Szkolny Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 174 im. Jana Machulskiego w Łodzi w roku szkolnym 2016/2017 1
Podstawa prawna: 1. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948r. 2. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950r. 3. Deklaracja Praw Dziecka z 1959r. 4. Konwencja o Prawach Dziecka Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989r. 5. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997r. 6. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty 7. Ustawa z 26.01.1982r. Karta Nauczyciela 8. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. 9. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie(dz. U. nr 180, poz. 1493, z zm.) 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych 2
13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 14. Program Bezpieczna i Przyjazna Szkoła 2014-2020 15. Program Bezpieczna+ 2015-2018 16. Statut Szkoły Podstawowej nr 174 3
WSTĘP Szkolny program profilaktyki jest to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, który uzupełnia wychowanie i ukierunkowuje je na: wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami, jakie zagrażają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych), które zaburzają prawidłowy rozwój ucznia i dezorganizują jego zdrowy styl życia; inicjowanie i wspomaganie czynników chroniących (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych), które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi ucznia i jego zdrowemu życiu (Monika Baryła-Matejczuk Konstruowanie szkolnego programu profilaktyki aktualnym zadaniem szkoły, 2013 za Z. Gaś, 2003,2006) Działalność edukacyjna naszej szkoły określana jest przez zestaw programów nauczania, program wychowawczy i szkolny program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. W szkolnym programie profilaktyki szkoła wspiera ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. Ogranicza i likwiduje czynniki niekorzystne dla życia i zdrowia dziecka. Działania profilaktyczne stanowią część działań wychowawczych. Terminem zachowania ryzykowne określa się działania niosące ryzyko negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia fizycznego i psychicznego jednostki, jak i dla jej otoczenia społecznego. Zdrowie psychiczne jest rezultatem oddziaływania bardzo złożonego kompleksu czynników: genetycznych, biologicznych, psychologicznych i społecznych, a także warunków ekonomicznych i rozmaitych wydarzeń życiowych. Niektóre cechy jednostki i jej środowiska sprzyjają powstawaniu zachowań ryzykownych, a także zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń psychicznych, inne natomiast je hamują. 4
Czynniki ryzyka cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych i zaburzeń. Czynniki chroniące cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność jednostki na działanie czynników ryzyka. Za najważniejsze czynniki chroniące uważa się: - silną więź emocjonalną z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, regularne praktyki religijne, poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów, przynależność do pozytywnej grupy (Dorota Macander za J. Szymańska, 2002) Działania profilaktyczne muszą być wobec tego nakierowane na wzmocnienie czynników chroniących, czym zajmuje się profilaktyka skierowana do grup niskiego ryzyka, preferująca promowanie zdrowego stylu życia, aktywnego uczestnictwa w życiu szkoły, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia oraz osłabienie czynników ryzyka poprzez oddziaływanie na grupę, hamujące podejmowanie zachowań ryzykownych i zachęcanie do wycofywania się z nich. Zapoznawanie ze skutkami podejmowania działań ryzykownych. Szkolny Program profilaktyki szkoły powstał na podstawie analizy: środowiskowej diagnozy stanu i potrzeb; wyników ewaluacji wewnętrznej; wyników kontroli zewnętrznych odpowiednich organów; 5
analizy aktów prawnych; analizy programu wychowawczego; II. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Z analizy sytuacji wychowawczej szkoły opartej na: rozpoznaniu środowiska rodzinnego uczniów, rozpoznaniu potrzeb uczniów w zakresie opiekuńczo-wychowawczym, a także psychologiczno-pedagogicznym, pojawiających się problemach wychowawczych występujących w szkole i poza nią, wynika, że najczęściej występującymi problemami w szkole są: problem przemocy fizycznej i psychicznej(drobne bójki, zaczepki, zastraszanie, częste konflikty między uczniami); problem agresji słownej (używanie wulgaryzmów, wyzwisk); trudności w zdyscyplinowaniu uczniów podczas lekcji; Ponadto pojawiają się w szkole: problemy zdrowotne (nadwaga, wady postawy), nieprawidłowe nawyki żywieniowe; brak zainteresowania nauką. 6
Zdarza się, że zachowania te współwystępują ze sobą. Wyniki kontroli oraz ewaluacji wewnętrznej prowadzonej w szkole wskazują jeszcze jeden problem, jakim jest zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa w szkole. III. CEL I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Nadrzędnym celem profilaktyki szkoły podstawowej jest chronienie ucznia przed zagrożeniami na każdym poziomie jego rozwoju. Ponadto należy rozwijać u ucznia umiejętności nawiązywania kontaktów, usprawniać relacje interpersonalne, stwarzać uczniowi sytuacje podnoszące jego poczucie wartości, nakłaniać do pracy nad sobą, wskazywać pozytywne wzorce, uczyć pracy w zespole, grupie. Biorąc pod uwagę wyniki diagnozy zagrożeń, motywy negatywnych zachowań uczniów, a także czynniki sprzyjające tworzeniu dobrej sytuacji wychowawczej szkoły, należy przyjąć następujące kierunki działań profilaktycznych: 1. Promowanie zdrowego stylu życia. 2. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym; 3. Zapobieganie przemocy i agresji; 4. Kształtowanie umiejętności prawidłowego zachowania w sytuacjach niebezpiecznych. 1. Promowanie zdrowego stylu życia Obszar Zadania Podmiot oddziaływań Realizator Termin Promocja zdrowia Udział w zawodach sportowych Uczniowie klas I - VI Nauczyciele wychowania 7
Oferta zajęć dodatkowych, kół zainteresowań. Wycieczki, wyjazdy, Zielone szkoły. Udział w programach: Owoce w szkole, Mleko w szkole Akcje promujące zdrowie (przerwy śniadaniowe, zdrowa żywność w sklepiku szkolnym) Badania wykrywające wady postawy u dzieci. Korekcja wad postawy. Udział w programie profilaktycznym Badanie dzieci klas 1-3 publicznych szkół podstawowych w zakresie wad kręgosłupa oraz ćwiczeń rehabilitacyjno korekcyjne stwierdzonych wad postawy Realizacja innowacji pedagogicznych Jesteśmy dziećmi Ziemi Przyjaciele Ziemi fizycznego Uczniowie klas I - VI Wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotów Uczniowie wszystkich p. Bożena klas Cieślikiewicz p. Magdalena Litkowska Uczniowie klas I - VI Nauczyciele Uczniowie klas I - III Miejskie Centrum I okres 2016/2017 Medyczne Górna w Łodzi Uczniowie klas I b, II b p. Bożena Cieślikiewicz, p. Renata Stępień 8
Rajdy piesze i rowerowe organizowane przez Uczniowie klas IV - VI p. Danuta Michałek Szkolne Koło Turystyczne p. Monika Kulicka, chętni nauczyciele Wdrażanie do proekologicznych zachowań Uczniowie klas I - VI Nauczyciele zbiórki makulatury, baterii itp p. Barbara Gomółka Profilaktyka Realizacja programu profilaktycznego Uczniowie klas I - III Koordynator według potrzeb uzależnień od Cukierki programu substancji Udział w Kampanii Wojewódzkiej Uczniowie klas VI Pedagog szkolny, listopad 2016 psychoaktywnych Dopalaczom mówimy stop - wybieramy wychowawcy klas maj 2017 zdrowie. Przeprowadzenie ankiet wywiadu Uczniowie klas IV - VI Pedagog szkolny, wrzesień środowiskowego i diagnozy, obserwacje wychowawcy klas październik 2016 uczniów, rozmowy z rodzicami i przedstawicielami instytucji wspierających. 9
2. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym Obszar Zadania Podmiot oddziaływań Realizator Termin Profilaktyka Kierowanie uczniów do diagnozy Uczniowie klas I VI Wychowawcy klas, według potrzeb niepowodzeń i badań pedagogiczno psychologicznych. Rodzice Pedagog szkolny, szkolnych Uświadamianie rodzicom potrzeby Psycholog z PPP wykonania badań u uczniów mających nr 6 trudności w nauce w celu wydania przez poradnie opinii o potrzebach edukacyjnych dziecka. Udzielanie porad, konsultacji dla dzieci Uczniowie klas I VI Pedagog szkolny i rodziców. Rodzice Psycholog PPP październik 2016r. Organizacja Europejskiego Tygodnia nr 6 Świadomości Dysleksji Organizowanie dyżurów psychologa z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 6 na terenie szkoły Organizowanie pomocy psychologiczno - Uczniowie klas I VI Wychowawcy klas Rok szkolny 10
pedagogicznej. Dostosowanie treści, metod Psycholog z PPP i organizacji nauczania do możliwości nr 6 rozwojowych uczniów. Pedagog szkolny Realizacja zajęć korekcyjno - Uczniowie klas I - VI Nauczyciele kompensacyjnych. logopedycznych specjaliści, Realizacja zajęcia dydaktyczno - Uczniowie klas I- VI Nauczyciele wyrównawczych Pomoc uczniom w świetlicy w odrabianiu Uczniowie klas I - III Nauczyciele prac domowych świetlicy Monitoring obowiązku szkolnego Uczniowie klas I - VI Nauczyciele, wychowawcy klas, pedagog szkolny Wzbogacanie wiedzy nauczycieli, rodziców na temat niepowodzeń szkolnych. Rodzice klas I - VI Dyrektor szkoły według potrzeb Organizowanie warsztatów i pogadanek dla Rodzice/opiekunowie Instytucje według potrzeb rodziców (na podstawie diagnozy oraz prawni zewnętrzne bieżących potrzeb) 11
3. Zapobieganie przemocy i agresji Obszar Zadania Podmiot oddziaływań Realizator Termin Profilaktyka przemocy i agresji. Bezpieczeństwo uczniów. Uczestnictwo w programach profilaktycznych Uczniowie klas I - VI instytucje zewnętrzne, pedagog zgodnie z ofertą szkolny Opracowanie kontraktów klasowych, indywidualnych Uczniowie wszystkich klas Wychowawcy klas wrzesień 2016r, według potrzeb Wdrażanie do zachowania bezpieczeństwa Uczniowie klas I - VI Wychowawcy klas, podczas wycieczek oraz w środkach komunikacji miejskiej: lekcje, pogadanki nauczyciele Zajęcia profilaktyczne z zakresu Uczniowie klas V- VI Pedagog szkolny, według potrzeb Cyberprzemocy. Udział w programie Cybernauci Spotkanie dla rodziców klas V - VI nauczyciel informatyki, wychowawcy klas Spotkania, pogadanki z pracownikami Straży Miejskiej i Policji: - Dziecko i ruch drogowy - Bezpieczeństwo w sieci - Bezpiecznie w domu, w szkole i na ulicy - Warto wiedzieć odpowiedzialność Uczniowie klas I - VI Pedagog szkolny, Straż Miejska, Policja według potrzeb 12
prawna nieletnich. Udział w próbnym alarmie przeciwpożarowym, poznanie drogi ewakuacyjnej. Aktywne spędzanie czasu wolnego poprzez udział w zajęciach pozalekcyjnych, kołach zainteresowań Realizacja innowacji pedagogicznych Czytam, bo lubię Mali przyjaciele ziemi Jesteśmy dziećmi ziemi Poznaję, obserwuję, gram Z komputerem na Ty Z rosyjskim za pan brat Culture Bite wiedza o krajach anglojęzycznych kluczem do efektywnej nauki języka angielskiego Z rosyjskim za pan brat Uczniowie klas I VI, pracownicy szkoły Dyrektor szkoły, wychowawcy klas, Straż Pożarna zgodnie z ustaleniami Uczniowie klas I - VI Nauczyciele Autorzy innowacji zgodnie klasa I a z harmonogramem klasa I b realizacji innowacji klasa II b klasa III a klasa III b klasa III c klasa IV a, IV b Klasa III a 13
4. Kształtowanie umiejętności prawidłowego zachowania w sytuacjach niebezpiecznych Obszar Zadania Podmiot oddziaływań Realizator Termin Radzenie sobie w sytuacjach trudnych Zapoznanie uczniów z okolicą szkoły. Bezpieczeństwo podczas drogi ze szkoły i do szkoły. Zapoznanie uczniów z przepisami i zasadami ruchu drogowego wyjście na pobliskie skrzyżowanie Zapoznanie uczniów i rodziców z regulaminami obowiązującymi w szkole Kształcenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia Uczniowie klas I III Wychowawcy klas, nauczyciele wrzesień 2016r. Uczniowie klas I Wychowawcy klas wrzesień 2016r. Uczniowie klas I - VI Nauczyciele, wrzesień 2016r, wychowawcy klas według potrzeb Uczniowie klas -zgodnie Nauczyciele według potrzeb z treściami podstawy programowej Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki: a) Ankiety dla uczniów, rodziców, nauczycieli b) Analiza dokumentów szkolnych dziennik elektroniczny, sprawozdania pedagoga, c) Obserwacja - zachowanie uczniów 14
Literatura: 1. Monika Baryła-Matejczuk Konstruowanie szkolnego programu profilaktyki aktualnym zadaniem szkoły, ORE, 2013 2. Dorota Macander, Profilaktyki uzależnień w szkole e-poradnik, ORE, 2013 3. Zbigniew B. Gaś, Profilaktyka w szkole, 2006 15