Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów w Starachowicach Ul. Jana Pawła II 18 Program Wychowawczy Szkoły 2016/2017 Opracowanie: Bożena Kornecka-Kalista Eliza Kostrzewa Lidia Mergalska Halina Skowron
Wstęp. Treści zawarte w Szkolnym Programie Wychowawczym na rok 2016/2017 są efektem analizy danych, zebranych w trakcie realizacji Planu Rozwoju Szkoły w ubiegłych latach i komplementarnych wobec niego programów wychowawczego i profilaktyki. Program podejmuje cele, określone przez wszystkie podmioty społeczności szkolnej w badaniach diagnostycznych i ewaluacyjnych jako najistotniejsze dla prawidłowego, wszechstronnego rozwoju młodego człowieka oraz priorytety wskazane do realizacji na bieżący rok przez MEN, Świętokrzyskie Kuratorium Oświaty i władze Gminy Starachowice. Wyodrębnione przez nas obszary: realizacja strategii edukacji włączającej tworzącej warunki sprzyjające wyrównywaniu szans edukacyjnych oraz kształtowanie postaw prospołecznych odpowiadają na bieżące i ponadczasowe potrzeby ogólnospołeczne uwzględniając także podmioty mogące odczuwać deficyty i wymagające wsparcia w ich kompensowaniu ze względu na specjalne potrzeby edukacyjne, brak poczucia bezpieczeństwa i niski poziom rozwoju umiejętności społecznych. Etapy konstruowania programu. I. Wstępna identyfikacja. 1. Identyfikacja sytuacji. Na podstawie obserwacji, rozmów z uczniami i rodzicami, dyskusji i analizy danych statystycznych opracowywanych na poziomie klas oraz statystyki szkolnej zbiorczej, wyodrębnionych zostało kilka zachowań grupy uczniów wymagających korekty: wagary i absencja szkolna, brak zainteresowania nauką szkolną i niskie osiągnięcia edukacyjne, nieznajomość praw i obowiązków wynikających z funkcjonowania w rolach, brak umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, niepewność i nieumiejętność autoprezentacji. 2. Werbalizacja problemów. W trakcie pracy Zespołu Wychowawczego i Rady Pedagogicznej oraz zespołów przedmiotowych i zadaniowych, spotkań z rodzicami i uczniami - dokonywano analizy możliwych motywów takich zachowań, identyfikowano treść informacji w zakresie deficytów psychospołecznych i ustalano formy pomocy uczniom w kierunku zmiany sytuacji. 2. Baza teoretyczna problemu. W celu lepszego zrozumienia zachodzących zjawisk, ich analiza przeprowadzona została w oparciu o specjalistyczną wiedzę teoretyczną pozyskiwaną nieustannie przez nauczycieli dzięki uczestnictwu w różnych formach doskonalenia z zakresu psychologii rozwojowej, mechanizmów obronnych, reakcji na frustrację potrzeb, funkcjonowania w grupie i mechanizmów internalizacji norm. 2
II. Diagnoza. W celu opracowania diagnozy środowiska wychowawczego, corocznie od 1999 do 2009 roku przeprowadzane były badania ankietowe wśród uczniów klas pierwszych, kolejnych roczników gimnazjalistów, począwszy od rocznika 1986. Pierwsza wersja ankiety dla uczniów zawierała 24 pytania, ankieta dla nauczycieli i rodziców 15 pytań i metryczkę, a zaktualizowana wersja zawierała 10 pytań dla uczniów. W roku m 2009/2010 badania uczniów klas I III objęły całą populację - 255 osób, tj. 84% badanej populacji, roczniki 1996. 1995 i 1994, podobnie w kolejnych latach ch, a wnioski wynikające z analizy wyników badań stanowiły bazę informacji do konstruowania programu pracy naszej szkoły. Szczegółowa prezentacja wyników zawarta jest w Raporcie 2010. Wyniki ewaluacji działań wychowawczych i profilaktycznych realizowanych w kolejnych latach pracy szkoły stanowią treść dokumentów: Raport 2012, Raport 2013, Raport 2014, Raport 2015. Wykorzystanie wyników badań diagnostycznych i ewaluacyjnych stanowi podstawę konstrukcji statystycznego, dominującego modelu ucznia naszej szkoły, uwzględniając najwyższe wskaźniki w poszczególnych kategoriach odpowiedzi. Najbardziej cenione przez naszych uczniów wartości to miłość (54%), bezpieczeństwo (55%) i zdrowie (86%), co rokuje pozytywnie w kierunku troski o wszechstronny rozwój, szczególnie w sferze prozdrowotnej. Najczęściej młodzież obawia się zagrożenia poczuciem nudy (44%), problemami w nauce (45%), problemami osobistymi (15%), emocjonalnymi, rodzinnymi i rówieśniczymi ( po 11%). Szkoła redukuje te zagrożenia realizując bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych o charakterze edukacyjno-wyrównawczym, rozwijających zainteresowania i profilaktycznych. Sytuacja wychowawcza jako efekt oddziaływań interpersonalnych podmiotów biorących udział w ukierunkowanych, zaplanowanych procesach zmian statystycznie zobrazowana jest wskaźnikami ilościowymi ocen zachowania i zmianami zachodzącymi w ciągu roku szkolnego 2015/2016 w tym obszarze: Ocena wz bdb db pop ndp ng Ilość ocen II semestr % II semestr I sem. 2015/16 - w % 74 59 40 38 10 2 33 26 18 17 5 1 24 35 22 14 4 1 Stosunek 77% ocen db. bdb. wz. do 23% ocen pop. ndp. ng. utrzymuje się na poziomie zbliżonym do wskaźników w poprzednim semestrze. Zmiany ilościowe ocen zachowania porównując semestr I i II widoczne są w zwiększeniu wskaźnika ocen wzorowych ( o 9%), zmniejszenia wskaźnika ocen bardzo dobrych i dobrych o 13%, wzrósł wskaźnik uczniów z ocenami poprawnymi o 3%. Odsetek 6% uczniów to ci, którzy sprawiali problemy wychowawcze związane przede wszystkim z absencją szkolną ( oceny ng i ndp). 3
Porównanie osiągnięć edukacyjnych uczniów w klasyfikacji śródrocznej i końcoworocznej 2015/2016 jest jednym ze wskaźników efektywności pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły w ciągu roku: Obszar danych Semestr I Semestr II Liczba uczniów: 223 223 Średnia ocen przedmiotowych na poziomie 3,62 3,74 szkoły: Klasy I Klasy II Klasy III 3,60 3,60 3,65 3,00 3,70 3,95 % uczniów ze średnią ocen 4,75 i więcej 9% - 19 uczniów 19% - 43 uczniów % uczniów ze średnią ocen 3,0 4,74 67% - 150 uczniów 55% - 122 % uczniów ze średnią ocen 3, 0 i mniej 24% - 54 uczniów 26% - 58 % uczniów bez ocen niedostatecznych 85,2% - 190 uczniów 92,4% - 206 uczniów Analiza wyników badań realizowanych w ramach ewaluacji wewnętrznej w bieżącym roku m 2015/2016 zawarta została w Raporcie 2016. Wnioski. Wymagania ustalone w dwóch obszarach badawczych zostały spełnione w wymienionym poniżej zakresie. Dla obszaru I Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży: - Biblioteka szkolna wyposażona jest w podręczniki szkolne dla klasy I 76 kompletów wypożyczonych uczniom na okres roku szkolnego, dla klas II i III do wypożyczenia jest po 6 kompletów podręczników, w materiały edukacyjne dla nauczycieli przewodniki metodyczne, testy egzaminacyjne. - Biblioteka uzupełnia stan księgozbioru jeden raz w ciągu roku, na poziomie aktualnych możliwości finansowych szkoły ( jednorazowo około 730,-zł). - Liczba wypożyczeń w kolejnych latach wyniosła 395 w 2013/2014, 598 w 2014/2015, 530 w 2015/2016. - Wskaźnik czytelników w kolejnych latach oscyluje od 87% w 2013/2014, 86% w 2014/2015, do 95% w bieżącym roku m. - 83% uczniów zadeklarowało, że wypożyczyło w bibliotece nie więcej niż 5 książek. Więcej książek wypożyczają uczniowie klas II i III, niż uczniowie klas I. - 75% uczniów stwierdziło, że korzysta z innych niż biblioteka szkolna zasobów pozyskiwania książek, taką odpowiedź podało 69% rodziców. - Średnia wypożyczeń dziennie to 5,95 w 2013/14; 3,67 w 2014/15; 3,81 w I półroczu bieżącego roku szkolnego. - Uczniowie najczęściej wypożyczają lektury szkolne 45% respondentów, fantastykę 31%. 4
- Na wzrost zainteresowania uczniów czytaniem lektur największy wpływ mogłaby mieć zmiana kanonu lektur na ciekawsze, bardziej współczesne, bliższe młodzieży według 20% uczniów. - Techniczne wyposażenie biblioteki: kącik czytelniczy, wyposażenie w stoliki, oświetlenie- są oceniane przez uczniów jako sprzyjające korzystaniu z czytelni w stopniu bardzo dobrym 41%, wystarczającym 50%, nie sprzyjającym 7% respondentów. 33% uczniów stwierdziło, że nic nie należy zmieniać w bibliotece. 17% respondentów uważa, że należy zakupić nowe, współczesne, młodzieżowe książki. - Komputery są przestarzałe, a dostęp do Internetu jest możliwy tylko na jednym komputerze. - Nauczyciele wspomagają proces dydaktyczny korzystając ze słowników, encyklopedii, filmoteki ekranizacja lektur, wypożyczanych z biblioteki. W opinii 86% badanych uczniów nauczyciele czasami lub często wykorzystują na lekcji zasoby biblioteki. W klasopracowniach znajduje się 46 książek wypożyczonych przez nauczycieli. - W szkolnej bibliotece prowadzone są lekcje biblioteczne według 9% badanych uczniów, promocje książek 3% uczniów, konkursy czytelnicze 6%, Kącik Literacki. - 72% badanych uczniów odpowiedziało, że najczęstszą formą pracy z nauczycielem bibliotekarzem są wolne lekcje w trakcie zastępstw. - Największy wpływ na kształcenie nawyków czytelniczych młodzieży w ich własnej opinii mają oni sami 50%, rodzice 23%, 16% - nauczyciele, a według opinii rodziców to właśnie rodzice mają największy wpływ 51%, znajomi 36% odpowiedzi. - Młodzież najchętniej czyta prasę sportową i z życia gwiazd po 21% odpowiedzi, 18% uczniów sięga po komiksy. - Szkoła prenumeruje jedno czasopismo dla młodzieży miesięcznik Młody Technik, dysponuje nieodpłatnie otrzymywanymi czasopismami o tematyce ekologicznej. - 61% uczniów stwierdziło, że w szkole wykorzystywane są elektroniczne nośniki informacji czasami lub bardzo często, 33% uznało, że takie nośniki nigdy nie są wykorzystywane. - 40% uczniów uznało, że czas pracy biblioteki umożliwia korzystanie z niej zgodnie z potrzebami, 25% zaprzeczyło, a 31% nie korzysta z biblioteki. - Liczba odwiedzin w czytelni w kolejnych latach to 37 w 2013/14, 98 w 2014/15, 72 w bieżącym roku m. - Biblioteka i czytelnia stanowią interdyscyplinarną pracownię szkolną. Dla obszaru II Diagnoza stopnia partycypacji rodziców i ich oczekiwań we współdecydowaniu o szkole: - Rodzice znają swoje prawa oraz przepisy dotyczące ich roli w zakresie wpływu na organizację i działalność szkoły, wiedzą, że takie informacje są dostępne na stronie internetowej szkoły, w bibliotece, sekretariacie szkoły, u nauczycieli, dyrekcji. - Rodzicom uczniów znane są dokumenty regulujące podstawowe zakresy funkcjonowania szkoły, zapisy zawarte w planie pracy szkoły 71% respondentów, wiedzą, gdzie znaleźć treści tych dokumentów. 84% rodziców zapoznało się ze Statutem Szkoły ( to jest o 39% więcej niż w 2013 roku) 79% z Wewnątrzm Systemem Oceniania ( to jest o 5% więcej niż w 2013 roku) 72% z Programem Wychowawczym Szkoły ( to jest o 29% więcej niż w 2013 roku) 70% ze Szkolnym Programem Profilaktyki ( to jest o 40% więcej niż w 2013 roku) - Rodzice zaznajamiani są z przepisami prawa oświatowego. 5
- Rodzice współdecydują o organizacji procesu wychowawczego poprzez wspólne opracowywanie Programu Wychowawczego i Programu Profilaktyki. - Rodzice i uczniowie zgłaszają inicjatywy działań wychowawczych eliminujących zagrożenia oraz wzmacniających właściwe zachowania w formie indywidualnych i grupowych konsultacji, debat samorządu uczniowskiego. - Rodzice mają wpływ na organizację wycieczek, wyjazdów uczniów 66%, dysponowanie środkami finansowymi 28%, uroczystości szkolne 19%, ofertę i udział dzieci w zajęciach pozalekcyjnych 18%. - W ocenie rodziców szkoła jest otwarta na ich opinie w kwestiach istotnych dla realizacji procesu edukacyjnego. Według wychowawców większość rodziców angażuje się w sprawy dotyczące bezpośrednio ich dzieci lub grupy klasowej, raczej nie zgłaszają propozycji działań czy zmian w zakresie ogólnom. - W szkole prowadzone są konferencje, spotkania i konsultacje ze specjalistami w zakresie tematyki zaproponowanej przez rodziców. - Rodzice są partnerami szkoły. - Rodzice interesują się działalnością szkoły, mają dostęp do bieżących informacji na stronie internetowej szkoły. - Formy aktywności rodziców w środowisku m to: udział w zebraniach klasowych i dniach otwartych przeprowadzono 8 takich spotkań, średnio w jednym zebraniu w jednej klasie uczestniczy 18 rodziców, 74% to wskaźnik średniej udziału rodziców uczniów wszystkich klas w czasie jednego zebrania, indywidualne konsultacje z nauczycielami i specjalistami zanotowano 255 konsultacji, średnio 28 w jednej klasie, praca Rady Rodziców i Trójek Klasowych, współorganizacja imprez okolicznościowych, wycieczek, partycypacja w budżecie obywatelskim i inicjatywach lokalnych. - Nie ma uczniów, z których rodzicami lub opiekunami prawnymi nie byłoby żadnego kontaktu. Rodzice trzech uczniów nie uczestniczyli w zebraniach z wychowawcami. - Rodzice wysoko oceniają możliwość kontaktu z nauczycielami w różnych formach i oferowanym czasie, a ich oczekiwania spełnione są w następującym zakresie: klasowe spotkania z wychowawcą wskaźnik 89% respondentów, indywidualne konsultacje z nauczycielami- 43%, kontakt telefoniczny 21%. - Uwagi rodziców dotyczyły absencji pojedynczych nauczycieli w czasie planowanych zebrań klasowych i dni otwartych, uniemożliwiając konsultacje w sprawach edukacyjnych i wychowawczych. - Kilkunastoosobowa grupa rodziców jest zawsze chętna do pracy na rzecz szkoły w ramach wolontariatu. - Rodzice deklarują, że najchętniej zaangażowaliby się do pomocy w organizacji wycieczek ch 39%, ogniska 26%, kiermaszu 20%, działań sportowych 16%. 38% nie udzieliło odpowiedzi na pytanie o zaangażowanie do działań wychowawczych. - 75% rodziców nie udzieliło odpowiedzi na pytanie dotyczące zakresu oczekiwanej od nauczycieli pomocy wspierającej ich dziecko. 8% rodziców oczekuje pomocy w przezwyciężaniu trudności w nauce, 4% w rozwijaniu talentów dziecka i 4% pomocy psychologiczno-icznej. - Sposoby uzasadniania ocen są zrozumiałe dla rodziców i pomocne w kierowaniu procesem uczenia się dziecka, jeśli rodzic indywidualnie konsultuje się z nauczycielami przedmiotu i na bieżąco zapoznaje się z sytuacją edukacyjną dziecka. - 75% rodziców zdecydowanie otrzymuje wyczerpujące i rzeczowe informacje o poziomie opanowania umiejętności i wiadomości swojego dziecka, 22% uznało, że raczej tak właśnie jest, nie było negatywnych odpowiedzi na tak zadane pytanie. 6
- Rodzice wskazali na potrzebę bieżącego oceniania ich dzieci i wstawiania ocen do dziennika przez wszystkich nauczycieli. - W ocenie 96% rodziców szkoła wspiera ich dzieci w planowaniu procesu uczenia się, trzech rodziców twierdzi, że raczej tak nie jest. - Rodzice informowani są o zagrożeniach w szkole, o sytuacji wychowawczej, problemach ch swojego dziecka. - 75% rodziców nie udzieliło odpowiedzi na pytanie, co szkoła powinna zrobić, aby Rodzice chętnie z nią współpracowali? 5% rodziców uznało, że szkoła powinna być bardziej otwarta na ich propozycje, według 4% respondentów należy zadbać o integrację. - W ocenie rodziców Programy Wychowawczy i Profilaktyki dostosowane są do zaobserwowanych zachowań i potrzeb uczniów. - Nastąpiła znacząca zmiana w strukturze danych na temat płci rodziców uczestniczących w zebraniach klasowych. W 2013 roku wskaźnik kobiet uczestniczących w zebraniach z wychowawcą wynosił 78%, 6% mężczyzn, 16% brak odpowiedzi. W kolejnym 2014 roku badana populacja rodziców składała się w 87% z kobiet, 13% to mężczyźni W bieżącym roku m nastąpił wzrost wskaźnika mężczyzn uczestniczących w zebraniach do 25% ( więcej o 19% niż w 2013 roku), kobiety stanowiły 72% badanej populacji, 3% nie udzieliło odpowiedzi. - 84% rodziców ponownie wybrałoby dla swojego dziecka ta samą szkołę, 2% ( tj. 3 osoby) udzieliło negatywnej odpowiedzi, 13% nie było zdecydowanych. W 2013 roku na tak zadane pytanie 64% odpowiedziało pozytywnie, 6% ( tj. 9 osób) negatywnie, niezdecydowanych było 30% rodziców. W porównaniu lat 2013 i 2016 nastąpił wzrost rodziców pozytywnie oceniających funkcjonowanie szkoły o 20%. Mocne strony szkoły. - Wskaźnik czytelników i liczba wypożyczeń książek przez uczniów w bibliotece szkolnej wzrastają w kolejno badanych latach. - 75% uczniów korzysta z pozach zasobów pozyskiwania książek biblioteki miejskie, księgarnie. - Techniczne wyposażenie biblioteki i czytelni jest oceniane przez większość uczniów jako sprzyjające korzystaniu z nich. - Nauczyciele wspomagają proces dydaktyczny korzystając z zasobów biblioteki. - Rodzicom uczniów znane są dokumenty regulujące podstawowe zakresy funkcjonowania szkoły. W porównaniu do wyników badań realizowanych w 2013 roku, aktualne wskaźniki deklarowanej przez rodziców znajomości tych dokumentów znacząco wzrosły ( od 5% do 40% ) i w bieżącym roku oscylują w granicach 70% - 84%. - Rodzice zaznajamiani są z przepisami prawa oświatowego. - Rodzice współdecydują o organizacji procesu wychowawczego poprzez wspólne opracowywanie Programu Wychowawczego i Programu Profilaktyki. - Rodzice i uczniowie zgłaszają inicjatywy działań wychowawczych eliminujących zagrożenia oraz wzmacniających właściwe zachowania w formie indywidualnych i grupowych konsultacji, debat samorządu uczniowskiego. - Rodzice mają wpływ na organizację wycieczek, wyjazdów uczniów, dysponowanie środkami finansowymi, uroczystości szkolne, ofertę i udział dzieci w zajęciach pozalekcyjnych. - W ocenie rodziców szkoła jest otwarta na ich opinie w kwestiach istotnych dla realizacji procesu edukacyjnego, większość rodziców angażuje się w sprawy dotyczące bezpośrednio ich dzieci. - Rodzice wysoko oceniają możliwość kontaktu z nauczycielami w różnych formach i oferowanym czasie, uznając klasowe spotkania z wychowawcą jako najlepiej spełniające ich 7
oczekiwania ( wskaźnik 89% respondentów), ilość zebrań jest wystarczająca, a średni wskaźnik udziału rodziców uczniów wszystkich klas w czasie jednego zebrania jest wysoki i wynosi 74%. - Bardzo wysoki odsetek - 97% badanych rodziców stwierdziło, że otrzymuje wyczerpujące i rzeczowe informacje o poziomie opanowania umiejętności i wiadomości swojego dziecka, nie było negatywnych odpowiedzi. - W ocenie 96% rodziców szkoła wspiera ich dzieci w planowaniu procesu uczenia się. - Nie ma uczniów, z których rodzicami lub opiekunami prawnymi nie byłoby żadnego kontaktu. - Znacznie wzrósł wskaźnik obecności mężczyzn na zebraniach klasowych z 6% w 2013, kolejno 13% w 2014, do 25% w bieżącym roku m - Znacząco zwiększył się odsetek rodziców, którzy ponownie wybraliby dla swojego dziecka naszą szkołę - 84% ( w 2013 64%) - nastąpił wzrost wskaźnika rodziców pozytywnie oceniających funkcjonowanie szkoły o 20%. Szczegółowe analizy i wnioski w zakresie badania poziomu osiągnięć edukacyjnych uczniów i sytuacji wychowawczej oraz stanu opieki nad uczniami zawarte są w raportach znajdujących się w dokumentacji szkoły. Uwzględniając ideę egalitarności edukacji zakładającą, iż dbałość o poziom wiedzy najsłabiej wykształconych jest równie ważna jak kształcenie elit, a o poziomie wykształcenia współczesnego społeczeństwa świadczy nie tyle średni co minimalny akceptowalny poziom wykształcenia - planujemy kontynuację działań sprzyjających wyrównywaniu szans edukacyjnych i wzbudzaniu potrzeby permanentnej edukacji każdego człowieka, także w obszarze kształtowania postaw i wychowania do wartości. W celu oszacowania ilościowego i jakościowego sytuacji wychowawczej i zjawiska zachowań ryzykownych zrealizowano następujące działania diagnozujące i ewaluacyjne: Treść informacji Respondenci / populacja badawcza Ewaluacja wewnętrzna 1. Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży. 2.Diagnoza stopnia partycypacji rodziców i ich oczekiwań we współdecydowaniu o szkole - 163 uczniów (73% z 223 kl. I, II, III) - 134 rodziców ( 60% z 223 kl. I, II, III) Narzędzia/ techniki badawcze - badania ankietowe - rozmowy indywidualne z rodzicami - wywiad z dyrektorem szkoły - wywiad grupowy z nauczycielami i specjalistami - ankieta dla wychowawców klas - analiza dokumentacji pracy biblioteki Termin realizacji badań kwiecień 2016 Realizator badania koordynator: B. Kornecka- Kalista zespół ds. ewaluacji: M. Bajor B. Kozłowska J.Kowalik M. Niwicka A.Śledziowska A. Wypchło Opracowanie wyników badań B. Kornecka- Kalista Zespół Tabele wyników Raport Sprawozdania wychowawców Wnioski Rady Pedagogicznej i Zespołu Wychowawczego Ewaluacja zewnętrzna, problemowa- W3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. - 245 uczniów - 33 nauczycieli - rodzice - badania ankietowe dla nauczycieli, rodziców, uczniów czerwiec 2015 Świętokrzyskie Kuratorium Oświaty Świętokrzyskie Kuratorium Oświaty 8
W6. Szkoła wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. W11. Szkoła organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników egzaminu gimnazjalnego oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. - wywiad z dyrektorem szkoły - wywiad grupowy z nauczycielami, rodzicami, partnerami, uczniami - analiza dokumentacji pracy szkoły Ewaluacja wewnętrzna - atrakcyjność lekcji, zajęć pozalekcyjnych, imprez ch i programów wychowawczoprofilaktycznych - realizacja zadań szkoły - 168 uczniów ( 70% z 241 uczniów klas I, II i III szkoły), uczniowie dziewięciu klas: 1b, 1c, 2a, 2b, 2c, 3a, 3b, 3c, 3d. badania ankietowe wywiad z dyrektorem szkoły analiza dokumentów - raporty z analizy wyników egzaminów zewnętrznych analiza danych statystycznych zebranych w klasyfikacji semestralnej i rocznej indywidualne rozmowy z uczniami maj 2015 IX.2014 VI.2015 zespół ds. ewaluacji B. Kornecka- Kalista Zespół Tabele wyników Raport Sprawozdania wychowawców Wnioski Rady Pedagogicznej i Zespołu Wychowawczego Ewaluacja wewnętrzna - ocena stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole, organizacja i efektywność pomocy psychologicznoicznej - realizacja zadań szkoły Rodzice 121 osób Uczniowie 75 osób z klas I i III Wychowawcy Dyrektor Pedagog Psycholog Uczniowie -242 Nauczyciele - 35 Anonimowe badania ankietowe, rozmowy indywidualne Arkusz diagnostyczny Analiza informacji dokumentacji Debaty konsultacj Obserwacje Zebrania z rodzicami Rada Rodziców Marzec 2014 Maj, czerwiec 2014 IX.2013 VI.2014 Pedagog Nauczyciele Rodzice Uczniowie B. Kornecka- Kalista Zespół Tabele wyników Raport Sprawozdania wychowawców Klasowe zeszyty uwag Wnioski Rady Pedagogicznej i Zespołu Wychowawczego Ewaluacja wewnętrzna - wyrównanie szans edukacyjnych uczniów. - współpraca z rodzicami: ich udział w na rzecz rozwoju dzieci, placówki Rodzice -150 osób klasy I, II, III Anonimowe badania ankietowe Analiza dokumentacji a arkusz diagnostyczny dla wychowaw. Wywiad z dyrektorem Luty, marzec 2013 Maj, czerwiec 2013 Pedagog B. Kornecka- Kalista Zespół Tabela wyników Raport Ewaluacja w zakresie oceny skuteczności Uczniowie -71 uczniów klas I Anonimowe badania ankietowe Marzec 2012 Pedagog B. Kornecka J. Dabrowska 9
podejmowanych działań wycho-wawczych i profilaktycznych Rodzice 45 osób klasy II Analiza dokumentacji a, wychowawców H. Skowron Ewaluacja wewnętrzna obieg informacji w szkole Ewaluacja wew Proces kształcenia Projekt edukacyjny Nauczyciele 24 osoby uczniowie 195 osób rodzice 84 osoby Uczniowie Kl. II 95 osób Anonimowe badania ankietowe Anonimowa ankieta I.2011. B. Kornecka Tabela danych raport XI.2010. B. Kornecka Tabela danych raport Badania środowiska wychowawczego uczniów uczniowie 255 osób Anonimowe ankiety, pytania otwarte III.2010. B. Kornecka Tabela danych Diagnoza funkcjonowania szkoły Rodzice 80 osób Wywiady Standaryzowane na zebraniach klasowych III.2010. wychowawcy B. Kornecka Tabela danych Konkludując, dane ilościowe i jakościowe uzyskane w efekcie realizacji systemu badań diagnostycznych i ewaluacyjnych funkcjonowania środowiska wychowawczego szkoły - wskazują na konstruktywne znaczenie ciągłości i trwałości określonych wartości i postaw przyjętych do realizacji jako cele ogólne w roku m 2016/2017 w Programie Wychowawczym Szkoły i spójnym z nim Szkolnym Programie Profilaktyki. Rekomendacje: - środowisko społeczności szkolnej ma kontynuować wychowanie do wartości humanistycznych, kształtowanie nawyków kultury osobistej, postaw prospołecznych i uczuć patriotycznych oraz postawę dumy z tradycji szkoły - należy utrzymywać wzrastające tendencje wskaźników czytelnictwa i wypożyczania książek w szkole oraz wysoki wskaźnik korzystania z zasobów pozach przez młodzież - należy kontynuować realizację szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych i organizacji systemu działań motywujących i wspierających procesy edukacyjno-wychowawcze - należy kontynuować monitorowanie realizacji obowiązku szkolnego i minimalizować zjawisko absencji szkolnej - należy wzmacniać poczucie bezpieczeństwa uczniów, szczególnie osób ze specyficznymi możliwościami i potrzebami psychoedukacyjnymi, - należy wesprzeć rodziców w działaniach minimalizujących zagrożenia rozwoju poprzez kontynuowanie działań promujących zdrowy styl życia - wskazane jest nadal uaktywniać jak największą grupę rodziców do współpracy w realizacji zadań na rzecz społeczności szkolnej 10
Cele priorytetowe Szkolnego Programu Wychowawczego: I. Zapewnienie warunków sprzyjających wyrównywaniu szans edukacyjnych i stymulujących potrzebę permanentnego rozwoju uczniów. II. Ukierunkowanie procesu kształtowania postaw i wychowania na wartości prospołeczne. 11
I. Zapewnienie warunków sprzyjających wyrównywaniu szans edukacyjnych i stymulujących potrzebę permanentnego rozwoju uczniów. Cele szczegółowe 1. Uczniowie systematycznie realizują obowiązek. Zadania i metody realizacji - diagnoza absencji uczniów na podstawie analizy dokumentacji (dzienniki klasowe ) - zapewnienie sprawnego przepływu informacji o absencji dziecka pomiędzy wychowawcą i rodzicami - analiza przyczyn nieobecności dziecka i wdrażanie działań naprawczych redukujących zjawisko wagarów - kontrola realizacji obowiązku szkolnego uczniów z obwodu w innych placówkach oświatowych Realizatorzy - nauczyciele i wychowawcy psycholog - wychowawcy - wychowawca, rodzice,, uczeń psycholog - dyrekcja sekretarz szkoły Termin na bieżąco na bieżąco na bieżąco IX.2016. 2. W procesie dydaktycznym i wychowawczym stosowane są narzędzia i techniki indywidualizacji pracy wspomagające rozwój uczniów zgodnie z normami organizacji pomocy psychologicznoicznej uwzględniając ich specyficzne potrzeby i możliwości. - diagnozowanie sytuacji psychospołecznej i edukacyjnej uczniów na podstawie informacji z różnych źródeł - organizacja pracy w klasie integracyjnej - nauczyciele zapoznają się z wynikami badań uczniów w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i wykorzystują opinie i wskazania w codziennej pracy z dzieckiem - realizacja zajęć specjalistycznych rewalidacyjnych - nauczyciele,, wychowawcy psycholog - nauczyciele - nauczyciele psycholog specjaliści terapia iczna IX X. 2016. na bieżąco systematycznie na bieżąco IX.2016. Cały rok 3. Uczniowie promowani są za samodzielność i aktywność, realizują zadania pozaprogramowe - nauczyciele stawiają wymagania adekwatne do możliwości ucznia, biorąc pod uwagę poziom intelektualny, zaburzenia zachowania, symptomy niedostosowania - pozytywna ocena każdego wysiłku dziecka - uczniowie uczestniczą w konkursach, zawodach, projektach, znają regulaminy - nauczyciele - nauczyciele, rodzice - Dyrekcja, nauczyciele systematycznie na bieżąco według harmonogramu 12
konkursów - upublicznianie informacji o sukcesach uczniów ( tablica informacyjna) - wychowawcy dyrekcja, systematycznie 4. Prowadzone jest doradztwo zawodowe - realizacja warsztatów i zajęć z zakresu planowania kształcenia ponadgimnazjalnego i kariery zawodowej - konsultacje dla rodziców - organizacja wycieczek zawodoznawczych - dyrekcja wychowawcy doradca zawodowy pracownik PP-P opiekun SU wg. harmonogramu 5. Uczeń ma możliwość uczestnictwa w różnych formach wspierających zajęć pozalekcyjnych i rozwijających zainteresowania - współpraca z instytucjami zewnętrznymi i zaangażowanie wolontarystyczne nauczycieli przy tworzeniu oferty zajęć pozalekcyjnych - zapoznanie uczniów, rodziców z ofertą zajęć pozalekcyjnych: wyrównawczych,rozwojowych - realizacja zajęć zgodnie z harmonogramem - funkcjonowanie SOS: uczniowska samopomoc w nauce - dyrekcja, nauczyciele Urząd Miasta - dyrekcja, wychowawcy tablica ogłoszeń - nauczyciele specjaliści - uczniowie IX. 2016. IX.2016. Cały rok systematycznie wg. potrzeb 6. Szkoła upowszechnia czytelnictwo i rozwija kompetencje czytelnicze oraz indywidualne predyspozycje i zainteresowania uczniów. - biblioteka promuje wartość czytania książek i różnorodnych form korzystania z treści pisanych - realizacja nauczania w klasie usportowionej - organizacja pracy w kołach zainteresowań i klubach szkoln - realizacja innowacji icznych - nauczyciel biblioteki, - Dyrekcja nauczyciele specjaliści 7. Szkoła systematycznie współpracuje z rodzicami i instytucjami wspierającymi ucznia w rozwoju - ustalenie i przekazanie rodzicom informacji o rocznym harmonogramie spotkań klasowych i ogólnych - tablica informacyjna - organizacja i przekazywanie informacji o możliwościach korzystania ze specjalistycznych form pomocy na dyrekcja wychowawcy dyrekcja wychowawcy IX.2016. Cały rok systematycznie 13
terenie szkoły i w placówkach zewnętrznych - działania icznopsychologiczne wspierające rodziców oraz monitowanie procesów edukacyjnowychowawczych dziecka - monitorowanie przebiegu realizacji pomocy przez instytucje - nauczyciele, dyrekcja psycholog Dyrekcja 8. Ewaluacja działań. - semestralna i roczna analiza jakościowa i ilościowa wyników nauczania, efektów działań edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych - analiza wyników egzaminów gimnazjalnych i EWD - ewaluacja wewnętrzna wg. harmonogramu (narzędzia, badanie, opracowanie, wnioskowanie, planowanie działań) - Dyrekcja, nauczyciele, psycholog - Dyrekcja, RP, zespoły przedm. - zespół, Dyrekcja Rada Pedagogiczna I.2017 VI.2017 VI.2017 VIII.2017 Efekty oddziaływań wychowawczych: Uczeń jest systematyczny i obowiązkowy Uczeń jest samodzielny i odpowiedzialny Uczeń wykazuje inicjatywę Uczeń jest zaangażowany w kierunku własnego rozwoju Uczeń potrafi sprecyzować swoje zainteresowania i podjąć decyzje dotyczące uczestnictwa w różnych formach aktywności Uczeń ma poczucie własnej wartości Uczeń szanuje wysiłek nauczyciela, wspierającego jego rozwój Rodzice i uczniowie są współtwórcami efektów działań szkoły Uczeń chętnie czyta książki 14
II. Ukierunkowanie procesu kształtowania postaw i wychowania na wartości prospołeczne. Cele szczegółowe Metody realizacji Realizatorzy Termin 1. Podmioty społeczności szkolnej aktywnie pielęgnują tradycje kultury narodowej kształtując postawy patriotyczne. - organizacja i udział w uroczystościach rocznicowych, okolicznościowych, wg. harmonogramu: Święto Komisji Edukacji Narodowej Dzień Niepodległości Tydzień Kultury, Dni Teatru Święto Konstytucji 3 Maja Dni Europy - współpraca szkoły z właściwymi organizacjami - wzbudzanie zainteresowania walorami lokalnego regionu na lekcjach przedmiotowych, zajęciach plenerowych - dyrekcja, nauczyciele, uczniowie Samorząd Uczniowski rodzice nauczyciele przedmiotowi cała społeczność szkoły Cały rok zgodnie z kalendarzem uroczystości i imprez ch, miejskich 2. Tożsamość szkoły jest kultywowana i promowana w treściach symbolicznych, informacyjnych i edukacyjnych. - patron szkoły jako motyw oddziaływań wychowawczych w praktyce nauczania przedmiotowego - kultywowanie symboli tożsamości szkoły i kształtowanie postawy szacunku dla symboli (sztandar, hymn, poczet sztandarowy): Święto Szkoły Dzień Otwarty Ślubowanie klas I - udział w konkursach nt. noblistów polskich - funkcjonowanie: Zespołu ds. Promocji Szkoły Zespołu ds. Kontaktów z Mediami - wykorzystanie komunikatorów internetowych do promowania szkoły - prowadzenie Kroniki Szkolnej wychowawcy, nauczyciele dyrekcja cała społeczność szkoły: opiekunowie, uczniowie z pocztu sztandarowego opiekunowie SU cała społeczność szkoły Zespoły nauczycieli - dyrekcja, nauczyciele, uczniowie M. Adamczyk zgodnie z kalendarzem imprez ch wg. oferty organizatorów systematycznie 15
3. Podmioty społeczności szkolnej znają podstawowe normy społeczne i prawne, w swoich postawach realizują normy zachowań określone w prawie m, uczestniczą w procesach podejmowania decyzji. 4. Podmioty społeczności szkolnej internalizują normy społeczne w zakresie komunikacji interpersonalnej, kultury osobistej i formują system wartości. - działania edukacyjne i informacyjne w zakresie upowszechniania różnych obszarów prawa prawa i obowiązki ucznia, dziecka, człowieka, obywatela, dotyczące bezpieczeństwa fizycznego, psychospołecznego i w zakresie komunikacji w sieci - Zapoznanie i konsekwentne stosowanie przyjętych norm, poprzez systematyczną analizę i kontrolę - zawarcie kontraktu wychowawcy z grupą klasową do pracy w zespole (kl.i ) - realizacja zadań przez Rzecznika Praw Ucznia - realizacja zadań przez Samorząd Uczniowski - na lekcjach do dyspozycji wychowawcy i przedmiotowych uczniowie analizują znaczenie norm kultury osobistej i wartości Koło J.P.II - podmioty społeczności szkolnej w każdej sferze komunikacji interpersonalnej stosują podstawowe zwroty grzecznościowe i zasady bezpieczeństwa - organizacja konkursu Dama i Dżentelmen - Organizacja konkursu Zasady Savoir Vivre u - dyrekcja, wychowawcy, - dyrekcja, nauczyciele, uczniowie wychowawcy Jacek Karlik - opiekun SU, uczniowie, - nauczyciele, uczniowie, rodzice L.Mergalska nauczyciele uczniowie rodzice -R. Jakubiec H. Skowron -R. Jakubiec SU systematycznie IX.2016. Cały rok IX.2016. Cały rok Zgodnie z planem Wg. harmonog Zgodnie z programem dydaktycznym VI.2017. 5. Ewaluacja. - analiza funkcjonowania społeczności szkolnej w obszarze zachowania, (analiza ocen zachowania) - ewaluacja wewnętrzna wg. planu nadzoru icznego Rada Pedagogiczna Pedagog Zespół na bieżąco I, VI.2017 IX-VI.2016/17 16
Efekty oddziaływań wychowawczych: Uczeń zna kryteria ocen z zachowania i przestrzega ich Uczeń funkcjonuje w grupie w oparciu o reguły zawarte w kontrakcie Uczeń docenia kolegów, wyróżniających się wysokim poziomem kultury osobistej Uczeń przejawia życzliwość, chęć współpracy i pomocy wobec innych Uczeń szanuje symbole szkoły, ma poczucie tożsamości ze środowiskiem m Uczeń rozumie treść pojęcia patriotyzm i potrafi przełożyć je na praktyczne, codzienne działania Uczeń zna i przestrzega norm, zasad zawartych w podstawach prawnych funkcjonowania szkoły i aktach prawnych Uczniowie inicjują i realizują działania na rzecz rozwoju własnego, szkoły i środowiska lokalnego Uczniowie uczestniczą w procesach podejmowania decyzji na terenie szkoły 17
I. Wychowanie jest integralną częścią działania każdego nauczyciela obok nauczania i kształcenia umiejętności. Zadania te stanowią wzajemnie uzupełniające się i równoważne wymiary pracy każdego nauczyciela. Nauczyciel w roli wychowawcy powinien być dla ucznia opiekunem, autorytetem, doradcą, przewodnikiem i mistrzem. Nauczyciel realizuje swoje zadania wychowawcze: Mając świadomość, że zawsze wywiera wpływ wychowawczy na ucznia Wspomagając wychowawczą funkcję rodziny Tworząc relację dialogu z uczniem i rodzicem Okazując życzliwość i zaufanie Opierając się na własnej autentyczności Stosując jako metodę odwzorowanie zachowując prezentowane wartości w poglądach, działaniach i własnej postawie Stawiając wymagania uczące, jak sprostać wyzwaniom i urzeczywistniać cele Kierując się dobrem uczniów i troską o ich zdrowie Szanując godność osobistą uczniów Chroniąc ucznia przed przemocą i wyzyskiem Kierując się zasadą apolityczności II. Szczególną rolę w wychowaniu pełni wychowawca klasy, wypełniając zadania realizowane przez wszystkich nauczycieli oraz dodatkowo: Diagnozując sytuację psychospołeczną każdego wychowanka Określając kierunki i cele koniecznych działań i wspierając ucznia w osiąganiu celów Aktywizując rodzinę do współpracy III. IV. Dyrekcja, i niezbędni w danej sytuacji specjaliści są osobami wspierającymi działania, zmierzające do rozwiązania trudności wychowawczych i edukacyjnych. Personel administracyjny zobowiązany jest do realizacji programu wychowawczego szkoły w zakresie wynikającym z pełnionych obowiązków. 18
Środki realizacji programu wychowawczego: Powinności wychowawcze będące wymiarem pracy edukacyjnej każdego nauczyciela, określone w ramach zadań ogólnych szkoły Powinności i treści wychowawcze właściwe dla poszczególnych zajęć edukacyjnych Powinności wychowawców klasowych Statut Szkoły Wewnątrz System Oceniania Program Rozwoju Szkoły, zawierający harmonogram działań okolicznościowych o charakterze kulturalno-rekreacyjnym Zasady współpracy z rodzicami Rada Rodziców Regulamin Samorządu Uczniowskiego Regulamin działania Rzecznika Praw Ucznia Treści zawarte w Księdze Jakości Procedury Postępowania w Sytuacjach Kryzysowych Zasady współpracy wychowawczej z władzami miasta, samorządem terytorialnym i instytucjami wspierającymi Warunki realizacji programu wychowawczego: Zapewnienie czasu: godziny do dyspozycji wychowawcy, częste kontakty osobowe ucznia z nauczycielami Komplementarność wychowania i dydaktyki na każdej lekcji, poprzez system oceniania, wartościowanie, wzorowanie, treści edukacyjne Optymalna liczebność klas Zbieżność oddziaływań wychowawczych wszystkich podmiotów społeczności szkolnej w kierunku realizacji wspólnej wizji wychowania Szkoła jest jednym z elementów systemu oddziaływań na ucznia, dlatego ma za zadanie integrację środowiska ucznia w celu stworzenia ośrodka, sprzyjającego jego wszechstronnemu rozwojowi. Szkolny Program Wychowawczy jest podstawą ustaloną i przyjętą przez trzy podmioty wspólnej społeczności uczniów, nauczycieli i rodziców. 19
Podstawy ogólnoprawne wdrażania Szkolnego Programu Wychowawczego: - Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - Konwencja o Prawach Dziecka ONZ z 20.IX.1989. art. 3, 19 - Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - Konkordat art.12,13 (Dz.U. z 1998 nr 51 poz.318) - Program Polityki Prorodzinnej Państwa z dnia 17.11.1998. - Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7.IX.1991. z późniejszymi zmianami - Ustawa Karta Nauczyciela z dnia 26.I.1982. art.6. - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.VIII.1994. - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ 1948 Regulacje prawa oświatowego: - Rozporządzenie MENiS z dnia 15.II.1999. i 26.II.2002 r. (Dz.U. nr 51 poz. 458) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół - Rozporządzenie MENiS z dnia 15.II.1999. i 31.I.2002 r. (Dz.U. nr 10 poz. 96) w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół: - Rozporządzenie MEN z dnia 30.IV.2013 r. (Dz.U., poz. 532) w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach - Rozporządzenie MEN z dnia 02.VIII.2013 r. (Dz.U. 2013.957) zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych - Rozporządzenie MEN z dnia 17.XI.2010 r. (Dz.U. nr 228, poz. 1490) w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych - Rozporządzenie MENiS z dnia 19.IV.1999. w sprawie prowadzenia przez publiczne szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji Podstawy wewnętrzne wdrażania Szkolnego Programu Wychowawczego: - protokół z posiedzenia Rady Pedagogicznej Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów w Starachowicach z dnia... - protokół z posiedzenia Rady Rodziców Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów w Starachowicach z dnia... - protokół ze spotkania Samorządu Uczniowskiego Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów w Starachowicach z dnia... 20
Aneks do Programu Wychowawczego Szkoły: W wyniku konsultacji środowiska Rodziców realizowanych w miesiącu wrześniu 2016 w formie: - wywiadów grupowych prowadzonych przez wychowawców na zebraniach klasowych z rodzicami w dniu 14 września 2016 roku - prezentacji projektu programu na stronie internetowej szkoły - dyskusji Rady Rodziców Rodzice zaproponowali poniżej przedstawione działania w bieżącym roku m: 1. spotkania integracyjne dzieci i rodziców np. wspólne ognisko 2. dodatkowe zajęcia z języka angielskiego 3. zajęcia na basenie, w ramach godzin wychowania fizycznego 4. koło PTTK 5. nieorganizowanie zabaw/dyskotek w piątki 6. organizacja dyskotek 7. chór 8. PCK 9. ZHP 10. akcje charytatywne 11. wprowadzenie dziennika elektronicznego 12. szkolenia w zakresie pierwszej pomocy Program Wychowawczy Szkoły i Szkolny Program Profilaktyki zawierają już w swojej treści zaproponowane z w/w działania : 1, 2, 5, 6, 8, 10, 12. Wnioski z analizy pozostałych propozycji: 3. Zajęcia na basenie realizowane w poprzednich latach nie cieszyły się popularnością wśród uczniów. 4. Aktywnie działające koło PTTK na poziomie miejskim może być dobrą ofertą dla uczniów, gdy zostaną z nią lepiej zapoznani. 7. Chór propozycja do analizy dla nauczyciela muzyki 9. ZHP harcerze zapoznali młodzież ze swoimi propozycjami, realizacja działań zależy od zainteresowanych uczniów. 11. Wprowadzenie dziennika elektronicznego wymaga nakładów finansowych i organizacyjnych, co ze względu na zmiany systemowe w oświacie nie jest działaniem zasadnym. 21