Wykład 9. Model ISLM: część I

Transkrypt

1 Makoekonomia 1 Wykład 9 Model ISLM: część I Gabiela Gotkowska Kateda Makoekonomii i Teoii Handlu Zaganicznego

2 Plan wykładu Model ISLM Równowaga gaficzna Równowaga algebaiczna Skutki zmian paametów egzogenicznych Efekt wypieania, tansmisji i tłumienia Polityka gospodacza w ISLM: piewsze pzybliżenie Lektuy: Begg D. et all., R. 24.

3 Model ISLM 3

4 Stuktua modelu ISLM Dochód Rynek pieniądza: popyt podaż Polityka monetana Rynek aktywów: Rynek obligacji: popyt podaż Stopy pocentowe Rynek dób: zagegowane wydatki i podukcja Polityka fiskalna

5 Postać algebaiczna kzywych IS i LM Kzywa IS [ AE ( b n) ] AE b n b n 1 Kzywa LM M k P h k h 1 h M P 5

6 Równowaga makoekonomiczna A LM * 0 IS * 0 6

7 Ile wynosi i w ównowadze? Rozwiązanie układu ównań składającego się z ównania kzywej IS oaz kzywej LM: Pozwala wyznaczyć watości i chaakteystyczne dla ównowagi na obu ynkach: 7 h k P M n b AE ] ) ( [ hp M n b k h n b P M n b k h hae h k n b k h n b P M n b k h hae ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (

8 Model ISLM jako czana skzynka Zmienne egzogeniczne: Konsumpcja autonomiczna Inwestycje autonomiczne Wydatki ządowe (autonomiczne) Tansfey (autonomiczne) Podatki kwotowe (autonomiczne) Ekspot (autonomiczny) Impot autonomiczny Nominalna podaż pieniądza Poziom cen Paamety: c kańcowa skłonność do konsumpcji t stopa opodatkowania m kańcowa skłonność do impotu k ważliwość popytu na pieniądz na zmiany h ważliwość popytu na pieniądz na zmiany b ważliwość inwestycji na zmiany n ważliwość ekspotu netto na zmiany Zmienne endogeniczne: Dochód (podukt) w ównowadze Stopa pocentowa w ównowadze

9 Model IS-LM: zastosowanie do analizy gospodaki Za pomocą modelu IS-LM możemy badać, jakie będą skutki dla PKB () oaz stopy pocentowej () szoków, któym podlega gospodaka Pzez szoki ozumiemy zmiany egzogenicznych paametów w naszym modelu (np. zmiany autonomicznych inwestycji czy ekspotu, zmianę stopy podatkowej, zmianę wysokości tansfeów społecznych, zmianę poziomu podaży pieniądza) Pozwala nam to wyjaśniać obsewowane zmiany PKB oaz pzewidywać skutki wydazeń w gospodace 9

10 Wzost mnożnika wydatkowego * 1 * 0 Wzost mnożnika wydatkowego α IS1 Możliwe pzyczyny: Obniżenie stopy opodatkowania Spadek kańcowej skłonności do impotu Zwiększenie kańcowej skłonności do konsumpcji LM IS 0 * 0 * 1 Skutek: wzost; wzost 10

11 Zmiany elastyczności popytu na pieniądz * 0 Wzost h, spadek k LM 0 LM 1 Pzyczyny: Wzost elastyczności popytu na pieniądz względem stóp pocentowych h Zmiana h zmienia nachylenie i punkt pzecięcia z osią pionową * 1 IS 0 * 0 * 1 Skutek: wzost; spadek 11

12 Inna postać ozwiązania modelu Czyli upaszczając: M AE P Gdzie: h h k( b n) b n h Zwiększenie lub zmniejszenie wydatków autonomicznych powoduje zmiany w PKB ówne β (mnożnik polityki fiskalnej), zaś zmiana podaży pieniądza skutkuje zmianami PKB w popocji okeślonej pzez γ (mnożnik polityki pieniężnej) Mnożniki mają intepetację podobną jak w modelu keynesowskim 12

13 Mnożnik polityki fiskalnej Mnożnik polityki fiskalnej zależy dodatnio od mnożnika wydatkowego, lecz jest od niego mniejszy. Czemu? wzost wydatków autonomicznych powoduje nie tylko, że ktoś zacznie podukować to, co zostaje zakupione, to z kolei dopowadzi do powstania dochodów, dochody stają się źódłem finansowania kolejnych wydatków itd. ale ównież skutkuje zwiększeniem popytu na pieniądz, co z kolei (pzy danej podaży pieniądza) podnosi stopy pocentowe, te zaś ujemnie wpływają na wydatki zależne od wysokości stóp pocentowych, głównie inwestycji i ekspotu netto (salda handlu zaganicznego); idąc dalej, te zmniejszone wydatki niwelują efekt zwiększonych wydatków autonomicznych h h k( b n) 13

14 Mnożnik polityki fiskalnej cd. Wzost wydatków autonomicznych skutkuje: Na ynku towaowym: Mnożnikowe zwiększenie podukcji Na ynku pieniężnym: Wzost dochodów pacowników i właścicieli fim Wzost wydatków pochodnych, np. konsumpcji, któa jest funkcja dochodu Zwiększenie liczby tansakcji i popytu na pieniądz Wzost stóp pocentowych Zmiana wydatków zależnych od stóp pocentowych (np. spadek inwestycji) 1

15 Efekty zmian na ynku towaowym Model IS-LM wskazuje, że z powodu powiązań między ynkiem towaów i usług a ynkiem pieniężnym obsewujemy kilka efektów: Efekty tansmisji (pzenoszenia impulsów między ynkiem towaowym i ynkiem pieniężnym) Efekty wypieania (wydatków pywatnych pzez ządowe, ekspotu netto pzez wydatki kajowe) Efekty tłumienia (wygaszania spadku lub wzostu aktywności ekonomicznej powodowanych pzez zmianę poziomu wydatków) 1

16 Efekt tansmisji Polega na powiązaniu ynków towaowego i pieniężnego Każdy szok na ynku towaowym wywołujący zmianę dochodu w ównowadze wywołuje zmianę popytu na pieniądz i w konsekwencji (pzy stałej podaży pieniądza) zmianę stopy pocentowej Każdy szok na ynku pieniężnym wywołujący zmianę stopy pocentowej w ównowadze wywołuje zmianę popytu inwestycyjnego (i ekspotowego) i w konsekwencji zmianę dochodu w ównowadze 1

17 Efekt wypieania IS1 IS 0 LM Skutki zwiększenia pzez ząd swoich wydatków na doba i usługi Gdybyśmy analizowali skutki z pominięciem ynku pieniężnego Δ=αΔG: wzósłby z 1 do 2 Ale: wzost wzost L wzost, a to z kolei ponownie oddziałuje na ynek dób wywołując spadek inwestycji i ekspotu netto A zatem faktyczna Δ = 3-1, zaś 2-3 nazywamy efektem wypieania pywatnych wydatków inwestycyjnych (i związanych z ekspotem) pzez wydatki publiczne. 17

18 Efekt tłumienia IS 0 IS1 LM Efekt tłumienia, podobnie jak wypychania, opiea się na powiązaniu ynku pieniężnego i towaowego, ale jest jego swego odzaju odwotnością Δ = 3-1, zaś odcinek 2 3 nazywamy efektem tłumienia

19 Mnożnik polityki monetanej Działanie tego mnożnika polega na tym, że zwiększenie ilości pieniądza uuchamia spadek stóp pocentowych, to zaś powadzi do zwiększenia wydatków zależnych od stóp pocentowych, głównie inwestycji i salda handlu zaganicznego, co z kolei skutkuje zwiększeniem podukcji Mechanizm ten nazywamy mechanizmem tansmisji monetanej 1

20 Mnożnik polityki monetanej Wzost podaży pieniądza Na ynku pieniężnym Spadek wysokości stóp pocentowych Zwiększenie liczby tansakcji i popytu na pieniądz Wzost stóp pocentowych Na ynku towaowym Wzost wydatków zależnych od stóp pocentowych Mnożnikowe zwiększenie podukcji Wzost dochodów pacowników i właścicieli fim Zmiana wydatków pochodnych, np. konsumpcji 20

21 Ale właściwie jak silne będą skutki zmian w AE czy w podaży pieniądza? Wiemy już, jakie skutki ma zwiększenie (zmniejszenie) AE oaz podaży pieniądza. Wiemy także, jakie mechanizmy stoją za ostatecznym wynikiem obsewowanym w modelu IS-LM (zmiana i ) Ale czy dana zmiana M musi zawsze (w każdej gospodace) powodować taki sam wzost spadek? Czy każda zmiana wydatków autonomicznych musi powodować taki sam spadek i? 2

22 Efekty zmian na ynku towaowym IS1 IS1 LM k : h 1 h M P IS 0 IS 0 LM LM 22

23 Efekty zmian na ynku towaowym: pzypadek skajny 1 IS 0 IS1 Pzypadek klasyczny Pzyczyna: Popyt na pieniądz nieważliwy na stopę pocentową. Wówczas k/h dąży do nieskończoności (h0), a kzywa LM jest pionowa. Pełny efekt wypieania LM 0 23

24 Efekty zmian na ynku towaowym: pzypadek skajny 2 0 IS 0 IS1 LM Pułapka płynności Wszyscy dążą do posiadania gotówki Dzieje się tak pzy dużej ważliwości popytu na pieniądz na zmiany (zjawisko to ma miejsce pzy niskiej, kytycznej stopie pocentowej, pzy któej nie oczekuje się, że może się ona jeszcze obniżyć). Bak efektu wypieania Polityka monetana jest zupełnie nieskuteczna 24

25 Efekty zmian na ynku pieniężnym AE IS : b n b n 1 IS LM 0 LM1 IS LM 0 LM1 25

26 Koniec wykładu 9. Dziękuję i zapaszam za tydzień!