Dokąd zmierzamy? Rynek kolejowy w Polsce z perspektywy przewoźnika DB Mobility Logistics AG DB Schenker Rail Polska S. A. Christian Schreyer Strategy Prezes Zarządu Transportation and Logistics (GSL) Gdańsk, 25 września 213
Polska jest atrakcyjnym rynkiem transportowym i logistycznym ze względu na rosnące obroty towarowe. 6 4 2-2 -4-6 -8 Eksport i import w Polsce mld PLN 7 6 5 4 3 2 1 PKB w Polsce Zmiana rok do roku (%) 5,1 497 45 1,6 3,9 4,5 1,9 1,1 2,2 28 29 21 211 212 213 FC CAGR +7% CAGR +11% 648 648 663 63 214 FC 618 64 Exports Imports 28 29 21 211 212 213 214 FC FC 45 4 35 3 25 2 7 6 5 4 3 2 1 Rynek transportowy w Polsce w mld tkm 279 Towary obsługiwane w polskich portach w mln ton 49 CAGR +4% 327 28 29 21 211 212 215 FC CAGR +5% 59 365 28 29 21 211 212 415 22 FC Polski rynek transportowy szeroki wachlarz możliwości Polska ósmym krajem pod względem gospodarki w Unii Europejskiej; Wysoki potencjał gospodarczy, potwierdzony stabilnym wzrostem produkcji i obrotu towarowego, również w dobie kryzysu; Znaczące ilości przewożonych towarów w branżach zależnych od sektora transportow; Miejsce, gdzie krzyżują się europejskie szlaki transportowe; Brama łącząca Europę Wschodnią z CIS / Azją; Dostęp do nowoczesnej infrastruktury i rosnąca zdolność przeładunkowa portów. Źródło: GUS, Eurostat, OECD, SRT, DB SR PL 2
Polska ma wszystkie cechy, sprzyjające budowaniu silnego rynku towarowych przewozów kolejowych. Liberalizacja rynku Wolny rynek, ponad 5 konkurujących ze sobą przewoźników kolejowych: Lotos Kolej 4,% Udział w rynku I-VII 213, wg ilości ton CTL 7,% Inni 16,% DB SR PL 2,4% Grupa PKP 52,6% Geografia Korzystne położenie geograficzne - możliwość rozwoju transportu dalekobieżnego: tranzyt i połączenia międzynarodowe, kierunki wschód-zachód oraz północ-południe. Rodzaje towarów Znaczna część towarów masowych transportowana jest drogą kolejową: Chemikalia 4,9% Drewno 4,9% Metale 5,3% Struktura towarowa 212, wg ilości tons Inne 17,7% Żywność i produkty Inne produkty rolnicze 12,2% niemetalowe 1,8% Rudy metali, inne kopalniane. 28,5% Węgiel, koks & ropa naftowa 15,7% Źródło: GUS, UTK 3
Tym niemniej, udział transportu kolejowego w ogólny podziale modalnym stale spada. Podczas gdy cały rynek transportowy rozwija się, transport kolejowy pozostaje raczej niezmienny; W przeciwieństwie do transportu kolejowego, transport drogowy odnotowywał wzrosty, nawet w latach kryzysu; Rynek coraz bardziej zdominowany przez transport drogowy, podczas gdy udział kolei spada; Inne zagrożenia dla polskich, kolejowych przewozów towarowych: Realizacja większej ilości połączeń tranzytowych z Niemiec do Rosji przez Czechy, Słowację i Ukrainę zamiast przez Polskę; Projekt budowy szerokiego toru do Wiednia. Źródło: A. T. Kearney 3 25 2 15 1 1 8 6 4 2 5 Ładunki przewożone koleją i transportem drogowym w mld tkm 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Podział rynku w Polsce w %, na podstawie tkm 66% 34% 4 Rail Kolej Rail Kolej Road Droga Road Droga 83% 17% 24 25 26 27 28 29 21 211 212
Kolej ma silne atrybuty przeważające nad transportem drogowym i powinna stać się istotną gałęzią transportu. Infrastruktura transportowa uznawana za układ krążenia gospodarki; Niezrównoważone wykorzystanie infrastruktury kolejowej i drogowej powoduje wzrost kosztów zewnętrznych związanych z rosnącym natężeniem ruchu drogowego: wypadkowością i zanieczyszczeniem środowiska. Ponadto przeciążony transport drogowy podnosi dodatkowo te koszty; Branża kolejowa to znaczący rynek pracy zatrudnia bezpośrednio ponad 6 osób, a pośrednio tworzy zgodnie z szacunkami kolejne 3 miejsc pracy. Źródło: GUS, Police, European Comission, Eurostat Transport drogowy w Polsce mln tkm/road-km 6 5 4 3 2 1 2 15 1 5 24 25 26 27 28 29 21 211 Wypadki w transporcie w Polsce na 1mld tkm, 212 5 171,74 Emisja CO2 Tony/tkm, 211 Droga Transport śródlądowy Kolej 2 15 1 2,97 6,97 75,33 5 1 Wypadki śmiertelne w Polsce Per 1mld tkm, 212 17,95 5 5,6 7,76 Kolej Rail Road Droga Kolej Rail Droga Road
Infrastruktura kolejowa - jedno z największych utrudnień w rozwoju polskiego kolejowego transportu towarowego. Bardzo słaba jakość infrastruktury kolejowej Jakość infrastruktury kolejowej w wybranych krajach Światowy Indeks Konkurencyjności, klasyfikujący 124 kraje a ceny pozostają wysokie Średnia cena dostępu do infrastruktury dla pociągów towarowych (EUR/pkm) Switzerland France Germany Spain Austria Lithuania Czech Rep. Ukraine Slovakia Russia rank 1 rank 4 rank 7 rank 8 rank 12 rank 2 rank 23 rank 24 rank 25 rank 3 5, 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5,,4 1,1 2, 2,1 2,5 2,7 3,3 3,6 4,4 Poland rank 77 Gorsza jakość infrastruktury powodem niskiej, średniej prędkości 23 km/h, dwukrotnie niższej od średniej Unii Europejskiej. Na Śląsku średnia jest jeszcze niższa nieznacznie powyżej 1 km/h; Koszt dostępu do infrastruktury pozostaje bardzo wysoki w porównaniu z innymi krajami europejskimi; Koszty dostępu do infrastruktury stanowią około jednej trzeciej wszystkich kosztów przedsiębiorstw kolejowych; Dodatkowo, poważnym ograniczeniem jest brak równego, niedyskryminującego dostępu do infrastruktury punktowej - niektóre terminale zarządzane są przez inne spółki kolejowe np. Małaszewicze i Swarzędz. Żródło: World Economic Forum Global Competitiveness Report 21-11, A. T. Kearney, UTK 6
Inwestycje w infrastrukturę ważnym elementem poprawy atrakcyjności kolejowego transportu towarowego. 35 3 25 2 15 1 5 Wydatki na infrastrukturę kolejową i drogową w Polsce mld PLN Rail 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Kolej 13 mld PLN Road Droga 25 mld PLN Znaczna różnica w finansowaniu projektów infrastrukturalnych od 24 z budżetu centralnego wydano ponad 13 mld PLN na infrastrukturę drogową, podczas gdy na kolej przeznaczono tylko 25 mld PLN; 86 mld PLN planowane jest na rozwój infrastruktury transportowej w nowym planie budżetowym Unii Europejskiej na lata 214-22, z zachowaniem równowagi pomiędzy środkami na projekty kolejowe i drogowe; Zrównoważone inwestycje przyczyniają się do poprawy jakości infrastruktury kolejowej, tworząc odpowiednie warunki do łączeniu różnych gałęzi transportu. Żródło: A. T. Kearney, PKP PLK 7
Podsumowując Chcemy włączyć się do dyskusji w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań, zachęcających klientów do korzystania z towarowego transportu kolejowego Wsparcie w budowaniu i poprawie wizerunku kolei w Polsce; Współpraca z władzami, zarządzającymi infrastrukturą i regulatorami rynku, zwłaszcza w obszarze: Opracowania długoterminowego planu rozwoju infrastruktury kolejowej (zawierającego strategie dla terminali); Ustalenia priorytetów w zakresie inwestycji w infrastrukturę; Regulacji rynku; Stawek dostępu do infrastruktury; Transformacji i dostosowania do regulacji europejskich. 8