S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy

Transkrypt

1 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł A - Fizjologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr (I i II) Liczba przypisanych punktów ECTS (z rozbiciem na semestry ) Formy prowadzenia zajęć Forma zaliczenia Kierownik jednostki Osoby prowadzące zajęcia z zaznaczeniem adiunkta dydaktycznego lub osoby odpowiedzialnej za przedmiot Strona internetowa jednostki Język prowadzenia zajęć obowiązkowy Wydział Lekarsko-Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka Medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Stacjonarne (s) Rok 2, semestr IV 6 95 godzin, w tym 20 godzin wykładów i 75 godzin ćwiczeń egzamin końcowy: testowy prof. dr hab. n. med. Andrzej Pawlik dr hab. n. med. Sylwia Słuczanowska- Głąbowska, sylwia@pum.edu.pl polski Strona 1 z 9

2 Informacje szczegółowe Cele modułu/przedmiotu 1. Przekazanie wiedzy o czynności narządów i układów narządowych; wyjaśnienie mechanizmów i sposobów regulacji funkcji fizjologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zasad funkcjonowania organizmu jako zintegrowanego systemu homeostatycznego funkcjonującego w logicznym układzie wzajemnych powiązań. 2. Zdefiniowanie stanu zdrowia jako utrzymywania homeostazy, opisanie jej uwarunkowań, podstawowych parametrów, przyczyn i skutków zakłóceń oraz mechanizmów kompensujących. 3. Wykazanie, że możliwości adaptacyjne organizmu człowieka do zmian środowiska, obciążeń pracą fizyczną, umysłową oraz naporów emocjonalnych są ograniczone i indywidualnie zróżnicowane a warunkiem właściwego postępowania profilaktycznego jest dostosowanie trybu życia człowieka do indywidualnych możliwości jego organizmu warunkowanych aktualną wydolnością. 4. Przedstawienie wartości referencyjnych podstawowych parametrów fizykochemicznych środowiska wewnętrznego oraz wskaźników morfologicznych i zmiennych fizjologicznych. 5. Dostarczenie podstaw dla odróżnienia stanu zdrowia od dysfunkcji i zaburzeń chorobowych oraz wiedzy umożliwiającej w toku dalszej nauki zrozumienie procesów patofizjologicznych i objawów klinicznych, co umożliwi racjonalne wnioskowanie przyczynowo-skutkowe w diagnostyce i terapii oraz ułatwi zrozumienie mechanizmów działania leków i toksyn. 6. Powiązanie wiedzy o procesach fizjologicznych z zadaniami praktycznymi laboratoryjnymi oraz próbami o charakterze klinicznym, w celu nabycia umiejętności obserwacji czynności organizmu i precyzyjnego opisywania jego stanów a tym samym ułatwienie wdrożenia do przyszłego badania klinicznego oraz kształtowanie właściwych relacji badający/badany. W czasie ćwiczeń i wykładów wskazuje się na zróżnicowanie informacji zawartych w dostępnych źródłach, wspólnie analizuje ich znaczenie, cechy wspólne i różniące podkreśla konieczność weryfikacji danych pozyskanych z jednego źródła w oparciu o inne i sięgania do materiałów nowych, publikowanych przez wydawców o ustalonej renomie. Strona 2 z 9

3 Wymagania wstępne w zakresie Wskazuje się na konkretnych przykładach zastosowanie przekazywanych informacji do analizy objawów chorobowych czy zrozumienia stosowanych procedur diagnostycznych lub terapeutycznych ze względów oczywistych jest to nieco ograniczone na tym etapie studiów. Pytanie dlaczego? i próby wspólnych a potem coraz bardziej samodzielnych na nie odpowiedzi są stale obecne w procesie dydaktycznym. Wiedzy Znajomość budowy anatomicznej człowieka tkanek, narządów i układów narządowych; wiedza o strukturze i czynności komórki i organelli wewnątrzkomórkowych. Znajomość podstawowych pojęć i reakcji biochemicznych wewnątrz i zewnątrzkomórkowych oraz przebiegu i znaczeniu szlaków metabolicznych. Umiejętności Posługiwanie się mikroskopem optycznym; korzystanie w stopniu podstawowym z dostępnych baz danych. Kompetencji społecznych Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) lp. efektu kształcenia W01 W02 W03 W04 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: zna budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym oraz czynnościowym (układ kostnostawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy, narządy zmysłów, powłoka wspólna) zna prawidłową budowę i funkcje komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach zdrowia i choroby zna mechanizmy regulacji funkcji narządów i układów organizmu człowieka zna mechanizmy działania hormonów oraz konsekwencje zaburzeń regulacji Współpraca w grupie w celu wspólnego opisu obserwowanych zjawisk i wyciągania wniosków; nawyk samokształcenia i krytycznej oceny informacji. SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia A.W2 A.W3 A.W5 A.W6 Sposób weryfikacji efektów kształcenia* Strona 3 z 9

4 W05 W06 W07 U01 U02 U03 K01 hormonalnej posiada wiedzę o procesach metabolicznych, mechanizmach ich regulacji oraz ich wzajemnych powiązań na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym i ustrojowym; zna sposoby komunikacji między komórkami, a także między komórką a macierzą pozakomórkową, oraz szlaki przekazywania sygnałów w komórce i przykłady zaburzeń w tych procesach zna budowę i funkcje układu odpornościowego, w tym mechanizmy odporności nieswoistej i swoistej organizmu potrafi wskazywać różnice w budowie i funkcjonowaniu organizmu na poszczególnych etapach rozwoju osobniczego potrafi wyizolować komórki układu odpornościowego z materiału biologicznego potrafi różnicować komórki układu odpornościowego w warunkach in vitro jest świadomy konieczności stałego dokształcania się A.W8 A.W9 A.W15 A.U3 A.U8 A.U9 A.K1 Tabela efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć lp. SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia Wykład Seminarium K, ET PS Forma zajęć dydaktycznych Ćwiczenia Ćwiczenia kliniczne inne.. 1. A.W2 X 2. A.W3 X 3. A.W5 X 4. A.W6 X 5. A.W8 X 6. A.W9 X 7. A.W15 X 8. A.U3 X 9. A.U8 X 10. A.U9 X 11. A.K1 X Strona 4 z 9

5 lp. treści kształcenia TK01 TK02 TK03 TK04 TK05 TK06 TK07 Opis treści kształcenia Wykład: Wprowadzenie do przedmiotu; procesy fizjologiczne z uwzględnieniem roli poszczególnych narządów i układów narządowych. Skład chemiczny podstawowych kompartmentów ciała. Funkcje transportowa i recepcyjna błony komórkowej. Przestrzenie płynowe organizmu. Homeostaza jako wyróżnik stanu zdrowia i choroby. Optymalizacja funkcji. Wykład: Tkanki pobudliwe. Zjawiska elektrofizjologiczne. Neurotransmittery depolaryzujące i hiperpolaryzujące w ośrodkowym układzie nerwowym. Wykład: Sprzężenie elektrochemiczne w mięśniach. Mięśnie szkieletowe: sarkomer, układ sarkotubularny: mechanizm skurczu. Znaczenie i właściwości mięśni gładkich. Wykład: Organizacja czynnościowa układu krążenia rola serca i poszczególnych odcinków układu krążenia. Czynność bioelektryczna serca: powstawanie i przewodzenie pobudzenia układ bodźcoprzewodzący serca, podstawy automatyzmu serca. Wykład: Czynność mechaniczna serca: fazy cyklu sercowego; objętości i pojemności komór serca, rezerwy czynnościowe. Regulacja czynności serca: wewnętrzne mechanizmy regulacji; wpływ układu autonomicznego i czynników humoralnych. Krążenie wieńcowe. Nerwowa i humoralna regulacja czynności układu krążenia. Wykład: Biomechanika oddychania. Dyfuzja gazów w płucach. Regulacja oddychania; ośrodek oddechowy, chemoreceptory tętnicze, receptory płuc. Krążenie płucne. Wykład: Budowa i czynność nefronu; filtracja kłębuszkowa, sekrecja i resorpcja kanalikowa, pojęcie klirensu nerkowego. Regulacja czynności nerek. ilość godzin 3h Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu W01, W02, W04, W06, W07, U01, W01, W02, W04, W06, W07, U01, 2h W04, W06, W07, U01, 2h W01, W04, W06, W07, U01, 2h W01, W04, W05, W06, W07, 2h W01, W04, W06, 2h W01, W04, W05, W06, Strona 5 z 9

6 TK08 TK09 TK10 TK11 TK12 TK13 TK14 Wykład: Regulacja hormonalna czynności organizmu. Ćwiczenie: Środowisko wewnętrzne organizmu: homeostaza i sposoby jej utrzymywania, sterowanie w systemach homeostatycznych. Przestrzenie wodne organizmu: zasady oznaczania przestrzeni wodnych, oznaczanie ECF za pomocą rodanku potasu. (TBW) i jej składowe, podstawowe elektrolity. Drogi i sposoby utraty wody i elektrolitów. Równowaga wodnoelektrolitowa organizmu i jej regulacja. Ćwiczenie: Rola krwi w organizmie. Skład krwi. Transport gazów oddechowych (tlenu, dwutlenku węgla) we krwi. Hemoliza, czynniki hemolizujące, określenie oporności krwinek czerwonych na działanie roztworów hipotonicznych. Ćwiczenie: Hemostaza przebieg krzepnięcia i fibrynolizy; badanie układu krzepnięcia przegląd i omówienie podstawowych metod diagnostycznych; sposoby zapobiegania krzepnięciu. Ćwiczenie: Grupy krwi: Oznaczenie antygenów grupowych układu ABO i antygenu D układu Rh. Pojęcie niezgodności serologicznej i konfliktu serologicznego. Próba zgodności krwi dawcy i biorcy (próba krzyżowa). Zasady przetaczania krwi. Ćwiczenie: Leukocyty ilość, podział, rola. Liczenie krwinek białych w komorze. Obraz mikroskopowy krwi niebarwiony i barwiony. Barwienie rozmazu krwi. Obliczanie procentowego udziału poszczególnych typów krwinek białych w barwionym preparacie krwi człowieka leukogram wg Schillinga. Ćwiczenie: Odporność swoista i nieswoista, humoralna i komórkowa. Pojęcie antygenu i przeciwciała. Immunoglobuliny. Pierwotna i wtórna odpowiedź immunologiczna. Oznaczanie szybkości opadania krwinek odczyn Biernackiego, OB. znaczenie diagnostyczne oznaczania OB. 3h W01, W04, W05, W06 W01, W03, W04, W05, W06, U04, K01, K02, K03, K04 W03, W04, W06, W09, U02, U04, K01, K02, K03, K04 W03, W06, W07, W09, U04, K01, K02, K03, K04 W03, W09, U04, U05, K02, K03, K04 W03, W08, W09, U02, U03, U04, K03, K04 W03, W06, W08, W09, U04, K02, K03, K04 Strona 6 z 9

7 TK15 TK16 TK17 TK18 TK19 Ćwiczenie: Diagnostyka układu czerwonokrwinkowego: liczenie krwinek czerwonych w komorze i wg hematokrytu; oznaczanie hematokrytu (Ht). Wyliczanie podstawowych wskaźników czerwonokrwinkowych: MHC, MCHC, MCV. Ćwiczenie: Kształt i składowe potencjału czynnościowego neuronu. Zmiany pobudliwości neuronu w czasie trwania potencjału czynnościowego; zależność między siłą bodźca a wielkością pobudzenia w tkance. Podział czucia. Czucie eksteroceptywne i proprioceptywne. Nocycepcja. Charakterystyka i rola układu autonomicznego. Ocena czucia eksteroceptywnego. Ćwiczenie: Fizjologia serca część I: Układ przewodzący serca: rozrusznik serca. Czynność mechaniczna serca fazy cyklu sercowego. Zjawiska akustyczne towarzyszące czynności serca tony serca, mechanizmy powstawania tonów serca. Uderzenie koniuszkowe. Elektrokardiografia. Odprowadzenie kończynowe i przedsercowe. Wprowadzenie do opisywania prawidłowego ekg: ocena pochodzenia rytmu serca, jego miarowości i częstości; ocena kształtu i czasu trwania załamków, zespołów, odcinków, odstępów; oś elektryczna serca. Ćwiczenie: Elektrokardiografia. Odprowadzenie kończynowe i przedsercowe. Wprowadzenie do opisywania prawidłowego ekg: ocena pochodzenia rytmu serca, jego miarowości i częstości; ocena kształtu i czasu trwania załamków, zespołów, odcinków, odstępów; oś elektryczna serca. Ćwiczenie: Ciśnienie tętnicze skurczowe, rozkurczowe, średnie: metody pomiaru, warunki badania, czynniki kształtujące. Opór naczyniowy, rola naczyń oporowych. Tętno definicja, cechy tętna; ocena tętna tętniczego: naczynia dostępne ocenie palpacyjnej. W03, W09, U02, U04, K02, K03, K04 W04, W06, W07, K02, K03, K04 W04, W06, K01 W04, W06, W07, U04, K01, K02, K03, K04 W06, K02, K03, K04 Strona 7 z 9

8 Ćwiczenie: Wentylacja TK20 pęcherzykowa minutowa. Spirometria objętości i pojemności W04, W06, K02, K03, K04 płuc. TK21 Ćwiczenie: Metody oceny funkcji nerek. Badanie osadu moczu. Obliczanie współczynników oczyszczania osocza. GFR i Tm. U04, K02, K03, K04 Ćwiczenie: Procesy zachodzące w poszczególnych odcinkach układu trawiennego. Hormony żołądkowojelitowe. Czynności motoryczne przewodu pokarmowego. TK22 Wydzielanie w układzie trawiennym: rola, skład i regulacja wydzielania W04, W05, W06, K03, K04 śliny, soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego i żółci. Trawienie i wchłanianie: węglowodanów, tłuszczów, białek. Wchłanianie wody i niektórych elektrolitów. Funkcje wątroby. Ćwiczenie: Całkowita przemiana TK23 materii i jej składowe. Regulacja przyjmowania pożywienia ośrodek głodu, ośrodek sytości. Ocena stanu W06, K03, K04 odżywienia: BMI i WHR. Termoregulacja. Hormony tarczycy. Ćwiczenie: Fizjologia zmysłu słuchu i równowagi. Badanie zmysłu równowagi, próby Barany`ego i TK24 Romberga. Badanie narządu słuchu za pomocą szeptu i mowy potocznej, zegarka i stroika. Próby: Rinnego, Webera, Schwabacha. Badanie ucha zewnętrznego. W06, K02, K03, K04 Ćwiczenie: Fizjologia zmysłu wzroku. Oznaczanie ostrości wzroku tablicami Snellena. Widzenie barwne. Widzenie dwuoczne. TK25 Doświadczenie Mariotte a. Określanie pola widzenia. Badanie W06, K02, K03, K04 odruchu źrenic na światło. Rozpoznawanie miejsca uszkodzenia analizatora wzrokowego. TK26 Podział czucia. Czucie eksteroceptywne i proprioceptywne. Nocycepcja. Charakterystyka i rola układu autonomicznego Ocena czucia eksteroceptywnego. W04, K03, K04 Ocena czucia głębokiego ułożenia, wibracji, ruchu, stereognozji. Czucie bólu (nocyceptywne). TK27 Termoregulacja. Hormony tarczycy. 3h W04, W05, W06 Strona 8 z 9

9 Zalecana literatura: Literatura obowiązkowa 1. Fizjologia człowieka Jan Górski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Fizjologia człowieka Podręcznik dla studentów medycyny; red. S. J. Konturek; wyd. Elsevier Urban&Partner Literatura uzupełniająca 1. Fizjologia W. F. Ganong: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej W.Z. Traczyk, A. Trzebski (red.), wyd. III zm. I unow. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) W ocenie (opinii) nauczyciela Godziny kontaktowe z nauczycielem 60 Przygotowanie do ćwiczeń/seminarium 30 Czytanie wskazanej literatury 25 Napisanie raportu z laboratorium/ćwiczeń/przygotowanie 15 projektu/referatu itp. Przygotowanie do kolokwium/kartkówki 20 Przygotowanie do egzaminu 30 Inne.. Sumaryczne obciążenie pracy studenta 180 Obciążenie studenta [h] W ocenie (opinii) studenta Punkty ECTS za moduł/przedmiot 7 Uwagi Średnia *Przykładowe sposoby weryfikacji efektów kształcenia: EP egzamin pisemny EU - egzamin ustny ET egzamin testowy EPR egzamin praktyczny K kolokwium R referat S sprawdzenie umiejętności praktycznych RZĆ raport z ćwiczeń z dyskusją wyników O - ocena aktywności i postawy studenta SL - sprawozdanie laboratoryjne SP studium przypadku PS - ocena umiejętności pracy samodzielnej W kartkówka przed rozpoczęciem zajęć PM prezentacja multimedialna i inne Strona 9 z 9