PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 120 IM. KONSTYTUCJI 3 MAJA W ŁODZI Istnieją tylko dwie trwałe rzeczy, które mamy nadzieję dać naszym dzieciom. Jedna to korzenie, druga skrzydła. H.Carter 1
1 Podstawy prawne 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół - Dz.U. z 2009r.nr 4, poz.17, z późn. zm. 2. Ustawa z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii Dz.U. z 2005r. nr 179, poz.1485, z późn. zm. 3. Ustawa z dnia 26.10.1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich Dz.U. z 2002r., nr 11, poz.109, z późn. zm. 2 Założenia ogólne 1. Profilaktyka jest jednym z elementów wychowania, rozumianego jako proces wspomagania dziecka w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferach: fizycznej, psychicznej, społecznej i duchowej 2. Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi temu rozwojowi oraz eliminowanie czynników ryzyka 3. Gwarancja sukcesu prowadzonej profilaktyki jest wzmocnienie czynników chroniących, do których należą: silna więź z rodzicami i rodziną środowisko społeczne promujące prawidłowe wzorce zachowań; negatywny stosunek rodziny dziecka do używania substancji psychoaktywnych modelowanie zachowań pozbawionych agresji w domu i w szkole; konstruktywna grupa rówieśnicza zainteresowanie nauką i własnym rozwojem wytrwałość w realizacji celów 4. Realizując program wychowawczy i szkolny program profilaktyki szkoła powinna spełniać następujące zadania: stwarzanie przyjaznego klimatu nauczania i wychowania; reprezentowanie przez nauczycieli pozytywnych wzorców; wypracowanie wspólnej polityki wobec zachowań ryzykownych; współpraca z rodzicami; pomoc uczniom mającym trudności w nauce; wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do specjalistów w celu dokonania diagnozy; kierowanie uczniów zagrożonych w porozumieniu z rodzicami do instytucji udzielających specjalistycznej pomocy; szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń i umiejętności wychowawczych 2
5. Formy organizacyjne zajęć, w ramach których szkoła realizuje program profilaktyki, to: zajęcia dydaktyczne zajęcia wyrównawcze; zajęcia psychoedukacyjne; zajęcia korekcyjno-kompensacyjne lekcje z wychowawcą klasy; zajęcia pozalekcyjne; zajęcia świetlicowe; 6. Schemat oddziaływań profilaktycznych: DZIAŁANIA OGÓLNOSZKOLNE EDUKACJA UCZNIÓW, NAUCZYCIELI I RODZICÓW UDZIAŁ W PROGRAMIE, PRELEKCJE, WARSZTATY BUDOWANIE OFERTY DLA UCZNIÓW: DZIAŁALNOŚĆ KÓŁ ZAINTERESOWAŃ, ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH, KOREKCYJNO KOMPENSACYJNYCH WSPÓLNE WYCIECZKI, RAJDY, WYJŚCIA DO TEATRU, KIN. WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM I INSTYTUCJAMI ZAJMUJĄCYMI SIĘ DZIECKIEM I RODZINĄ ROZPOZNAWANIE ŚRODOWISKA UCZNIÓW ORAZ PROBLEMÓW RODZINY (obserwacja wychowawcy klasy, nauczycieli, pedagoga szkolnego, współpraca z rodzicami, kuratorem sądowym ) WYRÓWNYWANIE DEFICYTÓW ROZWOJOWYCH ORAZ SPOŁECZNYCH UCZNIÓW, POMOC RODZINIE (terapia pedagogiczna, zajęcia wyrównawcze, pomoc materialna) WDRAŻANIE PROCEDUR POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU STWIERDZENIA ZAGROŻENIA PATOLOGIĄ SPOŁECZNĄ POMOC SPECJALISTYCZNA DLA DZIECKA I RODZINY DOTKNIĘTEJ PROBLEMEM (skierowanie sprawy do odpowiedniej instytucji). 3
3 Diagnoza szkoły Uczniowie szkoły, to dzieci w wieku 6/7-12 lat Część z nich wychowuje się w rodzinach rozbitych, bądź zrekonstruowanych Kilku uczniów jest pod nadzorem kuratora sądowego Niski status materialny ok. 10% rodzin Brak rażących naruszeń norm i zasad zachowania uczniów w szkole: brak wagarów, nie ma uczniów z naganną oceną zachowania Analiza wyników ankiet uczniowskich wykazała, że największym problemem w relacjach koleżeńskich jest agresja słowna (poniżanie, lekceważenie i izolowanie) Co trzeci uczeń deklaruje, że czuje się w szkole bezpiecznie Obserwacja nawyków żywieniowych uczniów wskazuje na konieczność podejmowania działań prozdrowotnych w tym zakresie Część uczniów ma za sobą inicjację nikotynową i alkoholową, przy czym rodzice akceptują kontrolowane picie alkoholu przez dzieci w formie, np. toastów urodzinowych, czy noworocznych 4 Cele szkolnego programu profilaktyki 1. Uczniowie SP 120 stanowią grupę niskiego ryzyka, dlatego niniejszy program realizuje cele profilaktyki pierwszorzędowej. Obejmuje działania mające na celu promocję zdrowia i zapobieganie niepożądanym zachowaniom społecznym. 2. Program odwołuje się do analizy zachowań problemowych w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. 3. Na okres nauki w gimnazjum przypada wzrost zachowań ryzykownych, dlatego uczeń kończący szkołę podstawową powinien posiadać umiejętności: podejmowania decyzji sprzyjających własnemu bezpieczeństwu i zdrowiu skutecznego przeciwstawiania się presji rówieśniczej; dokonywania właściwych wyborów komunikowania się z dorosłymi i rówieśnikami w sprawach swoich problemach i wątpliwościach; 4
rozpoznawania i właściwego reagowania na substancje szkodliwe i zachowania ryzykowne 5 Zajęcia profilaktyczne realizowane w szkole L.P. Rodzaj/temat zajęć Cele 1. Program profilaktyczny Jestem O.K. Profilaktyka antytytoniowa Umiejętność przeciwstawiania się presji rówieśniczej Poznanie myśli wspierających 2. Zajęcia warsztatowe Jak można odmówić... 3. Lekcja z wychowawcą Dopalaczomstop. 4. Zajęcia warsztatowe; Powiedz obcemu nie. 5. Zajęcia warsztatowe Jak sobie radzić z agresją własną i agresją otoczenia 6. Zajęcia warsztatowe Komputer, Internet przyjaciel czy wróg 7. Program edukacyjny Choroby cywilizacyjne zagrożeniem dla życia i zdrowia człowieka 8. Lekcje z wychowawcą nt. empatii, tolerancji, asertywności 9. Inne (warsztaty, zajęcia psychoedukacyjne) Profilaktyka antynarkotykowa i antyalkoholowa Kształtowanie zachowań asertywnych Poznanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego Poznanie skutków zdrowotnych i konsekwencji prawnych wynikających ze stosowania substancji psychoaktywnych Zapewnienie bezpieczeństwa uczniów w kontaktach z nieznajomymi Umiejętność skutecznego szukania pomocy Rozpoznawanie zachowań agresywnych, asertywnych i uległych. Radzenie sobie z negatywnymi emocjami Rozwiązywanie konfliktów w sposób akceptowany społecznie Poznanie etapów wchodzenia w uzależnienie od gier komputerowych i Internetu Poznanie zasad bezpiecznego korzystania z sieci Wykorzystywanie komputera do celów dydaktycznych Kształtowanie postaw prozdrowotnych: prawidłowe odżywianie, ruch, radzenie sobie ze stresem Kształtowanie umiejętności funkcjonalnych służących własnemu rozwojowi i właściwym relacjom społecznym. Rozwiązywanie problemów wynikających ze specyfiki danego zespołu klasowego i bieżących potrzeb szkoły 5
6 Przewidywane globalne efekty podjętych działań profilaktycznych W wyniku realizacji programu profilaktyki: 1. uczniowie: dostrzegają korzyści wynikające ze zdrowego stylu życia uświadamiają sobie zagrożenia występujące w środowisku i potrafią się im przeciwstawić identyfikują się ze społecznością szkolną osiągają poziom psychospołeczny adekwatny do ich wieku rozwojowego otrzymują pomoc stosowną do swoich potrzeb 2. nauczyciele: posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki i wykorzystują ją w procesie wychowawczym stanowią wzór osobowy dla uczniów 3. rodzice: współpracują z nauczycielami, dzieląc współodpowiedzialność za podejmowane działania profilaktyczne stanowią wzór osobowy dla swoich dzieci 7 Ewaluacja programu 1. Sposoby ewaluacji: obserwacja zachowania uczniów, rozmowy z uczniami, rodzicami i nauczycielami, analiza ankiet przeprowadzanych wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, analiza dokumentów (plany pracy wychowawcy klasowego, konspekty lekcji, dzienniki), 6
2. Ewaluacji dokonuje zespół wychowawczy pod kierunkiem pedagoga szkolnego. 3. Za realizację programu profilaktyki odpowiadają wszyscy nauczyciele. Program profilaktyki został przyjęty do realizacji uchwałą rady pedagogicznej i uchwałą rady rodziców. 7