PROJEKT GIB8! OCENA SYTUACJI W POLSCE Zespół Szkół Zawodowych nr we Wrocławiu Wyniki ankiet PRZEPROWADZONE ANKIETY LICZBA ANKIETOWANYCH: 76 osób ANKIETY DLA NAUCZYCIELI/INSTRUKTORÓW Liczba ankietowanych: osób Kierunek kształcenia: fryzjer ANKIETY DLA OSÓB REPREZENTUJĄCYCH INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE ZA KSZTAŁCENIE Liczba ankietowanych: 3 osoby Instytucje: Wydział Edukacji, szkoła zawodowa ANKIETY DLA UCZNIÓW Liczba ankietowanych: 9 osób z tego 38 osób na /3 roku nauki zawodu- zasadnicza szkoła zawodowa osób na 3/ roku nauki zawodu - technikum zawód: fryzjer/technik usług fryzjerskich
Ocena sytuacji w Polsce Kształtowanie wśród młodzieży postaw prozdrowotnych, proekologicznych, przeciwdziałanie uzależnieniom należą do jednych z ważniejszych zadań, jakie stoją przed współczesną szkołą. Młodzież rozpoczynająca kształcenie zawodowe trafia do szkoły z utrwalonymi już nawykami odnośnie sposobu spędzania wolnego czasu i sposobu odżywiania się. Niewłaściwe nawyki stanowią przyczynę powstania u wielu młodych ludzi problemów zdrowotnych (np. wady postawy, otyłość). Wejście ucznia w życie zawodowe stanowi szczególne wyzwanie i wiąże się z koniecznością przystosowania się do warunków pracy. Powstające na tym etapie nawyki kształtują zachowania w przyszłym życiu zawodowym. Dlatego też niezwykle ważne jest kształtowanie prawidłowych nawyków na etapie kształcenia zawodowego, przy czym obowiązek ten spoczywa zarówno na szkole, jak i mistrzach prowadzących praktyczną naukę zawodu. Funkcjonowanie systemu kształcenia zawodowego natomiast uzależnione jest od warunków, wynikających z obowiązujących przepisów, stąd też znaczący jest wpływ w tym obszarze decydentów na różnym poziomie zarządzania. Przeprowadzone w ramach współfinansowanego ze środków UE projektu transferu innowacyjności GIB 8! badania miały na celu określenie stanu rzeczywistego, jeżeli chodzi o tematykę zdrowia z punktu widzenia uczniów, nauczycieli/instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz osób odpowiedzialnych za funkcjonowanie kształcenia zawodowego. W przeprowadzonej w Zespole Szkół Zawodowych nr ankiecie wzięło udział 76 osób. Ankieta była dobrowolna i anonimowa. Ankieta dla uczniów Badaniom poddano 9 uczniów kształcących się w zawodzie fryzjer, w tym: 38 uczniów (6,) z zasadniczej szkoły zawodowej (3 na drugim i na trzecim roku nauki zawodu) uczniów (3,6) z technikum ( na trzecim i na czwartym roku nauki). Za dominującą pozycję ciała przy wykonywaniu zawodu fryzjera 9 uczniów uznało pozycję stojącą ( ankietowanych), ponadto 3 uczniów z ZSZ (,) uważa pozycję w ruchu również za dominującą. Niespełna połowa z pytanych (7,) potwierdza, że zajmowała się już wcześniej tematyką zdrowia. Większość (7,6 ankietowanych) określa swój stan wiedzy na ten temat jako średni. Większość uczniów wymienia uprawianie sportu, niepalenie tytoniu oraz właściwe odżywianie się jako najważniejsze dla zachowania dobrego zdrowia. Niestety tylko,7 ankietowanych nie pali papierosów. Niewiele osób (,) stosuje ćwiczenia, by poradzić sobie ze stresem (wykres ).
Co robisz dla swojego zdrowia?,7 39,7 3 33,9 3 3 6,9, 8, 6 uprawiam sport zwracam uwagę na właściwe odżywianie się spędzam czas spokojnie lub kreatywnie, np. czytam książkę, maluję, muzykuję zwracam uwagę na ilość spożywanego alkoholu stosuję ćwiczenia, by poradzić sobie ze stresem, np. trening autogenny (relaksacyjny) nie palę papierosów inne Wykres Tematyka zdrowia jest interesująca dla ponad połowy uczniów (,9 ). Większość uczniów czerpie wiedzę / informacje na temat zdrowia / promocji zdrowia z internetu 7,, natomiast szkoła i zajęcia praktyczne stanowią źródło informacji tylko dla 3,7 uczniów (wykres ). Duża grupa uczniów (33,9) nie wyraziła swojej opinii na temat obszarów, w których powinna być poruszana tematyka zdrowia;, badanych wskazało szkołę. 3
Skąd czerpiesz wiedzę na temat zdrowia? 8 7 7, 6,,8,8 3 3, 7 3 7 3,7 8 od przyjaciół od rodziny z telewizji, radia z internetu z książek, czasopism ze szkoły/z praktyk,7 z innych źródeł: od trenera Wykres Promocji zdrowia w trakcie kształcenia 3, badanych przypisuje średnie, a 39 duże znaczenie, natomiast za bardzo ważną promocję zdrowia w procesie pracy uważa połowa pytanych (,9). Aspekty promocji zdrowia w procesie kształcenia odnajduje jedynie 7 badanych; w szkole głównie na lekcjach wf, na zajęciach praktycznych zaledwie 3,. Tematyka zdrowotna podejmowana w procesie kształcenia jest przez większość ankietowanych (69,) dobrze odbierana. Przeważająca część uczniów (76,3) potwierdza istnienie materiałów do nauki w zakresie tematyki zdrowotnej i większość z nich (69,) uważa je za dobre. Uczniowie są otwarci na poszerzenie swojej wiedzy na temat zdrowia, przy czym najbardziej oczekiwaliby poruszania tematów związanych z prawidłowym odżywianiem, zdrowym stylem życia, aktywnością ruchową. Ankietowani zwrócili uwagę na to, iż ważny przy tym byłby sposób przekazu informacji. Niewielu uczniów (8, ) oczekiwałoby pomocy w zakresie poszerzania wiedzy na temat zdrowia; wskazano na tematy dotyczące zdrowego odżywiania się, ruchu, zagrożeń zdrowia. Większość ankietowanych (6) widzi szczególną potrzebę promocji zdrowia w zawodzie fryzjer (wykres 3).
Czy widzisz szczególną potrzebę promocji zdrowia w Twoim zawodzie, bądź czynniki ryzyka dla Ciebie? 7 6 6 36 3, 3,6 8 widzi szczególną potrzebę promocji zdrowia w zawodzie fryzjera nie widzi szczególnej potrzeby promocji zdrowia w zawodzie fryzjera nie wypowiedziało się Wykres 3 Uczniowie wymienili następujące czynniki ryzyka w tym zawodzie: - skrzywienie kręgosłupa - 37,3 badanych, - choroby układu oddechowego, astma 3,7, - żylaki, bóle kończyn dolnych,, - choroby skóry, podrażnienia,, - skaleczenia 8,, - poparzenia 6,78, - bóle stawów 3,39.
Ankieta dla nauczycieli zawodu/instruktorów Badaniem objęto osób zajmujących się kształceniem w zawodzie fryzjer. Większość pytanych (7,) potwierdziła, że zajmowała się już wcześniej promocją zdrowia i szerzeniem świadomości zdrowotnej oraz że zwraca w swojej pracy uwagę na aspekty zdrowotne. Połowa ankietowanych stwierdziła, że młodzież dobrze odbiera tematykę zdrowotną. Ankietowani potwierdzili dostępność materiałów o tematyce zdrowotnej (78,6 pytanych). Podczas zajęć wykorzystywane są materiały pochodzące z różnych źródeł (wykres ): 8 Jakich materiałów, narzędzi używa Pan (-i)? Z czym ma Pan (-i) dobre doświadczenia i z jakich źródeł one pochodzą? 7 7, 6 7,,9,9 3,3, 6 materiały stworzone przez siebie od związków zawodowych, cechów, izb 6 materiały dotyczące chorób 8 7, 3 książki filmy internet czasopisma Wykres 6
Bardzo zróżnicowane wyniki uzyskano odnośnie ilości godzin w procesie kształcenia, jakie powinny być przeznaczone na poszczególne zagadnienia. Wynika to z niejednolitego potraktowania czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych obszarów. Część instruktorów za taki czas przyjęła tygodniowy okres, część - rok nauki zawodu a część 3-letni cykl kształcenia. Zdecydowanie najmniejszą ilość godzin ankietowani przeznaczyliby na zagadnienia związane z ergonomią (6,3 pytanych poniżej godzin), prawdopodobnie wynika to z nieznajomości hasła ergonomia. Natomiast 3,7 ankietowanych przeznaczyłoby na radzenie sobie ze stresem ponad godzin. Poniżej ankietowanych i liczby godzin, które przeznaczyliby ankietowania na poszczególne zagadnienia (wykresy -) : BHP 3 3,7 3 8,6, 7, 7, godzin do godzin od 6 do godzin Wykres od do 3 godzin 3 od 3 do godzin Ergonomia 3 3,7 3,7 3 8,6 godzin do godzin od 6 do godzin Wykres 6 7
3 3 8,6 8,6 Radzenie sobie ze stresem 3,7 do godzin od 6 do godzin 7, od do 3 godzin od godzin Wykres 7 3 Odżywianie 3 8,6 8,6 8,6,3 od do godzin od 6 do godzin od do godzin powyżej godzin Wykres 8 8
Pasywne, aktywne bądź kreatywne sposoby spędzania czasu,8 3 3,3,, godzin do godzin od do 99 godzin 6 3 3 powyżej godzin Wykres 9 6 Zapobieganie uzależnieniom 9,7 3 8,6,3 7, godzin do godzin od do 99 godzin 7 od godzin Wykres 9
Ankietowani potwierdzili, że mają dużą swobodę we wprowadzaniu na zajęciach nowych/ innowacyjnych tematów (wykres ). Jakie pole działania ma Pan (-i) w kształtowaniu/wprowadzaniu nowych tematów/innowacji na zajęciach? 6 7, 3 8,6,3 8 Swobodne decydowanie Możliwe za pozwoleniem Żadne/ścisłe warunki ramowe nie udzieliło odpowiedzi Wykres Większość ankietowanych (8,7 ) jest zainteresowana propagowaniem tematyki zdrowotnej; 6, pytanych deklaruje, że chciałoby osobiście prowadzić takie zajęcia, natomiast połowa pytanych uznała, że byłby też wskazany udział fachowców. Pytani wskazują, że do realizacji zajęć w tym zakresie potrzebne są następujące warunki: - odpowiednie warunki ogólne, np. czas, godziny zajęć,9 / 6 os. - merytoryczne 8,6 / os. - wsparcie metodyczne: wskazówki odnośnie postępowania,9 / 6 os. materiały,9 / 6 os. - kompetencja osobista 8,6 / os. Promocji zdrowia ankietowani przypisują duże znacznie i podają powody, dla których ma ona również znaczenie w przyszłości (wykres ).
6 Tematowi promocji zdrowia ankietowani przypisują znaczenie przyszłościowe, uważając, że:,3 8 6 7, 7, 7, 7, 7, 7, zdrowie jest młodzież jest otyła młodzież jest lepiej zapobiegać niż potrzebna jest promowanie złe odżywianie jest najważniejsze uzależniena od leczyć świadomość wśród zdrowego stylu żcia przyczyną wielu nałogów mlodzieży daje gwarancję chorób dobrej, wydajnej pracy i zadowolenia z życia osobistego i zawodowego Wykres
Połowa pytanych wskazała prasę i telewizję, broszury, książki, reklamy, kampanie zdrowotne, spotkania z konsultantami jako przykłady dobrych praktyk w zakresie promocji zdrowia i propagowania świadomości zdrowotnej. Jednocześnie większość osób (7,) zajmujących się kształceniem w zawodzie fryzjer oceniło, że poziom wiedzy uczniów na ten temat jest niski. Ankieta dla osób odpowiedzialnych za kształcenie zawodowe Badaniem objęto przedstawicieli Wydziału Edukacji i dyrektora szkoły zawodowej. Wszyscy ( ) przypisują tematyce świadomości zdrowotnej w procesie kształcenia duże znaczenie. Osoby te w byłby gotowe wspierać promocję zdrowia strukturalnie oraz zmiany strukturalne finansowo. Zdaniem osób reprezentujących instytucje odpowiedzialne za kształcenie nauczyciele/instruktorzy zawodu mogą swobodnie decydować o wprowadzaniu innowacji na lekcji (66,7 ); (33,3 ) uważa, że jest to tylko możliwe za pozwoleniem. Największą swobodę/szansę na wprowadzenie do lekcji nowych/innowacyjnych tematów zarządzający widzą w trakcie samej lekcji, na godzinach wychowawczych, teoretycznych przedmiotach zawodowych. By zajmować się tymi tematami lekcji ankietowani uważają, że są na to warunki - umożliwia to prawo oświatowe, potrzebne są kompetencje w zakresie promocji zdrowia oraz dobre pomoce dydaktyczne. Gdyby zmieniła się część przepisów w zakresie NFZ i służby zdrowia, to byłaby możliwość lepszego funkcjonowania medycyny szkolnej.