekiwanych dywidend, zdyskontowaną stopą woą od yzyka f, któe będą wypłacone pzed wygaśnięciem opcji. Jeżeli dywidenda byłaby wypłacana w sposób ciągły, to wyceniając opcje na akcje spółki wypłacającej dywidendę o znanej wielkości i stopie ównej δ, należałoby zmniejszyć aktuaą cenę akcji do watości e δ, a następnie wyceniać watość opcji w taki sam sposób jak w pzypadku opcji na akcje nie pzynoszące dywidendy tabela 1. Jeżeli w okesie do wykupu opcji stopa dywidendy nie będzie stała, to fomuły można wykozystać pod waunkiem założenia jako δ np. śedniej watości stopy dywidendy wyażonej w stosunku ocznym, aby spełnić waunek stałości stopy dywidendy. W paktyce dywidendy nigdy nie są wypłacane w sposób ciągły. Ale na pzykład opcje na indeksy akcji, w któych stopa dywidendy składa się ze stóp dywidend z akcji wchodzących w skład danego indeksu, można taktować jak aktywa pzynoszące dywidendę w sposób ciągły. Podobnie opcje na waluty obce, w któych stopa dywidendy jest woą od yzyka stopą pocentową dla okeślonej waluty W wycenie opcji zeczowych odpowiednikiem dywidendy jest czynnik, któy obniża watość pojektu w zależności od odzaju opcji może to być np. koszt taconych potencjaych kozyści, któy wynika z odaczania momentu ozpoczęcia podukcji, dochody tacone na skutek działania konkuencji W większości modeli wyceny opcji zeczowych odpowiednik dywidendy taktuje się analogicznie jak dywidendę wypłacaną w sposób ciągły w wycenie opcji finansowych.
9 Modele wyceny opcji zeczowych... 93
10 94 Z. WILIMOWKA, M. ŁUKAIUK Model wyceny euopejskiej opcji kupna Black i choles opublikowali w 1973 oku, pzyjmując szeeg założeń, któe w ciągu następnych 10 lat pzez innych badaczy zostały osłabione. Modele opate na modelu Blacka cholesa odchodzące od założeń pzyjmowanych w tym modelu, pzedstawiono w załączonej tabeli. Modele te są omawiane w innych publikacjach. abelę opacowano na podstawie źódeł wtónych. Wnioski Uwzględnienie opcji zeczowych w pocesie wyceny watości pzedsiębiostwa umożliwia wycenę zdoości pzedsiębiostwa do pzystosowania się do zmieniających się waunków. Pozwala wyceniać pojekty, któe w momencie wyceny nie są ealizowane, ale mogą być w spzyjających waunkach. Do wyceny opcji zeczowych stosuje się metody wyceny finansowych opcji kupna. W waunkach niestabiej gospodaki, gdy stopy zwotu i zmienność cen aktywów nie są zbyt stabie w czasie, należy wyjątkowo ostożnie dokonywać oszacowań opcji zeczowych. Pzedstawiony model Blacka cholesa i uogóienia tego modelu okeślają watość opcji euopejskiej. Opcje zeczowe to pzede wszystkim długoteminowe opcje ameykańskie, któe mogą być wykonane w dowoym teminie do czasu ich wygaśnięcia. Model Blacka cholesa wykazuje skłonność do zawyżania watości opcji out of the Money i zaniżania in the Money. Opacowane pzez innych badaczy modele uogóione modele pozwalają dokonać wyceny opcji zeczowych pzy słabszych założeniach niż w modelu Blacka cholesa. Bibliogafia [1] AMRAM M., KULAILAKA., Real Options, Managing Investment in an Uncetain Wold, HB Pess, Boston, Massachusetts [] HAUGE R.A., eoia nowoczesnego inwestowania, WIG Pess, Waszawa [3] HULL J., Kontakty teminowe i opcje. Wpowadzenie, WIG Pess, Waszawa [4] LUEHRMA., tategy as a Potfolio of Real Options, Havad Business Review, eptembe/octobe [5] ŁUKAIUK M., Metodyka wyceny pzedsiębiostw z uwzględnieniem opcji, paca doktoska, Politechnika Wocławska, Wocław 003. [6] MACBEH J., MERVILLE L., ests of the Black choles and Cox Option Valuation Models, Jounal of Finance, May [7] PIDYCK R.., Ievesibility, Uncetainty and Investment, Jounal of Economic Liteatue, eptembe [8] MIHO Ch.W., MIH C.W., WILFORD D.., Zaządzanie yzykiem finansowym, Oficyna Ekonomiczna, Kaków 000.
11 Modele wyceny opcji zeczowych [9] ARGIEL K., Zmienność a yzyko [w:] Modelowanie pefeencji a yzyko, pod ed.. zaskalika, Wydawnictwo Uczeiane Akademii Ekonomicznej, Katowice [10] WERO A., WERO R., Inżynieia finansowa. Wycena instumentów pochodnych. ymulacje komputeowe, tatystyka ynków, W, Waszawa [11] WILIMOWKA Z., WILIMOWKI M., ztuka zaządzania finansami. Cz. 1, Wydanie II popawione, Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Ośodka Postępu Oganizacyjnego 001. [1] WILMO P., Paul Wilmott on Quantitative Finance, John Wiley & ons, Chicheste et Real option valuation methods Black choles models Real option valuation methods used in fim valuation pocess allow taking into consideation fim s flexibility and its adaptability to envionmental changes. he isk is taken into consideation at an expected ate of etun in eal option an expected etun ate is elated to CAPM model. imilaly to etun ate of stocks, an expected ate of etun µ = α δ in eal option valuation pocess. Dividend ate in eal option valuation could be intepeted as the cost of delay in poject stating an income that is efused in exchange of the possibility of ejecting a given option. he Black choles model descibes the picing of Euopean call option fo shae without dividend payment. A standad deviation of yealy etun ate of stocks is a isk measue in Black choles model. It is assumed that the vaiability of stocks is constant duing the yea. Actually, the vaiability is changing with time. o, in the pape, it is shown that the vaiability of stocks at WE is changing with time and fo this eason a shot tem vaiability should be taken into account in eal option valuation pocess, i.e., the last days. Othe models based on the Black choles one that efuse its basic assumptions ae also pesented. Keywods: eal options, Black choles models, value of the fim
12 abela 1 Uogóienia modelu Blacka cholesa Odejście od założenia Auto Postać modelu watość euopejskiej opcji kupna Baku dywidendy Meton 1973 = e e C f f f δ δ δ, gdzie:δ stała stopa dywidendy Baku podatków i kosztów tansakcyjnych Ingesoll 1976 = e e C τ δ τ δ τ τ δ , gdzie: τ stopa podatkowa, δ koszty tansakcji tałych stóp pocentowych Meton 1973 = B B B C B watość woej od yzyka obligacji zeokuponowej zdyskontowanej, bez wypłaty odsetek o teminie wykupu ównym teminowi wygaśnięcia opcji, waiancja ceny akcji i stopy dyskontowej obligacji. Działania ynku w sposób ciągły i cen akcji zmieniających się w sposób ciągły Meton 1976 Cox i Ross 1976 Modelowanie za pomocą funkcji skokowych połączenie skoków i dyfuzji. Zakładając oganiczoną wielkość skoków i ich ozkład log-nomay: [ ] = = e n e C n k k n ˆ ˆ ˆ ˆ! λ λ λ częstotliwość skoków, K śednia wielkość skoku wyażona w stosunku do ceny akcji, R = λ {n/[1k]}/, ˆ n j =, j waiancja ozkładu skoków. Rozkład końcowych cen akcji jest log-nomay Jaow i Rudd 198 Zmiany cen pzebiegają w sposób dyfuzyjny, ale niekoniecznie powadzą do ozkładu log-nomalego uogóienie modelu Blacka cholesa dopuszczające możliwość, by sama zmienność cen podlegała pocesowi stochastycznemu. Źódło: opacowanie własne na podstawie [], [3], [5], [8], [10] [1].
MODELE WYCENY OPCJI RZECZOWYCH MODELE BLACKA SCHOLESA
B A D A N I A O P E R A C Y J N E I D E C Y Z J E Nr 1 2005 Zofia WILIMOWSKA* Małgorzata ŁUKANIUK* MODELE WYCENY OPCJI RZECZOWYCH MODELE BLACKA SCHOLESA W artykule omówiono modele wyceny opcji finansowych
Bardziej szczegółowoTradycyjne mierniki ryzyka
Tadycyjne mieniki yzyka Pzykład 1. Ryzyko w pzypadku potfela inwestycyjnego Dwie inwestycje mają następujące stopy zwotu, zależne od sytuacji gospodaczej: Sytuacja Pawdopodobieństwo R R Recesja 0, 9,0%
Bardziej szczegółowoAKADEMIA INWESTORA INDYWIDUALNEGO CZĘŚĆ II. AKCJE.
uma Pzedsiębiocy /6 Lipiec 205. AKAEMIA INWESTORA INYWIUALNEGO CZĘŚĆ II. AKCJE. WYCENA AKCJI Wycena akcji jest elementem analizy fundamentalnej akcji. Następuje po analizie egionu, gospodaki i banży, w
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział 1 Charakterystyka i klasyfikacja instrumentów finansowych. Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa
Spis teści Wstęp.......................................... 7 Rozdział 1 Chaakteystyka i klasyfikacja instumentów finansowych. Ryzyko w działalności pzedsiębiostwa 1.1. Istota instumentów finansowych........................
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 8: Wprowadzenie do modelu ISLM: krzywa LM oraz krzywa IS
Makoekonomia 1 Wykład 8: Wpowadzenie do modelu ISLM: kzywa LM oaz kzywa IS Gabiela Gotkowska Kateda Makoekonomii i Teoii Handlu Zaganicznego Plan wykładu Deteminanty popytu na pieniądz Równowaga na ynku
Bardziej szczegółowoF : R 0;1 rozkład prawdopodobieństwa stopy zwrotu.
Nie gaussowskie kyteia zaządzania potfelem Kyteia dominacji stochastycznej stopa zwotu C 0 C0 0, C ;, 0 t C C : R 0;1 ozkład pawdopodobieństwa stopy zwotu 0 U : R R funkcja użyteczności watości stopy zwotu
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 8: Wprowadzenie do modelu ISLM: krzywa LM oraz krzywa IS
Makoekonomia 1 Wykład 8: Wpowadzenie do modelu ISLM: kzywa LM oaz kzywa IS D hab. Gabiela Gotkowska Kateda Makoekonomii i Teoii Handlu Zaganicznego Nasz mapa dogowa Kzyż keynesowski Teoia pefeencji płynności
Bardziej szczegółowoWartości wybranych przedsiębiorstw górniczych przy zastosowaniu EVA *
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO n 786 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia n 64/1 (2013) s. 269 278 Watości wybanych pzedsiębiostw góniczych pzy zastosowaniu EVA * Adam Sojda ** Steszczenie:
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń majątkowych r.
Zadanie. W kolejnych okesach czasu t =,,3,... ubezpieczony, chaakteyzujący się paametem yzyka Λ, geneuje szkód. Dla danego Λ = λ zmienne N t N, N, N 3,... są waunkowo niezależne i mają (bzegowe) ozkłady
Bardziej szczegółowoTemat 3 - Pieniądz i system bankowy
Temat 3 - Pieniądz i system bankowy Pieniądz pewien powszechnie akceptowany towa, któy w zależności od sytuacji pełni funkcję: śodka wymiany jednostki ozachunkowej (umożliwia wyażanie cen i powadzenie
Bardziej szczegółowoOptymalizacja struktury kapitału w przedsiębiorstwie 1
A N N A L E S U N I V E R S I TAT I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A LUBLIN POLONIA VOL. XLIV, 2 SECTIO H 2010 ANDRZEJ SZOPA Optymalizacja stuktuy kapitału w pzedsiębiostwie 1 Optimization
Bardziej szczegółowoWykład 9. Model ISLM: część I
Makoekonomia 1 Wykład 9 Model ISLM: część I Gabiela Gotkowska Kateda Makoekonomii i Teoii Handlu Zaganicznego Plan wykładu Model ISLM Równowaga gaficzna Równowaga algebaiczna Skutki zmian paametów egzogenicznych
Bardziej szczegółowoWycena europejskiej opcji kupna model ciągły
Henyk Kogie Uniesytet ceciński Wycena euopejskiej opcji kupna model ciągły tescenie elem tego atykułu jest ukaanie paktycnego ykoystania metody matyngałoej dla pocesó ciągłych do yceny euopejskiej opcji
Bardziej szczegółowoGraf skierowany. Graf zależności dla struktur drzewiastych rozgrywających parametrycznie
Gaf skieowany Gaf skieowany definiuje się jako upoządkowaną paę zbioów. Piewszy z nich zawiea wiezchołki gafu, a dugi składa się z kawędzi gafu, czyli upoządkowanych pa wiezchołków. Ruch po gafie możliwy
Bardziej szczegółowoRodzajowy rachunek kosztów Wycena zuŝycia materiałów
Rodzajowy achunek kosztów (wycena zuŝycia mateiałów) Wycena zuŝycia mateiałów ZuŜycie mateiałów moŝe być miezone, wyceniane, dokumentowane i ewidencjonowane w óŝny sposób. Stosowane metody wywieają jednak
Bardziej szczegółowoLIST EMISYJNY nr 3 /2014 Ministra Finansów
LIST EMISYJNY n /0 Minista Finansów z dnia stycznia 0. w spawie emisji kótkookesowych oszczędnościowych obligacji skabowych o opocentowaniu stałym ofeowanych w sieci spzedaży detalicznej Na podstawie at.
Bardziej szczegółowoModel klasyczny gospodarki otwartej
Model klasyczny gospodaki otwatej Do tej poy ozpatywaliśmy model sztucznie zakładający, iż gospodaka danego kaju jest gospodaką zamkniętą. A zatem bak było międzynaodowych pzepływów dób i kapitału. Jeżeli
Bardziej szczegółowoArytmetyka finansowa Wykład 6 Dr Wioletta Nowak
Aytmetya finansowa Wyład 6 Wioletta Nowa Ryne apitałowy zez yne apitałowy ozumie się ogół tansacji upna-spzedaży, tóych pzedmiotem są instumenty finansowe o oesie wyupu dłuższym niż o. Śodi uzysane z emisji
Bardziej szczegółowoREZONATORY DIELEKTRYCZNE
REZONATORY DIELEKTRYCZNE Rezonato dielektyczny twozy małostatny, niemetalizowany dielektyk o dużej pzenikalności elektycznej ( > 0) i dobej stabilności tempeatuowej, zwykle w kształcie cylindycznych dysków
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Lista 3
Zaządzanie yzykiem Lisa 3 1. Oszacowano nasępujący ozkład pawdopodobieńswa dla sóp zwou z akcji A i B (Tabela 1). W chwili obecnej Akcja A ma waość ynkową 70, a akcja B 50 zł. Ile wynosi pięciopocenowa
Bardziej szczegółowoBADANIE ZALEśNOŚCI POMIĘDZY WARTOŚCIĄ WYKŁADNIKA HURSTA A SKUTECZNOŚCIĄ STRATEGII INWESTYCYJNYCH OPARTYCH NA ANALIZIE TECHNICZNEJ WPROWADZENIE
Edyta Macinkiewicz Kateda Zaządzania, Wydział Oganizacji i Zaządzania Politechniki Łódzkiej e-mail: emac@p.lodz.pl BADANIE ZALEśNOŚCI POMIĘDZY WARTOŚCIĄ WYKŁADNIKA HURSTA A SKUTECZNOŚCIĄ STRATEGII INWESTYCYJNYCH
Bardziej szczegółowoOpcje podstawowe własności.
Opcje podstawowe własności. Opcja jest to rodzaj umowy między dwoma podmiotami i jednocześnie instrument finansowy. Opcje kupna (call) dają posiadaczowi prawo do kupienia określonego w umowie aktywa (bazowego)
Bardziej szczegółowoZWIĄZEK FUNKCJI OMEGA Z DOMINACJĄ STOCHASTYCZNĄ
Studia konomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwesytetu konomicznego w Katowicach ISSN 283-86 N 237 25 Infomatyka i konometia 2 wa Michalska Uniwesytet konomiczny w Katowicach Wydział Infomatyki i Komunikacji Kateda
Bardziej szczegółowoRyzyko walutowe. Kursy walutowe spot i forward. Teorie kursów walutowych
Ryzyko walutowe. Kusy walutowe spot i owa. eoie kusów walutowych Postawowe pojęcia Deinicja yzyka walutowego - schemat z piewszego wykłau. Zazązanie yzykiem walutowym obejmuje wybó instumentów (aktywów)
Bardziej szczegółowoDWUMIANOWY MODEL WYCENY OPCJI RZECZOWYCH. 1. Wprowadzenie
B A D A N I A O P E R A C Y J N E I D E C Y Z J E Nr 1 005 Zofia WILIMOWSKA* Małgorzata ŁUKANIUK** DWUMIANOWY MODEL WYCENY OPCJI RZECZOWYCH Zastosowanie drzew dwumianowych do wyceny opcji rzeczowych umożliwia
Bardziej szczegółowo1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt)
II Etap Maj 2013 Zadanie 1 II Etap Maj 2013 1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt) 1.1/podaj definicję składnika
Bardziej szczegółowoPRÓBA OCENY KIERUNKÓW I TEMPA ZMIAN INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W KRAJACH NOWO PRZYJĘTYCH I ASPIRUJĄCYCH DO UNII EUROPEJSKIEJ
B A D A N I A O P E A C Y J N E I D E C Y Z J E N 006 Kaol KUKUŁA*, Jacek STOJNY* PÓBA OCENY KIEUNKÓW I TEMPA ZMIAN INFASTUKTUY TANSPOTOWEJ W KAJACH NOWO PZYJĘTYCH I ASPIUJĄCYCH DO UNII EUOPEJSKIEJ Pzedstawiono
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska
Makoekonomia 1 dla MSEMen Gabiela Gotkowska Rozszezamy analizę pzyczyn wahao koniunktualnych W czasie dwóch ostatnich zajęd zajmowaliśmy się analizą deteminantów wielkości PKB w kótkim okesie Analiza ta
Bardziej szczegółowoNOMINALNA STOPA PROCENTOWA stopa oprocentowania przyjęta w okresie bazowym; nie uwzględnia skutków kapitalizacji odsetek
Symbole: nominalna stopa pocentowa ( od stu ) n ilość okesów (lat, miesięcy, kwatałów etc.) m ilość podokesów (np. stopa pocentowa podana jest w skali oku; kapitalizacja miesięczna m=12) d stopa dyskontowa
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki
POLITECHNIKA OPOLSKA Wydział Elektotechniki i Automatyki Mg inż. Michał Tomaszewski MODEL PRZEDSIĘBIORSTWA DYSTRYBUCYJNEGO DZIAŁAJĄCEGO NA OTWARTYM RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ Autoefeat pacy doktoskiej
Bardziej szczegółowoWycena opcji. Dr inż. Bożena Mielczarek
Wycena opcji Dr inż. Bożena Mielczarek Stock Price Wahania ceny akcji Cena jednostki podlega niewielkim wahaniom dziennym (miesięcznym) wykazując jednak stały trend wznoszący. Cena może się doraźnie obniżać,
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1
Bardziej szczegółowoSTANDARDY EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Z PROCESÓW ENERGETYCZNEGO SPALANIA PALIW ANALIZA ZMIAN
STANISŁAW KIRSEK, JOANNA STUDENCKA STANDARDY EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Z PROCESÓW ENERGETYCZNEGO SPALANIA PALIW ANALIZA ZMIAN THE STANDARDS OF AIR POLLUTION EMISSION FROM THE FUELS COMBUSTION
Bardziej szczegółowoMIERNICTWO WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH I NIEELEKTRYCZNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Elektyczny Kateda Elektotechniki Teoetycznej i Metologii nstukcja do zajęć laboatoyjnych z pzedmiotu MENCTWO WEKOŚC EEKTYCZNYCH NEEEKTYCZNYCH Kod pzedmiotu: ENSC554 Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoInwestycje finansowe. Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. Ryzyko.
Inwestycje finansowe Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. yzyko. Inwestycje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego (np. bony skarbowe). Instrumenty rynku walutowego. Obligacje. Akcje. Instrumenty pochodne.
Bardziej szczegółowoWykład 1. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Przestrzeń probabilistyczna.
Podstawowe pojęcia. Wykład Elementy achunku pawdopodobieństwa. Pzestzeń pobabilistyczna. Doświadczenie losowe-doświadczenie (zjawisko, któego wyniku nie możemy pzewidzieć. Pojęcie piewotne achunku pawdopodobieństwa
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI, ELEKTRONIKI I MIERNICTWA
WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POITEHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki ABORATORIUM PODSTAW EEKTROTEHNIKI, EEKTRONIKI I MIERNITWA ĆWIZENIE 7 Pojemność złącza p-n POJĘIA I MODEE potzebne do zozumienia
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach statutu KBC BETA Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 27 lutego 2015 r.
Ogłoszenie o zmianach statutu KBC BETA Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 27 lutego 2015 r. KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające jako organ KBC BETA Specjalistycznego
Bardziej szczegółowoWyznaczanie profilu prędkości płynu w rurociągu o przekroju kołowym
1.Wpowadzenie Wyznaczanie pofilu pędkości płynu w uociągu o pzekoju kołowym Dla ustalonego, jednokieunkowego i uwastwionego pzepływu pzez uę o pzekoju kołowym ównanie Naviea-Stokesa upaszcza się do postaci
Bardziej szczegółowoWycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne
Matematyka finansowa - 8 Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością przedsiębiorstwa
Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa 3.3 Metody dochodowe Do wyceny przedsiębiorstwa stosuje się, obok metod majątkowych - metody dochodowe, często określane mianem metod zdyskontowanego dochodu ekonomicznego.
Bardziej szczegółowoOPCJE NA GPW. Zespół Rekomendacji i Analiz Giełdowych Departament Klientów Detalicznych Katowice, luty 2004
OPCJE NA GPW Zespół Rekomendacji i Analiz Giełdowych Departament Klientów Detalicznych Katowice, luty 2004 CO TO JEST OPCJA, RODZAJE OPCJI Opcja - prawo do kupna, lub sprzedaży instrumentu bazowego po
Bardziej szczegółowoMETODA ZDYSKONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
METODA ZDYSONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH W meodach dochodowych podsawową wielkością, kóa okeśla waość pzedsiębioswa są dochody jakie mogą być geneowane z powadzenia działalności gospodaczej
Bardziej szczegółowoSterowanie zapasami materiałowymi firmy aspekty ekonomiczne i organizacyjne
Sławomi Juszczyk Kateda Ekonomiki i Oganizacji Pzedsiębiostw Szkoła Główna Gospodastwa Wiejskiego w Waszawie Maia Tymińska Zakład Zaządzania UJK w Kielcach, Filia w Piotkowie Tybunalskim Steowanie zapasami
Bardziej szczegółowoDOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY
DOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY - Wocław, Wybzeże J. Słowackiego 9 tel. (7) --7, -9-8 e-mail: dolnoslaska@ohp.pl fax (7) -9- N konta: NBP O/Wocław 9 7 9 88 N egon: 78 NIP: 89---9
Bardziej szczegółowoOcena siły oddziaływania procesów objaśniających dla modeli przestrzennych
Michał Benad Pietzak * Ocena siły oddziaływania pocesów objaśniających dla modeli pzestzennych Wstęp Ekonomiczne analizy pzestzenne są ważnym kieunkiem ozwoju ekonometii pzestzennej Wynika to z faktu,
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZENIA
NSTRKJA DO ĆWZENA Temat: Rezonans w obwodach elektycznych el ćwiczenia elem ćwiczenia jest doświadczalne spawdzenie podstawowych właściwości szeegowych i ównoległych ezonansowych obwodów elektycznych.
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 11 OPTYMALIZACJA WIELOKRYTERIALNA
WYKŁAD OPTYMALIZACJA WIELOKYTEIALNA Wstęp. W wielu pzypadkach pzy pojektowaniu konstukcji technicznych dla okeślenia ich jakości jest niezędne wpowadzenie więcej niż jednego kyteium oceny. F ) { ( ), (
Bardziej szczegółowoWykład 11. Pompa ciepła - uzupełnienie II Zasada Termodynamiki Entropia w ujęciu termodynamicznym c.d. Entropia w ujęciu statystycznym
Wykład 11 Pompa ciepła - uzupełnienie II Zasada emodynamiki Entopia w ujęciu temodynamicznym c.d. Entopia w ujęciu statystycznym W. Dominik Wydział Fizyki UW emodynamika 2018/2019 1/30 G Pompa cieplna
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko SPIS TREŚCI
INWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa SPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie - badania w zakresie inwestycji i finansów Literatura Rozdział 1. Rynki i instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoPróba określenia miary jakości informacji na gruncie teorii grafów dla potrzeb dydaktyki
Póba okeślenia miay jakości infomacji na guncie teoii gafów dla potzeb dydaktyki Zbigniew Osiak E-mail: zbigniew.osiak@gmail.com http://ocid.og/0000-0002-5007-306x http://via.og/autho/zbigniew_osiak Steszczenie
Bardziej szczegółowoINSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE
INSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE OPCJE / DEFINICJA Opcja jest prawem do zakupu lub sprzedaży określonej ilości wyspecyfikowanego przedmiotu (tzw. instrumentu bazowego)
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 11.10.2004 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXIII Egzamin dla Aktuariuszy - 11 października 2004 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXIII Egzamin dla Aktuariuszy - 11 października 2004 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... WERSJA TESTU Czas egzaminu: 100 minut
Bardziej szczegółowoModelowanie przepływu cieczy przez ośrodki porowate Wykład III
Modelowanie pzepływu cieczy pzez ośodki poowate Wykład III 6 Ogólne zasady ozwiązywania ównań hydodynamicznego modelu pzepływu. Metody ozwiązania ównania Laplace a. Wpowadzenie wielkości potencjału pędkości
Bardziej szczegółowoII.6. Wahadło proste.
II.6. Wahadło poste. Pzez wahadło poste ozumiemy uch oscylacyjny punktu mateialnego o masie m po dolnym łuku okęgu o pomieniu, w stałym polu gawitacyjnym g = constant. Fig. II.6.1. ozkład wektoa g pzyśpieszenia
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Bardziej szczegółowoTemat 4 - Model ISLM
mg Batłomiej Rokicki Ćwiczenia z Makoekonomii I 2005/2006 Temat 4 - Model ISLM Podstawowe założenia modelu: pieniądz odgywa ważną olę pzy deteminowaniu poziomu dochodu i zatudnienia inwestycje nie mają
Bardziej szczegółowoBADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO
LABORATORIUM ELEKTRONIKI I ELEKTROTECHNIKI BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO Opacował: d inŝ. Aleksande Patyk 1.Cel i zakes ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, właściwościami
Bardziej szczegółowoDOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY
DOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY -3 Wocław, Wybzeże J. Słowackiego 9 tel. () 3--, 3-9-8 e-mail: dolnoslaska@ohp.pl fax () 3-9- N konta: NBP O/Wocław 9 9 88 3 N egon: 38 NIP: 89---9
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 26.05.2014 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXVII Egzamin dla Aktuariuszy z 26 maja 2014 r. Część I
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXVII Egzamin dla Aktuariuszy z 26 maja 2014 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Przyjmijmy
Bardziej szczegółowoZarządzanie portfelem inwestycyjnym
Zarządzanie portfelem inwestycyjnym Dr hab. Renata Karkowska 1 12. Charakterystyka opcji i ich zastosowanie Rodzaje opcji Zastosowanie opcji do zabezpieczania ryzyka rynkowego 13. Wycena opcji i współczynniki
Bardziej szczegółowoII ETAP EGZAMINU EGZAMIN PISEMNY
II ETAP EGZAMINU NA DORADCĘ INWESTYCYJNEGO EGZAMIN PISEMNY 7 grudnia 2014 r. Warszawa Treść i koncepcja pytań zawartych w teście są przedmiotem praw autorskich i nie mogą być publikowane lub w inny sposób
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 10.12.2012 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXII Egzamin dla Aktuariuszy z 10 grudnia 2012 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXII Egzamin dla Aktuariuszy z 10 grudnia 2012 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1.
Bardziej szczegółowoOpcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do:
Jesteś tu: Bossa.pl Opcje na WIG20 - wprowadzenie Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do: żądania w ustalonym terminie dostawy instrumentu bazowego po określonej cenie wykonania
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do rynku opcji. Marek Suchowolec
Wprowadzenie do rynku opcji Marek Suchowolec Plan Bibliografia Historia opcji Definicja opcji Porównanie opcji do polisy ubezpieczeniowej Rodzaje opcji Animatorzy opcji Depozyty zabezpieczające Warranty
Bardziej szczegółowoMetody optymalizacji. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie
Metody optymalizacji d inż. Paweł Zalewski kademia Moska w Szczecinie Optymalizacja - definicje: Zadaniem optymalizacji jest wyznaczenie spośód dopuszczalnych ozwiązań danego polemu ozwiązania najlepszego
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 03.10.2011 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 3 października 2011 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 3 października 2011 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut
Bardziej szczegółowoSprawozdanie EKSPERTYZA SYSTEMU WG: DIN EN ISO 9001:2000 DIN EN ISO 14001:2005 OHSAS 18001:2007. Valeo Service Sp. z o.o. Warszawa.
Spawozdanie EKSPERTYZA SYSTEMU WG: DIN EN ISO 9001:2000 DIN EN ISO 14001:2005 OHSAS 18001:2007 Valeo Sevice Sp. z o.o. Waszawa DQS GmbH Deutsche Gesellschaft zu Zetifizieung von Managementsystemen mazec
Bardziej szczegółowoKognitywistyka II r. Teoria rzetelności wyników testu. Teorie inteligencji i sposoby jej pomiaru (4) Rzetelność czyli dokładność pomiaru
Kognitywistyka II Teoie inteligencji i sposoby jej pomiau (4) Teoia zetelności wyników testu Rzetelność czyli dokładność pomiau W języku potocznym temin zetelność oznacza niezawodność (dokładność). W psychometii
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3
Zadanie 1 Inwestor rozważa nabycie obligacji wieczystej (konsoli), od której będzie otrzymywał na koniec każdego półrocza kupon w wysokości 80 zł. Wymagana przez inwestora stopa zwrotu w terminie do wykupu
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE USŁUG TRANSPORTOWYCH W OBSZARZE DZIAŁANIA CENTRUM LOGISTYCZNO-DYSTRYBUCYJNEGO
PACE NAUKOWE POLIECHNIKI WASZAWSKIEJ z. 64 anspot 2008 Jolanta ŻAK Wydział anspotu Politechniki Waszawskie Zakład Logistyki i Systemów anspotowych ul. Koszykowa 75, 00-662 Waszawa logika@it.pw.edu.pl MODELOWANIE
Bardziej szczegółowoDOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY
DOLNOŚLĄSKA WOJEWÓDZKA KOMENDA OCHOTNICZYCH HUFCÓW PRACY 50- Wocław, Wybzeże J. Słowackiego 9 tel. (07) -65-70, -9-08 e-mail: dolnoslaska@ohp.pl fax (07) -9-0 N konta: NBP O/Wocław 9 00 67 0059 88 000
Bardziej szczegółowoćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Rafał Kusy Poziom studiów (I lub II stopnia): II stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Bardziej szczegółowoInwestowanie w obligacje
Inwestowanie w obligacje Ile zapłacić za obligację aby uzyskać oczekiwaną stopę zwrotu? Jaką stopę zwrotu uzyskamy kupując obligację po danej cenie? Jak zmienią się ceny obligacji, kiedy Rada olityki ieniężnej
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 5 czerwca 2006 r. Część I. Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 5 czerwca 006 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Inwestor dokonuje
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. L Egzamin dla Aktuariuszy z 5 października 2009 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy L Egzamin dla Aktuariuszy z 5 października 2009 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 0 minut 1 1.
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNE DZIAŁANIE PÓL: ELEKTRYCZNEGO I MAGNETYCZNEGO W ELEKTROTECHNOLOGIACH (NA PRZYKŁADZIE SEPARACJI) *)
Antoni CIEŚLA DYNAMICZNE DZIAŁANIE PÓL: ELEKTRYCZNEGO I MAGNETYCZNEGO W ELEKTROTECHNOLOGIACH (NA PRZYKŁADZIE SEPARACJI) *) STRESZCZENIE Statyczne pola elektyczne i magnetyczne są wykozystywane m. in. w
Bardziej szczegółowoROZWIAZANIA ZAGADNIEŃ PRZEPŁYWU FILTRACYJNEGO METODAMI ANALITYCZNYMI.
Modelowanie pzepływu cieczy pzez ośodki poowate Wykład VII ROZWIAZANIA ZAGADNIEŃ PRZEPŁYWU FILTRACYJNEGO METODAMI ANALITYCZNYMI. 7. Pzepływ pzez goblę z uwzględnieniem zasilania wodami infiltacyjnymi.
Bardziej szczegółowoDokumentacja Analityczna wycena instrumentów pochodnych na stopę procentową
Dokumentacja Analityczna wycena instrumentów pochodnych na stopę procentową Tomasz Romanowski Opis wycenianych instrumentów Caplet / Floorlet Jest to pojedyncza opcja kupna/sprzedaży stopy rynkowej L(T,
Bardziej szczegółowoLegg Mason Akcji Skoncentrowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Raport kwartalny za okres od 1 października 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku
Nota nr 1 - Polityka rachunkowości Funduszu Uwagi ogólne Fundusz stosuje przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych
Bardziej szczegółowoMONITORING STACJI FOTOWOLTAICZNYCH W ŚWIETLE NORM EUROPEJSKICH
51 Aleksande Zaemba *, Tadeusz Rodziewicz **, Bogdan Gaca ** i Maia Wacławek ** * Kateda Elektotechniki Politechnika Częstochowska al. Amii Kajowej 17, 42-200 Częstochowa e-mail: zaemba@el.pcz.czest.pl
Bardziej szczegółowoMetodyka obliczeń wartości parametrów technicznoekonomicznych
Metodyka obliczeń watości paametów technicznoekonomicznych Wesja: 1.1 Konstancin-Jeziona, siepień 2018. Histoia aktualizacji Data Fima Wesja Opis zmiany 24.08.2018 PSE S.A. 1.0 Publikacja dokumentu 28.08.2018
Bardziej szczegółowoOpcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,
Opcje - wprowadzenie Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony wcześniej kurs terminowy. W dniu rozliczenia transakcji terminowej forward:
Bardziej szczegółowoII Etap egzaminu na Doradcę Inwestycyjnego Maj 2014. Zadanie 2
II Etap egzaminu na Doradcę Inwestycyjnego Maj 2014 Zadanie 2 1/ Analizowane są dwie spółki Alfa i Gamma. Spółka Alfa finansuje swoją działalność nie korzystając z długu, natomiast spółka Gamma finansuje
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 15.06.2015 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXXI Egzamin dla Aktuariuszy z 15 czerwca 2015 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 czerwca 201 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Pracownik
Bardziej szczegółowo1. Dane uzupełniające o pozycjach bilansu i rachunku wyników z operacji funduszu:
DODATKOWE INFORMACJE i OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ZA OKRES OD 18 GRUDNIA 2003 ROKU DO 31 GRUDNIA 2004 ROKU DWS POLSKA FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO MIESZANEGO STABILNEGO WZROSTU 1. Dane uzupełniające
Bardziej szczegółowoMetody oceny efektywności inwestycji rzeczowych
I Metody oceny efektywności inwestycji rzeczowych Efektywność inwestycji rzeczowych Inwestycje - aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z przyrostu wartości tych aktywów. Efektywność inwestycji
Bardziej szczegółowo1. Charakterystyka obligacji. 2. Rodzaje obligacji. 3. Zadania praktyczne-duration/ceny obligacji.
mgr Maciej Jagódka 1. Charakterystyka obligacji 2. Rodzaje obligacji. 3. Zadania praktyczne-duration/ceny obligacji. Wierzycielski papier wartościowy, w którym emitent obligacji jest dłużnikiem posiadacza
Bardziej szczegółowoWycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy
Instrumenty pochodne 2014 Wycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy Jerzy Dzieża, WMS, AGH Kraków 28 maja 2014 (Instrumenty pochodne 2014 ) Wycena equity derivatives
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 16 maja 2005 r. Część I Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 6 maja 005 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... WERSJA TESTU A Czas egzaminu: 00 minut . Inwestorzy
Bardziej szczegółowodr inż. Małgorzata Langer Architektura komputerów
Instukcja współfinansowana pzez Unię Euopejską w amach Euopejskiego Funduszu Społecznego w pojekcie Innowacyjna dydaktyka bez oganiczeń zintegowany ozwój Politechniki Łódzkiej zaządzanie Uczelnią, nowoczesna
Bardziej szczegółowoKomisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXX Egzamin dla Aktuariuszy z 23 marca 2015 r. Część I Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXX Egzamin dla Aktuariuszy z 23 marca 2015 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Rozważmy
Bardziej szczegółowoĆwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym. Opcje Strategie opcyjne
Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym Opcje Strategie opcyjne 1 Współczynniki greckie Współczynniki greckie określają o ile zmieni się kurs opcji w wyniku zmiany wartości poszczególnych
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXIV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 czerwca 2013 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXIV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 czerwca 2013 r. Część I Matematyka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 0 minut 1 1. Rozważamy
Bardziej szczegółowoFinanse behawioralne. Finanse 110630-1165
behawioralne Plan wykładu klasyczne a behawioralne Kiedy są przydatne narzędzia finansów behawioralnych? Przykłady modeli finansów behawioralnych klasyczne a behawioralne klasyczne opierają się dwóch założeniach:
Bardziej szczegółowoWycena opcji w modelu uwzględniającym efekt AR-GARCH
Krzysztof Piontek Katedra Inwestycji Finansowych i Ubezpieczeń Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wycena opcji w modelu uwzględniającym efekt AR-GARCH Wprowadzenie U podstaw modelu Blacka, Scholesa i Mertona
Bardziej szczegółowoBPH FUNDUSZ INWESTYCYJNY MIESZANY PRO LOKATA
BPH FUNDUSZ INWESTYCYJNY MIESZANY PRO LOKATA Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz.U. z 2002 roku, Nr 76, poz.
Bardziej szczegółowoMateriały do samodzielnego kształcenia Inżynieria finansowa i zarządzanie ryzykiem. Temat wykładu: Wycena kontraktów swap
Materiały do samodzielnego kształcenia Inżynieria finansowa i zarządzanie ryzykiem Temat wykładu: Wycena kontraktów swap Podstawowe zagadnienia: 1. Wycena swapa procentowego metodą wyceny obligacji 2.
Bardziej szczegółowoBeata Stolorz. Słowa kluczowe: opcje, miary wrażliwości, gamma, zomma, model wyceny opcji Blacka Scholesa.
Zomma współczynnik wrażliwości opcji Beata Stolorz Zomma współczynnik wrażliwości opcji Streszczenie: Jednym z najlepszych narzędzi pomiaru ryzyka opcji są miary wrażliwości. Odzwierciedlają one wpływ
Bardziej szczegółowo