PROGRAM WYCHOWAWCZY Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Słodkowie na lata 2010-2015 realizowany w klasach I-VI * program ma charakter otwarty i może ewaluować w miarę potrzeb.
Program Wychowawczy szkoły został opracowany przez zespół nauczycieli po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów i oczekiwań rodziców. Został on oparty na wizji i misji szkoły. Treści programu zgodne są z założeniami Statutu Szkoły. Zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną dn Zaopiniowany przez Radę Rodziców dn. Zaopiniowany przez Samorząd Uczniowski dn. 2
Spis treści: I. Podstawa prawna Programu Wychowawczego II. III. IV. Misja szkoły Wizja szkoły Wartości wychowawcze V. Założenia programu VI. VII. VIII. IX. Cele wychowawcze szkoły Cele szczegółowe i formy realizacji Model absolwenta Struktura oddziaływań wychowawczych X. Ramowa tematyka działań wychowawczych w szkole XI. Ewaluacja 3
I. PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Podstawę prawną Programu Wychowawczego stanowią następujące dokumenty: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uchwalona w 1997 r a. Art. 48, ust. 1 Rodzice mają prawo do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność sumienia, wyznania oraz jego przekonania. b. Art. 53, ust. 3 Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. c. Art. 72, ust. 1 Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka.( ) przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. 2. Preambuła ustawy o systemie oświaty: Oświata Rzeczpospolitej Polskiej, stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w konstytucji rzeczpospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie- respektując chrześcijański system wartości- za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne dla jego rozwoju, przygotować go do wypełnienia obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności 3. Ustawa o systemie oświaty z dnia 11 kwietnia 2007 a. Art. 1 pkt 1 i 2 system oświaty zapewnia w szczególności: Realizację praw każdego obywatela Rzeczpospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju. Wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny. 4
4. Karta Nauczyciela a. Art. 6 również wymienia obowiązek wychowania szkolnego: Nauczyciel obowiązany jest kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, w duchu humanizmu, tolerancji, wolności sumienia, sprawiedliwości społecznej i szacunku dla pracy; dbać o kształcenie uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. 5. Podstawa Programowa - Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. 6. Statut Szkoły 7. Rządowy program Bezpieczna i przyjazna szkoła Podstawowe cele programu Bezpieczna i przyjazna szkoła": - poprawa stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach systemu oświaty poprzez poprawę relacji interpersonalnych i klimatu społecznego w szkole; - zwiększenie wpływu rodziców na życie szkoły; - zwiększenie umiejętności wychowawczych dyrektorów, nauczycieli i rodziców oraz pracowników administracji; - zwiększenie kompetencji społecznych i emocjonalnych uczniów; - indywidualizacja kształcenia uczniów, rozwój ich zainteresowań, zwiększenie autonomii uczniów w szkole; - wzmocnienie i rozszerzenie specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej; - ograniczenie skali występowania zjawisk patologicznych (m.in. przemoc, narkomania, alkoholizm); - przeciwdziałanie agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży poprzez sport. 8. Program wychowawczy szkoły opracowany został również w oparciu o analizę: a. Oczekiwań uczniów wobec szkoły b. Oczekiwań rodziców wobec szkoły c. Wyobrażeń Rady Pedagogicznej szkoły o jej programie wychowawczym i o możliwościach jego realizacji. 5
II. MISJA SZKOŁY Szkoła realizując funkcje dydaktyczno- opiekuńczo- wychowawcze dąży do wspomagania wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka, wspierania go w procesie nabywania wiedzy, umiejętności, kształtowania prawidłowych postaw i nawyków, które przygotują go do godnego życia oraz kontynuowania nauki na dalszych etapach kształcenia. 6
III. WIZJA SZKOŁY Pragniemy, aby nasza szkoła: - uczyła umiejętności wykorzystywania wiedzy w praktyce, - wychowywała człowieka kulturalnego, tolerancyjnego, kreatywnego, przedsiębiorczego, otwartego na potrzeby innych, obywatela Europy, uczestnika życia publicznego, - przygotowywała uczniów do życia w społeczeństwie i pełnienia ról w rodzinie, - uczyła odpowiedzialności za siebie i innych, - zapewniała rozwój zainteresowań i zdolności każdemu uczniowi i właściwą organizację czasu wolnego, - integrowała całą społeczność szkolną - nauczycieli, rodziców i uczniów, - uczyła sumiennego wypełniania obowiązków, rzetelności, uczciwości oraz poszanowania mienia społecznego, - uczyła kultury osobistej i kultury języka, - przygotowywała uczniów do umiejętności samodzielnej i krytycznej oceny zjawisk społecznych, kulturalnych i politycznych współczesnego świata. 7
IV. WARTOŚCI WYCHOWAWCZE Poszanowanie wartości i godności ludzkiej Uczciwość, szczerość Prawdomówność Sprawiedliwość Szacunek do języka ojczystego, kultury i tradycji narodowej Wrażliwość na piękno przyrody ojczystej Poszanowanie norm i wartości religijnych Aktywne działania na rzecz klasy, szkoły, najbliższego otoczenia Wykształcenie i nauka Samodoskonalenie Życie w zgodzie z własnym sumieniem Wrażliwość na potrzeby innych Umiejętność współżycia w rodzinie i społeczeństwie Inicjatywa Rzetelność i odpowiedzialność Zdrowy styl życia 8
V. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program wychowawczy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Słodkowie jest dokumentem pozwalającym scalać i ujednolicać oddziaływania wychowawcze szkoły i środowiska rodzinnego uczniów. Stanowi wytyczne do pracy wychowawczej skierowane do wszystkich pracowników szkoły, Samorządu Uczniowskiego przy współudziale rodziców oraz organizacji i instytucji wspomagających pracę szkoły. 9
VI. CELE WYCHOWAWCZE SZKOŁY Główne cele wychowawcze szkoły: 1. Wspieranie rozwoju intelektualnego uczniów 2. Promowanie kultury osobistej i postaw prospołecznych w kontaktach interpersonalnych, ze szczególnym uwzględnieniem rodziny i zespołu klasowego 3. Wspieranie rozwoju fizycznego i zdrowotnego uczniów 4. Wpajanie zasad samorządności, demokracji, sprawiedliwości, wolności 5. Propagowanie ekologicznych postaw i zachowań 6. Szacunek dla polskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie 7. Korzystanie ze zdobyczy techniki i nauki 10
VII. CELE SZCZEGÓŁOWE I FORMY REALIZACJI 1. Wspieranie rozwoju intelektualnego uczniów Uczeń umie: o uczyć się twórczo i samodzielnie rozwijając swoje zdolności i zainteresowania o stosować w praktyce wiedzę teoretyczną o wypowiadać się i samodzielnie zdobywać informacje Formy realizacji: konkursy, koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze, współpraca z PPP Odpowiedzialni: nauczyciele, dyrektor Metody ewaluacji: o analiza porównawcza zewnętrznych i wewnętrznych sprawdzianów wiedzy i umiejętności uczniów o analiza wyników konkursów przedmiotowych o analiza dokumentacji szkolnej (dzienników zajęć wyrównawczych, kół zainteresowań) 2. Promowanie kultury osobistej i postaw prospołecznych w kontaktach interpersonalnych, ze szczególnym uwzględnieniem rodziny i zespołu klasowego Uczeń potrafi: o ocenić własne postępowanie i panować nad emocjami o rozpoznawać i akceptować pozytywne wzorce zachowań wykorzystując je w swoim życiu o zachowywać poprawne kontakty z ludźmi Formy realizacji: projekty, konkursy, imprezy kulturalne, gry i zabawy rekreacyjne, wycieczki, tematyka godz. wychowawczych według harmonogramu, warsztaty ze specjalistami z PPP Odpowiedzialni: dyrektor, nauczyciele, środowisko lokalne Metody ewaluacji: o ankiety ewaluacyjne o analiza zapisów w dziennikach lekcyjnych o analiza wyników konkursów 3. Wspieranie rozwoju fizycznego i zdrowotnego uczniów Uczeń umie: o dbać o własną sprawność fizyczną 11
o racjonalnie zaplanować i wykorzystać swój czas wolny o dbać o higienę osobistą i swój wygląd o zachowywać się w sposób nie zagrażający zdrowiu i życiu o stosować zasady prawidłowego odżywiania o stosować w praktyce zasady ruchu drogowego Formy realizacji: o przygotowanie uczniów do egzaminu na kartę rowerową o reprezentowanie szkoły na zawodach sportowych o udział w pokazach pierwszej pomocy o realizacja tematyki godz. wychowawczych według harmonogramu o udział w ćwiczeniach ewakuacyjnych o realizacja Szkolnego Programu Profilaktycznego o włączanie się w ogólnopolskie i ogólnoświatowe akcje profilaktyki zdrowotnej Odpowiedzialni: dyrektor, nauczyciel techniki, wychowawcy klas, policja, higienistka, straż pożarna, instruktor BHP, koordynatorzy Szkolnego Programu Profilaktycznego Metody ewaluacji: o analiza jakościowo-ilościowa osiągnięć uczniów w zawodach sportowych o analiza wyników egzaminu na kartę rowerową o analiza dokumentacji szkolnej (dzienników zajęć sportowych, protokołów z akcji ewakuacyjnych, dokumentacji prowadzonej przez higienistkę szkolną) 4. Wpajanie zasad samorządności, demokracji, sprawiedliwości, wolności Uczeń: o potrafi współpracować w grupie i zespole o jest tolerancyjny o pomaga swoim kolegom i koleżankom o umie rozpoznawać potrzeby innych-szanuje ich godność i indywidualność o zna swoje praw i obowiązki o zna swoje mocne i słabe strony Formy realizacji: o realizacja warsztatów we współpracy z PPP, o stosowanie metod aktywizujących w procesie dydaktycznym o organizacja spotkań integracyjnych zespołu klasowego, społeczności szkolnej, środowiska lokalnego, o udział w akcjach charytatywnych o praca szkolnych organizacji SU, o propagowanie znajomości praw i obowiązków dziecka poprzez konkursy, gazetki szkolne, tematy realizowane na godzinach wychowawczych 12
Odpowiedzialni: dyrektor, nauczyciele, opiekunowie szkolnych organizacji, organizacje środowiskowe Metody ewaluacji: o analiza jakościowo- ilościowa protokołów z udziału w akcjach charytatywnych o analiza dokumentacji nadzoru pedagogicznego (kart hospitacji) o analiza z posiedzeń organizacji uczniowskich o analiza dokumentacji szkolnej 5. Propagowanie ekologicznych postaw i zachowań Uczeń: o zachowuje się właściwie w stosunku do otaczającej go przyrody o poczuwa się do odpowiedzialności za środowisko naturalne o zna mechanizmy i skutki niepożądanych zmian zachodzących w środowisku Formy realizacji: o udział w konkursach i sejmikach ekologicznych o udział w akcjach sprzątania świata o zbiórki surowców wtórnych o przygotowywanie apeli związanych z ekologią np. z okazji święta Ziemi Odpowiedzialni: nauczyciel przyrody, wychowawcy klas Metody ewaluacji: o ankiety ewaluacyjne o analiza osiągnięć uczniów konkursach ekologicznych o analiza dokumentacji szkolnej-zapisy działalności koła ekologicznego 6. Szacunek dla polskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie Uczeń: o poznaje i szanuje dorobek kulturalny swojego regionu i państwa o bierze czynny udział w życiu kulturalnym szkoły i środowiska lokalnego o rozumie związek Polski z narodami świata o zna elementy tradycji i kultury wybranych krajów europejskich Formy realizacji: o udział w apelach z okazji świąt narodowych o przybliżanie sylwetek wielkich Polaków poprzez udział w konkursach i realizację tematyki godzin wychowawczych o organizację imprez z udziałem społeczności lokalnej o udział w obchodach z okazji Dnia Europejczyka Odpowiedzialni: 13
dyrektor, nauczyciele, Rada Rodziców Metody ewaluacji: o analiza dokumentacji szkolnej (harmonogram apeli z świąt narodowych, zapisów w dziennikach lekcyjnych) 7. Korzystanie ze zdobyczy techniki i nauki Uczeń: o jest przygotowany do życia w społeczeństwie informatycznym i informacyjnym o potrafi świadomie i odpowiedzialnie korzystać ze środków komunikacji masowej o zna i wykorzystuje w praktyce podstawowe zasady posługiwania się komputerem i technologia informacyjną Formy realizacji: o wykorzystanie technologii informacyjnej i informatycznej w procesie dydaktycznym Odpowiedzialni: nauczyciel informatyki, nauczyciele Metody ewaluacji: o efekty pracy uczniów (wykorzystanie informatyki w praktyce) 14
VIII. MODEL ABSOLWENTA Efektem realizacji Programu Wychowawczego będzie absolwent: o odpowiedzialny za swoje postępowanie oraz szanujący drugiego człowieka o kulturalny znający normy dobrego zachowania i postępujący według nich o kreatywny, ciekawy świata i siebie o tolerancyjny o świadomy zagrożeń i odporny na ich wpływ o znający swoją wartość, potrafiący dokonywać rzetelnej samooceny służącej lepszemu poznaniu siebie i samodoskonaleniu o rozwijający swoje uzdolnienia,pracujący nad rozwojem własnej osobowości o świadomy konieczności stosowania postaw i zachowań ekologicznych w życiu o szanujący dziedzictwo kulturowe (posiadający właściwy stosunek do symboli narodowych, znający tradycję szkoły, zabytki i historię najbliższej okolicy) o potrafiący samodzielnie dokonywać świadomych wyborów o dbający o własna higienę i zdrowie o postrzegający życie jako najwyższą wartość o świadomy przynależności narodowej i europejskiej 15
IX. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH Rada Pedagogiczna Ma obowiązek niesienia wszechstronnej pomocy dzieciom napotykającym trudności w procesie dydaktyczno-wychowawczym Ma obowiązek ścisłej współpracy z instytucjami wspomagającymi pracę szkoły Ma obowiązek zapewnienia pełnego bezpieczeństwa uczniom na terenie szkoły Współpracuje z instytucjami w organizowaniu różnorodnych form spędzania czasu przez dzieci, szczególnie z rodzin zaniedbanych środowiskowo i zagrożonych patologią Poprzez prowadzone działania wychowawcze kształtuje u uczniów i ich rodziców świadomość prawną w zakresie ponoszenia konsekwencji wynikających z popełnionych czynów karalnych Dyrekcja Dba o prawidłowe funkcjonowanie szkoły, wysoki poziom pracy wychowawczoopiekuńczej oraz atmosferę sprzyjającą realizacji zadań szkoły Współpracuje z Samorządem Uczniowskim Stwarza warunki do prawidłowej realizacji Konwencji Praw Dziecka oraz umożliwia uczniom podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i religijnej Czuwa nad realizowaniem przez uczniów obowiązku szkolnego Ma obowiązek organizowania spotkań szkoleniowych dla nauczycieli i umożliwiania udziału w kursach pedagogicznych odbywających się poza terenem szkoły Nauczyciele Powinni proponować uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i w mieście Mają obowiązek reagowania na przejawy u dzieci niedostosowania społecznego Mają obowiązek współpracy z kuratorami sądowymi czuwającymi nad programem resocjalizacji uczniów trudnych Wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania Udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, w oparciu rozpoznanie potrzeb uczniów Kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu i demokracji, atmosferze szacunku dla każdego człowieka Odpowiadają za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole i poza jej terenem, w czasie wycieczek Inspirują uczniów do twórczych poszukiwań Wychowawcy klas Wspólnie z pedagogiem szkolnym prowadzą różnorodne formy szkolenia rodziców 16
Mają obowiązek kształtować właściwe relacje między uczniami, opierając je na tolerancji i poszanowaniu godności drugiego człowieka Dążą do integracji zespołu klasowego poprzez angażowanie w życie klasy wszystkich uczniów, również nieakceptowanych Wspólnie z pedagogiem szkolnym zabiegają o rożne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów Sprawują opiekę wychowawczą nad uczniami, tworzą warunki wspomagające ich rozwój, przygotowując do życia w rodzinie i społeczeństwie Poznają warunki życia i nauki swoich wychowanków Uczą pozytywnego myślenia i stawiania na sukces poprzez rozwijanie poczucia własnej wartości Kształtują umiejętność pracy w zespole, uczą demokratycznego podejmowania decyzji, wyrażania i obrony własnych poglądów w dyskusji Realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele zawarte w programie wychowawczym szkoły Rodzice Powinni zadbać o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez dzieci, proponować im pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i w mieście Mają prawo do współtworzenia programu wychowawczego szkoły Rodzice i nauczyciele współdziałają ze sobą w sprawach wychowania i kształcenia dzieci Rada Rodziców Reprezentuje ogół rodziców szkoły oraz podejmuje działania wspierające proces wychowawczy szkoły Współdecyduje o zakresie i formach indywidualnej pomocy dzieciom Współuczestniczy w opracowaniu programu wychowawczego szkoły Pozyskuje i gromadzi środki finansowe w celu wspierania działalności szkoły Organizuje formy aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i zadań szkoły Samorząd Uczniowski Jest inspiratorem i organizatorem życia kulturalnego na terenie szkoły i w środowisku lokalnym Reprezentuje postawy i potrzeby społeczności uczniowskiej wobec dyrekcji i grona pedagogicznego Inicjuje działania dotyczące życia szkoły Propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji Angażuje uczniów do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły. Dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję 17
Wyraża za pośrednictwem opiekuna SU opinię dotyczącą problemów społeczności uczniowskiej 18
X. RAMOWA TEMATYKA DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH W SZKOLE Lp. Cele ogólne Tematyka 1. Promowanie zasad samorządności, demokracji, sprawiedliwości i wolności - Wybór samorządu klasowego, prawa i obowiązki ucznia. - Szkoła w oczach ucznia 2. Wpajanie kultury osobistej i postaw prospołecznych w kontaktach interpersonalnych, ze szczególnym uwzględnieniem rodziny i zespołu klasowego. 3. Wspieranie rozwoju fizycznego i zdrowotnego ucznia. 4. Promowanie proekologicznych postaw i zachowań uczniów 5. Szacunek dla polskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie 6. Korzystanie ze zdobyczy techniki i nauki. - Kto się uczy w mojej klasie? - Zajęcia integrujące klasę - Jesteśmy razem tu i teraz. - Andrzejki zabawa klasowa. - Tradycje Bożego Narodzenia w moim domu. - Moje miejsce w rodzinie. - Świadomość własnych uczuć. - Jak znaleźć przyjaciół co to jest tolerancja. - Rozwiąż konflikt. - Święta Wielkanocne w moim domu. - Jaka jest kultura mojego zachowania? - Uczucia moje i innych - Przyczyny przemocy wśród uczniów - Jak radzić sobie w sytuacjach przemocy - Moje obowiązki domowe i przeżywanie wspólnych radości i smutków - Bierzemy udział w uroczystościach domowych - Bezpieczna droga do szkoły. - Bezpieczna wycieczka szkolna. - Jak się odżywiam? - Czas wolny na co dzień i od święta. - Nasze hobby, czyli co zbieramy i dlaczego? - Zasady udzielania pierwszej pomocy. - Higiena pracy w domu i szkole. - O szkodliwości palenia papierosów. - Bezpieczne uprawianie sportów - Dlaczego należy dbać o swoje środowisko naturalne? - Wzór dobrego nauczyciela. - Symbole i święta narodowe - Kalendarium świąt narodowych i ich znaczenie - Święto DEN - Sylwetka wielkiego Polaka - Telewizja i komputer w moim życiu. - Wpływ mediów na nasze życie - Plusy i minusy mediów w życiu codziennym Szczegółowa tematyka działań wychowawczych znajduje się w dokumentacji wychowawców klas 19
XI. EWALUACJA PROGRAMU Program wychowawczy będzie poddawany ustawicznej ewaluacji i weryfikowany według potrzeb. Ewaluacja programu dokonywana będzie na zakończenie każdego roku szkolnego. Co roku będzie poddawany ewaluacji wybrany cel ogólny Formy ewaluacji: Obserwacja wychowawcy klas Ankiety dla uczniów Ankiety dla rodziców Wywiad (rada rodziców, dyrektor) Rozmowy z rodzicami Analiza dokumentów Obserwacja i analiza zachowań 20