1. WSTĘP. METODA EULERA 1 1. WSTĘP. METODA EULERA

Podobne dokumenty
METODY KOMPUTEROWE 1

Projekt 2 2. Wielomiany interpolujące

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

FUNKCJE DWÓCH ZMIENNYCH

f f x f, f, f / / / METODA RÓŻNIC SKOŃCZONYCH niech N = 2 (2 równania różniczkowe zwyczajne liniowe I-rz.) lub jedno II-rzędu

opisać wielowymiarową funkcją rozkładu gęstości prawdopodobieństwa f(x 1 , x xn

PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH

METODY KOMPUTEROWE 10

Zastosowanie metody najmniejszych kwadratów do pomiaru częstotliwości średniej sygnałów o małej stromości zboczy w obecności zakłóceń

N ( µ, σ ). Wyznacz estymatory parametrów µ i. Y które są niezależnymi zmiennymi losowymi.

Równania różniczkowe zwyczajne

Materiały do wykładu 7 ze Statystyki

OBLICZANIE GEOMETRYCZNYCH MOMENTÓW BEZWŁADNOŚCI FIGUR PŁASKICH, TWIERDZENIE STEINERA LABORATORIUM RACHUNKOWE

STATYKA. Cel statyki. Prof. Edmund Wittbrodt

MATEMATYKA STOSOWANA W INŻYNIERII CHEMICZNEJ

Matematyka II. x 3 jest funkcja

Mh n. 2 ε. h h/ n n. Ekstrapolacja Richardsona (szacowanie błędu) błąd. ekstrapolowana wartość całki I. kwadratury z adaptowanym krokiem

RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 7

RACHUNEK NIEPEWNOŚCI POMIARU

Józef Beluch Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Wpływ wag współrzędnych na wyniki transformacji Helmerta

Opis ruchu we współrzędnych prostokątnych (kartezjańskich)

Niepewności pomiarów. DR Andrzej Bąk

Zastosowanie szeregów potęgowych do rozwiązywania równań różniczkowych

Całka krzywoliniowa nieskierowana (całka krzywoliniowa funkcji skalarnej)

Statystyka. Katarzyna Chudy Laskowska

Prognozowanie i symulacje

Planowanie eksperymentu pomiarowego I

Schrödingera. Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok

Teoria i praktyka. Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii. Fizyka. WSTiE Sucha Beskidzka Fizyka

Lista 6. Kamil Matuszewski 26 listopada 2015

Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański

Politechnika Opolska. Skrypt Nr 237 ISSN (wersja elektroniczna) Ewald Macha. Niezawodność maszyn

Kier. MTR Programowanie w MATLABie Laboratorium

Całkowanie numeryczne Zadanie: obliczyć przybliżenie całki (1) używając wartości funkcji f(x) w punktach równoodległych. Przyjmujemy (2) (3) (4) x n

MODELOWANIE I PROGNOZOWANIE

Cechy szeregów czasowych

ANALIZA DYNAMIKI ZJAWISK (dok.) WYGŁADZANIE szeregu czasowego

Regresja linowa metoda najmniejszych kwadratów. Tadeusz M. Molenda Instytut Fizyki US

1. Relacja preferencji

Równania różniczkowe cząstkowe

CZYNNIKOWY MODEL ZARZĄDZANIA PORTFELEM OBLIGACJI

Różniczkowanie funkcji rzeczywistych wielu zmiennych. Matematyka Studium doktoranckie KAE SGH Semestr letni 2008/2009 R. Łochowski

Opracowanie wyników pomiarów


UOGÓLNIONA ANALIZA WRAŻLIWOŚCI ZYSKU W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKUJĄCYM N-ASORTYMENTÓW. 1. Wprowadzenie

INSTRUKCJA LABORATORIUM Metrologia techniczna i systemy pomiarowe.

Wnioskowanie statystyczne dla korelacji i regresji.

BADANIE WSPÓŁZALEśNOŚCI DWÓCH CECH - ANALIZA KORELACJI PROSTEJ

L.Kowalski zadania ze statystyki opisowej-zestaw 5. ZADANIA Zestaw 5

PROGNOZY I SYMULACJE

Statystyczna analiza miesięcznych zmian współczynnika szkodowości kredytów hipotecznych

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

... MATHCAD - PRACA 1/A

3. Wykład III: Warunki optymalności dla zadań bez ograniczeń

POPULACJA I PRÓBA. Próba reprezentatywna. Dr Adam Michczyński - METODY ANALIZY DANYCH POMIAROWYCH 5 1

Miary położenia wskazują miejsce wartości najlepiej reprezentującej wszystkie wielkości danej zmiennej. Mówią o przeciętnym poziomie analizowanej

Indukcja matematyczna

Wygładzanie metodą średnich ruchomych w procesach stałych

Średnia arytmetyczna Klasyczne Średnia harmoniczna Średnia geometryczna Miary położenia inne

MATEMATYKA STOSOWANA W INŻYNIERII CHEMICZNEJ

dr Michał Konopczyński Ekonomia matematyczna ćwiczenia

Niezawodność. systemów nienaprawialnych. 1. Analiza systemów w nienaprawialnych. 2. System nienaprawialny przykładowe

TARCIE CIĘGIEN O POWIERZCHNIĘ WALCOWĄ WZÓR EULERA

Podprzestrzenie macierzowe

Przykładowe zadania dla poziomu rozszerzonego

Matematyka II. Wykład 11. Całka podwójna. Zamiana na całkę iterowaną. Obliczanie pól obszarów i objętości brył.

Pomiary parametrów napięć i prądów przemiennych

OBLICZANIE NIEPEWNOŚCI METODĄ TYPU B

Zmiana bazy i macierz przejścia

ZAGADNIENIE TRANSPORTOWE

Obliczanie średniej, odchylenia standardowego i mediany oraz kwartyli w szeregu szczegółowym i rozdzielczym?

Sprzedaż finalna - sprzedaż dóbr i usług konsumentowi lub firmie, którzy ostatecznie je zużytkują, nie poddając dalszemu przetworzeniu.

Linie regresji II-go rodzaju

więc powyższy warunek będzie zapisany jako dy dt

KORELACJA KORELACJA I REGRESJA. X, Y - cechy badane równocześnie. Dane statystyczne zapisujemy w szeregu statystycznym dwóch cech

PROGNOZOWANIE. Ćwiczenia 3. tel.: (061)

ANALIZA SZEREGÓW CZASOWYCH

WYZNACZANIE WARTOŚCI ENERGII ROZPRASZANEJ PODCZAS ZDERZENIA CIAŁ

TMM-2 Analiza kinematyki manipulatora metodą analityczną

PŁASKA GEOMETRIA MAS. Środek ciężkości figury płaskiej

Podstawy opracowania wyników pomiarowych, analiza błędów

MODEL SHARP A - MIARY WRAŻLIWOŚCI

Zaawansowane metody numeryczne

3. OPTYMALIZACJA NIELINIOWA

EKSTREMA FUNKCJI EKSTREMA FUNKCJI JEDNEJ ZMIENNEJ. Tw. Weierstrassa Każda funkcja ciągła na przedziale domkniętym ma wartość najmniejszą i największą.

Krzywe na płaszczyźnie.

Narzędzia matematyczne potrzebne w kursie Reakcje w ciele stałym

W zadaniu nie ma polecenia wyznaczania estymatora nieobciążonego o minimalnej wariancji. σ σ σ σ σ = =

Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analiza zagadnień różniczkowych 1. Układy równań liniowych

KONCEPCJA WIELOKRYTERIALNEGO WSPOMAGANIA DOBORU WARTOŚCI PROGOWEJ W BIOMETRYCZNYM SYSTEMIE UWIERZYTELNIANIA. Adrian Kapczyński Maciej Wolny

MODELE OBIEKTÓW W 3-D3 część

Metody Eulera i Eulera-Cauchy'ego rozwiązywania równań różniczkowych zwyczajnych. y 3 := x 2 (1) ( ) Rozwiązanie dokładne równania (1) (2)

ZMIENNE LOSOWE WIELOWYMIAROWE

( ) L 1. θ θ = M. Przybycień Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka. = θ. min

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Estymacja przedziałowa parametrów strukturalnych zbiorowości generalnej

Podstawy analizy niepewności pomiarowych (I Pracownia Fizyki)

Wykład FIZYKA I. 2. Kinematyka punktu materialnego. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

MATEMATYKA wykład 1. Ciągi. Pierwsze 2 ciągi są rosnące (do nieskończoności), zaś 3-i ciąg jest zbieŝny do zera. co oznaczamy przez

OCENA POPYTU POPYT POJĘCIA WSTĘPNE. Definicja: Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zakupić przy różnych poziomach ceny.

Transkrypt:

. WSTĘP. MTODA ULRA. WSTĘP. MTODA ULRA Wprowadzee Mowacja pozawaa meod umerczc:. Rozwązwae bardzo dużc kosrukcj o złożoej geomer welu sopac swobod powżej mloa prz różorodm zacowau maerałów.. Śwadome wkorzswae oprogramowaa wmagaem jes posadae podsawowej wedz a ema meod umerczc.. Meod umercze pozwalają a aukę maemak wższej. Meod umercze pozwalają a ormułowae maemaczc problemów rozwązwae c w eekw sposób. Cecą carakersczą meod umerczc jes zasąpee zwkle pracocłoc oblczeń m meodam wmagającm zasosowaa armeczc dzałań. Przed rozwojem przemsłu kompuerowego ajwęcej czasu pośwęcao a rozwązwae problemów rozwązwae rówań algebraczc różczkowc a zacze mej czasu pośwęcao a samo ormułowae problemu erpreację wków. Bło o eekem rudośc w orzmwau rozwązań. Obece kompuer meod umercze saową alerawę dla meod radcjc. Wkorzsując kompuer e jeseśm zmusze do robea welu założeń upraszczającc co zwększa możlwość rozwązwaa złożoc problemów. W końcowm eekce węcej czasu moża pośwęcć a ormułowae problemu erpreację wków. Rówae różczkowe azwam zwczajm gd mam do czea z pocodm lko jedej zmeej ezależej. Będzem rozważać rówaa różczkowe perwszego rzędu: lub układ rówań d d = d d d d d d. z warukem począkowm:. Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA Zagadea powższe możem zapsać w posac wekorowej: d d.. W przpadku gd = zagadee przjmuje posać jedego rówaa skalarego: d d.5 W m rozdzale będzem rozważać meod całkowaa rówań różczkowc z grup meod Rugego-Ku dla kórc wzór ogól jes posac:.6.7 gdze jes krokem całkowaa ukcj a φ kerukem poszukwaego kolejego puku rozwązaa. Meod Rugego Ku carakerzują sę m że poszukwae rozwązae orzmujem za pomocą wcześej oblczoc warośc. welkość kroku całkowaa - = = φ Rs.. Ierpreacja gracza meod sczc Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA Meoda ulera Jedą z ajprosszc meod rozwązwaa zagadea.5 jes meoda ulera według kórej keruek jes wrażo przez perwszą pocodą ukcj: W akm raze mam: d.8 d.9. Tak węc perwsza pocoda ukcj o zacz prawa sroa rówaa różczkowego wzacza keruek położea owego puku rozwązaa. Jes o zw. predkor. puk przblżo predk or j błąd kroku puk szuka Rs.. Ierpreacja gracza meod ulera Odległość mędz predkorem a rozwązaem dokładm saow błąd meod. Ze względu a swoją prosoę meoda ulera jes ława do zasosowaa. Dobrze oddaje caraker rozwązaa ale może bć obarczoa dużm błędem. Przkład.: Rozparzm rówae różczkowe posac: d d 85 Zajdźm rozwązae dla przedzału od = do = waruku począkowego = kroku całkowaa =5. Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA Rozwązae dokłade: d 85 d 8 5 C dla waruku począkowego: C węc rozwązae dokłade ma posać: 85 Rozwązae meodą ulera dla = 5 5 ; ; 5 5 85 5 55 a pods. wzoru.9 85 85 rozwazae umercze 5 5 5 5 855 875 rozw.doklade Błąd całkow proceow w pukce = 5 k k 875 55 5 5;55 5 doklade doklade 6% umercze % Rozwązae meodą ulera dla = 5 5;55 5 5 a pods. wzoru.9 5 85 5 55 5 5 5875 rozw.umercze 85 roz.dokl. Błąd całkow proceow w pukce = Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA 5 k 5875 875 958% Uzskae rozwązae dla całego przedzału przedsawoo a Rs. gdze dla porówaa zameszczoo róweż rozwązae dokłade. 7 Meoda ulera 6 5 5 5 5 5 Rozw. dokłade =5 Rs.. Rozwązae oblczoe dla kroku =5 Poprawee dokładośc moża osągąć p. przez zmejszee kroku. Na Rs. przedsawoo rozwązaa dla kroku całkowaa = =5. Wdać wraźe poprawee dokładośc dla mejszego kroku całkowaa. 7 Meoda ulera 6 5 5 5 5 5 Rozw. dokłade = =5 Rs.. Rozwązaa dla różc welkośc kroku Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA 6 lczba kroków 5 5 5 5 Błąd względ [%] welkość kroku Rs..5 Zależość mędz welkoścą kroku loścą kroków a dokładoścą rozwązaa. Oszacowae błędu w meodze ulera W aalze umerczej wróżam zasadczo dwa p błędów: Błęd zaokragleń wkające z wkowaa dzałań armeczc Błąd meod dskrezacj obcęca. Określm e błąd dla meod ulera. Dowolą ukcję moża przedsawć za pomocą rozwęca w szereg Talora. Gd ozaczm ukcję przez mam: gdze: '' ' R.!!! R. Poeważ asze rówae różczkowe ma posać d zaem możem apsać: d Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA 7 '!!. Wdać z rówaa. że błąd meod ulera wos: '.! a błąd przblżo ograczam do perwszego wrazu błędu obcęca: a '.5! Jes o błąd lokal a jedm kroku proporcjoal do kwadrau kroku. Moża wkazać że błąd global całkow jes proporcjoal do perwszej poęg kroku. Przkład.: Wzaczć błąd meod ulera dla welomau z poprzedego zadaa. ' ''!! ' 6 ''! ze wzoru. Oblczam poszczególe błęd meod dla pocodej w pukce = 6 5 5 5 6 5 5 5 Całkow błąd rów jes sume błędów dla poszczególc pocodc: 5 5 5 5 W e sposób oszacowalśm całkow błąd w pukce = e zając dokładego rozwązaa. Zwróćm uwagę że błąd e jes rów dokłade błędow orzmaemu podczas rozwązwaa zadaa w przkładze wżej. Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA 8 5 um dok Wdać że wraz ze wzrosem rzędu pocodej koleje wraz szeregu Talora warość błędu maleje dlaego ograczam błąd do pocodej drugego rzędu. Dla meod ulera błąd lokal jes węc proporcjoal do kwadrau kroku a błąd global o jede rząd żej low. W celu zmejszea błędu w meodze ulera moża uwzględć wraz wższego rzędu. Przparzm sę jak o będze w przpadku wrazu II rzędu. I ak mam: '.6! '' a.7 Perwszą pocodą musm wzaczć jak dla ukcj uwkłaej. Jes oa asępująca: d d '.8 Druga pocoda będze mała posać: '' d d d d d d d d.9 Wdać że oblczee wższc pocodc wmaga dużego akładu prac jes skomplkowae dlaego uka sę akego podejśca w prakce. Zasąpm jeszcze we wzorze.6 wrażee a dpocodą wrażeem różcowm: ' Orzmam wówczas: osaecze: Powższe rówae możem zapsać róweż jako: Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa

. WSTĘP. MTODA ULRA 9 Zwróćm uwagę że powższa ormuła całkowaa ma dokładość O. Jes o zw. zmodkowaa meoda ulera. Powrócm do ej meod w kolejm rozdzale. Meod Kompuerowe - Domka Mejbaum Aa Sela Marek Komosa