Harmonogramowanie czynności (1)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Harmonogramowanie czynności (1)"

Transkrypt

1 Harmonogramowanie czynności (1) dr inż. Mariusz Kaleta Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Politechnika Warszawska Październik 2011 dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 1 / 50

2 Podstawy Przedmiot harmonogramowania Obszar badań operacyjnych związany z modelowaniem wybranych problemów decyzyjnych opracowywaniem algorytmów optymalizacyjnych i decyzyjnych Typowe obszary aplikacyjne to modele i algorytmy harmonogramowania i zarządzania procesami produkcji dóbr oraz usług dystrybucji w systemach produkcyjnych, informacyjnych, komunikacyjnych jako element informatycznych systemów zarządzania dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 2 / 50

3 Podstawy Metodyka badań operacyjnych Cykl postępowania Deskryptywna analiza problemu Tworzenie modelu decyzyjnego Opracowanie algorytmu i rozwiązywanie Analiza rozwiązań (analiza wrażliwościowa i parametryczna) Sprzężenie zwrotne (porównanie z obiektem rzeczywistym i ewentualne wprowadzenie dodatkowych warunków) dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 3 / 50

4 Podstawy Modelowanie rzeczywistych obiektów Model obiektu Pewien wzorcowy (bardziej lub mniej precyzyjny) opis, abstrakcyjna, uproszczona reprezentacja obiektu, przedstawiająca wybrane cechy lub zasady działania Nie jest dokładną kopią modelowanego obiektu Rodzaje modeli: techniczny, matematyczny, symulacyjny Model deskryptywny vs. decyzyjny Model matematyczny Zawiera istotne stałe i zmienne wielkości parametry obiektu oraz matematyczne zależności opisujące relacje pomiędzy parametrami dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 4 / 50

5 Podstawy Modelowanie rzeczywistych obiektów Model decyzyjny Model matematyczny, w którym występują określone kryteria, warunki oraz zmienne decyzyjne z pewnego zbioru rozwiązań Istnieje pewna swoboda wyboru decyzji i możliwość ich oceny Jeżeli zmienne decyzyjne są poddawane procesowi optymalizacji model optymalizacyjny dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 5 / 50

6 Podstawy Podstawowe pojęcia System obsługi Złożony z wielu procesorów Na procesorach wykonywane pewne zadania elementarne, czyli operacje Do systemu napływają obiekty (zadania), które są przetwarzane w wyniku wykonywania operacji na poszczególnych procesorach Zadania mogą składać się z wielu operacji, np. powiązanych relacją poprzedzania System modelowany jako sieć złożona z pojedynczych stanowisk obsługi dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 6 / 50

7 Podstawy Podstawowe pojęcia Stanowisko obsługi Pojedyncze stanowisko obsługi składa się z procesora bufora wejściowego (w szczególności o zerowej pojemności) zadań nadchodzących Zadania gotowe do obsługi na danym stanowisku konkurują między sobą o dostęp do procesora oraz inne wymagane zasoby dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 7 / 50

8 Podstawy Podstawowe pojęcia Proces Przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych stanów systemu (przebieg zmian stanów systemu) Zmiany występują w sposób nieciągły proces dyskretny Zmiany występują w sposób ciągły proces ciągły Zasób Pewna ilość posiadanych środków materialnych lub niematerialnych Zebrana, nagromadzona w celu wykorzystywania przy realizacji planowanych zadań, operacji czy procesów Zasób może stać się istotnie zauważalny dopiero wtedy, gdy go zaczyna brakować Zasób jest tym, czego brak może spowodować zablokowanie realizacji procesu dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 8 / 50

9 Podstawy Podstawowe pojęcia Klasyfikacja zasobów Zasoby zużywalne Zasoby dostępne w ograniczonej ilości w rozważanym okresie czasu, których porcje są zużywane podczas wykonywania operacji Jeżeli porcja zasobu jest przydzielona do wykonywania operacji, wielkość dostępnego zasobu jest na stałe redukowana o wielkość zużytej porcji Przykłady: energia, materiały, pieniądze Zasoby odnawialne Ograniczone chwilowo, dostępne w w ograniczonej liczbie lub ilości w każdej chwili Jeżeli pewna liczba lub ilość zasobu ograniczonego chwilowo zostanie przydzielona podczas wykonywania operacji, to po zakończeniu wykonywania operacji ta liczba lub ilość zasobu zostanie zwolniona i może być później wykorzystywana przy innych operacjach Przykłady: maszyna, procesor, mocy chwilowa dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 9 / 50

10 Podstawy Podstawowe pojęcia Czas Jest szczególnym rodzajem zasobu Wyróżnionym ze względu na nieubłagalny i niezależny od podejmowanych decyzji Jest zmienną niezależną, w funkcji której określamy dostępność innych zasobów dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 10 / 50

11 Podstawy Podstawowe pojęcia Czynności/operacje/zdarzenia Operacja część procesu obejmująca czynności realizowane w jednorodnych warunkach (na jednym obiekcie z wykorzystaniem ustalonego zestawu zasobów) Operacja jest zazwyczaj utożsamiana z pojedynczymi czynnościami Zdarzenia charakteryzując bieżący stan operacji, np. rozpoczęcie, zakończenie Ukończenie operacji może być jednoczesne z rozpoczęcie innych operacji Atrybutem operacji jest jej czas trwania, a atrybutem zdarzenia chwila wystąpienia dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 11 / 50

12 Podstawy Procesy dyskretne Proces dyskretny jest złożony z operacji dyskretnych Przejście do kolejnych operacji po ukończeniu wcześniejszych operacji wymaga nieciągłej zmiany warunków realizacji procesu, np. ukończenia pewnej usługi, przydzielenia zasobu, zmiany asortymentu produkcji, wymiany narzędzia, montażu kilku detali w jeden podzespół Proces złożony składa się z wielu działających współbieżnie procesów składowych (operacji), które są wzajemnie związane i oddziałują na siebie np. poprzez występowanie warunków poprzedzania pewnych operacji oraz konieczność dzielenia wspólnych zasobów Model wirtualny (model systemu operacyjnego ) Każdy proces jest traktowany współbieżnie jako realizowany na wirtualnym zestawie własnych zasobów (procesorów) Pozwala na ukrycie złożonych powiązań pomiędzy procesami współbieżnymi konkurującymi o dostęp do wspólnych zasobów dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 12 / 50

13 Podstawy Macierz zasoby/procesy Zasoby Procesy współbieżne proces 1... proces i... Zasób 1 X X Zasób 2 X Zasób 3 X X Zasób 4 X dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 13 / 50

14 Podstawy Wykres Gantta Wykres obrazujący realizację operacji zaalokowanych do procesorów na osi czasu Harmonogramowanie Wyznaczanie najlepszych przebiegów procesów dyskretnych harmonogramu realizacji operacji oraz przydziału zasobów do realizacji operacji dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 14 / 50

15 Podstawy Charakterystyka zadań Parametry j n j l a j r j q j d j D j p j w j indeks zadania, j = 1,..., n liczba operacji zadania j indeks procesora, l = 1,..., L chwila przybycia zadania do systemu chwila gotowości do obsługi czas dostawy po wykonaniu zadania pożądany termin ukończenia zadania krytyczny termin ukończenia zadania czas wykonywania zadania priorytet zadania dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 15 / 50

16 Podstawy Miary jakości Miary charakteryzujące zadanie j S j chwila rozpoczęcia wykonywania zadania C j chwila zakończenia zadania (lub termin dostawy, gdy q j > 0) W j czas oczekiwania, czas wykonania p j może być małym ułamkiem W j F j = C j r j czas przepływu (przebywania zadania j w systemie) L j = C j d j czas opóźnienia (dodatni lub ujemny) T j = max(0, L j ) czas spóźnienia E j = max(0, L j ) czas przyspieszenia, wyprzedzenia, np. z karą h j U j U j = 1, gdy zadanie spóźnione, U j = 0 w przeciwnym przypadku UN j = E j + T j nieterminowość, (niepunktualność) UNj w = h j E j + w j T j nieterminowość ważona dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 16 / 50

17 Podstawy Miary jakości harmonogramu maksymalny czas zakończenia C max = max j C j maksymalny czas przepływu F max = max j F j maksymalne opóźnienie L max = max j L j maksymalne spóźnienie T max = max j T j suma czasów zakończenia nj=1 C j suma czasów przepływu nj=1 F j suma czasów opóźnienia nj=1 L j suma czasów spóźnienia nj=1 T j liczba zadań spóźnionych nj=1 U j suma czasów nieterminowości nj=1 UN j ważona suma czasów zakończenia nj=1 w j C j ważona suma czasów przepływu nj=1 w j F j ważona suma czasów opóźnienia nj=1 w j L j ważona suma czasów spóźnienia nj=1 w j T j ważona liczba zadań spóźnionych nj=1 w j U j ważona suma nieterminowości nj=1 w j UN j dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 17 / 50

18 Podstawy Klasyfikacja problemów szeregowania Miary równoważne wj C j = w j F j + w j r j = w j L j + w j d j Notacja 3-polowa α β γ α charakteryzuje rodzaj systemu obsługi 1 system jednoprocesorowy P układ procesorów równoległych O otwarty system obsługi F system przepływowy J ogólny system gniazdowy Liczba procesorów m oraz ewentualnie inne parametry charakteryzujące zasoby i topologię systemu dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 18 / 50

19 Podstawy Klasyfikacja problemów szeregowania Notacja 3-polowa α β γ β charakteryzuje zadania podzielność (pmtn) lub niepodzielność zadań wymaganie dodatkowych zasobów (res) relacje poprzedzania (prec) występowanie niezerowych czasów gotowości r j lub dostaw q j charakterystyki czasów wykonywania operacji terminy krytyczne zadań wymagania niemożności oczekiwania w kolejkach puste pole oznacza zadania niepodzielne i niezależne, r j = 0, q j = 0 oraz dowolne czasy wykonywania p j γ definiuje kryterium jakości dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 19 / 50

20 Podstawy Klasyfikacja problemów szeregowania Notacja 3-polowa α β γ P4 C max szeregowanie niepodzielnych i niezależnych zadań na 4 procesorach równoległych z kryterium C max O3 ptmn F j szeregowanie podzielnych i niezależnych zadań w trzyprocesorowym, otwartym systemie obsługi z kryterium minimalizacji sumy czasów przepływu dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 20 / 50

21 Podstawy Reguły priorytetowe Reguły statyczne LIFO (Last In First Out) FIFO (First In First Out) LPT (Longest Processing Time First) SPT (Shortest Processing Time First) EDD (Earliest Due Date First) dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 21 / 50

22 Podstawy Reguły priorytetowe Reguły dynamiczne p j (t) suma czasów pozostałych do wykonania operacji zadania T j w chwili t n j (t) liczba pozostałych do wykonania operacji zadania T j w chwili t MWR (Most Work Remaining) priorytet największej pozostałej pracochłonności p j (t) STR (Slack Time Remaining) STR j (t) = d j t p j (t) STO (Slack Time remaining per Operation) STO j (t) = d j t p j (t) n j (t) dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 22 / 50

23 Podstawy Reguły priorytetowe Reguły dynamiczne CR (Critical Ratio) lub CR j = STR j(t) STR j (0) CR j = STR j(t) p j (t) dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 23 / 50

24 Wprowadzenie Problemy harmonogramowania a modele sieciowe Wiele zadań harmonogramowania można modelować jako zadania sieciowe, szczególnie zagadnienia planowania procesów produkcyjnych (planowanie przedsięwzięcia) planowanie dystrybucji dóbr przydział pracowników do stanowisk Modele sieciowe są łatwe własność unimodularności dedykowane algorytmy sieciowe dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 24 / 50

25 Podstawowe oznaczenia Elementy modelu sieciowego Zbiór wierzchołków V = {1...m} Zbiór krawędzi E = {(i, j)} : i, j V } Graf G = (V, E) Macierz incydencji A = [a ik ] m n dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 25 / 50

26 Podstawowe oznaczenia Parametry sieci Przepustowość łuków x ij Jednostkowe koszty/zyski na łukach c ij Przepływ x ij Ograniczenia na dywergencje węzłów b i Dywergencja P(i) zbiór poprzedników N(i) zbiór następników Dywergencja div x (i) = j N(i) x ij j P(i) x ji dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 26 / 50

27 Podstawowe oznaczenia Dywergencja Źródła o wydajności b i : div x (i) b i x ij b i (i,j) E Ujścia o zapotrzebowaniu b i : div x (i) b i x ji b i (j,i) E Wierzchołki pośredniczące b i = 0: div x (i) = 0 x ij x ji = 0 (i,j) E (j,i) E dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 27 / 50

28 Model sieciowy a model ZPL Zadanie przypływu w sieci to szczególny przypadek modelu ZPL gdzie A jest macierzą incydencji min x 0 = c T x x Ax = b 0 x x dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 28 / 50

29 Funkcja celu Maksymalizacja przepływu (zdefiniowane przepustowości) Minimalizacja kosztu przesyłu (zdefiniowane koszty) Koszty addytywne (nieograniczone przepustowości) Koszty addytywne (ograniczone przepustowości) Koszt maksymalny (nieograniczone przepustowości) Koszt maksymalny (ograniczone przepustowości) dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 29 / 50

30 Zadanie maksymalnego przepływu Należy znaleźć przepływ o maksymalnej wartości pomiędzy źródłem a ujściem w sieci przepływowej Algorytm Forda-Fulkersona Metoda iteracyjna W każdej iteracji poszukiwana ścieżka powiększająca przepływ Przebieg iteracji Cechowanie wierzchołków Aktualizacja przepływów dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 30 / 50

31 Zadanie maksymalnego przepływu Cechowanie wierzchołków Dla wierzchołka j cechowanie za pomocą pary (i{+ }, ɛ) A jest wierzchołkiem z którego jest rozważany przepływ znak + lub - oznacza zwiększenie lub zmniejszenie dywergencji węzła j ɛ jest wartością o jaką przepływ może zostać zmodyfikowany Wierzchołek początkowy jest cechowany (, ) Dalej cechujemy nieocechowane wierzchołki... i jest ocechowany (??, ɛ), j jest nieocechowany, (i, j) E, x ij < x ij, to cechujemy (i+, min{ɛ, x ij x ij }) i jest ocechowany (??, ɛ), j jest nieocechowany, (j, i) E, x ji > 0, to cechujemy (i, min{ɛ, x ij })...dopóki Ocechowany zostanie wierzchołek końcowy znaleziono ścieżkę powiększającą Nie będzie można ocechować końcowego, ani żadnego innego wierzchołka dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 31 / 50

32 Zadanie maksymalnego przepływu Aktualizacja przepływu Przepływy są zmieniane rozpoczynając od wierzchołka końcowego i przechodząc łukami zgodnie ze znakowaniem Wszystkie przepływy są zmieniane o wartość ɛ dla wierzchołka końcowego Przepływ na łuku (i, j) jest zwiększany, gdy znakowanie w wierzchołku i jest + Przepływ na łuku (i, j) jest zmniejszany, gdy znakowanie w wierzchołku i jest - dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 32 / 50

33 Minimalny przekrój sieci Minimalny przekrój sieci Przekrój (S, T ) grafu G = (V, E) jest podziałem V na rozłączone podzbiory S i T takie, że S T, S T = Przepustowość przekroju (S, T ) wynosi (i,j) E:i S,j T x ij Minimalny przekrój sieci to przekrój, którego przepustowość jest najmniejsza ze wszystkich przekrojów sieci Maksymalny przepływ w sieci jest równy minimalnemu przekrojowi w sieci (minimalny przekrój jest wąskim gardłem w sieci) Wyznaczanie minimalnego przekroju sieci Po ostatniej iteracji algorytmu F.-F. otrzymujemy minimalny przekrój sieci (V 1, V 2 ), gdzie V 1 to wierzchołki oznakowane, a V 2 wierzchołki nieoznakowane dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 33 / 50

34 Zadanie przydziału Zadanie przydziału Należy przydzielić (skojarzyć) dwie kategorie obiektów/zasobów, np. procesory i zadania, tak aby każdy procesor był przydzielony do co najwyżej jednego zadania każde zadanie było przydzielone do co najwyżej jednego procesora minimalizować pewne kryterium jakości Przykłady Przydział zespołów/pracowników do stanowisk/zadań Przydział zadań do stanowisk obróbki Przydział zleceń do filii dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 34 / 50

35 Zadanie przydziału model sieciowy Model sieciowy Zasoby z pierwszej grupy Zasoby z drugiej grupy dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 35 / 50

36 Zadanie przydziału funkcja celu Przydział jak największej liczby zasobów maksymalizacja przepływu Minimalizacja sumy kosztów przy zadanej liczbie skojarzeń Minimalizacja najdroższego przydziału przy zadanej liczbie skojarzeń dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 36 / 50

37 Zadanie przydziału przykład Przykład Przydzielić jak najwięcej zadań 1..4 do zespołów A..D A B C D 1 X X 2 X 3 X X 4 X X Model sieciowy dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 37 / 50

38 Zadanie przydziału przykład Przykład Przydzielić jak najwięcej zadań 1..4 do zespołów A..D A B C D 1 X X 2 X 3 X X 4 X X Model sieciowy dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 37 / 50

39 Szeregowanie zadań jako problem przydziału Wiele zadań szeregowania można przedstawić jako problemy przydziału Wierzchołkom mogą odpowiadać operacje, zadania, zasoby, procesory, jednostki czasu, pozycje zadania w uszeregowaniu, itp. Przepływy na łukach modelują przydział elementów dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 38 / 50

40 Szeregowanie zadań jako problem przydziału Przydział zasobów do zadań sformułowanie n zadań do wykonania Każde zadanie wymaga jednostki zasobu i jest realizowane w przedziale czasu [a i ; b i ] Czas potrzebny na przezbrojenie zasobu z zadania i na zadanie j wynosi r ij Należy zminimalizować liczbę jednostek zasobu Przydział zasobów do zadań sposób rozwiązania Wyznaczamy macierz relacji poprzedzania a ij zawierającą 1 jeżeli zadanie j może być wykonane po zadaniu i, 0 w p.p. Szukamy maksymalnego przydziału zadań do zadań przy możliwych przydziałach zdefiniowanych przez a ij dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 39 / 50

41 Minimalizacja kosztów przydziału Koszty sumacyjne Klasyczne sformułowanie ZPL problemu sieciowego max x 0 = c T x x x ij 1 j x i,j {0, 1} i x ij 1 (i, j) E dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 40 / 50

42 Minimalizacja sumy kosztów przydziału Algorytm węgierski Macierz kosztów c n n Krok 1 Od każdego elementu macierzy kosztów odejmij najmniejszą wartość w danym wierszu Od każdego elementu macierzy kosztów odejmij najmniejszą wartość w danej kolumnie Krok 2 sprawdzenie liczby niezależny zer Wykreśl linie pionowe i poziome przechodzące przez zera w macierzy kosztów, tak aby liczba linii była minimalna Jeżeli użyto n to koniec algorytmu Krok 3 powiększenie liczby zer niezależnych Znajdź najmniejszy nieskreślony element Odejmij ten element od wszystkich nieskreślonych elementów Dodaj ten element do wszystkich elementów podwójnie skreślonych dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 41 / 50

43 Minimalnokosztowe zadanie przydziału Cel: dokonać przydziału jak największej liczby zasobów przy jak najmniejszym koszcie Dekompozycja problemu na dwa etapy: Maksymalizacja przydziału poprzez sprowadzenie do zadania maksymalnego przypływu Minimalizacja kosztów przy zadanej liczbie skojarzeń poprzez sprowadzenie do problemu minimalnokosztowego przepływu w sieci dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 42 / 50

44 Minimalizacja kosztów przydziału Minimalizacja maksymalnego kosztu Metoda progowa Wyznaczenie progu startowego C, np. jako wybór większej wartości z minimum z każdego wiersza i minimum z każdej kolumny Usunięcie wszystkich elementów większych od C Sprawdzenie, czy istnieje pełny przydział Jeżeli nie istnieje, to zwiększamy wartość C do następnej wielkości z tabeli i dopisujemy wartości do tabeli Najmniejsze C dla którego istnieje przydział pełny, jest poszukiwanym czasem cyklu dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 43 / 50

45 Minimalizacja kosztów przydziału Minimalizacja maksymalnego kosztu przykład Przydział pracowników do stanowisk A B C D F dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 44 / 50

46 Sieciowe modele dystrybucji dóbr Problem transportowy m dostawców, n odbiorców Zapotrzebowanie odbiorcy j wynosi D j m x ij D j j = 1,... n i=1 Zdolności wytwórcze wytwórcy i wynoszą C i n x ij C i i = 1,... m j=1 Przepływy są nieujemne x ij 0 Minimalizacja sumarycznych kosztów, gdzie k ij jest jednostkowym kosztem przesyłu m n min K = k ij x ij i=1 j=1 dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 45 / 50

47 Problem transportowy Problem transportowy [0;C 1 ] 1 k 11 k 1j k 1m 1 [D 1 ; ] S [0;C i ] i k i1 k ij k im j [D j ; ] T [0;C n ] n k n1 k nj k nm m [D m ; ] dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 46 / 50

48 Zarządzanie produkcją i dystrybucją wyrobów Zarządzanie produkcją i dystrybucją wyrobów Zakłady produkcyjne z 1,..., z l,..., z J, wyroby w 1,..., w i,..., w N, odbiorcy o 1,..., o r,..., o K Znane koszty wytworzenia c li oraz transportu c lir Znane zapotrzebowania d ir Dokonać alokacji zleceń do zakładów Zakład j Zakład j, wyrób i Wyrób i, odbiorca k Odbiorca k dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 47 / 50

49 Wyznaczanie marszrut Problem komiwojażera, TSP (traveling salesman problem) Polega na znalezieniu minimalnego cyklu Hamiltona (każdy wierzchołek jest odwiedzony dokładnie raz) w pełnym grafie ważonym Przykłady problemów: wyznaczanie marszrut narzędzie podczas obróbki (np. produkcja układów scalonych), logistyce (np. harmonogramowanie tras dostaw), planowaniu (np. układanie planów elementarnych) Problem NP-trudny Heurystyki i algorytmy przybliżone dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 48 / 50

50 Problem komiwojażera minimalizacja przezbrojeń Plany elementarne Model komiwojażera dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 49 / 50

51 Problem marszrutyzacji (VRP Vehicle Routing Problem) Polega na wyznaczeniu optymalnych tras przewozowych dla pewnej lokalizacji odbiorców, centrów dystrybucyjnych, określonej liczby środków transportu i przy założonych ograniczeniach Obsługa zlecenia przez co najwyżej jeden pojazd Ograniczona pojemność towarów Okienka czasowe, w których pojazd musi odwiedzić zadają lokalizację Maksymalna długość trasy... Problem NP-trudny Heurystyki dr inż. Mariusz Kaleta Elementy zarządzania produkcją 50 / 50

K.Pieńkosz Badania Operacyjne Wprowadzenie 1. Badania Operacyjne. dr inż. Krzysztof Pieńkosz

K.Pieńkosz Badania Operacyjne Wprowadzenie 1. Badania Operacyjne. dr inż. Krzysztof Pieńkosz K.Pieńkosz Wprowadzenie 1 dr inż. Krzysztof Pieńkosz Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej pok. 560 A tel.: 234-78-64 e-mail: K.Pienkosz@ia.pw.edu.pl K.Pieńkosz Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie produkcji

Harmonogramowanie produkcji Harmonogramowanie produkcji Harmonogramowanie produkcji jest ściśle związane z planowaniem produkcji. Polega na: rozłożeniu w czasie przydziału zasobów do zleceń produkcyjnych, podziale zleceń na partie

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE ZT jest specyficznym problemem z zakresu zastosowań programowania liniowego. ZT wykorzystuje się najczęściej do: optymalnego planowania transportu towarów, przy minimalizacji kosztów,

Bardziej szczegółowo

Algorytmiczna teoria grafów Przepływy w sieciach.

Algorytmiczna teoria grafów Przepływy w sieciach. Algorytmiczna teoria grafów Sieć przepływowa Siecią przepływową S = (V, E, c) nazywamy graf zorientowany G = (V,E), w którym każdy łuk (u, v) E ma określoną przepustowość c(u, v) 0. Wyróżniamy dwa wierzchołki:

Bardziej szczegółowo

Zadanie transportowe i problem komiwojażera. Tadeusz Trzaskalik

Zadanie transportowe i problem komiwojażera. Tadeusz Trzaskalik Zadanie transportowe i problem komiwojażera Tadeusz Trzaskalik 3.. Wprowadzenie Słowa kluczowe Zbilansowane zadanie transportowe Rozwiązanie początkowe Metoda minimalnego elementu macierzy kosztów Metoda

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie przedsięwzięć

Harmonogramowanie przedsięwzięć Harmonogramowanie przedsięwzięć Mariusz Kaleta Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Politechnika Warszawska luty 2014, Warszawa Politechnika Warszawska Harmonogramowanie przedsięwzięć 1 / 25 Wstęp

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE Zagadnienie przydziału dr Zbigniew Karwacki Katedra Badań Operacyjnych UŁ Zagadnienie przydziału 1 Można wyodrębnić kilka grup problemów, których zadaniem jest alokacja szeroko

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Przykład. Przykład 3/19/2011. Przykład zagadnienia transportowego. Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład 2 DECYZJA?

Plan wykładu. Przykład. Przykład 3/19/2011. Przykład zagadnienia transportowego. Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład 2 DECYZJA? /9/ Zagadnienie transportowe Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład --9 Plan wykładu Przykład zagadnienia transportowego Sformułowanie problemu Własności zagadnienia transportowego Metoda potencjałów

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Badania operacyjne Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Badania operacyjne Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej Kod przedmiotu TR.NIK405 Nazwa przedmiotu Badania operacyjne Wersja przedmiotu 2015/2016 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom kształcenia Studia I stopnia Forma i tryb prowadzenia studiów

Bardziej szczegółowo

Programowanie sieciowe. Tadeusz Trzaskalik

Programowanie sieciowe. Tadeusz Trzaskalik Programowanie Tadeusz Trzaskalik 8.1. Wprowadzenie Słowa kluczowe Drzewo rozpinające Minimalne drzewo rozpinające Najkrótsza droga w sieci Wierzchołek początkowy Maksymalny przepływ w sieci Źródło Ujście

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Badania operacyjne Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Badania operacyjne Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej Kod przedmiotu TR.SIK306 Nazwa przedmiotu Badania operacyjne Wersja przedmiotu 2015/16 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom kształcenia Studia I stopnia Forma i tryb prowadzenia studiów

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (część 1)

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (część 1) ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (część 1) Zadanie zbilansowane Przykład 1. Zadanie zbilansowane Firma posiada zakłady wytwórcze w miastach A, B i C, oraz centra dystrybucyjne w miastach D, E, F i G. Możliwości

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA TRANSPORTOWE

ZAGADNIENIA TRANSPORTOWE ZAGADNIENIA TRANSPORTOWE Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WPROWADZENIE opracowano w 1941 r. (F.L. Hitchcock) Jest to problem opracowania planu przewozu pewnego jednorodnego produktu z kilku różnych

Bardziej szczegółowo

Planowanie przedsięwzięć

Planowanie przedsięwzięć K.Pieńkosz Badania Operacyjne Planowanie przedsięwzięć 1 Planowanie przedsięwzięć Model przedsięwzięcia lista operacji relacje poprzedzania operacji modele operacji funkcja celu planowania K.Pieńkosz Badania

Bardziej szczegółowo

Zagadnienie transportowe (badania operacyjne) Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Zagadnienie transportowe (badania operacyjne) Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Zagadnienie transportowe (badania operacyjne) Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie OPIS ZAGADNIENIA Zagadnienie transportowe służy głównie do obliczania najkorzystniejszego

Bardziej szczegółowo

Zagadnienie transportowe

Zagadnienie transportowe 9//9 Zagadnienie transportowe Optymalizacja w procesach biznesowych Wykład Plan wykładu Przykład zagadnienia transportowego Sformułowanie problemu Własności zagadnienia transportowego Metoda potencjałów

Bardziej szczegółowo

TEORIA GRAFÓW I SIECI

TEORIA GRAFÓW I SIECI TEORIA GRAFÓW I SIECI Temat nr : Grafy Berge a dr hab. inż. Zbigniew TARAPATA, prof. WAT e-mail: zbigniew.tarapata@wat.edu.pl http://tarapata.edu.pl tel.: 6-83-95-0, p.5/00 Zakład Badań Operacyjnych i

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu: Badania operacyjne

Opis przedmiotu: Badania operacyjne Opis : Badania operacyjne Kod Nazwa Wersja TR.SIK306 Badania operacyjne 2013/14 A. Usytuowanie w systemie studiów Poziom Kształcenia Stopień Rodzaj Kierunek studiów Profil studiów Specjalność Jednostka

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE I TEORIE OPTYMALIZACJI. Zagadnienie transportowe

BADANIA OPERACYJNE I TEORIE OPTYMALIZACJI. Zagadnienie transportowe BADANIA OPERACYJNE I TEORIE OPTYMALIZACJI Zagadnienie transportowe Klasyczne zagadnienie transportowe Klasyczne zadanie transportowe problem najtańszego przewozu jednorodnego dobra pomiędzy punktami nadania

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE i teoria optymalizacji. Prowadzący: dr Tomasz Pisula Katedra Metod Ilościowych

BADANIA OPERACYJNE i teoria optymalizacji. Prowadzący: dr Tomasz Pisula Katedra Metod Ilościowych BADANIA OPERACYJNE i teoria optymalizacji Prowadzący: dr Tomasz Pisula Katedra Metod Ilościowych e-mail: tpisula@prz.edu.pl 1 Literatura podstawowa wykorzystywana podczas zajęć wykładowych: 1. Gajda J.,

Bardziej szczegółowo

t i L i T i

t i L i T i Planowanie oparte na budowaniu modelu struktury przedsięwzięcia za pomocą grafu nazywa sie planowaniem sieciowym. Stosuje się do planowania i kontroli realizacji założonych przedsięwzięć gospodarczych,

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problem

Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problem Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problemie marszrutyzacji Promotor: dr inż. Aneta Poniszewska-Marańda Współpromotor: mgr inż. Łukasz Chomątek 18 stycznia 2013 Przedmiot i cele pracy dyplomowej

Bardziej szczegółowo

Wybrane podstawowe rodzaje algorytmów

Wybrane podstawowe rodzaje algorytmów Wybrane podstawowe rodzaje algorytmów Tomasz Głowacki tglowacki@cs.put.poznan.pl Zajęcia finansowane z projektu "Rozwój i doskonalenie kształcenia na Politechnice Poznańskiej w zakresie technologii informatycznych

Bardziej szczegółowo

Modele i narzędzia optymalizacji w systemach informatycznych zarządzania

Modele i narzędzia optymalizacji w systemach informatycznych zarządzania Politechnika Poznańska Modele i narzędzia optymalizacji w systemach informatycznych zarządzania Joanna Józefowska POZNAŃ 2010/11 Spis treści Rozdział 1. Metoda programowania dynamicznego........... 5

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problem

Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problem Wykorzystanie algorytmów mrówkowych w dynamicznym problemie marszrutyzacji Promotor: dr inż. Aneta Poniszewska-Marańda Współpromotor: mgr inż. Łukasz Chomątek 14 czerwca 2013 Przedmiot i cele pracy dyplomowej

Bardziej szczegółowo

Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe.

Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe. Wykład z modelowania matematycznego. Zagadnienie transportowe. 1 Zagadnienie transportowe zostało sformułowane w 1941 przez F.L.Hitchcocka. Metoda rozwiązania tego zagadnienia zwana algorytmem transportowymópracowana

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE. dr Adam Sojda Pokój A405

BADANIA OPERACYJNE. dr Adam Sojda  Pokój A405 BADANIA OPERACYJNE dr Adam Sojda adam.sojda@polsl.pl http://dydaktyka.polsl.pl/roz6/asojda/default.aspx Pokój A405 Przedsięwzięcie - zorganizowanie działanie ludzkie zmierzające do osiągnięcia określonego

Bardziej szczegółowo

Sterowanie wykonaniem produkcji

Sterowanie wykonaniem produkcji STEROWANIE WYKONANIEM PRODUKCJI (Production Activity Control - PAC) Sterowanie wykonaniem produkcji (SWP) stanowi najniŝszy, wykonawczy poziom systemu zarządzania produkcją, łączący wyŝsze poziomy operatywnego

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/KARTA PRZEDMIOTU

SYLABUS/KARTA PRZEDMIOTU PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W GŁOGOWIE SYLABUS/KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU Systemy produkcyjne komputerowo zintegrowane. NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ PRZEDMIOT Instytut Politechniczny 3. STUDIA

Bardziej szczegółowo

Klasyczne zagadnienie przydziału

Klasyczne zagadnienie przydziału Klasyczne zagadnienie przydziału Można wyodrębnić kilka grup problemów, w których zadaniem jest odpowiednie rozmieszczenie posiadanych zasobów. Najprostszy problem tej grupy nazywamy klasycznym zagadnieniem

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie produkcji

Harmonogramowanie produkcji Harmonogramowanie produkcji Przedmiot: Zarządzanie zasobami przedsiębiorstwa Moduł: 4/4 Opracował: mgr inż. Paweł Wojakowski Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Zakład Projektowania Procesów

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie produkcji

Harmonogramowanie produkcji Harmonogramowanie produkcji Przedmiot: Zarządzanie produkcją Moduł: 2/3 Prowadzący: mgr inż. Paweł Wojakowski Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Zakład Projektowania Procesów Wytwarzania

Bardziej szczegółowo

Sieć (graf skierowany)

Sieć (graf skierowany) Sieć (graf skierowany) Siecia (grafem skierowanym) G = (V, A) nazywamy zbiór wierzchołków V oraz zbiór łuków A V V. V = {A, B, C, D, E, F}, A = {(A, B),(A, D),(A, C),(B, C),...,} Ścieżki i cykle Ciag wierzchołków

Bardziej szczegółowo

KLASYCZNE ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (KZT).

KLASYCZNE ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (KZT). KLASYCZNE ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE (KZT). Przez klasyczne zagadnienie transportowe rozumiemy problem znajdowania najtańszego programu przewozowego jednorodnego dobra pomiędzy punktami nadania (m liczba

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami

Zarządzanie projektami Dr Adam Kucharski Spis treści Podstawowe pojęcia Metoda CPM 3 3 Przykład analizy metodą CPM 5 Podstawowe pojęcia Przedsięwzięcia złożone z wielu czynności spotykane są na każdym kroku. Jako przykład może

Bardziej szczegółowo

[1] E. M. Reingold, J. Nievergelt, N. Deo Algorytmy kombinatoryczne PWN, 1985.

[1] E. M. Reingold, J. Nievergelt, N. Deo Algorytmy kombinatoryczne PWN, 1985. Metody optymalizacji, wykład nr 10 Paweł Zieliński 1 Literatura [1] E. M. Reingold, J. Nievergelt, N. Deo Algorytmy kombinatoryczne PWN, 1985. [2] R.S. Garfinkel, G.L. Nemhauser Programowanie całkowitoliczbowe

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWANIE SIECIOWE. METODA ŚCIEŻKI KRYTYCZNEJ

PROGRAMOWANIE SIECIOWE. METODA ŚCIEŻKI KRYTYCZNEJ PROGRAMOWANIE SIECIOWE. METODA ŚCIEŻKI KRYTYCZNEJ Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WPROWADZENIE Metody programowania sieciowego wprowadzono pod koniec lat pięćdziesiatych Ze względu na strukturę

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie Decyzji. Roman Słowiński. Zakład Inteligentnych Systemów Wspomagania Decyzji. Instytut Informatyki. Politechniki Poznańskiej

Wspomaganie Decyzji. Roman Słowiński. Zakład Inteligentnych Systemów Wspomagania Decyzji. Instytut Informatyki. Politechniki Poznańskiej Wspomaganie Decyzji Roman Słowiński Zakład Inteligentnyc Systemów Wspomagania Decyzji Instytut Informatyki Politecniki Poznańskiej Roman Słowiński Problem decyzyjny Istnieje cel lub cele do osiągnięcia

Bardziej szczegółowo

Zagadnienie transportowe

Zagadnienie transportowe Zagadnienie transportowe Firma X zawarła kontrakt na dostarczenie trawnika do wykończenia terenów wokół trzech zakładów U, V i W. Trawnik ma być dostarczony z trzech farm A, B i C. Zapotrzebowanie zakładów

Bardziej szczegółowo

TEORIA GRAFÓW I SIECI

TEORIA GRAFÓW I SIECI TEORIA GRAFÓW I SIECI Temat nr 7: Przydziały w grafach i sieciach dr hab. inż. Zbigniew TARAPATA, prof. WAT e-mail: zbigniew.tarapata@wat.edu.pl http://tarapata.edu.pl tel.: 26-83-95-04, p.225/00 Zakład

Bardziej szczegółowo

Metody Ilościowe w Socjologii

Metody Ilościowe w Socjologii Metody Ilościowe w Socjologii wykład 4 BADANIA OPERACYJNE dr inż. Maciej Wolny AGENDA I. Badania operacyjne podstawowe definicje II. Metodologia badań operacyjnych III. Wybrane zagadnienia badań operacyjnych

Bardziej szczegółowo

HARMONOGRAMOWANIE OPERACYJNE Z OGRANICZENIAMI W IFS APPLICATIONS

HARMONOGRAMOWANIE OPERACYJNE Z OGRANICZENIAMI W IFS APPLICATIONS HARMONOGRAMOWANIE OPERACYJNE Z OGRANICZENIAMI W IFS APPLICATIONS Cele sterowania produkcją Dostosowanie asortymentu i tempa produkcji do spływających na bieżąco zamówień Dostarczanie produktu finalnego

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane planowanie i harmonogramowanie produkcji. Wrocław r.

Zaawansowane planowanie i harmonogramowanie produkcji. Wrocław r. Zaawansowane planowanie i harmonogramowanie produkcji. Wrocław 18.11.2009 r. SIMPLE.APS Zlecenie produkcyjne: pochodzące z zewnętrznych systemów ERP dane o zleceniach produkcyjnych posiadających przypisane

Bardziej szczegółowo

MODELE SIECIOWE 1. Drzewo rozpinające 2. Najkrótsza droga 3. Zagadnienie maksymalnego przepływu źródłem ujściem

MODELE SIECIOWE 1. Drzewo rozpinające 2. Najkrótsza droga 3. Zagadnienie maksymalnego przepływu źródłem ujściem MODELE SIECIOWE 1. Drzewo rozpinające (spanning tree) w grafie liczącym n wierzchołków to zbiór n-1 jego krawędzi takich, że dowolne dwa wierzchołki grafu można połączyć za pomocą krawędzi należących do

Bardziej szczegółowo

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7. Prof. dr hab. inż. Jan Magott

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7. Prof. dr hab. inż. Jan Magott Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7 Prof. dr hab. inż. Jan Magott Problemy NP-zupełne Transformacją wielomianową problemu π 2 do problemu π 1 (π 2 π 1 ) jest funkcja f: D π2 D π1 spełniająca

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE Zagadnienie transportowe 1 dr Zbigniew Karwacki Katedra Badań Operacyjnych UŁ Klasyczne zagadnienie transportowe 1 Klasyczne zadanie transportowe problem najtańszego przewozu

Bardziej szczegółowo

Techniki optymalizacji

Techniki optymalizacji Techniki optymalizacji Wprowadzenie Maciej Hapke maciej.hapke at put.poznan.pl Literatura D.E. Goldberg Algorytmy genetyczne i zastosowania, WNT, 1995 Z. Michalewicz Algorytmy genetyczne + struktury danych

Bardziej szczegółowo

Równoległy algorytm wyznaczania bloków dla cyklicznego problemu przepływowego z przezbrojeniami

Równoległy algorytm wyznaczania bloków dla cyklicznego problemu przepływowego z przezbrojeniami Równoległy algorytm wyznaczania bloków dla cyklicznego problemu przepływowego z przezbrojeniami dr inż. Mariusz Uchroński Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe Agenda Cykliczny problem przepływowy

Bardziej szczegółowo

METODY OBLICZENIOWE OPTYMALIZACJI zadania

METODY OBLICZENIOWE OPTYMALIZACJI zadania METODY OBLICZENIOWE OPTYMALIZACJI zadania Przedstawione dalej zadania rozwiąż wykorzystując Excel/Solver. Zadania 8 są zadaniami optymalizacji liniowej, zadania 9, dotyczą optymalizacji nieliniowej. Przed

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie problemów z użyciem Solvera programu Excel

Rozwiązywanie problemów z użyciem Solvera programu Excel Rozwiązywanie problemów z użyciem Solvera programu Excel Podstawowe czynności: aktywować dodatek Solver oraz ustawić w jego opcjach maksymalny czas trwania algorytmów na sensowną wartość (np. 30 sekund).

Bardziej szczegółowo

Modele całkowitoliczbowe zagadnienia komiwojażera (TSP)

Modele całkowitoliczbowe zagadnienia komiwojażera (TSP) & Zagadnienie komowojażera 1 Modele całkowitoliczbowe zagadnienia komiwojażera (TSP) Danych jest miast oraz macierz odległości pomiędzy każdą parą miast. Komiwojażer wyjeżdża z miasta o numerze 1 chce

Bardziej szczegółowo

9.4 Czasy przygotowania i dostarczenia

9.4 Czasy przygotowania i dostarczenia 140 9. PODSTAWOWE PROBLEMY JEDNOMASZYNOWE dla każdej pary (i, j) R. Odpowiednie problemy posiadają oznaczenie 1 r j,prec C max,1 prec L max oraz 1 q j,prec C max. Właściwe algorytmy rozwiązywania, o złożoności

Bardziej szczegółowo

Sterowanie procesami dyskretnymi

Sterowanie procesami dyskretnymi Politechnika Rzeszowska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Informatyki i Automatyki Laboratorium Sterowanie procesami dyskretnymi Stanowisko 3 Algorytmy harmonogramowania zadań pakiet LiSA Rzeszów

Bardziej szczegółowo

Rozdział 3 ZADANIE TRANSPORTOWE I PROBLEM KOMIWOJAŻERA

Rozdział 3 ZADANIE TRANSPORTOWE I PROBLEM KOMIWOJAŻERA Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem Opisy programów, ćwiczenia komputerowe i zadania. T. Trzaskalik (red.) Rozdział 3 ZADANIE TRANSPORTOWE I PROBLEM KOMIWOJAŻERA 3.2. Ćwiczenia komputerowe

Bardziej szczegółowo

ANALIZA SIECIOWA PROJEKTÓW REALIZACJI

ANALIZA SIECIOWA PROJEKTÓW REALIZACJI WYKŁAD 5 ANALIZA SIECIOWA PROJEKTÓW REALIZACJI Podstawowe problemy rozwiązywane z wykorzystaniem programowania sieciowego: zagadnienia transportowe (rozdział zadań przewozowych, komiwojażer najkrótsza

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE PROGRAMOWANIA LINIOWEGO W ZAGADNIENIACH WSPOMAGANIA PROCESU PODEJMOWANIA DECYZJI

ZASTOSOWANIE PROGRAMOWANIA LINIOWEGO W ZAGADNIENIACH WSPOMAGANIA PROCESU PODEJMOWANIA DECYZJI Wstęp ZASTOSOWANIE PROGRAMOWANIA LINIOWEGO W ZAGADNIENIACH WSPOMAGANIA PROCESU PODEJMOWANIA DECYZJI Problem podejmowania decyzji jest jednym z zagadnień sterowania nadrzędnego. Proces podejmowania decyzji

Bardziej szczegółowo

Jacek Skorupski pok. 251 tel konsultacje: poniedziałek , sobota zjazdowa

Jacek Skorupski pok. 251 tel konsultacje: poniedziałek , sobota zjazdowa Jacek Skorupski pok. 251 tel. 234-7339 jsk@wt.pw.edu.pl http://skorupski.waw.pl/mmt prezentacje ogłoszenia konsultacje: poniedziałek 16 15-18, sobota zjazdowa 9 40-10 25 Udział w zajęciach Kontrola wyników

Bardziej szczegółowo

Instrukcja. Laboratorium Metod i Systemów Sterowania Produkcją.

Instrukcja. Laboratorium Metod i Systemów Sterowania Produkcją. Instrukcja do Laboratorium Metod i Systemów Sterowania Produkcją. 2010 1 Cel laboratorium Celem laboratorium jest poznanie metod umożliwiających rozdział zadań na linii produkcyjnej oraz sposobu balansowania

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE(ZT)

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE(ZT) A. Kasperski, M. Kulej BO Zagadnienie transportowe 1 ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE(ZT) Danychjest pdostawców,którychpodażwynosi a 1, a 2,...,a p i q odbiorców,którychpopytwynosi b 1, b 2,...,b q.zakładamy,że

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA DYSKRETNA

OPTYMALIZACJA DYSKRETNA Temat nr a: odelowanie problemów decyzyjnych, c.d. OPTYALIZACJA DYSKRETA Zagadnienia decyzyjne, w których chociaż jedna zmienna decyzyjna przyjmuje wartości dyskretne (całkowitoliczbowe), nazywamy dyskretnymi

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe. Tadeusz Trzaskalik

Programowanie liniowe. Tadeusz Trzaskalik Programowanie liniowe Tadeusz Trzaskalik .. Wprowadzenie Słowa kluczowe Model matematyczny Cel, środki, ograniczenia Funkcja celu funkcja kryterium Zmienne decyzyjne Model optymalizacyjny Układ warunków

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE

OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE OPTYMALIZACJA W LOGISTYCE Optymalizacja zadań bazy transportowej ( część 2 ) Opracowano na podstawie : Stanisław Krawczyk, Metody ilościowe w logistyce ( przedsiębiorstwa ), Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE Zagadnienie transportowe. dr Adam Sojda

BADANIA OPERACYJNE Zagadnienie transportowe. dr Adam Sojda BADANIA OPERACYJNE Zagadnienie transportowe dr Adam Sojda adam.sojda@polsl.pl http://dydaktyka.polsl.pl/roz6/asojda/default.aspx Pokój A405 Zagadnienie transportowe Założenia: Pewien jednorodny towar należy

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe

Programowanie liniowe Badania operacyjne Problem Model matematyczny Metoda rozwiązania Znaleźć optymalny program produkcji. Zmaksymalizować 1 +3 2 2 3 (1) Przy ograniczeniach 3 1 2 +2 3 7 (2) 2 1 +4 2 12 (3) 4 1 +3 2 +8 3 10

Bardziej szczegółowo

5c. Sieci i przepływy

5c. Sieci i przepływy 5c. Sieci i przepływy Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie zima 2016/2017 rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) 5c. Sieci i przepływy zima 2016/2017 1 / 40 1 Definicje

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie optymalnej trasy problem komiwojażera

Wyznaczanie optymalnej trasy problem komiwojażera Wyznaczanie optymalnej trasy problem komiwojażera Optymalizacja w podejmowaniu decyzji Opracowała: mgr inż. Natalia Malinowska Wrocław, dn. 28.03.2017 Wydział Elektroniki Politechnika Wrocławska Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

System wspomagania harmonogramowania przedsięwzięć budowlanych

System wspomagania harmonogramowania przedsięwzięć budowlanych System wspomagania harmonogramowania przedsięwzięć budowlanych Wojciech Bożejko 1 Zdzisław Hejducki 2 Mariusz Uchroński 1 Mieczysław Wodecki 3 1 Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechnika

Bardziej szczegółowo

Drzewa spinające MST dla grafów ważonych Maksymalne drzewo spinające Drzewo Steinera. Wykład 6. Drzewa cz. II

Drzewa spinające MST dla grafów ważonych Maksymalne drzewo spinające Drzewo Steinera. Wykład 6. Drzewa cz. II Wykład 6. Drzewa cz. II 1 / 65 drzewa spinające Drzewa spinające Zliczanie drzew spinających Drzewo T nazywamy drzewem rozpinającym (spinającym) (lub dendrytem) spójnego grafu G, jeżeli jest podgrafem

Bardziej szczegółowo

Porównanie algorytmów wyszukiwania najkrótszych ścieżek międz. grafu. Daniel Golubiewski. 22 listopada Instytut Informatyki

Porównanie algorytmów wyszukiwania najkrótszych ścieżek międz. grafu. Daniel Golubiewski. 22 listopada Instytut Informatyki Porównanie algorytmów wyszukiwania najkrótszych ścieżek między wierzchołkami grafu. Instytut Informatyki 22 listopada 2015 Algorytm DFS w głąb Algorytm przejścia/przeszukiwania w głąb (ang. Depth First

Bardziej szczegółowo

Systemy Sterowania i Wspomagania Decyzji Wykład 2

Systemy Sterowania i Wspomagania Decyzji Wykład 2 Systemy Sterowania i Wspomagania Decyzji mgr inż. Grzegorz Ewald y Politechnika Gdańska, Wydział Elektrotechniki i Automatyki 2011-02-23, Gdańsk System o dynamice zdarzeniowej (ang. Discrete Event System

Bardziej szczegółowo

Modele sieciowe. Badania operacyjne Wykład 6. prof. Joanna Józefowska

Modele sieciowe. Badania operacyjne Wykład 6. prof. Joanna Józefowska Modele sieciowe Badania operacyjne Wykład 6 6-6- 6-6- Plan wykładu Zarządzanie złożonymi przedsięwzięciami Metoda ścieżki krytycznej Metoda PERT Projekty z ograniczonymi zasobami Modele z kontrolą czasu

Bardziej szczegółowo

Szeregowanie zadań. Wykład nr 3. dr Hanna Furmańczyk

Szeregowanie zadań. Wykład nr 3. dr Hanna Furmańczyk Wykład nr 3 27.10.2014 Procesory identyczne, zadania niezależne, podzielne: P pmtn C max Algorytm McNaughtona 1 Wylicz optymalną długość C max = max{ j=1,...,n p j/m, max j=1,...,n p j }, 2 Szereguj kolejno

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO

ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO ZAGADNIENIA PROGRAMOWANIA LINIOWEGO Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WSTĘP często spotykane w życiu codziennym wybór asortymentu produkcji jakie wyroby i w jakich ilościach powinno produkować przedsiębiorstwo

Bardziej szczegółowo

Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Logistyki i Systemów Transportowych. Badania operacyjne. Dr inż.

Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Logistyki i Systemów Transportowych. Badania operacyjne. Dr inż. Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Logistyki i Systemów Transportowych Badania operacyjne Dr inż. Artur KIERZKOWSKI Wprowadzenie Badania operacyjne związana jest ściśle z teorią podejmowania

Bardziej szczegółowo

Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania. Optymalizacja

Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania. Optymalizacja Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania Optymalizacja Dla podanych niżej problemów decyzyjnych (zad.1 zad.5) należy sformułować zadania optymalizacji, tj.: określić postać zmiennych

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Ekonometrii i Informatyki http://keii.ue.wroc.pl Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem wykład laboratoria Rodzaje modeli symulacyjnych Modele dyskretne/ciągłe

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA Solver DO ROZWIĄZYWANIA ZAGADNIEŃ TRANSPORTOWYCH Z KRYTERIUM KOSZTÓW

WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA Solver DO ROZWIĄZYWANIA ZAGADNIEŃ TRANSPORTOWYCH Z KRYTERIUM KOSZTÓW WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA Solver DO ROZWIĄZYWANIA ZAGADNIEŃ TRANSPORTOWYCH Z KRYTERIUM KOSZTÓW Zadania transportowe Zadania transportowe są najczęściej rozwiązywanymi problemami w praktyce z zakresu optymalizacji

Bardziej szczegółowo

A. Kasperski, M. Kulej, Badania operacyjne, Wykład 4, Zagadnienie transportowe1

A. Kasperski, M. Kulej, Badania operacyjne, Wykład 4, Zagadnienie transportowe1 A. Kasperski, M. Kulej, Badania operacyjne, Wykład 4, Zagadnienie transportowe ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE(ZT) Danychjest pdostawców,którychpodażwynosi a,a 2,...,a p i qodbiorców, którychpopytwynosi b,b 2,...,b

Bardziej szczegółowo

Planowanie przydziału procesora

Planowanie przydziału procesora Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Komponenty jądra związane z szeregowaniem Ogólna koncepcja planowania Kryteria oceny algorytmów planowania Algorytmy planowania (2) 1 Komponenty jądra w planowaniu Planista

Bardziej szczegółowo

Programowanie liniowe

Programowanie liniowe Programowanie liniowe Mirosław Sobolewski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW wykład z algebry liniowej Warszawa, styczeń 2010 Mirosław Sobolewski (UW) Warszawa, 2009 1 / 15 Homo oeconomicus=

Bardziej szczegółowo

Zadanie transportowe

Zadanie transportowe Zadanie transportowe Opracowanie planu przewozu jednorodnego produktu z różnych źródeł zaopatrzenia do punktów, które zgłaszają zapotrzebowanie na ten produkt. Wykład ARo Metody optymalizacji w ekonomii

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - szeregowanie zadań. Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Optymalizacja harmonogramów budowlanych - szeregowanie zadań. Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Optymalizacja harmonogramów budowlanych - szeregowanie zadań Mgr inż. Aleksandra Radziejowska AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Opis zagadnienia Zadania dotyczące szeregowania zadań należą do szerokiej

Bardziej szczegółowo

Definicja problemu programowania matematycznego

Definicja problemu programowania matematycznego Definicja problemu programowania matematycznego minimalizacja lub maksymalizacja funkcji min (max) f(x) gdzie: x 1 x R n x 2, czyli: x = [ ] x n przy ograniczeniach (w skrócie: p.o.) p.o. g i (x) = b i

Bardziej szczegółowo

NADĄŻNE STEROWANIE PROCESEM PRODUKCJI POWTARZALNEJ

NADĄŻNE STEROWANIE PROCESEM PRODUKCJI POWTARZALNEJ Jolanta KRYSTEK * NADĄŻNE STEROWANIE PROCESEM PRODUKCJI POWTARZALNEJ Streszczenie W artykule przedstawiono metodę nadążnego sterowania produkcją, którą można wykorzystać do harmonogramowania procesów produkcji

Bardziej szczegółowo

Algorytmy wyznaczania centralności w sieci Szymon Szylko

Algorytmy wyznaczania centralności w sieci Szymon Szylko Algorytmy wyznaczania centralności w sieci Szymon Szylko Zakład systemów Informacyjnych Wrocław 10.01.2008 Agenda prezentacji Cechy sieci Algorytmy grafowe Badanie centralności Algorytmy wyznaczania centralności

Bardziej szczegółowo

M1 M2 M3 Jednostka produkcyjna W1 6h 3h 10h h/1000szt 2zł W2 8h 4h 5h h/100szt 25zł Max. czas pracy maszyn:

M1 M2 M3 Jednostka produkcyjna W1 6h 3h 10h h/1000szt 2zł W2 8h 4h 5h h/100szt 25zł Max. czas pracy maszyn: Zad. Programowanie liniowe Jakiś zakład produkcyjny, ma 3 różne maszyny i produkuje różne produkty. Każdy z produktów wymaga pewnych czasów każdej z 3ch maszyn (podane w tabelce niżej). Ile jakiego produktu

Bardziej szczegółowo

Planowanie przydziału procesora

Planowanie przydziału procesora Planowanie przydziału procesora Wykład prowadzą: Jerzy Brzeziński Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Komponenty jądra związane z szeregowaniem Ogólna koncepcja planowania Kryteria oceny uszeregowania Algorytmy

Bardziej szczegółowo

Rys Wykres kosztów skrócenia pojedynczej czynności. k 2. Δk 2. k 1 pp. Δk 1 T M T B T A

Rys Wykres kosztów skrócenia pojedynczej czynności. k 2. Δk 2. k 1 pp. Δk 1 T M T B T A Ostatnim elementem przykładu jest określenie związku pomiędzy czasem trwania robót na planowanym obiekcie a kosztem jego wykonania. Związek ten określa wzrost kosztów wykonania realizacji całego przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

Matematyczne Podstawy Informatyki

Matematyczne Podstawy Informatyki Matematyczne Podstawy Informatyki dr inż. Andrzej Grosser Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Politechnika Częstochowska Rok akademicki 03/0 Przeszukiwanie w głąb i wszerz I Przeszukiwanie metodą

Bardziej szczegółowo

Rozwiązanie Ad 1. Model zadania jest następujący:

Rozwiązanie Ad 1. Model zadania jest następujący: Przykład. Hodowca drobiu musi uzupełnić zawartość dwóch składników odżywczych (A i B) w produktach, które kupuje. Rozważa cztery mieszanki: M : M, M i M. Zawartość składników odżywczych w poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Agenda. Politechnika Poznańska WMRiT ZST. Piotr Sawicki Optymalizacja w transporcie 1. Kluczowe elementy wykładu. WPROWADZENIE Cel i zakres wykładu.

Agenda. Politechnika Poznańska WMRiT ZST. Piotr Sawicki Optymalizacja w transporcie 1. Kluczowe elementy wykładu. WPROWADZENIE Cel i zakres wykładu. Tytuł: 01 Budowa portfela produktowego. Zastosowanie programowania liniowego Autor: Piotr SAWICKI Zakład Systemów Transportowych WMRiT PP piotr.sawicki@put.poznan.pl www.put.poznan.pl/~piotr.sawicki www.facebook.com/piotr.sawicki.put

Bardziej szczegółowo

a) 7 b) 19 c) 21 d) 34

a) 7 b) 19 c) 21 d) 34 Zadanie 1. Pytania testowe dotyczące podstawowych własności grafów. Zadanie 2. Przy każdym z zadań może się pojawić polecenie krótkiej charakterystyki algorytmu. Zadanie 3. W zadanym grafie sprawdzenie

Bardziej szczegółowo

G. Wybrane elementy teorii grafów

G. Wybrane elementy teorii grafów Dorota Miszczyńska, Marek Miszczyński KBO UŁ Wybrane elementy teorii grafów 1 G. Wybrane elementy teorii grafów Grafy są stosowane współcześnie w różnych działach nauki i techniki. Za pomocą grafów znakomicie

Bardziej szczegółowo

Najkrótsza droga Maksymalny przepływ Najtańszy przepływ Analiza czynności (zdarzeń)

Najkrótsza droga Maksymalny przepływ Najtańszy przepływ Analiza czynności (zdarzeń) Carl Adam Petri (1926-2010) Najkrótsza droga Maksymalny przepływ Najtańszy przepływ Analiza czynności (zdarzeń) Problemy statyczne Kommunikation mit Automaten praca doktorska (1962) opis procesów współbieżnych

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWANIE KWADRATOWE

PROGRAMOWANIE KWADRATOWE PROGRAMOWANIE KWADRATOWE Programowanie kwadratowe Zadanie programowania kwadratowego: Funkcja celu lub/i co najmniej jedno z ograniczeń jest funkcją kwadratową. 2 Programowanie kwadratowe Nie ma uniwersalnej

Bardziej szczegółowo

Teoria grafów dla małolatów. Andrzej Przemysław Urbański Instytut Informatyki Politechnika Poznańska

Teoria grafów dla małolatów. Andrzej Przemysław Urbański Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Teoria grafów dla małolatów Andrzej Przemysław Urbański Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Wstęp Matematyka to wiele różnych dyscyplin Bowiem świat jest bardzo skomplikowany wymaga rozważenia

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania KOMPUTEROWE SYSTEMY STEROWANIA I WSPOMAGANIA DECYZJI Rozproszone programowanie produkcji z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

Programowanie dynamiczne cz. 2

Programowanie dynamiczne cz. 2 Programowanie dynamiczne cz. 2 Wykład 7 16 kwietnia 2019 (Wykład 7) Programowanie dynamiczne cz. 2 16 kwietnia 2019 1 / 19 Outline 1 Mnożenie ciągu macierzy Konstruowanie optymalnego rozwiązania 2 Podstawy

Bardziej szczegółowo

Ekonometria - ćwiczenia 10

Ekonometria - ćwiczenia 10 Ekonometria - ćwiczenia 10 Mateusz Myśliwski Zakład Ekonometrii Stosowanej Instytut Ekonometrii Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoła Główna Handlowa 14 grudnia 2012 Wprowadzenie Optymalizacja liniowa Na

Bardziej szczegółowo

METODA SYMPLEKS. Maciej Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski

METODA SYMPLEKS. Maciej Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski METODA SYMPLEKS Maciej Patan Uniwersytet Zielonogórski WSTĘP Algorytm Sympleks najpotężniejsza metoda rozwiązywania programów liniowych Metoda generuje ciąg dopuszczalnych rozwiązań x k w taki sposób,

Bardziej szczegółowo